Osmanlı İmparatorluğu Arması ve Anlamı

1- Tuğranın etrafındaki güneş motifi, padişahın güneşe benzetilmesinden ileri gelir

2- II Abdülhamit'in tuğrası

3- Sorguçlu serpuş: Osman gaziyi ve tahtı temsil eder

4- Yeşil Hilafet sancağı

5- Süngülü tüfek: Nizam-ı Ceditle birlikte Osmanlı ordusunun asıl silahı olmuştur

6- Çift taraflı teber

7- Toplu tabanca

8- Terazi: şeşper ve asaya asılıdır, adaleti temsil eder

9- (Üstte) Kuran-ı Kerim (Altta) Kanunnameler

10- Nışan-ı al-i imtiyaz: Devlet adına faydalı işlerde bulunmuş ilim adamları, idareci ve askerlere veriliyordu

11- Nışan-ı Osmani: Sultan Abdülaziz Han tarafından 1862'de ihdas edilmiş olup, devlet hizmetinde üstün başarı sağlayanlara verilirdi

12- Asa ve şeşper

13- Çapa, Osmanlı denizciliğini temsil eder

14- Bereket boynuzu

15- Nışan-ı iftihar

16- Yay

17- Mecidi nişanı

18- Borazan, modern mızıka takımının kullandığı çalgı aletidir

19- Şefkat nışanı, 1878'de II Abdülhamit Han tarafından ihdas edilmiş olup; savaş zamanında, büyük afetlerde devlete, millete hizmet eden kadınlara verilirdi

20- Top gülleleri (Bazı armalarda bulunmuyor)

21- Kılıç

22- Top, topçu ocaklarını temsil eder

23- El siperlikli tören kılıcı: bu kılıç klasik Türk kılıcı olmayıp, o devirdeki subaylar tarafından kullanılırdı

24- Mızrak

25- Çift taraflı teber, orduda üst düzey görevliler tarafından üstünlük sembolü olarak kullanılmıştır

26- Tek taraflı teber (balta)

27- Bayrak

28- Osmanlı sancağı

29- Mızrak: Son dönem mızraklı süvari alaylarını remzeder

30- Kalkan, Ortasında stilize edilmiş bir güneş motifi var 12 yıldız: Rivayete göre bu 12 yıldız 12 burcu temsil eder Güneş bu burçlar üzerinde hareket eder

Osmanlı Devleti'nin sembolü haline gelen 'Osmanlı arması' ve o armanın üzerindeki sembollerin sırrının hikayesi

Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Öğretim Görevlisi Yard Doç Dr Selman Can, Osmanlı Devleti'nin sembolü haline gelen 'Osmanlı arması' fikrinin İngiltere Kraliçesi Victoria'dan çıktığını söyledi

Osmanlı'da arma geleneğinin bulunmadığını belirten Can, Kraliçe Victoria'nın 19 yüzyılda arma tasarımı yaptırarak, Sultan Abdülmecid'e hediye ettiğini söylüyor Osmanlı arşivlerinde araştırmalar yapan Dr Can; tepesinde güneş, hükümdarın tuğrası, Osmanlı sancağı, adaleti temsil eden terazi, Kur'an-ı Kerim gibi birçok sembollerle Osmanlı'yı anlatan armanın İngilizler tarafından yapıldığını savunuyor

İNGİLTERE OSMANLI'YA YAKINLAŞMAK İSTİYORDU


Dr Selman Can, arma fikrinin Osmanlı ile Rusya arasındaki Kırım Savaşı sırasında ortaya çıktığını anlatıyor Dr Can'ın verdiği bilgilere göre, bu dönemde İngiltere, Osmanlı ile yakın ilişkiler kurmaya çalışıyordu Fransa'nın Sultan Abdülmecid'e verdiği 'Legion' nişanı İngiltere'yi harekete geçirdi

Üç Rengin Anlamı


YEŞİL : DİRİLİK,TAZELİK,GENÇLİK
SARI : MERKEZ,HÜKÜMRANLIK
KIRMIZI : TANRI, KORUYUCU RUH, OCAK (EV), DİRLİK, BAĞIMSIZLIK, HÜRRİYET

Türk tarihinin muhtelif devrelerinde renklerin yönleri ifade etmek için kullanıldığını biliyoruz Dört yönün her birisi ayrı renk ile şekillenmiştir

Kara : Kuzey
Kızıl (AL) : Güney
Gök (YEŞİL) : Doğu
Ak : Batı


TÜRKLERDE BEYLER ZÜMRESİNİN SEMBOLÜDÜR
HÜKÜMRANLIK SEMBOLÜ OLARAK SANCAKLARDA "SELÇUKLULAR" DÖNEMİNDE KULLANILMIŞTIR

SELÇUKLULARDA YEŞİL-SARI-KIRMIZI RENKLER
Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nun bayrağı de yeşil-sarı-kırmızı idi 1935''de, Altay'larda; VII-XI asırlarda yaşamış Türk beylerinin mezarlarında yapılan kazılarda; yeşil, sarı, kırmızı ipekli elbise giydirilmiş cesetlerin bulunması, bu üç rengin Türklerde milli olduğu kadar dini değeri de haiz bulunduğunu göstermektedir

TARİHİ BELGE OLARAK; ABDÜLCELİL EL KAZVİNİ DİYOR Kİ:
1110-1189 yıllarında yaşayan İranlı büyük alim Abdülcelil el Kazvini (Hicri 556-560) (Miladi 1161-1165) yıllarında yazdığı Kitab'un Nakz adlı eserinin konu ile ilgili 608 sayfasında söyle diyor:
"Selçukluların melikleri ve sultanları eğer yüzbin asker toplarlarsa, siyah Sancak askerlerde bulunmazdı; yeşil, sarı ve kırmızı Sancak bulundururlardı

OSMANLILARDA YEŞİL - SARI - KIRMIZI RENKLER
Osmanlı İmparatorluğu ordularında da Sancaklar, Bayraklar ve Tuğlar Yeşil - Sarı - Kırmızı renkleri taşımışlardır

OSMANLI ARMASI

Osmanlı armasının anlamı nedir?

Arma kimliği anlatan, bir işarettir Resimler, harfler ve şekillerden oluşur Bir devleti, hanedanı ya da şehri anlatır Devletlerin insanları tarafından benimsenen armaları vardır


Osmanlı armasının üzerindeki sembolleri en tepeden başlayarak şöyle sıralayabiliriz:
En tepede bir güneş şekli ve onu çevreleyen güneş ışıkları vardır Güneş şeklinin ortasında armanın ait olduğu dönemin hükümdarlarının tuğrası yer almakta Onun altındaki yukarıya açık hilalin üzerinde Arapça “Osmanlı devletinin hükümdarı olan … han, Allah’ın Muaffak kılması ve yardımına dayanır ve öylece hüküm sürer” anlamına gelen bir söz yazılı
Onun altında, armanın tam göbeğine gelecek şekilde aynalıklı kalkan motifi var Bu kalkanın çevresinde yıldızlar bulunuyor Bu yıldızların sayısı çok zaman 12 adet ile sınırlandırılmış olup 12 burcu temsil eder Böylece Osmanlı, kâinatın merkezine yerleştirilmiş olur
Kalkanın hemen üzerinde de devletin kurucusu Osman Gazi’yi temsil eden bir sorguç vardır ki Osmanlıların köklerine ne kadar bağlı olduğunu anlatır
Kalkanın sağ yanında Osmanlı sancağı yer alır Renkli armalarla kırmızı ile gösterilir Onun karşısında ise hilafet sancağı bulunur Hilafet sancağının rengi aslında siyah iken, arma üzerinde hemen daima yeşil renkte gösterilmiş ve bazen üzerinde üç hilal kondurulmuştur
Merkezdeki kalkandan Osmanlı sancağı yönüne doğru uzanan şekiller ise şöyle sıralanmaktadır:
Sancağın üzerinde bir ok var Sancak alemini altında baltacıklar ocağının kullandığı tek taraflı bir çift yüzlü teberler (balta) bulunur Sonra mızrak ve altında el sperlikli tören kılıcı vardır Sonra ağızdan dolma bir top ve altında savaş kılıcı yer alır Hemen altında bozdoğan (gürz) görülür Top ile bozdoğanı sancaktan ayıran boynuzdan yapılan boru ise savaş ilanını ve sonra da mehterhaneyi temsil eder
Armanın sol yanında, yani hilafet sancağı yönünde uzanan semboller yine yukarıdan aşağıya şöyle sıralanırlar:
Sancak aleminin altında süngü takılmış bir tüfek, altında tek yüzlü teber (balta), sonra toplu tabanca ve topuz başlı asa mevcuttur Asanın şeşper (savaş araçlarından altı dilimli topuz) topuzu kenarına asılı olan terazi adaleti temsil eder Terazinin kitap şekilleri üzerine oturtulmuş olup bu kitaplardan üstteki Kuran-ı Kerim, alttaki ise diğer hukuk metinleri yerine geçen kanun kitabıdır

Hilafet sancağının altındaki çiçek şekilleri Osmanlı’nın estetik yönünü gösterir Buket arasında ki güller hilafet sancağı üzerinde manevi ilhamlar sebebiyle bulundurulur Buketin hemen altında bir çapa (gemi demiri) yer alır ki denizciliğin sembolüdür

Arma göbeğindeki kalkanın hemen alt yanın da dik duran bir borazan mızıka takımını; onun altında çaprazlama duran tirkeş (ok kuburu, sadak) ile meşale de gece donanmalarını ve ok müsabakalarını hatırlatır
Armanın alt tarafını boydan boya süsleyen inci defne yaprakları, çiçek motifleri arasından beş tane madalya sarkar Bu madalyaların isimleri şöyledir: İmtiyaz nişanı, Mecidi nişanı, İftihar nişanı, Osmanlı nişanı ve Şefkat nişanı

Topkapı Sarayı Harem girişinde köşeye yerleştirilmiş bir arma
Tuğra II Abdülhamid Han'a ait Bu da eserin 1876-1909 yılları arasında yapıldığını göstermektedir
Osmanlı Arması 18 asır sonlarında meydana gelmeye başlayıp, karakteristik özelliklerini II Abdülhamit Han devrinde kazanmıştır Bu devirde devletin unsurlarını armaya yerleştirme fikri ön plana çıkmıştı
Arma çok farklı fonlarda olabiliyor Ama temel özellikleri hemen hemen aynıdır
Saltanat ve orduyu temsil eden motifler kullanılmıştır
Şimdi fotoğrafı inceleyelim:
1- Tuğranın etrafınaki bu güneş motifi, padişahın güneşe benzetilmesinden ileri gelir
2- II Abdülhamit'in tuğrası
3- Sorguçlu serpuş: Osman gaziyi ve tahtı temsil eder
4- Kalkan: Ortasında stilize edilmiş bir güneş motifi var 12 yıldız: Rivayete göre bu 12 yıldız 12 burcu temsil eder Güneş bu burçlar üzerinde hareket eder Böylece Osmanlı kainatın merkezi addedilmiştir
Başka bir rivayete göre Osmanlı'nın 12 eyaletini temsil eder
5- Osmanlı sancağı
6- Mızrak: Son dönem mızraklı süvari alaylarını remzeder
7- Tek taraflı teber (balta): tören silahıdır
8- Çift taraflı teber: Orduda üst düzey görevliler tarafından üstünlük sembolü olarak kullanılmıştır
9- Mızrak
10- El siperlikli tören kılıcı: bu kılıç klasik türk kılıcı olmayıp, o devirdeki subaylar tarafından kullanılırdı
11- Top: topçu ocaklarını temsil eder
12- Kılıç: geleneksel türk kılıcı
13- Top gülleleri
14- Borazan: modern mızıka takımının kullandığı çalgı aletidir
15- Yay
16- Çapa: Osmanlı denizciliğini temsil eder
17- Bereket boynuzu: bu boynuzun Osmanlı kültürüyle alakası yoktu Armayı tasarlayan kişi azınlıklardan biri veya bir Avrupalı olsa gerek Osmanlı topraklarını temsil ettiği rivayet edilir
18- Hilafet sancağı (yeşille remzedilmiş)
19- (Üstte) Kuran-ı Kerim (Altta) Kanunnameler (böylece devletin adaletinin osmanlı yazılı kanunları ve şeriat ile sağlandığı remzediliyor)
20- Terazi: şeşper ve asaya asılıdır adaleti temsil eder
21- Asa ve şeşper(altı dilimli topuz) şeşper: asalet ve üstünlüğü remzeder asa: Hz Musa'nın asasını remzeder
22- Toplu tabanca: 1840'dan itibaren bütün subayların kullandığı silahtı Osmanlı ordusunun modernize edildiğini remzeden bir motif
23- Kılıç
24- Çift taraflı teber
25- Süngülü tüfek: Nizam-ı Ceditle birlikte Osmanlı ordusunun asıl silahı olmuştur
26- Şefkat nışanı: 1878'de II Abdülhamit Han tarafından ihdas edilmiş olup; savaş zamanında, büyük afetlerde devlete, millete hizmet eden kadınlara verilirdi
27- Mecidi nişanı: Beş ayrı derecesi vardır ki kişinin başarıları arttıkça bir üst derecesi verilirdi Üst derece verilince alt derece geri alınırdı Savaşlarda üstün başarı gösteren askerlere verilirdi
28- Nışan-ı iftahar: Sultan Abdülmecid döneminde ihdas edilmiştir Üst düzey devlet hizmetlileri ve askerlere verilirdi
29- Nışan-ı osmani: Sultan Abdülaziz Han tarafından 1862'de ihdas edilmiş olup, devlet hizmetinde üstün başarı sağlayanlara verilirdi
30- Nışan-ı al-i imtiyaz: Devlet adına faydalı işlerde bulunmuş ilim adamları, idareci ve askerlere verilmek üzere 1876'da II Abdülhamit Han tarafından ihdas edilmiştir