Sansargiller (Mustelidae) - Sansargiller Hakkında (Sansar Familyası)

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-26-2012

Sansargiller (Mustelidae)

etçiller (Carnivora) takımına ait bir familya

Sansarlar familyasına, sansarların yanında samurlar, porsuklar ve gelincikler de dahildir

Eskiden bu familyaya mensup sayılan kokarcalar (Mephitidae) modern bilimde ayrı bir familya olarak kabul edilir

Özellikleri

Çoğu sansargilin ortak özelliği uzun ve zarif bir vücut yapısıdır; sadece porsukların ve volverinlerin vücudu daha iri yapılıdır

Renkleri çoğunlukla kahverengi ya da siyah olur

Bazı türlerde benekler, çizgiler ya da diğer motifler bulunur

Kuyrukları ve bacakları vücutlarına göre kısadır

Her ayağında içeriye çekilemeyen 5 adet tırnak vardır

Çeneleri ve kulakları da kısadır

Diş sayıları türden türe değişmekle birlikte 28 ile 38 arasındadır

Bütün sansargillerin, kokarcalarda da olduğu gibi, koku üretebildiği iyi gelişmiş bir anal bezesi vardır

Bununla kendi bölgelerini işaretleyebilir veya bazı türlerin yaptığı gibi (bal porsuğu) kendini savunmak için pis koku yayabilirler

Diğer etçiller ile karşılaştırıldıklarında sansargiller genelde küçük yırtıcı hayvanlardır ama en ufakları (fare gelinciği) ve 30 kg ağırlığa kadar varabilen en büyükleri (su samuru, dev samur, ayı sansarı) arasında buna rağmen büyük bir fark vardır

Dağılım ve yaşam alanı

Neredeyse dünyanın her yerinde sansargillere rastlanabilir

Tek eksik oldukları yerler Avustralya ve Okyanusya bölgeleri, Madagaskar adası ve Karayip adaları'dır

Sansargiller çok farklı yaşam alanlarında bulunurlar

Bu konuda tek ortak özellikleri fazla kurak bölgeleri sevmemeleridir

Çoğu türleri su yakınında yaşamaya bağımlıdır ve ırmakların, göllerin, bir kaç türü de denizlerin kenarlarında bulunur

Özellikle samurlarda suya bağımlılık çok büyüktür

Deniz samuru Pasifik okyanusunun açıklarında bile yaşayabilir

Yaşam şekli

Familyanın çoğu türleri hava kararınca aktif olurlar

Gündüz aktif olanlar azınlıktadır

Sansargiller barınak olarak kullandıkları mağaraları her zaman kendileri kazmaz, bazen diğer hayvanlar tarafından kazılmış mağaralara da yerleşebilirler

Çoğu türler yerde yaşarlar ve ince vücutları ile rahatlıkla diğer küçük hayvanların kazdıkları tünellere girip onları avlarlar

Bazıları ağaçlara da tırmanır, ve hatta ağaç sansarı gibi ağaçlarda yaşar

Sansargillerin arasında çok usta yüzücüler bulunur; özellikle samurlar

Sansargiller neredeyse hep yalnız yaşarlar ve kendilerine sahip edindikleri bölgeyi titizlikle savunurlar

Koku alma ve duyma kabiliyetleri çok iyidir

Beslenme

Sansargiller genelde etoburdurlar ama mevsime göre farklı derecede bitkisel beslenebilirler

Sansargillerin avladıkları hayvanların büyüklükleri kendilerinden çok daha büyük olmaları ile dikkati çekerler; örneğin gelincikler kendilerinden çok daha büyük olan yaban tavşanını avlarlar ve ayı sansarı hatta orta boylu geyik türlerine bile saldırır

Üreme

Sansargiller senede bir kez yavru yapar ve gebelik 30-60 gün sürer

Yeni doğan yavrular kör, korumasız ve annelerine çok bağımlıdır, ama kısa süre içinde gelişirler

Çoğu türlerde yavrular 2 ay içinde bağımsız olurlar ve 6-12 ay içinde kendileri üreyebilir olgunluğa ulaşırlar

Ömürleri 5-20 yıl arasıdır

Türkiye'nin sansargilleri

Bayağı gelincik (Mustela nivalis)
Kakım (Mustela erminea)
Bayağı kokarca (Mustela putorius)
Alaca sansar (Vormela peregusna)
Kır sansarı (Martes foina)
Ağaç sansarı (Martes martes)
Porsuk (Meles meles)
Su samuru (Lutra lutra) Sınıflandırma

Sansargillerin sınıflandırmasında geleneksel bilimde 55 tür, 20 cins'e ayrılır ve bunlar 5 alt familya'ya bölünür:
Alt familya: Mustelinae
- Cins: Sansar (Martes)
  - Kır sansarı (Martes foina)
  - Ağaç sansarı (Martes martes)
  - Samur (Martes zibellina)
  - Japon sansarı (Martes melampus)
  - Amerika sansarı (Martes americana)
  - Balıkçıl sansar (Martes pennanti) Sarı boyunlu sansar (Martes flavigula)
    - Tayvan sansarı (Martes flavigula chrysospila)
  - Nilgiri sansarı (Martes gwatkinsii)
  Cins: Gulo
  - Volverin (Gulo gulo)
  Cins: Eira
  - Tayra (Eira barbara)
  Cins: Gelincik (Mustela)
  - Kolombiya gelinciği (Mustela felipei)
  - Tropikal gelincik (Mustela africana)
  - Kakım (Mustela erminea)
  - Bayağı gelincik (Mustela nivalis)
  - Uzun kuyruklu gelincik (Mustela frenata)
  - Dağ gelinciği (Mustela altaica)
  - Sarı karınlı gelincik (Mustela kathiah)
  - Sibirya gelinciği (Mustela sibirica)
  - Kara çizgili gelincik (Mustela strigidorsa)
  - Malaya gelinciği (Mustela nudipes)
  - Avrupa vizonu (Mustela lutreola)
  - Amerika vizonu (Mustela vison)
  - Deniz vizonu (Mustela macrodon)
  - Avrupa kokarcası (Mustela putorius)
  - Bozkır gelinciği (Mustela eversmanni)
  - Kara ayaklı gelincik (Mustela nigripes)
  Cins: Vormela
  - Alaca sansar (Vormela peregusna)
  Cins: Galictis
  - Dev grisón (Galictis vittata)
  - Küçük grisón (Galictis cuja)
  Cins: Lyncodon
  - Patagonya gelinciği (Lyncodon patagonicus)
  Cins: Ictonyx
  - Zorilla (Ictonyx striatus)
  Cins: Poecilictis
  - Libya şeritli gelinciği (Poecilictis libyca)
  - Afrika şeritli gelinciği (Poecilogale albinucha)
Alt familya: Porsuklar (Mephitinae)
- Cins: Meles
  - Porsuk (Meles meles)
  Cins: Arctonyx
  - Domuz porsuğu (Arctonyx collaris)
  Cins: Güneş porsukları (Melogale)
  - Doğu Asya güneş porsuğu (Melogale moschata)
    - Güney Çin güneş porsuğu (Melogale moschata sorella)
    Güney Asya güneş porsuğu (Melogale personata)
    - Cava güneş porsuğu (Melogale personata javanensis)
  - Evertt güneş porsuğu (Melogale everetti)
  Cins: Spilogale
  - Pigmen benekli kokarca (Spilogale pygmaea)
  - Doğu benekli kokarcası (Spilogale putorius)
Alt familya: Bal porsukları (Mellivorinae)
- Cins: Mellivora
  - Bal porsuğu (Mellivora capensis)
  Cins: Mydaus
  - Endonezya kokan porsuğu (Mydaus javanensis)
  - Malaya kokan porsuğu (Mydaus marchei)
  Cins: Mephitis
  - Bayağı şeritli kokarca (Mephitis mephitis)
  - Başlıklı kokarca (Mephitis macroura)
Alt familya: Boz porsuklar (Taxidiinae)
- Cins: Taxidea
  - Boz porsuk, Amerika porsuğu (Taxidea taxus)
  Cins: Domuz burunlu kokarca (Conepatus)
  - Batı domuz burunlu kokarcası (Conepatus mesoleucus)
  - Doğu domuz burunlu kokarcası (Conepatus leuconotus)
  - Amazon domuz burunlu kokarca (Conepatus semistriatus)
  - Molina domuz burunlu kokarcası (Conepatus chinga)
  - Humbodlt domuz burunlu kokarcası (Conepatus humboldti)
Alt familya: Susamuru (Lutrinae)
- Cins: Eski dünya samurları (Lutra)
  - Bayağı su samuru (Lutra lutra)
    - Avrasya su samuru (Lutra lutra lutra)
  - Sumatra su samuru (Lutra sumatrana)
  - Afrika su samuru (Lutra maculicollis)
  - Asya su samuru (Lutra perspicillata)
  - Kanada su samuru (Lutra canadensis)
  - Uzun kuyruklu su samuru (Lutra longicaudis)
  - Şili su samuru (Lutra provocax)
  - Pasifik su samuru (Lutra felina)
  Cins: Lutrogale
  - Hint balıkçıl samuru (Lutrogale perspicillata)
- Cins: Yeni dünya samuru (Lontra), 4 tür Cins: Pteronura
  - Dev samur (Pteronura brasiliensis)
  Parmaklı samur (Aonyx)
  - Kap parmaklı samuru (Aonyx capensis) Kongo parmaklı samuru (Aonyx congica)
    - Batı Afrika parmaklı samuru (Aonyx congica microdon)
  - Asya parmaklı samuru (Aonyx cinerea)
  Cins: Amblonyx
  - Cüce samur (Amblonyx cinereus)
  Cins: Enhydra
  - Deniz samuru (Enhydra lutris)
    - Güney deniz samuru (Enhydra lutris nereis)

08-26-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Sansargiller (Mustelidae) - Sansargiller Hakkında (Sansar Familyası) Sansargiller (Mustelidae) etçiller (Carnivora) takımına ait bir familya Sansarlar familyasına, sansarların yanında samurlar, porsuklar ve gelincikler de dahildir Eskiden bu familyaya mensup sayılan kokarcalar (Mephitidae) modern bilimde ayrı bir familya olarak kabul edilir Özellikleri Çoğu sansargilin ortak özelliği uzun ve zarif bir vücut yapısıdır; sadece porsukların ve volverinlerin vücudu daha iri yapılıdır Renkleri çoğunlukla kahverengi ya da siyah olur Bazı türlerde benekler, çizgiler ya da diğer motifler bulunur Kuyrukları ve bacakları vücutlarına göre kısadır Her ayağında içeriye çekilemeyen 5 adet tırnak vardır Çeneleri ve kulakları da kısadır Diş sayıları türden türe değişmekle birlikte 28 ile 38 arasındadır Bütün sansargillerin, kokarcalarda da olduğu gibi, koku üretebildiği iyi gelişmiş bir anal bezesi vardır Bununla kendi bölgelerini işaretleyebilir veya bazı türlerin yaptığı gibi (bal porsuğu) kendini savunmak için pis koku yayabilirler Diğer etçiller ile karşılaştırıldıklarında sansargiller genelde küçük yırtıcı hayvanlardır ama en ufakları (fare gelinciği) ve 30 kg ağırlığa kadar varabilen en büyükleri (su samuru, dev samur, ayı sansarı) arasında buna rağmen büyük bir fark vardır Dağılım ve yaşam alanı Neredeyse dünyanın her yerinde sansargillere rastlanabilir Tek eksik oldukları yerler Avustralya ve Okyanusya bölgeleri, Madagaskar adası ve Karayip adaları'dır Sansargiller çok farklı yaşam alanlarında bulunurlar Bu konuda tek ortak özellikleri fazla kurak bölgeleri sevmemeleridir Çoğu türleri su yakınında yaşamaya bağımlıdır ve ırmakların, göllerin, bir kaç türü de denizlerin kenarlarında bulunur Özellikle samurlarda suya bağımlılık çok büyüktür Deniz samuru Pasifik okyanusunun açıklarında bile yaşayabilir Yaşam şekli Familyanın çoğu türleri hava kararınca aktif olurlar Gündüz aktif olanlar azınlıktadır Sansargiller barınak olarak kullandıkları mağaraları her zaman kendileri kazmaz, bazen diğer hayvanlar tarafından kazılmış mağaralara da yerleşebilirler Çoğu türler yerde yaşarlar ve ince vücutları ile rahatlıkla diğer küçük hayvanların kazdıkları tünellere girip onları avlarlar Bazıları ağaçlara da tırmanır, ve hatta ağaç sansarı gibi ağaçlarda yaşar Sansargillerin arasında çok usta yüzücüler bulunur; özellikle samurlar Sansargiller neredeyse hep yalnız yaşarlar ve kendilerine sahip edindikleri bölgeyi titizlikle savunurlar Koku alma ve duyma kabiliyetleri çok iyidir Beslenme Sansargiller genelde etoburdurlar ama mevsime göre farklı derecede bitkisel beslenebilirler Sansargillerin avladıkları hayvanların büyüklükleri kendilerinden çok daha büyük olmaları ile dikkati çekerler; örneğin gelincikler kendilerinden çok daha büyük olan yaban tavşanını avlarlar ve ayı sansarı hatta orta boylu geyik türlerine bile saldırır Üreme Sansargiller senede bir kez yavru yapar ve gebelik 30-60 gün sürer Yeni doğan yavrular kör, korumasız ve annelerine çok bağımlıdır, ama kısa süre içinde gelişirler Çoğu türlerde yavrular 2 ay içinde bağımsız olurlar ve 6-12 ay içinde kendileri üreyebilir olgunluğa ulaşırlar Ömürleri 5-20 yıl arasıdır Türkiye'nin sansargilleri Bayağı gelincik (Mustela nivalis) Kakım (Mustela erminea) Bayağı kokarca (Mustela putorius) Alaca sansar (Vormela peregusna) Kır sansarı (Martes foina) Ağaç sansarı (Martes martes) Porsuk (Meles meles) Su samuru (Lutra lutra) Sınıflandırma Sansargillerin sınıflandırmasında geleneksel bilimde 55 tür, 20 cins'e ayrılır ve bunlar 5 alt familya'ya bölünür: Alt familya: Mustelinae Cins: Sansar (Martes) Kır sansarı (Martes foina) Ağaç sansarı (Martes martes) Samur (Martes zibellina) Japon sansarı (Martes melampus) Amerika sansarı (Martes americana) Balıkçıl sansar (Martes pennanti) Sarı boyunlu sansar (Martes flavigula) Tayvan sansarı (Martes flavigula chrysospila) Nilgiri sansarı (Martes gwatkinsii) Cins: Gulo Volverin (Gulo gulo) Cins: Eira Tayra (Eira barbara) Cins: Gelincik (Mustela) Kolombiya gelinciği (Mustela felipei) Tropikal gelincik (Mustela africana) Kakım (Mustela erminea) Bayağı gelincik (Mustela nivalis) Uzun kuyruklu gelincik (Mustela frenata) Dağ gelinciği (Mustela altaica) Sarı karınlı gelincik (Mustela kathiah) Sibirya gelinciği (Mustela sibirica) Kara çizgili gelincik (Mustela strigidorsa) Malaya gelinciği (Mustela nudipes) Avrupa vizonu (Mustela lutreola) Amerika vizonu (Mustela vison) Deniz vizonu (Mustela macrodon) Avrupa kokarcası (Mustela putorius) Bozkır gelinciği (Mustela eversmanni) Kara ayaklı gelincik (Mustela nigripes) Cins: Vormela Alaca sansar (Vormela peregusna) Cins: Galictis Dev grisón (Galictis vittata) Küçük grisón (Galictis cuja) Cins: Lyncodon Patagonya gelinciği (Lyncodon patagonicus) Cins: Ictonyx Zorilla (Ictonyx striatus) Cins: Poecilictis Libya şeritli gelinciği (Poecilictis libyca) Afrika şeritli gelinciği (Poecilogale albinucha) Alt familya: Porsuklar (Mephitinae) Cins: Meles Porsuk (Meles meles) Cins: Arctonyx Domuz porsuğu (Arctonyx collaris) Cins: Güneş porsukları (Melogale) Doğu Asya güneş porsuğu (Melogale moschata) Güney Çin güneş porsuğu (Melogale moschata sorella) Güney Asya güneş porsuğu (Melogale personata) Cava güneş porsuğu (Melogale personata javanensis) Evertt güneş porsuğu (Melogale everetti) Cins: Spilogale Pigmen benekli kokarca (Spilogale pygmaea) Doğu benekli kokarcası (Spilogale putorius) Alt familya: Bal porsukları (Mellivorinae) Cins: Mellivora Bal porsuğu (Mellivora capensis) Cins: Mydaus Endonezya kokan porsuğu (Mydaus javanensis) Malaya kokan porsuğu (Mydaus marchei) Cins: Mephitis Bayağı şeritli kokarca (Mephitis mephitis) Başlıklı kokarca (Mephitis macroura) Alt familya: Boz porsuklar (Taxidiinae) Cins: Taxidea Boz porsuk, Amerika porsuğu (Taxidea taxus) Cins: Domuz burunlu kokarca (Conepatus) Batı domuz burunlu kokarcası (Conepatus mesoleucus) Doğu domuz burunlu kokarcası (Conepatus leuconotus) Amazon domuz burunlu kokarca (Conepatus semistriatus) Molina domuz burunlu kokarcası (Conepatus chinga) Humbodlt domuz burunlu kokarcası (Conepatus humboldti) Alt familya: Susamuru (Lutrinae) Cins: Eski dünya samurları (Lutra) Bayağı su samuru (Lutra lutra) Avrasya su samuru (Lutra lutra lutra) Sumatra su samuru (Lutra sumatrana) Afrika su samuru (Lutra maculicollis) Asya su samuru (Lutra perspicillata) Kanada su samuru (Lutra canadensis) Uzun kuyruklu su samuru (Lutra longicaudis) Şili su samuru (Lutra provocax) Pasifik su samuru (Lutra felina) Cins: Lutrogale Hint balıkçıl samuru (Lutrogale perspicillata) Cins: Yeni dünya samuru (Lontra), 4 tür Cins: Pteronura Dev samur (Pteronura brasiliensis) Parmaklı samur (Aonyx) Kap parmaklı samuru (Aonyx capensis) Kongo parmaklı samuru (Aonyx congica) Batı Afrika parmaklı samuru (Aonyx congica microdon) Asya parmaklı samuru (Aonyx cinerea) Cins: Amblonyx Cüce samur (Amblonyx cinereus) Cins: Enhydra Deniz samuru (Enhydra lutris) Güney deniz samuru (Enhydra lutris nereis)