Kütüphane Çeşitleri - Sayısal Kütüphane - Sayısal Kütüphane Nedir

Kütüphane Çeşitleri - Sayısal Kütüphane - Sayısal Kütüphane Nedir

Dijital kütüphane, kaynaklarının önemli bir kısmına bilgisayar ortamında ulaşılabilen ve yazılı veya mikrofilm dışında bilgisiyar ortamındaki formatlara sahip verilerin bulunduğu kütüphane türü Bazı büyük kütüphaneler kitaplarının daha geniş bir kitle ile buluşmasını ve ulaşılırlığını kolaylaştırmak için kitaplarını dijital ortama aktarmaktadırlar

Gündeme Gelişi

ABD Kongre Kütüphanesi 1990'ların başında "Amerikan Memory" adlı bir çalışma başlatarak Amerikan tarihi açısından önem taşıyan bazı belgeleri (içlerinde çoklu ortam türü belgeler de var) dijital ortama aktardı Yine aynı yıllarda en çok kullanılan 5000 kitabın 2000 yılına kadar dijital ortama aktarılarak Internet aracılığıyla bütün okuların ve kütüphanelerin kullanımına açılması planlandı Aynı yıllarda Fransız Ulusal Kütüphanesi de belli başlı kaynakları dijital ortama aktarmak için önemli miktarlarda bütçe ayırmaya başladı
1995 yılında Amerikan Ulusal Bilim Vakfı'nın (NSF) dijital kütüphane kurma girişimlerini (Digital Library Initiative) destekleme kararı alarak ilk aşamada altı üniversiteye parasal destek sağlamasıyla birlikte bu alandaki çalışmalar büyük bir ivme kazandı Çeşitli üniversiteler global değişim, çevre, uzay bilimleri vb konularda "dijital kütüphane" kurmak için gerekli alt yapı konusunda araştırmalar yürütmeye başladı Başlangıçtan itibaren dijital içerik geliştirilmesi ve söz konusu içeriğe erişim araştırma konuları arasında yer aldı İlk aşamada üç yıl olarak belirlenen destek programı daha sonra genişletildi
1996 yılında İngiltere'de de üniversitelerin kurduğu Ortak Bilgi Sistemleri Komitesi (JISC) de eLib (Electronic Library) (eLib: Electronic Libraries Programme) projesini başlattı İlk aşamada eLib projesi için üç yıllık bir destek sağlandı Proje çerçevesinde dijital kütüphanelerle ilgili birçok rapor üretildi
ABD ve İngiltere'nin yanı sıra diğer ülkelerde de dijital kütüphane kurma konusunda çalışmalar devam etirmektedir
Avantajları

Geleneksel kütüphaneler sınırlı bir alana sahip olmalarına karşın dijital kütüphaneler dijital enformasyonun çok daha küçük fiziksel alan işgal etmesinden dolayı çok daha fazla enformasyonu bulundurabilme potansiyeline sahiplerdir Aynı zamanda dijital bir kütüphanenin açık bulundurulma masrafı geleneksel kütüphaneden çok daha düşüktür Dijital kütüphaneler küçük bir ücret karşılığı geleneksel kütüphanelerden çok daha kolaylıkla verileri saklayabilmekte, kiralayabilmektedirler

• Fiziksel sınırların kalkışı Dijital kütüphane kullanıcıları kütüphaneye gitmek zorunda değildirler Dünyanın hemen her bölgesinden ilgili kullanıcı internet bağlantısıyla veriye ulaşabilmektedir
• İstenilen zamanda ulaşılabilme İnsanlar enformasyonu gece veya gündüz istedikleri zaman diliminde ulaşabilmektedirler
• Çoklu erişim Aynı kaynaktan aynı zaman diliminde pek çok kullanıcı yararlanabilmektedir
• Yapısal yaklaşım Dijital kütüphaneler çok daha zengin bir içeriğe ulaşabilme imkânı verirler Örneğin belirli bir katalogdan belirli bir kitaba ve ilgili bölüme daha kolayca ulaşılabilir
• Enformasyona erişim Kullanıcı herhangi bir terim veya ifadeyi kullanarak ve tek bir tuşla tüm bir kolleksiyona ulaşabilir
• Saklama ve koruma Orijinal kopya pek çok kullanımla niteliğini yitirebilir Dijital kütüphanelerde ise bilgi dijitalleştirildiğinden bu tip bir sorunla karşı karşıya gelinmez
• Mekan Geleneksel kütüphaneler bilgi kaynakları için ne kadar geniş bir alana sahip olursa olsunlar sınırlı bir mekana sahipken dijital kütüphaneler dijital ortamın avantajıyla çok daha fazla enformasyonu bulundurabilirler
• Network Belirli bir dijital kütüphane diğer dijital kütüphanelerle kolaylıkla iletişim ağı kurabilir
• Masraf Teoride dijital bir kütüphaneyi ayakta tutmak geleneksel bir kütüphaneden çok daha ucuzdur