Gaspıralı İsmail Bey Kimdir - Gaspıralı İsmail Beyin Hayatı

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-02-2012

Gazeteci, yazar ve siyaset adamı

1851 senesinde Kırım'da, Bahçesaray’ın Gaspıra köyünde doğdu

İlk tahsîlini Bahçesaray’da yaptı; ortaokulu, Akmescit’teki Rus ortaokulunda okudu ve daha sonra Veronej’deki Rus askerî okuluna devâm etti

Bu okuldan Moskova askerî okuluna nakledildi

Buradaki Panislavizme tepki duyarak Türkçülük fikrine yöneldi

Okuldan da ayrıldı

Bir sene Bahçesaray ve Yalta’da öğretmenlik yaptı

1872’de Paris’e gitti

1874’te İstanbul’a geldi

Subay olmak istedi

Bu mümkün olmayınca, 1875’te tekrar Kırım’a döndü

Kırım’da yazı hayatına başladı

1878’de Bahçesaray Belediye Reisliğine seçildi

1879’da gazete çıkarma teşebbüsünde bulundu

Bu teşebbüsüne Rusya hükümetince izin verilmeyince, Rusya Müslümanları isimli eserini, Akmescit’te Rusça yayınlanan Tavrida Gazetesi’nde tefrika ettirdi

1881 senesinde Tonguç isimli bir dergi çıkardı

İki yıl sonra Tercümân-ı Ahvâl-i Zaman Gazetesi’ni (1883-1918) neşretti

Bu gazete, İsmâil Bey'in fikrî ve siyâsî görüşünün ağırlık yönü olan, dil birliği dâvâsını savunuyordu

Eğitim meseleleriyle de ilgilenen İsmâil Bey, Rusya’daki Türklerin kolay okuyup yazmalarını sağlamak için “usûl-i cedîd” denilen bir usûl geliştirdi

Bu arada Türkistan’a, Mısır’a, Hindistan’a giderek buralardaki Müslümanları uyandırmaya çalıştı

1909’da İstanbul’a geldi

Büyük ilgi gördü

İttihatçıların Türkçü kanadınca teklif edilen âyân âzâlığını kabul etmedi

Hayâtının sonuna kadar gazetesinin başında kaldı

Kızı Şefika’nın idâresinde Âlem-i Nisvân’ı (kadın dergisi), 1906’da Kahkaha mîzah dergisini çıkardı

1914 senesinde vefât etti

İsmâil Bey, fikrî bakımdan Nâmık Kemâl, Ziyâ Paşa ve Şinâsi’nin fikirlerini benimsemiş; dînî yönden, meşhur reformcu, Mısır mason locası başkanı Cemâleddîn Efgânî’nin tesirinde kalmıştır

Dilde ve fikirde birlik, İmâil Bey'in temel görüşüydü

Rusya Türklerinin, varlıklarını korumaları için, ortak bir yazı diline sâhip olmaları tezini, ortak hareketin ancak bu birlik sağlandıktan sonra gerçekleşebileceği fikrini, hayâtı boyunca savunmuş ve bunun için çalışmıştır

Eserleri:

Rusya Müslümanları (Rusça, 1881), Mir'ât-ı Cedîd (1882), Avrupa Medeniyetinde Bir Nazar-ı Muvâzene (1885), Hâce-i Sıbyân (1893), Atlaslı Cihannümâ (1894), Mekteb ve Usûl-i Cedîd Nedir (1894)

09-02-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Gaspıralı İsmail Bey Kimdir - Gaspıralı İsmail Beyin Hayatı Gazeteci, yazar ve siyaset adamı 1851 senesinde Kırım'da, Bahçesaray’ın Gaspıra köyünde doğdu İlk tahsîlini Bahçesaray’da yaptı; ortaokulu, Akmescit’teki Rus ortaokulunda okudu ve daha sonra Veronej’deki Rus askerî okuluna devâm etti Bu okuldan Moskova askerî okuluna nakledildi Buradaki Panislavizme tepki duyarak Türkçülük fikrine yöneldi Okuldan da ayrıldı Bir sene Bahçesaray ve Yalta’da öğretmenlik yaptı 1872’de Paris’e gitti 1874’te İstanbul’a geldi Subay olmak istedi Bu mümkün olmayınca, 1875’te tekrar Kırım’a döndü Kırım’da yazı hayatına başladı 1878’de Bahçesaray Belediye Reisliğine seçildi 1879’da gazete çıkarma teşebbüsünde bulundu Bu teşebbüsüne Rusya hükümetince izin verilmeyince, Rusya Müslümanları isimli eserini, Akmescit’te Rusça yayınlanan Tavrida Gazetesi’nde tefrika ettirdi 1881 senesinde Tonguç isimli bir dergi çıkardı İki yıl sonra Tercümân-ı Ahvâl-i Zaman Gazetesi’ni (1883-1918) neşretti Bu gazete, İsmâil Bey'in fikrî ve siyâsî görüşünün ağırlık yönü olan, dil birliği dâvâsını savunuyordu Eğitim meseleleriyle de ilgilenen İsmâil Bey, Rusya’daki Türklerin kolay okuyup yazmalarını sağlamak için “usûl-i cedîd” denilen bir usûl geliştirdi Bu arada Türkistan’a, Mısır’a, Hindistan’a giderek buralardaki Müslümanları uyandırmaya çalıştı 1909’da İstanbul’a geldi Büyük ilgi gördü İttihatçıların Türkçü kanadınca teklif edilen âyân âzâlığını kabul etmedi Hayâtının sonuna kadar gazetesinin başında kaldı Kızı Şefika’nın idâresinde Âlem-i Nisvân’ı (kadın dergisi), 1906’da Kahkaha mîzah dergisini çıkardı 1914 senesinde vefât etti İsmâil Bey, fikrî bakımdan Nâmık Kemâl, Ziyâ Paşa ve Şinâsi’nin fikirlerini benimsemiş; dînî yönden, meşhur reformcu, Mısır mason locası başkanı Cemâleddîn Efgânî’nin tesirinde kalmıştır Dilde ve fikirde birlik, İmâil Bey'in temel görüşüydü Rusya Türklerinin, varlıklarını korumaları için, ortak bir yazı diline sâhip olmaları tezini, ortak hareketin ancak bu birlik sağlandıktan sonra gerçekleşebileceği fikrini, hayâtı boyunca savunmuş ve bunun için çalışmıştır Eserleri: Rusya Müslümanları (Rusça, 1881), Mir'ât-ı Cedîd (1882), Avrupa Medeniyetinde Bir Nazar-ı Muvâzene (1885), Hâce-i Sıbyân (1893), Atlaslı Cihannümâ (1894), Mekteb ve Usûl-i Cedîd Nedir (1894)