Metal Para, Madeni Para

METAL PARA



Metal para,MADENİ PARA olarak da bilinirgenellikle metalden (ender olarak da deri,porselen gibi başka malzemelerden )yapılan,temsil ettiği değişim değeri ya da içerdiği temal miktarının değeri üstüne vurulan bir damgayla resmen onaylanmış değişim aracı

İlk metal para ya da benzeri nesneler,İÖ 7 yüzyılın sonlarında Lidya'da ve yaklaşık aynı dönemde Uzakdoğu da Kullanılmaya başladıAkdeniz çevresinde hızla benimsenen metal para,buradan bütün uygar ülkelere yayıldı

Doğu'da geliştirilen elle metal para üretme yöntemi,Batı'da da yüzyıllar boyunca çok az değişiklikle uygulandıBu yöntemde,dökümle elde edilen yuvarlak,ince pullar sonra yeniden ısıtılır ve üstlerine tunçtan kalıplarla vurularak (darp) baskı yapılırdıÜretimdeki en önemli gelişmelerden biri,Romalıların demir kalıp kullanmaya başlamaları olduBu kalıplar,işlenecek metal soğukken bile darp işleminin uygulanmasına olanak verecek kadar sertti ve modern çelik aletler ortaya çıkana değin kullanıldı

Metal para yapımında ilk ve en önemli amacı,değerli bir metalin belirli bir ağırlık ve bileşimde (ayar) dolayısıyle sabit değerde bir miktarını kullanıma elverişli hale getirmektirAma bu amacın düzenli biçimde gerçekleştirilmesi ,tarih boyunca hiçbir dönemde kolay olmadıİlk resmi parayı,Lidya Kralı Kroisos (hd İÖ 560-546) bastırdıDeğerli metallerin arz ve talebindeki dalgalanmalar ,hükümdarların metal paraların nominal değerine kendi darp masraflarının ve teminatlarının karşılığı bir payı da katmak istemeleri (böylece herhangi bir sikkenin içerdiği metalin değeri ile nominal değerin arası açıldığı için)sorunlar doğuruyorduBu nedenle ortaçağ boyunca sikkelerin ayarı sürekli düşürüldü ve kalpazanlığın önü alınamadı15yüzyılın sonlarında İtalya'da güvenilir ağırlık ve boyutlarda metal para üretilebilen aletlerin geliştirilmesi ,bütün Avrupa'da bu konuda standartlar oluşturulabilmesine olanak verdiSanayi Devrimin'deki gelişmeler,metal para üretim yöntemlerini daha yetkin hale getirdiÇinlilerin ise metal para üretimindeki hiçbir yöntemsel yeniliği benimsememesi dikkat çekicidir20 yüzyıla değin Çin'de metal para Antik Çağdaki yöntemle üretilmiştirTunçtan kare delikli Çin paraları yaklaşık 2500 yıl süresince hep aynı boyut ve biçimde çıkarıldıAyrıca baknümizmatik

Kaynak;AnaBritannica cilt 22 frmsinsinet için derlenmiştir