Yeni Doğan Bebek

YENİ DOĞAN BEBEK

Yenidoğanı ısıtalım
Yeni doğan bebek doğumla beraber solunumunun başlaması, kalp dolaşımının normal yetişkinlerdeki şekle dönmesi ile dış ortama uyum sağlar

Doğumdan sonra bebeğe en önemli yardım ortam ısısını uygun düzeyde tutmaktır

Bebeği hiç vakit geçirmeden anne sütü ile beslemeye başlamak gerekir Doğumdan sonra vücut ısısının düşmesi bebeğin dış ortama uyumunu güçleştirir ve enerji ihtiyacını artırır Bu nedenle bebeği vücut ısısı düşüklüğünden korumak için doğum odasının ısısının 22-27 derece civarında bulunması, bebeğin doğar doğmaz ısıtılmış havlular ile kurulanması, ısıtıcı altında gerekli ilk değerlendirmeden sonra uygun giysilerin vakit geçirmeden giydirilmesi gerekir Zamanında doğmuş ve normal kilodaki sağlıklı bir yeni doğanın bulunduğu odanın ısısı bebek giyimli olduğu halde 22-24 derece olmalıdır

Bebek hemen kilo almaz
Zamanında doğan, normal bir yeni doğanın ortalama ağırlığı 3500 gm dır Normal bebeklerin % 95'i 2500 ile 4250 gm arasında bulunur 2500 gm altındaki bebekler doğum haftalarına göre olmaları gerekenden düşük ağırlıklı bebekler olarak kabul edilirler ve bu bebeklerin enerji depoları yeterli olmadığı için erken beslenmeleri çok önemlidir Bebeklerin doğum kiloları Anne'lerin vücut yapıları ile de ilişkili bulunmuştur Iri yapılı Anne'lerin bebekleri genellikle daha kilolu doğmaktadır Hayatın ilk 3-5 gününde zamanında doğmuş bebekler doğum ağırlıklarının % 5 kadarını kaybederler, ve 8-12 günlerde doğum kilolarına ulaşırlar Bu kayıp normal kabul edilmekle beraber erken ve yeterli beslenmenin başlatılması ile kayıp azalmaktadır Bebekler bundan sonra ilk aylar genellikle günde 20-40gm kadar kilo alırlar

Zamanında doğan bir bebeğin ortalama boyu 50 cm, baş çevresi ise 35 cm dir Bebeklerin %97 'sinin baş çevresi 33-37 cm arasında bulunur Baş çevresinin normalin altında kalması, beyin gelişiminde gerilik, aşırı büyümesi ise beyin boşluklarında normalden fazla beyin omurilik sıvısının toplanmasına işaret eder Bu nedenle baş çevresi ölçümleri boy ve kilo ile beraber ilk yıl her ay düzenli olarak yapılmalıdır

Yeni doğanın görünümü
Yeni doğan bebeğin cildi doğumdan hemen sonra kırmızımsı mavi renktedir, bir kaç saat içerisinde kırmızı-pembe renge döner El ve ayakların ise ilk gün içinde mor olması anormal sayılmaz, bununla birlikte el ve ayakların belirgin mor ve soğuk olması durumunda bebeğin vücut ısısı kontrol edilmeli ve uygun ortam ısısı sağlanmalıdır Yeni doğan bebeğin derisi verniks kazeoza denilen yağ tabakası ile örtülüdür Bu yağ tabakası hem bebeğin ısı kontrolünü sağlamaya yardım eder hemde deriyi dış etkilerden korur Bu nedenle yüz bölgesi dışındakiler silinmemeli, verniksin bir iki gün içerisinde kendiliğinden kaybolması beklenmelidir

Bebeğinizi gün ışığında inceleyin
Yeni doğanda hastalık belirtisi olabilecek morarma, döküntü, daha sonra ayrıntılı olarak sözünü edeceğimiz sarılık ancak bebeğin cildinin gün ışığı veya aydınlık ortamda gözlenmesi ile fark edilebilir Bu nedenle anne bebeğini iyi ışık alan bir ortamda günde birkaç kez gözlemelidir

Yeni doğan bebekte baş kemiklerinin üst üste binmesi ve kafa kemiklerinin yumuşak oluşuna bağlı olarak başta şekil bozuklukları normaldir ve bir kaç gün içerisinde düzelir

Yenidoğan ne görür, ne duyar?
Yenidoğan bebeğin duyu organları genellikle iyi gelişmiştir Görme yeteneği doğumdan itibaren vardır Bebek parlak ışıkta gözlerini kapar Bazen göz hareketleri düzenli değildir ve şaşılık gözlenebilir Ancak kayma sabit ise bu durum normal kabul edilmemeli ve göz hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır 1-2 haftalık bebek eşyayı kısa süreli ve ancak 45-90 derece kadar takip etmeye başlar

Bebeğin işitme duyusu ise sesli uyarıya bebeğin sıçrayarak, ağlayarak cevap vermesi veya emmekte olan bir bebeğin emmeye ara vermesi ile anlaşılabilir

Sağlıklı bir yeni doğanın solunumu düzenlidir İnleme, hırıltı, morarma hastalık belirtisi olabilir ve bir çocuk hekimince kontrolü gerektirir

Meme bölgesinde sıklıkla gözlenen şişlikler normaldir ve bir kaç haftada kendiliğinden geriler Ovulmamalı ve sıkılmamalıdır

İlk dışkılama, ilk idrar
Bebeğin dışkısını ilk 48 saat içerisinde yapması beklenir Bebeklerin bir çoğu mekonyum denilen koyu yeşil yapışkan dışkıyı ilk 24 saat içinde yapar Anne sütü alan bebeğin dışkısı 3-4 günlerde parlak, altın sarısı renge dönüşür Dışkılama sayısı bebekten bebeğe değişkenlik gösterir Günde 8-10 kez dışkılayan bebekle gün aşırı dışkılayan bebek normal gelişim gösterebilir Anne sütü alan bebeklerin çoğu dışkılarında küçük beyaz gıda parçacıklar bulunan dışkı yaparlar Bebeklerin bir çoğu ilk 24 saat içerisinde idrar yaparlar Yenidoğan döneminde idrardaki ürat kristallerine bağlı olarak bezde turuncu pembe renkli leke görülebilir bu endişe duyulacak bir durum değildir bir süre sonra kaybolur

Yenidoğanda cinsel organlar
Zamanında doğan erkek bebeklerin büyük çoğunluğunda yumurtalıklar torbalara inmiştir Ancak % 2-10 kadarında inmemiş bulunabilir Birinci yıl sonunda hala inmemiş ise çocuk cerrahına başvurulmalıdır Ilk 3-4 ayda torbalarda, fazla sıvı toplanmasına bağlı şişlik normal kabul edilir Çoğu zaman kendiliğinden düzelir Devam ederse doktora baş vurulmalıdır Sünnet derisinin dar olması normaldir ve eğer bebek idrar yapmakta güçlük çekmiyorsa deriyi zorlamamak gerekir

Kız bebeklerde vaginadan koyu, beyaz bir akıntının gelir Bu durum bazen 1-2 hafta sürer Bazende anneden geçen hormonlara bağlı olarak az miktarda kanlı akıntı görülebilir Bu kanama bir hastalık belirtisi değildir

Çocuk hekimi bebekte kalça çıkığı kontrolü yapar Kalça gelişiminin normal olabilmesi için kundak yapılmamalı ve geniş ara bezi kullanılmalıdır

YENİ DOĞAN DÖNEMİNDE SIK KARŞILAŞILAN SORUNLAR

Kusma ve Gaz Sancıları

Bebeklerin bir çoğu meme emerken bir miktar hava yutarlar Karında emilen sütle beraber şişlik meydana getiren bu durum bebeği rahatsız eder Çoğu bebekler sıklıkla beslenmenin sonunda rahatça gaz çıkarır Çoğu bebek gaz çıkarma sırasında emdikleri sütün bir kısmını çıkarır Bu bir hastalık belirtisi değildir Beslenmeden bir süre sonra peynir kesiği gibi olan kusmalarında, eğer bebek sağlıklı ise ve kilo alımında sorun yok ise üzerinde durulmamalıdır

Tehlike işaretleri

Bebek çok fazla ve sürekli kusuyorsa, kilo alımı yeterli değilse ve bebekte kusma ile beraber başka olağan dışı belirti var ise doktora başvurulmalıdır Özellikle 2-3 haftadan sonra fışkırır gibi bol kusmalar mide ile oniki parmak bağırsağı arasında tıkanıklık belirtisi olabilir Her yaşta bebek için yeşil safralı kusma barsak tıkanıklığına bağlı olabilir Ateş ile beraber kusma ve beslenme güçlüğü infeksiyon hastalığında görülebilir doğuştan bazı hastalıklarında ilk belirtileri kusma olabilir Özetlenecek olursa çoğu kez kusma, hastalık belirtisi olmaksızın bir süre sonra azalmaktadır Ancak çok kusan bebekler doktor gözetimi altında olmalıdır

Bebeğin Yatışı
Bebeği daima sırtüstü yatırın Karın üstü yatırılan bebeklerde ani beşik ölümü denilen acı olayla karşılaşma olasılığı vardır Yatak odasının sıcaklığı 18-20 derece olmalıdır İnce hafif battaniyelerle bebeğin ısısı ayarlanabilir