İslami Sözlük B

Bayram Namazı Nedir?

Fıtr (Ramazan) ve Kurban bayramının birinci günü güneş doğduktan yaklaşık 45 dakika sonra erkeklerin cemâat hâlinde kılmaları vâcib olan iki rek'atlik namaz

Bayram namazının şartları, Cumâ namazının şartları gibidir Burada namazdan sonra okunan hutbe sünnettir (İbrâhim Halebî)

BAYRAMİYYE Nedir?

Anadolu'da yetişen evliyânın büyüklerinden Hacı Bayram-ı Velî hazretlerinin tasavvuftaki yolu Bayramiyye yolu bir koldan Bâyezîd-i Bistâmî'ye diğer koldan Hasen-i Basrî'ye ulaşır

Hacı Bayram-ı Velî, ömrünün sonuna kadar İslâmiyet'i yaymak için çalıştı Vefâtından sonra Bayramiyye yolunu talebelerinden Akşemseddîn ile Bıçakçı Ömer Efendi devâm ettirdiler (Hüseyin Vassâf)

Bayramiyye yolunda esâs maksad, Allahü teâlâdan başka herşeyin sevgisini kalbden çıkarmak ve gönlü Allah sevgisi ile doldurmaktır Buna gönle varmak denir (Sâdık Vicdânî)

BÂZGEŞT Nedir?

Nakşibendiyye yolunda on bir temel esastan biri Sâlik'in (tasavvuf yolcusunun) Kelime-i tevîhdden sonra kalbinden; "İlâhî! Maksûdum Sensin Matlûbum (maksadım) Senin rızândır"demesi

Bâzgeşt, zikr (Kelime-i tevhîdi söylemek ile hâsıl olan kalb uyanıklığının devam etmesi, kalbin Allahü teâlâdan başkasına bağlılıktan kurtulması içindir Kelime-i tevhîd söylemek, kalbdeki her türlü düşünceyi giderir Yalnızca Allahü teâlâyı anmak ka lır Böylece kalb, Allahü teâlâyı anmaktan başka her şeyden boşalır (Şeyh Ali bin Vâiz Hirevî)

BEDBAHT Nedir?

Tâlihsiz Bahtıkara

Beş şey bedbahtlık alâmetidir Nedir?

Kalb katılığı, Allah korkusundan ve günâhlarını hatırlayarak ağlamamak, utanmamak, dünyâya fazla rağbet etmek, uzun emelli olmak (Fudayl bin Iyâd)

Evlâd, ana baba elinde bir emânettir Çocukların temiz kalbleri kıymetli bir cevher gibidir Mum gibi her şekli alabilir Küçük iken, hiç bir şekle girmemiştir Temiz bir toprak gibidir Temiz toprağa hangi tohum ekilirse, onun meyvesi hâsıl olur Ço cuklara îmân, Kur'ân ve Allahü teâlânın emirleri öğretilir ve yapmağa alıştırılırsa, din ve dünyâ seâdetine ererler Bu seâdette anaları, babaları ve hocaları da ortak olur Eğer bunlar öğretilmez ve alıştırılmaz ise, bedbaht olurlar (İmâm -ı Gazâlî)

Allahü teâlânın beğenmediği şeyleri isteyen ne kadar bedbaht ve zavallıdır (İmâm -ı Rabbânî)

BEDDUÂ Nedir?

Bir kimsenin aleyhine yapılan duâ

Kendinize, evlâdınıza, bedduâ etmeyiniz Allah'ın kaderine râzı olunuz Nîmetlerini artırması için duâ ediniz (Hadîs-i şerîf-Berîka)

Ananın, babanın çocuğuna olan ve mazlûmun zâlime olan bedduâları red olunmaz (Hadîs-i şerîf-Ebû Dâvûd, Tirmizî, İbn-i Mâce)

BEDEL Nedir?

Bir şeyin yerini tutan, yerine geçen; başkasının yerine iş yapan kimse

Hasta için hacca gitmek farz değildir Hac farz olduktan sonra gitmeyip de sonraki seneler hastalanan kimse, yerine başkasını kendi memleketinden bedel göndermesi veya bunun için vasiyyet etmesi lâzımdır Sonraki seneler iyi olup kendisi giderse, teh ir günâhı afv olur (İbn-i Hümâm)

BEDEVÎ Nedir?

Sahrada, çölde ve vahada göçebe halde yaşayanlar

Medîne-i münevvere çevresindeki Müzeyne, Cüheyne, Eslem, Eşca' kabîleleri bedevî idi Peygamber efendimiz Hudeybiye sulhünün yapıldığı sene umre için Mekke'ye gitmeye karar verdikleri sırada, Kureyş'in herhangi bir taarruz (saldırı) ihtimâline karşı bu kabîlelerin de berâberlerinde bulunmasını istediler Fakat bedevîler korkularından bu şerefli dâvete uymayıp özür dilediler Bu sebeple Allahü teâlâ Kur'ân-ı kerîmde meâlen şöyle buyurdu Nedir?

(Henüz kalplerinde îmân yerleşmemiş olan Kureyş müşriklerinden korkarak) geri kalan bâzı bedevîler sana; "Mallarımız ve âilelerimiz bizi (seninle gitmekten) alıkoydu Bu sebeple Allahü teâlâdan bizim için af ve mağfiret dileyiver" diyecekler Onlar kalblerinde olmayan şeyi dilleriyle söylerler (Yoksa, senin kendileri için istiğfâr etmene veya etmemene aldırmazlar) (Feth sûresi Nedir? 11) (Senâullah Dehlevî, Taberî)

BEDEVİYYE Nedir?

Evliyânın büyüklerinden Seyyid Ahmed Bedevî hazretlerinin tasavvuftaki yolu

Bedeviyye yolunun büyüğü Seyyid Ahmed Bedevî (raleyh) talebelerine buyurdu ki

Allahü teâlânın kullarından birine bir musîbet gelince, sakın sevinmeyin Gıybet ve dedikodu yapmayın İnsanlar arasında söz taşımayın Size eziyet vereni ve zulmedeni affedin Kötülük yapana iyilikle karşılık verin Size vermiyene siz verin (Abdülvehhâb-ı Şa'rânî)

Bedî' İlmi Nedir?

Lafz (söz) ve mânâ ile ilgili bâzı san'atlar ile sözün süslenmesini öğreten ilim

Kur'ân-ı kerîm Bedî', Meânî ve Belâğat ilimlerinin incelikleri ile doludur Arabî lisânın inceliklerini bilmiyen kimse, arabî okuyup yazsa bile Kur'ân-ı kerîmi anlıyamaz Bu incelikleri bilenler bile anlıyamamış, çok yerlerini onlara Peygamber efendi miz açıklamıştır (Abdülganî Nablüsî)

BEDR GAZVESİ Nedir?

Peygamber efendimizin Mekkeli müşriklerle yaptığı ilk savaş Bu muhârebede müslümanlar üç yüz on üç, müşrikler bin kişiydi

Bedr muhârebesinde düşmana nisbetle daha az ve zayıf olduğunuz hâlde, Allahü teâlâ size yardım etti, kesin zafer verdi Allah'tan korkun ki, şükretmiş olasınız (Âl-i İmrân sûresi Nedir? 123)

Bedr harbinde Eshâb-ı kirâm güç durumda kaldıkları sırada sevgili Peygamberimiz; "Yâ Rabbî! Bana vâdettiğin yardımı lütfet!" diye duâ ettiğinde, Enfâl sûresinin 9 âyet-i kerîmesi nâzil olup (inip), meleklerin müslümanlara yardım için gönderildikleri şöyle bildirilmiştir Nedir? "O vakit Rabbinizden yardım ve zafer istiyordunuz da O size; "Gerçekten ben arka arkaya bin melâike ile (meleklerle) imdâd ediyorum" diye duânızı kabûl buyurmuştu (İbni Abbâs, Taberî, Kurtubî)

Cebrâil (aleyhisselâm) bana gelip dedi ki Nedir? "Bedr Gazvesi'nde bulunanları nasıl sayarsınız?" Ben; "Onlar ümmetimin en hayırlıları (üstünleri) " dedim Cebrâil (aleyhisselâm) ; "Meleklerden (o muhârebede) hazır bulunanlar da bizim yanımızda aynen böyle olup, meleklerin en hayırlılarıdır" dedi (Hadîs-i şerîf-Buhârî)

Bedr Gazvesi'nde her birimiz bir müşrikin başına kılıcımızı salladığımız zaman, daha kılıç hedefine varmadan, kâfirin kellesinin bedeninden ayrılıp yere yuvarlandığını görüyorduk (Sehl radıyallahü anh

BEHÂÎLİK Nedir?

Müslüman görünüp İslâmiyet'i içerden yıkmak için çalışan El-Bâb Ali Muhammed ismindeki bir acemin talebesi olan Behâullah'ın, kurduğu bozuk yol

Behâîlere göre namaz, Hayfa'ya karşı durup, Allah'ı düşünmektir Namaz ferdî olup duâdan ibârettir Oruç, 2 Mart-21 Mart arası on dokuz gün tutulur 21 Mart günü Oruç bayramı olup, Behâî yılının ilk günüdür Hacları, El-Bâb Ali Muhammed'in Şirâz'daki evini veya Behâullah'ın Bağdâd'daki evini gidip görmektir On dokuz sayısını kutsal sayan Behâîleri umûmî adâlet evi dedikleri, yüksek meclislerine seçilen on dokuz kişi idâre eder Her Behâî, senelik kazancının beşte birini bu hey'ete vermeye mecbur tutulur (Muhammed Ebû Zühre)

BEKÂ Nedir?

1 Allahü teâlânın sıfatlarından Allahü teâlânın varlığının sonsuz olması, hiç yok olmaması

2 Bekâ-billah

Fenâ ve bekâdan ilk bahs eden Ebû Saîd Harrâz'dır (Molla Câmî)

Bekâ-Billah Nedir?

Dâimâ Allahü teâlâyı anma ve hatırlama hâli üzere olma Hakîkî kulluk derecesi Fenâ fillah'tan sonraki makam

Hakk'ul-yakîn bilgisi (hakîkate kavuşmak) bekâ-billah makâmında hâsıl olur (Ahmed Fârûkî)

Bekâ-billaha kavuşmadan önce huzûrun, yâni her an Allahü teâlâ ile olma hâlinin devam etmesi mümkün değildir (İmâm-ı Rabbânî)

Tasavvufta fenâ ve bekâ'dan ilk bahs eden Ebû Saîd-i Harrâz'dır (Molla Câmî)

BEKTÂŞÎLİK Nedir?

Evliyânın büyüklerinden Hacı Bektâş-ı Velî hazretlerinin tasavvuftaki yolu

Bektâşîlik; Hacı Bektâş-ı Velî, Lokman-ı Horasânî, Hâce Ahmed Yesevî, Yûsuf-i Hemedânî ve Ebû Alî Fârmedî, Ebü'l-Hasan-ı Harkânî vâsıtası ile Bâyezîd-i Bistâmî'ye, ondan Ebû Bekr-i Sıddîk hazretlerine ulaşır Bektâşîler, Resûlullah efendimizi ve Ehl- i beytini çok sever ve birbirlerini kardeş bilirlerdi (A Rıfkı Efendi)

Müslümanları aldatmak için kendilerine kıymetli bir isim takan yalancılardan biri de, Bektâşî tarîkatı adı altında toplanan hurûfîlerdir Hakîkî Bektâşîlik, bir kaç asırdan sonra bütün tekkeleriyle berâber sapık hurûfîlerin eline geçerek bozulmuştur (Tokatlı İshak Efendi) (Bkz Hurûfîlik)

BELÂ Nedir?

Allahü teâlânın insanları imtihan etmek, denemek için verdiği maddî ve mânevî üzüntü, sıkıntı, musîbet, âfet

Kulumu bir belâ ile ibtilâ (imtihân) ettiğim vakit sabreder ve ziyâretçilerine beni şikâyette bulunmazsa, ona etinden iyi et, kanından iyi kan veririm İyileştiği vakit günahsız olarak iyileşir Onu öldürürsem rahmetime yâni Cennet'ime gider (Hadîs-i kudsî-Muvattâ)

Şüphe edilen altını, ateşle muâyene ettikleri gibi, Allahü teâlâ insanları, dertle, belâ ile imtihan eder Bâzısı belâ ateşinden hâlis olarak çıkar Bâzısı da bozuk olarak çıkar (Hadîs-i şerîf-Kimyâ-ı Seâdet)

Mü'mine; dert, belâ, üzüntü, hastalık, eziyet gibi sıkıntı verici şeylerden biri gelirse, Allahü teâlâ bunu günâhlarına keffâret (bedel) eyler (Hadîs-i şerîf-Müslim)

Peygamberler (aleyhimüsselâm) hep dert ve belâ içinde yaşadı Hattâ "Belâlar, mihnetler (sıkıntılar) en çok peygamberlere, sonra evliyâya, sonra bunlara benziyenlere gelir" buyruldu (Ahmed Fârûkî)

Dert ve belâ gelince Allahü teâlâya sığınmalı, âfiyet vermesi, kurtarması için duâ etmeli, yalvarmalıdır Allahü teâlâ duâ edenleri, sıhhat, selâmet ve âfiyet istiyenleri sever (Ahmed Fârûkî)

Birinize dert ve belâ gelince Yûnus Peygamberin duâsını okusun Allahü teâlâ onu muhakkak kurtarır Duâ şudur Nedir? "Lâ ilâhe illâ ente sübhâneke innî küntü minezzâlimîn" (Senâullah Dehlevî)

Bir kimse sıkıntı ve belâya uğrarsa; "Lâ havle velâ kuvvete illâ billâhil-aliyyil'azîm" desin (Ca'fer-i Sâdık) Kazâ gelmez Hak yazmasa Belâ gelmez Kul azmasa

(Atasözü)