Atatürk'ün Edirne'ye Gelişleri

Atatürk'ün Edirne'ye Gelişleri







Biz sana doyamadık Ulu Gazi



Türk milletinin yüce lideri Mustafa Kemal Atatürk, hayatı boyunca Edirne'ye üç kez ziyarette bulunmuş, Edirne halkı her gelişinde O'nu bağrına basmıştır


Atatürk'ün Edirne'ye İlk Gelişi






Mustafa Kemal'in resmi anlamda Edirne'ye ilk gelişinde, rütbesi binbaşıdır

İtalyanların 29 Eylül 1911'de Trablusgarp'a saldırmaları üzerine, Osmanlı yönetiminin görevlendirmesini beklemeden, gönüllü olarak o yöreye giden ve o toprakları "Osmanlılarındır! Vermeyiz" inancıyla savunan az sayıdaki subay arasında Mustafa Kemal de vardır

Çok zor ve ağır savaş koşulları altında, amaçlarına ulaşma uğraşı içindeyken patlayan Balkan Savaşı'nın Edirne'yi de yuttuğunu ve düşman ordularının Çatalca'ya yöneldiklerini duyduklarında, tüm subaylar İstanbul'a döner

Bu arada Mustafa Kemal, Viyana'da bir göz tedavisi görür ve Bolayır Kolordusu Hareket Şube Başkanı olarak görevlendirilir Edirne'de de 15 Kolordu bulunmaktadır ve merkezi Dimetoka'dır Mustafa Kemal, Bolayır Kolordusu ile Doğu Trakya ve Edirne'ye yönelenler ve 21 Temmuz 1913'te Edirne'nin geri alındığı gün şehre girenler arasındadır Mustafa Kemal Edirne'de Kaleiçi'nde, bugünkü adıyla İnönü Caddesi üzerinde, İstiklal Okulu yakınındaki Sarı Pansiyon'da 20 gün kadar kalmış, 10 Ağustos 1913'te Edirne'den ayrılmıştır





Atatürk'ün Edirne'ye İkinci Gelişi






Yıl 1916 Ve Anafartalar kahramanı Mustafa Kemal Edirne'de

Çanakkale Zaferi'nin kazanılması, İngiliz ve Fransız donanmasının Çanakkale Boğazı'nı geçemeyeceğinin anlaşılması üzerine, askeri ve siyasi anlamda yeni bir durum oluşmuştu Bu yeni durumun ortaya çıkardığı yeni koşullar ışığında Gelibolu'da yoğunluk kazanmış savaş artığı birlikler yeni bir yapılanma amacıyla merkez Edirne olmak üzere Trakya içlerine çekilmiştir

Çanakkale'de kazandığı zafer üzerine üç terfi birden alan Albay Mustafa Kemal, Kolordu merkezi olan Edirne'ye 16 Kolordu Komutanı olarak gelmiştir Osmanlı tarihinde bir komutana gösterilmeyen olağanüstü bir tezahüratla karşılanmış, adeta yer yerinden oynamıştır Atatürk 1916 yılında ikinci kez Edirne'ye gelişinde çalışmalarını o günün müşürlük dairesi olan şimdiki Tümen Karargâhında sürdürmüştür Bu gelişinde Edirne’de bir buçuk ay kalan XVI Kolordu Komutanı Mustafa Kemal, İskender köylü Mahmut (Plevneli) Ağanın evinde kalmıştır

Gazi Mustafa Kemal, 25 Aralık 1916 günü büyük bir törenle doğu cephesine uğurlanır





Atatürk Son Defa Edirne'de






Üçşerefeli Camii'ni ziyareti

Gazi Üçşerefeli camii'ni ziyarete geliyorlar Cami imamı Fereli Ahmet Efendi kavuğunu çıkarıp eline alıyor Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Paşa’yı öyle karşılıyor Gazi imam efendinin elini sıktıktan sonra:


"-İmam efendi, Müslümanlıkta kavuk çıkarmak var mıdır?" diye soruyorlar Bunun üzerine imam,

"-Müsaade buyurunuz Paşa hazretleri, Müslümanlar Arafat'ta başı açık dururlar, mahşerde de başımız açık duracağız Bir de bu dünyada senin karşında başı açık duracağız" diyor Gazi teşekkür ediyorlar

Caminin ünlü kapısı önünde duruyorlar Kapı üzerindeki kitabeye bakıyorlar Orada yaldızlı yazıların üzerine koyu renkle yazılmış bir ayeti okuyorlar İmam efendiye manasını soruyorlar Edirne'nin tanınmış kişilerinden tarihçi Arif Dağdeviren:

"- O yazıları bakar bakmaz okumak herkesin harcı değildir Atatürk o, zor örnekleri bile kolayca okuyabiliyordu Camileri gezdiğimiz o gün hayretle gördük" demiştir

Edirne'nin çok şakacı ve hazırcevaplığı ile ünlü, herkes tarafından çok sevilen bir Rüstem hocası vardı Gazi Üçşerefeli camii'ni ziyarete geldiklerinde Rüstem Hoca heyecandan şapkasını çıkarmayı unutuyor Etrafındakiler hoca'ya işaret ederek şapkasını hatırlatmaya çalışıyorlar, hoca kırdığı potu anlıyor, nasıl dönüş yapacak Hocayı bilenler bekliyorlar Sonradan hoca ile alay edecekler, hoca öfke ile biraz da yüksekçe bir sesle:

"Hiç işaret edip durmayın Ben bu şapkayı paşamın emriyle giydim Sizin demenizle çıkaracağım ha Çıkarmayacağım işte! diyerek etrafındakilere bakıyor Rahmetli Gazi de gülüyor

"-Sağ ol hoca sağ ol" diye iltifatta bulunuyor





Atatürk Selimiye Camii ziyareti sırasında





Selimiye Camii'ni ziyareti


O sene, 26 Temmuz günü, Edirne'yi altüst eden kasırgada Selimiye camii ile birlikte birçok cami hasar görmüş, birçoğunun minaresi yıkılmıştır Atatürk Selimiye camii'nde minberle avize arasında durur ve etrafındakilere

"Beyler, hiçbir dine bağlı olmayan kalp istirahattan mahrumdur" diyerek söze başlar,

"Bakınız ecdadımız İstanbul'un fethinden tam 125 sene sonra, bu şaheser camiyi İstanbul'da değil de Edirne'de yaptırmış; böylece Edirne'ye mührünü basmış, tapulaşmıştır Dâhi Mimar Sinan, sanat ve din aşkıyla bu eseri bina etmiştir" der ve mihrapla avize arasında durur Avize üstünde olan yarım kubbedeki yazıyı okuduktan sonra müftüye:

"Hocam, bu ayet, tövbe süresinin 18 Ayeti değil mi?" der Müftüden "Evet Paşa Hazretleri" cevabını aldıktan sonra tekrar müftüye döner ve "Bana bu ayetin manasını söyleyebilir misiniz?" diye sorar

Müftü efendi "Bildiğim kadarıyla bu ayette Allah'ın mescitlerini, camilerini yapan ve imar edenler, Allah'a ve ahiret gününe iman edip, namazlarını kılan, zekatlarını veren ve ancak Allah'tan korkanlardır, onlar doğru yoldadır" der

Atatürk "Evet ben de öyle biliyorum," der







Orada bulunan Bayındırlık ve Vakıflar müdürlerine hitaben, başta Selimiye olmak üzere, Edirne'nin hasar gören bütün camilerinin tamiri için gerekli keşfin yapılarak bilançosunun üç gün içinde kendine verilmesini ister Atatürk 25 Aralık 1930 günü Edirne'den ayrılır Kısa bir süre sonra ödenekler Edirne'ye gelir ve bununla hasarlı bütün camiler onarılır




Kaynak