Taksi ve Dolmuş şoförlerinin Sigortalılığı-Necati Çetiner

Taksi ve dolmuş şoförlerinin sigortalılığı-Necati Çetiner

Taksi ve dolmuşlarda şoför olarak tam zamanlı olarak çalıştırılmayan ve sektörün niteliği gereği çalışan sirkülasyonunun da fazla olduğu ticari araçlarda,çalışan şöförlerimiz “sosyal güvenlik hakkından” yararlanamıyordu Bu sebeple ticari taksi ve dolmuşlarda zor şartlar altında ve hiçbir sosyal güvence olmadan çalıştırılan araç şoförleri 2011 yılında 6111 sayılı Kanun ile sosyal güvenceye hak kazanabildiler,
Düzenlemeye göre ticari taksi, dolmuş ve benzeri nitelikteki şehir içi toplu taşıma aracı işyerlerinde bir veya birden fazla kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içerisinde “çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 günden az olan” kişilerin sigortalılıkları, kendileri tarafından 30 gün üzerinden prim ödemeleri suretiyle yapılacaktır
Yani ay içerisinde birden çok takside çalışan ve bu parça parça çalışmalarından ötürü kayıt dışı kalan çalışanların, bir işveren yanındaki çalışmaları 10 günden az olduğu takdirde primlerini kendileri ödemeleri kaydıyla sigortalılık hakkından yararlanabilecekleri hükme bağlanmıştır Bu kapsamda ödenen primler de 4/a (eski SSK) hizmeti olarak değerlendirilmektedir
Yine kanuna göre bu kapsamdaki kişilerin ödeyecekleri primler için bir geçiş süreci öngörülmüş olduğundan, taksi ve dolmuş şoförleri 2013 yılı için 20 günlük sigorta primi ödeyerek 30 gün sigortalı olacaklar Bu gün sayısı her yıl bir gün daha artırılarak 30 güne çıkacaktır Yani 2014 yılı için 21 gün, 2015 yılı için 22 gün diye artarak 2023 yılında 30 günde sabitlenecektir
Primlerini kendileri ödeyerek sigortalı olan kişilerin sağlık hizmetlerinden faydalanabilmeleri için ödemelerinin düzenli olması gerekmektedir Çünkü 60 günden fazla prim borcu olan şoförler sağlık hizmetlerinden yararlanamamaktadırlar
Bu açıklamalardan sonra birde taksilerde emekli olarak çalışanlar için hatırlatma yapmakta fayda var 2011 yılında yasa yürürlüğe girdiğinde emekli olarak aylık 10 günden az çalışan şoförler sosyal güvenlik destek primi ödememekteydiler Ancak 2013 yılında çıkarılan 11 sayılı genelge gereği artık 10 günden az çalışan ticari taksi veya dolmuş şoförleri de destek primi ödemekle yükümlü kılınmıştır
Yapılan denetimlerde sigortasız çalıştığı/çalıştırıldığı tespit edilen kişilere/işverenlere SGK tarafından 2043,00 TL’den başlayan ve sadece bir yıl için 26,500 TL’yi bulan para cezaları kesilmektedir Özellikle büyükşehirlerde aylık bazda taksi ve dolmuş şoförlerine yönelik yaygın yoğun denetimler yapıldığından, şoförlerin ve işverenlerin bu konuda dikkatli olmaları gerektiğini belirtmekte yarar görüyorum Genel anlamda tüm şöförlerimizin yapmakta oldukları riskli görevlerinden dolayı her an kendi eş ve çocuklarınıda düşünerek sosyal güvenlik şemsiyesi altında olmaları kendilerine ve ailesine büyük yararlar sağlayacaktır


OKUYUCULARIMIN SORULARINA CEVAPLAR


KUBİLAY TÜRKOĞLU
08081965 doğumluyum25061982 yılında adıma ağabeyimle ortak işyeri açıldığından aynı tarihte vergi mükellefi oldumAynı zamanda da ilgili odaya üye kaydım yapıldıAncak Bağ-kur üyelik müracaatımızı yaşımın 18’den küçük olması sebebi ile kabul etmedi 31011983 tarihinde ortaklıktan ayrıldım, dolayısı ile vergi mükellefiyetim son bulduYıllar sonra defalarca Bağ-Kur’a müracaat etmeme rağmen 18 yaşımdan gün aldığım tarih olan 08081983 tarihinde bağ-kura herhangi bir müracaatım olmadı mükellefiyetimin 18 yaş öncesi başlayıp yine 18 yaş öncesi son bulduğundan işe başlama tarihine göre tescil edilmesi talebimi kabul etmedilerBu durumda Bağ-kur’u mahkemeye versem kazanır mıyım


Sayın okurum, gerek eski 1479 sayılı Kanun ve gerekse de yeni 5510 sayılı Kanun gereğince, 18 yaşından önceki vergi kaydı ve şirket ortaklığı olanların Bağ-Kur’a prim ödeme şansı yoktur Eskiden daha doğrusu 20041982 gününe kadar 18 yaşından da önce olsa vergi kaydı olanlar, şirket ortağı olanlar Bağ-Kur’a prim ödeyebiliyordu 20041982 günü Resmi Gazetede yayımlanan 2654 sayılı Yasa ile 18 yaş kuralı getirildi Bu sebeple dava da etseniz’de 18 yaşından önceki vergi kayıt sürenizi Bağ-Kur’lu hale getirmeniz yasal olarak mümkün değildir


RIZA KAYA
Soru: Annem sigorta emeklisi Babam da Bağ-Kur emeklisiydi Babamı 30 eylül’de kaybettik Babamın maaşını annem alabilir mi?


Cevap: Anneniz emekli olsa da babanızdan dolayı ölüm aylığı alabilir Ancak emekli olduğundan aylık bağlama oranı yüzde 50’dir Emekli olmasa yüzde 75 oranında aylık alacaktı Bulunduğunuz yerdeki sosyal güvenlik il veya merkez müdürlüğüne yazılı olarak başvurup, ölüm (dul) aylığı bağlanmasını talep etmeniz halinde, ölüm tarihini takip eden ödeme dönemi başından itibaren aylık bağlanır


MERT ÖZDEMİR
Soru: 15 Ağustos 1981 doğumluyum Aralık 1999’da ilk defa sigortalı çalışmaya başladım 4000 iş günüm var 15 ay askerlik yaptım Kaç yaş ve kaç günle emekli olabilirim? Askerlik borçlanmasının yararı olur mu


Cevap: Emekli olmak için, 7000 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabisiniz 3000 gün daha prim ödeyerek, 4000 gün olan priminizi 7000 güne tamamlamanız şartıyla, 60 yaşınızı dolduracağınız 15 Ağustos 2041’de emekli olabilirsiniz Askerliğinizi sigorta başlangıç tarihinden sonra yaptığınızdan borçlanma primini artırır ancak emekli olma şartlarını değiştirmez Borçlanmanıza gerek yok
MURAT GÜLER
Soru: 27 Ocak 1967 doğumluyum SSK girişim 15 Aralık 1991 Askerliğimi Haziran 1987 ile Aralık 1988 tarihleri arasında 18 ay olarak yaptım 7000 günden fazla prim ödemem var Ne zaman emekli olabilirim? Askerliğimin tamamını borçlanmama gerek var mı


Cevap: Askerliğinizin 7 ayını borçlanmanız halinde, sigorta başlangıç tarihiniz 7 ay geri gider ve emekli olmak için, 25 yıl sigortalılık süresi, 5525 gün prim ödeme ve 52 yaş şartlarına tabi olursunuz Prim ödemeniz yeterli olduğundan, borçlanmadan sonra prim ödemeseniz de, 52 yaşınızı dolduracağınız 27 Ocak 2019’da emekli olabilirsiniz


FAZİLET GÜRUSTA
Soru: 14 Aralık 1963 doğumluyum 1976’nın Şubat ayında sigorta başlangıcım var 1982 ve 1984’te iki doğum yaptım 1987’de tekrar işe başladım Toplam gün sayım 1500 Emekliliğime ne kadar kaldı? Ne kadar daha prim ödemem gerekiyor? Ayrıca kalan primimi isteğe bağlı olarak kendim yaptırabilir miyim?


Cevap: Eylül 1999 itibarıyla 18 yıldan fazla süredir sigortalı olduğunuzdan, bu tarihte yürürlüğe konan ve emekli olmayı oldukça zorlaştırdığından, toplumda mezarda emeklilik olarak adlandırılan yasaya tabi olmadan, eski yasa şartlarıyla emekli olacaksınız Eski yasaya göre yaş haddinden emekli olmak için; 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabisiniz Doğumlarınızdan sonraki iki yıllık sürelerde prim ödemeniz yoksa, iki doğumunuzu borçlanarak toplam 1440 gün kazanabilirsiniz Doğum borçlanmasından sonra, 660 gün daha prim ödeyerek toplam prim ödemenizi 3600 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz Kalan 660 gün prim eksiğinizi isteğe bağlı ödeyebilirsiniz Ancak isteğe bağlı prim ödemeleri Bağ-Kur’a sayılıyor İsteğe bağlı prim öderken doğum borçlanması yaparsanız, doğum borçlanmasıyla kazanacağınız günler, Bağ-Kur’a sayılır Bu nedenle doğum borçlanmasını isteğe bağlı prim ödemeye başlamadan önce veya sigortalı bir işte çalışarak yapmalısınız


YAHYA KAPLANLI
Soru: 1987’den 1996’nın Haziran ayına kadar Bağ-Kur’luydum Daha sonra 1997’den bugüne kadar SSK’lıyım Ne zaman emekli olabilirim?


Cevap: Emekli olmak için, 25 yıl sigortalılık süresi, 5385 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabisiniz Sorunuzdan prim ödeme ve süre şartını sağladığınız anlaşılıyor Şayet 50 yaşınızı da dolduruyorsanız, istediğiniz zaman emekli olabilirsiniz Doldurmuyorsanız emeklilik için 50 yaşın dolmasını bekleyeceksiniz


HALİM KARA
Soru: Sigorta başlangıç sürem 10 Şubat 2000 Ama 1998’de sigortasız çalışmam var Mahkeme kararıyla sigorta başlangıcımı 1998 olarak kaydettirebilir miyim? Doğum tarihim 2 Ocak 1984 Sizce nasıl 1999’dan önceki kanuna tabi olabilirim?


Cevap: 1998’deki sigortasız çalışmanız için, işten ayrıldığınız tarihten itibaren 5 yıl içinde ‘hizmet tespit davası’ açmanız gerekiyordu 5 yıllık zamanaşımı süresi geçtiğinden bugün için hizmet tespit davası açarak başlangıç tarihinizi 1998’e götürmeniz mümkün değil Maalesef emekli olma şartlarınız 10 Şubat 2000’e göre belirlenecek Bu tarihe göre, toplam 7000 gün prim ödemeniz şartıyla, 60 yaşınızı dolduracağınız 2 Ocak 2044’te emekli olacaksınız


LALE YETİŞ

Soru: 15 Ocak 1970 doğumluyum 31 Mayıs 1999’dan beri Bağ-Kur ödemekteyim 4040 gün primim var Bağ-Kur’dan ne zaman emekli olabilirim? İşyerimi kapatıp SSK’ya geçersem kaç yaşında emekli olabilirim?


Cevap: Bağ-Kur’da 20 yıl (7200 gün) prim ve 55 yaş şartına tabisiniz 3160 gün daha prim ödeyerek priminizi 7200 güne tamamlamanız şartıyla 15 Ocak 2025’te emekli olabilirsiniz Ayrıca 360 gün (bir yıl) daha prim ödeyerek priminizi 5400 güne tamamlamanız şartıyla, 56 yaşınızı dolduracağınız tarihte yaş haddinden emekli olmanız da mümkün Ancak, SSK’da 20 yıl sigorta, 5975 gün prim ve 56 yaş şartına tabisiniz Son 1260 günü sigortalı bir işte çalışarak ödemek kaydıyla, 1935 gün daha prim ödeyerek priminizi 5975 güne tamamlamanız şartıyla 56 yaşınızı dolduracağınız tarihte SSK’dan emekli olmanız da mümkün SSK’lı çalışarak prim ödemeniz için işyerinizi kapatmanız gerekmiyor Faaliyetinize devam ederken başka bir işyerinde sigorta girişiniz yapıldığında Bağ-Kur sigortanız ve Bağ-kur ödemeniz sonlanır


HÜSREV BARIŞ
Soru: Babam 6 Kasım 1965 doğumlu Bağ-Kur’a 7 Ocak 1986’de başladı 18 ay askerliği de saydırırsa ne zaman emekli olur



Cevap: Babanızın askerlik tarihi ve süresi önemli Sorunuzu babanızın Bağ-Kur başlangıç tarihinden önce 18 ay askerlik yaptığı varsayımına göre cevaplandırıyoruz Babanız, askerlik süresinin 2 ayını borçlanırsa, 25 yıl prim ve 49 yaş şartına tabi olurÖdemiş olduğu Primi yeterli olduğundan, 6 Kasım 2014’te emekli olabilecektir


JALE ÇELİK
Soru: 10 Eylül 1978 doğumluyum 10 Temmuz 2000’de SSK’lı oldum 1349 gün primim var İki çocuğum var Şu an çalışmıyorum 3600 gün primi tamamlarsam emeklilik hakkına sahip olacağımı veya ödenen prim tutarını geri alabileceğimi duydum, doğru mu? Primi 3600 güne tamamlarsam ne zaman emekli olabilirim?


Cevap: 8 Eylül 1999’dan sonra sigortalı olanların 3600 gün prim ödeyerek emekli olma hakkı yok 7000 gün prim ödemelisiniz Bağ-Kur’dan daha erken emekli olmanız mümkün Bağ-Kur’da yaş haddinden emekli olmak için 15 yıl (5400 gün) prim ve 60 yaş şartına tabisiniz 4051 gün daha prim ödeyerek priminizi 5400 güne tamamlarsanız 60 yaşınızı dolduracağınız 10 Eylül 2028’de emekli olabilirsiniz İsteğe bağlı prim ödemeleri Bağ-Kur’a sayıldığı için prim eksiğinizi isteğe bağlı ödeyerek tamamlayabilirsiniz Emekli olacağı yaşı doldurduğu halde, emekli olacak kadar prim ödemesi olmayanlar talep etmeleri halinde, ödediği primleri ‘toptan ödeme’ adı altında geri alabilir 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte, emekli olacak kadar prim ödemeniz olmazsa ödediğiniz primi geri almanız mümkün