Antalya Şehir Tanıtımı

FİNİKE : Finike ilçesi, konum itibariyle, Güney Bat Anadolu'daki Teke Yarımadası bölgemizde yer alır Eski çağlarda ve Finike'nin ilk kurulduğu zamanda bu bölge, "Likya" olarak adlandırıldı O zamanki Likya; Doğuda Pamfilya, batıda Karya, kuzeyde ise Psidya şeklinde adlandırılan bölgelerle çevrili idi Finike adının Fenikelilerden dolayı verildiği de rivayetler arasındadır Finikelilerin en önemli ticaret merkezlerinden biri olmuştur Teke Yarımadası, tarihin ilk dönemlerinden beri iskana açık bir bölgedir Bu bölgede MÖ 3000 yılından beri insanların yaşadığı bilinmektedir Fakat bölgemizde yapılan arkeolojik araştırmalar bu tarihi henüz doğrulayamamıştır Bu arkeolojik araştırmalar ancak 2000 yılında bölgemizde insanların yaşadığını belgeleyebilmektedir Bölgemizde devam etmekte olan arkeolojik kazılardan elde edilecek yeni bulgularla, yerleşimin MÖ 3000 yılında olduğu konusunda kesin belgelerin çıkabileceği ihtimal dahilindedir Buna rağmen, bölgemizde yapılan Filolojik araştırmalarla elde edilen bir takım sonuçlar, Finike ve çevresi, özellikle Teke Yarımadası'ndaki yerleşim hakkında, kesin bilgiler verebilmektedir Yöremizde, o dönemlerde kullanılan yer adları ile, Anadolu'nun çeşitli bölgelerinde görülen yer adlarının benzeşmeleri dikkate değerdir MÖ 3000 yılına tarihlenen bu yer adları benzeşmesi, o zamanlar Likya olarak adlandırılan bölgemizdeki yerleşimin, MÖ 3000 yılına kadar uzadığı sonucunu belgeleyecek niteliktedir

Bütün bu arkeolojik belgeler ve Filolojik veriler, Likya' da MÖ 3000 yıllarına kadar uzanan yerleşimin, kimler tarafından ve nasıl yapıldığı ile ilgili, tam bilgileri edinmemizde yetersiz kalmaktadır

Osmanlı idaresindeki bugünkü Finike, Elmalı kazasına bağlı bir nahiye merkezi iken, 1914 yılında kaza yapılmıştır, l Dünya savaşı sırasında kara günler yaşayan Finike, 1919-1921 yılları arasında İtalyanlar'ın kısa süren işgalleri atanda kalmıştır Ulu Önder Atatürk'ün önderliğindeki İstiklal Mücadelesi sonunda, vatan topraklarındaki bütün düşmanlarla birlikte İtalyanlar da, Finike'den çekilmek zorunda kalmışlardır Cumhuriyet döneminde Finike, Antalya'ya bağlı güzel bir yerleşim merkezi olarak ilçelik statüsünü sürdürmüştür Finike, Antalya iline bağlıdır Portakalları ile ünlü Finike tarihle, doğa ve denizin birleştiği bir turizm beldesidir Portakalları ile tanınan kent, Limyra kenti kalıntıları ve Arykanda antik kenti kalıntıları ile ilgi görmektedir

Tarihçe: Finike MÖ 5 yy da Aykırıçay (Arykandos) ağzında Phoinikos adıyla kurulmuştur Finike adının bölgeyi ticaret merkezi olarak kullanan Fenikelilerden geldiği sanılmaktadır Bölgenin başkenti Limyra' nın tarım ürünleri ihracatının gerçekleştirildiği bir liman olarak bilinmektedir

İklim:İlçede Akdeniz iklimi egemendir

GEZİLECEK YERLER

Arykanda (Arif): Elmalı-Finike karayolunun tam yarısında bulunan Arif köyünün Aykırıçay mahallesine yakın bir ören yeridir İlk yerleşme zamanına ait arkeolojik ve yazılı kaynaklara dayanan bilgi bulunamayan Arykanda' nın filolojik yönden yerli bir isim oluşu ile eski bir yerleşme yeri olduğu bilinmektedir

Arykanda' nın en üst teraslarından birinde tek taraflı oturma yerine sahip, koşu pisti belirli bir kısımdan sonra trapez şeklini alan bir stadion bulunmaktadır Ortasına yakın yerdeki merdivenle aşağıdaki teraslara bağlanan stadionun bir altındaki terasta ufak, fakat çok iyi korunmuş tiyatro yer almaktadır Tiyatronun alt terasında odeon ve buna ulaşan merdivenli yol vardır Odeonun önündeki portiko, köşeli bir U harfi yaparak agorayı çevreler Arykanda' da resmi ve özel yapıların kapladığı alanın birkaç katını nekropol kaplar

Nekropoldeki tonoz örtülü mezar odalarının dışında lahitlere de rastlanır Birbirlerine teras görevi gören mezar binalarının en alt terasında ikinci katına kadar ayakta kalmış büyük bir hamam yer almaktadır

Şehrin en ilginç kalıntılarından bir diğeri de Aykırıçay kaynağının bulunduğu yerde, kayalığın yüzündeki su yollarıdır

Limyra (Turunçova, Zengerler): Likya dilindeki adı Zemu (ri) olan Limyra' nın MÖ 5 yüzyıldan beri varolduğu bilinmektedir Asıl etkinliğini MÖ 6 yüzyılın ilk yarısında gösteren kenti, Likya Birliği' ni kurmak isteyen Perikles başkent olarak kullanmıştır

ELMALI : Elmalı ilçesi haritasal olarak Antalya'nın güney batısında ve yaklaşık olarak 110 km mesafesinde bulunan bir yayladır Denizden yüksekliği 1051 metre olan yerleşimde, son nüfus sayımına göre 14600 kişi yaşamaktadır Elmalı ilçesine bağlı 50 köy 2 tanede belde bulunmaktadır Tarihi açısından bölgenin en eski yerleşimlerinden birisi olan ELMALI'da tarihde Likyalılar, Persler ve birçok Antik çağ medeniyeti yaşamıştır Yakın tarihimizde ise Selçuklu ve Osmanlıya ev sahipliği yapan yerleşimde 100 yıl öncesine kadar birçok Rum ve Ermeni ailesi yaşamaktaydı

Arkeolojik Eserler

İlçe sınırları içerisinde tarih öncesine ait hayat izleri taşıyan kalıntılar olan höyükler, eski eserler bakımından bakir inceleme alanlarıdır Beyler, Semahöyük ve Müren höyükleri en önemlilerindendir Amerika Bryn Mawr Kolleji adına Prof Macteld Mellink yönetiminde yapılan Semahöyük-Karataş mevkiindeki arkeolojik kazılar olumlu sonuçlar vermiş, İÖ 2000-2500 yıllarının yerleşim kalıntılarını gün ışığına çıkarmıştır 1963 yılında başlayan bu kazılar yaz aylarında devam etmektedir Halen Karaburun ve Kızılbel Kral Mezarları'nın onarım ve koruma çalışmaları sürdürülmektedir İÖ 450 yıllarında yapıldığı rivayet edilen bu mezarların duvarlarının iç alanları çepçevre renkli mozaik ve fresklerle süslenmiş av ve savaş sahneleri renk ve canlılığını koruyarak günümüze kadar ulaşabilen nadir eserlerdendir Hacıyusuflar ve Yuva köyleri yanındaki Likya ve Roma kalıntıları tarihi ve turistik yerlerdendir

Tarihi Eserler

Ömer Paşa Camii : Elmalı merkezinde yer almakta olan Cami, Ketenci Ömer Paşa tarafından 1602(1016 Hicri) tarihinde yaptırılmıştır Elmalı'nın olduğu kadar Antalya ilinde en büyük yapısı olan Ömer Paşa Camii, camlı kapısı üzerindeki kitabesinden de anlaşılacağı üzere XVII yüzyıl başında yapılmış olup, Klasik Osmanlı mimari tarzındadır

Kesik Minare : Çarşı meydanında Ömer Paşa Camii karşısında tek bir minare olarak bulunmaktadır Minare Selçuklu eseridir

Medreseler : 1602(1016 Hicri) tarihinde Ketenci Ömer Paşa tarafından camii ile birlikte yaptırılan Ömer Paşa Medresesi 24 kubbe 12 revaklı kesme taş ve dövme demirden yapılmıştır Camii" nin hemen karşısında bulunmaktadır

Türbeler : Abdül Vehhat (Vahab-ı Ümmi) Türbesi; Şehrin kuzeyinde en üst kısımdadır

Abdal Musa Türbesi: Elmalı Tekke köyündedir Abdal Musa tekkesi'nin yapılışına ait bir yazı bulunmamakta ise de eserin XIII yüzyılda yapıldığı ileri sürülmektedir

Külliyeler

Sinan-i Ümmı Külliyesi Camii : Sinan-i Ümmi kendi adını taşıyan külliyesindeki türbesine defnedilmiştir

Kütüphaneler : Elmalı Halk Kütüphanesi, eski tahsil ve kültüre esas olan medreseler, kaldırılınca başta Sinan-i Ümmi, Hatıpzade, Babazade Medreselerinin kütüphaneleri 1926 yılında birleştirilerek bugünkü Elmalı Halk Kütüphanesinin esası kurulmuştur bugün XVI yüzyılda Ketenci Ömer Paşa tarafından yaptırılan binada hizmet vermektedir 595 Yazma Eser, toplam 19938 adet kitabı bulunmaktadır Kendi bünyesi içinde bir de çocuk kütüphanesi vardır

Hanlar, Hamamlar

Bey Hamamı : Ömer Paşa Camii batısında bulunan bu hamamın klasik devirde yapıldığı sanılmaktadır Evliya Çelebi'nin de bahsettiği hamamının XVI yüzyılın sonu XVIII yüzyılın başlarına ait olduğu anlaşılmaktadır

Kışlalar

Elmalı'nın girişinde bulunan askeriye kışlasına 1934'de 20 Dağ Alayı geldi ve 1940' da gitti 1914'de Tugay Komutanlığı geldi, 1944'te gitti Şu anda Karayollarının eşya deposu olarak kullanılmaktadır

Çeşmeler ve Kuyular

Çatalçeşme, Elmalı çarşı içinde Selçuklular zamanında yapılmış, kesik Minarenin hemen arkasında Çatalçeşme adı ile anılır Çeşmenin üzerindeki Kitabede 1284 tarihi ve şunlar yazılıdır

"Curayı dareyinde bu abın himmet eden zatın

Babı Rahmetin - Abdal eyleye Allah

Sahübül hayat gasb Abdül gaffar"

Köy Odaları

Eskiden Elmalı'nın her köyünde bir köy odası vardı, son yıllarda işlerliğini kaybetmiş durumdadır

Kaplıcalar, İçmeler, Ilıcalar

Aynı kaynakları olan Cemre Pınar ile Ilık Pınarın kireç nispeti çok düşük olduğu için böbreklerinde kum ve taş olanlar tarafından içme suyu olarak kullanılır Elmalı'nın batı eteğinde uzanan Pınarı ile Aksivri Pınarı da aynı şifayı verir

Kaleler

Elmalı, Çobanisa-Gilevgi köyü arasındaki tarihi Helenistik devri Gilevgi kalesi bulunmaktadır

Doğal Güzellikler

Tescilli değildir Ördübek, Tekke, Dokuzgöl, Çam Kuyuları orman bölgeleri ilçenin dinlenme ve piknik yerleridir

Su Kaynakları, Pınarbaşları

Baranda kaynağı, Karapınar, Kazanpmar, Tahılpınar, Pınarbaşı gibi kaynaklar bulunmaktadır

Çınar ve Ulu Ağaçlar

a) Arslan Ardıç

b) Koç Sedir

c) Şah Ardıç

ç) Sedir Tabiat Ormanı

d) Gelendost

Yayla Adları

Tekke Orman Bölgesinde Sevindik Orman Bölgesinde Araştırma Orman Bölgesinde Çığlıkara Orman Bölgesinde Akçay yolu üzerinde

a) Yuva Yaylası

b) Baranda Yaylası

c) Kohu Dağı Yaylası

ç) Serkiz alanı Yaylası

d) Kızılöz ve Kızılcadağ yaylası

ALANYA : Alanya Kuzeyinde Toros Dağları Güneyinde Akdeniz’in bulunduğu küçük bir yarımada üzerinde kurulmuştur Antik çağda Pamfilya ve Klikya arasındaki çizgide yer aldığı için pazen Pamfilya bazen de Klikya olarak anılmıştır Alanya'nın ilk iskanı ile ilgili kesin bir bilgi bulunmamaktadır Prof Dr Kılınç KÖKTEN ‘in 1957 yılında Kent merkezine 12 Km uzaklıkta yer alan Kadıini Mağarasında yaptığı araştırmalar, bölge tarihinin Üst Paleolitik (MÖ20,000,-17,000,) dönemine kadar uzandığını göstermektedir

Alanya’nın ilk kez ne zaman ve kimler tarafından kurulduğu henüz bilinmemektedir Kentin bilinen en eski adı Korakesium dur Bizans döneminde ise Kalanoros ismi verilmiştir 13, YY da Anadolu Selçuklu Hükümdarlarından 1, Allaaddin Keykubat’ın (1200-1237) kaleyi alması ile şehrin ismini Alaiye olarak değiştirmiştir 1935 yılında Kenti ziyaret eden Atatürk ise Alanya adını vermiştir (Korekesium’dan İlk kez bahseden MÖ4, Yüzyıl antik coğrafyacılarından Scylax’dır Bu dönemde bölge Anadolu’nun önemli bir bölümünü istila eden Perslerin egemenliği altındadır Daha sonra ünlü antik çağ yazarı Strabon, Piri Reis, Seyyep, İbn-i Batuta ve Evliya çelebi bölgeyi gezen seyyahlar olup eserlerinde kentten bahsetmektedirler

Bölgenin ilk çağları ve Bizans dönemi hakkında fazla bilgimiz yokturMS7yüzyılda arap akınları sırasında kent savunması daha da önem kazanmış,akınlara karşı korunmak amacıyla kale yapımlarına öncelik verilmiştirBu nedenle Alanya ve çevresindeki pek çok kale ve kilise MS6 ve 7yüzyıla tarihlenmektedir

Anadolu Selçuklu hükümdarlarından 1 Alaaddin Keykubad, Alanya kalesinde hüküm süren ve hristiyan sülalelerinden olan Kyr Vart’ ı 1221 yılında yenilgiye uğratarak Kaleyi ele geçirmiştir Hükümdar kendi adına burada bir saray yaptırmıştırSelçuklu’lar başkent Konya’nın yanısıra Alanya’yı ikinci bir başkent ve kışlık merkez olarak kullanarak imar faaliyetlerinde bulunmuşlardır

1243’deki Moğol saldırıları 1277’de Mısır Memlüklerinin Anadolu’ya girmeleri Selçukluları yıpratmış, 1300 yılında Selçuklu Devleti parçalanmış ve bölge Karamanoğulları tarafından beşbin altın karşılığında Memlük Sultanına satılmış daha sonra 1471 yılında Fatih Sultan Mehmet zamanında Osmanlı Devleti sınırları içerisine alınmıştır Alanya, Tarsus ile birlikte 1571 yılında Kıbrıs eyaletine bağlanmış,1864 yılında ise,Konya vilayetinin sancağı olmuştur 1868 yılında Antalya’ya bağlanmış, 1871 yılında bu ilin ilçesi olmuştur

AKSEKİ : Eski adı MARLA (MARULYA) olan Akseki ilçesi 1286 yılında Toroslar üzerinde kurulmuştur Daha sonra Selçuklu ve Osmanlı yönetimine geçen ilçe de, Roma imparatorluğu dönemlerinden bu yana toplumların yaşadığı bilinmektedir 1872'de Alanya'dan ayrılan Akseki, 1901 yılında Antalya Konya Eyaleti dahilinde bağımsız bir sancak olmuştur Bu arada Akseki ilçesinin sınırları daraltılmış, bazı köyler Seydişehir ilçesine bırakılmıştır İbradı, önceleri bir kasabayken, 1991 yılında ilçe yapılarak Akseki'den ayrılmıştır

Coğrafya

"Kardelen Çiçeği"nin ana yurdu olan Akseki ilçesi, Antalya iline bağlı Batı Torosların güneyinde kurulmuş bir ilçedir Doğusunda Gündoğmuş, Bozkır, batısında Manavgat, İbradı, kuzeyinde Beyşehir, Seydişehir, güneyinde Manavgat ve Gündoğmuş ilçeleri yer alır Yüzölçümü; 2390 kilometrekare, rakımı 1500 mdir İlçenin coğrafi yapısı Manavgat ırmağının oluşturduğu büyük bir vadi ile engebeli ve dağlık bir görünüme sahiptir İlçenin büyük bir çoğ Bucakalan Mağarası, Göktepe Yaylası, Çimi Yaylası, Irmak Vadisi ilçenin diğer çekiciliği olan yerlerdir Akseki'de; karasal iklim görülür Ortalama sıcaklık 131 derece olup maksimum sıcaklık 367 derecedir Akseki'de kışın sıcaklık -14 dereceye kadar düşebilmektedir

Tarım Alanı

114060 dekar

Çayır-Mera Alan

176500 dekar

Ormanlık ve Fundalık Alan

1309020 dekar

Su Yüzeyi

5000 dekar

Tarım Dışı Alan

478420 dekar

TOPLAM YÜZEY

2083000 dekar

Ekonomi

Yöre halkının başlıca geçim kaynakları; ormancılık, ticaret ve hayvancılık olup bağcılık ve badem yetiştiriciliği de fazladır Oldukça taşlı olan bölgede sulanabilen arazilerde meyvecilik ve sebzecilik de yapılmaktadır

Nüfus

22 Ekim 2000 Tarihinde yapılan Genel nüfus sayımında İlçe merkez nüfusu 10563 dür Beldelere göre nüfus dağılımı ise şu şekildedir

Akseki Merkez

10563

Cevizli Beldesi

7737

Kuyucak Beldesi

4841

Bademli Beldesi

2230

Yarpuz Beldesi

3200

Güçlüköy Beldesi

1640

Süleymaniye Beldesi

2002

Diğer Köyler Toplamı

10254

TOPLAM NÜFUS

42467

İlçede 41 köy ve 6 belde bulunmaktadır

Turizm

Akseki'de turizm faaliyetleri de gelişme göstermektedir Kış aylarında yerli ve yabancı turistler, kardelen çiçeğini görmek için ilçeyi ziyaret ederler Giden Gelmez Dağları, Dağ Keçisi Koruma ve Av Sahası avcıların ücretli olarak devamlı avlanabilecekleri yerlerdir Bölgedeki başlıca av hayvanları; yaban keçisi, tavşan, yaban ayısı vetilkidir Sinan Hoca ve Gümüşdamla köylerinde kurulan "Alabalık Üretme Tesisleri"de turistlerin uğrak yerleri arasındadır Akseki'de bulunan eserler, Ulu Camii ve Ulu Cami Medresesidir

Antalya'nın Tarihi

Anadolu’nun güneybatı kıyısında bulunan Antalya, Akdeniz’in kuzey sahillerini kapsayan 36° 06’ ve 37° 27’ kuzey enlemleri ile 29° 14’ ve 32° 27’ doğu boylamları arasında kalan ve “Teke Yöresi” adı ile bilinen bölgenin merkezi durumundaki yerleşim alanıdır

İlkçağlarda, Antalya sınırları içinde kalan bölge çeşitli alanlara ayrılmıştır Buna göre Manavgat Çayı’nın doğusunda kalan bölgeye Kilikia; Manavgat, Beşkonak, Serik, Gebiz, Dağ bucağının bulunduğu yerlere Pisidia; Manavgat Çayı ile Boğa Çayı arasındaki dar uzun şeride Pamphylia; Boğa Çayı’ndan batıya doğru ve ilerisine de Lisya veya Lykia denilirdi

Antalya’nın kuzeybatısında yer alan ve üç büyük bölmeden oluşan Karain Mağarası’nda yapılan araştırmalarda Paleolitik (Yontma Taş) Devre ait çakmaktaşı aletlere, hayvan, insan kalıntılarına rastlanmıştır Aynı şekilde Antalya’nın 25 km batısında keşfedilen Beldibi Mağarası’nda da Paleotik çağdan Neolitik çağa kadar olan dönemin özelliklerini gösteren Mezolitik çağın gerek çanak çömleksiz gerek çanak çömlekli dönemlerine ait buluntular ortaya çıkarılmıştır Bu da Antalya ve çevresinin tarihin eski zamanlarını yaşadığını ve çok eski bir yerleşim alanı olarak köklü bir geçmişe sahip olduğunu bize göstermektedir

Antalya ve çevresinde yaşayan en eski kavim “Solim”lerdi Bölgenin Grek tarihi, Truva’nın düşüşünden sonra başıboş bir grubun Anadolu’nun güneyine inerek çoğunluğunun Pamphylia’ya, geri kalan kısmının da Kilikia’ya geçerek orada yerleştikleri MÖ 1100 yılı civarında başlatılmaktadır

Greklerden sonraki dönemle ilgili bilgiler oldukça az olduğundan bu yıllarda meydana gelen olaylar karanlıkta kalmaktadır MÖ 6 yüzyıldan sonra ise Lidya kralları, topraklarını Küçük Asya’nın batısına kadar genişletmişlerdir MÖ 546’da Pers Kralı Kyros tarafından bütün Lidya Krallığı ile birlikte Antalya ve çevresi de Persler’in eline geçmiştir Pers Kralı I Darius tarafından gerçekleştirilen satraplık bölüşümünde bu bölge, I satraplığın içine alınmıştır Ancak bölgedeki bu Pers hakimiyeti çok uzun sürmemiş ve MÖ 469’da Atina’lı donanma komutanı Miltiades oğlu Kimon, Persleri yenilgiye uğratarak kendi hakimiyetini bölgede sağlamıştır Eski topraklarını MÖ 386’da tekrar ele geçiren Persler’in bu ikinci egemenlik dönemi ancak Büyük İskender’in MÖ 334’de Küçük Asya’ya geçmesine kadar sürmüştür Büyük İskender’in amacı, Küçük Asya’nın güney sahillerini Persler’e karşı bir deniz üssü olarak kullanmaktı Antalya Bölgesi, MÖ 323’te Büyük İskender’in ölümü ile önce generallerinden Antigonos’un yönetimi altına girmiş sonra Selevkoslar’ın Asya Krallığı ile Ptolemaislar arasında sık sık el değiştiren bir bölge olmuştur

Büyük İskender’in ölümünden sonraki karışıklıklardan ve el değiştirmelerden yararlanan ise Bergama Kralı II Attalos (MÖ 159-138) olmuştur Bu dönemde Pamphylia bölgesinin bir bölümünü ülkesine dahil etmiş olan IIAttalos, bu yerin stratejik önemini kavrayarak burada bir şehir ve deniz üssü kurulması emrini vermiştir Sonuçta Antalya’nın Bergama Kralı IIAttalos tarafından kurulduğu “Attalia, Atalia, Satalia ve Adalya” adlarının da buradan geldiği belirtilmektedir

Antalya, sahip olduğu elverişli yapısından dolayı diğer beldeler arasında hızla önem kazanmıştır Ancak bir süre sonra Attalitler’in yaşadığı topraklar Roma İmparatorluğu’na geçince diğer kıyı bölgeler gibi burası da korsanların eline geçmiştir MÖ 79’da İsauricus olarak tanınan konsül P Servilius tarafından bu korsanların egemenliğine son verilmiş ve şehirde fiili olarak Roma hakimiyeti sağlanmıştır Şehrin Roma eyaletleri arasına katılması ise Claudius zamanında MS 43’de gerçekleşmiştir

Bizans hakimiyetindeki Antalya, bir süre sonra Türk ve İslam devletlerinin de dikkatini çekmiştir Şehir, el-Avâsım bölgesinin valisi olan Ebu Suleym Ferec el-Hâdim et-Türkî’nin sevk ve idaresi ile ilk defa M 790 senesinde feth edilmiştir Bu fetihden sonra bölge sık sık Türk ve İslam orduları ile Bizans orduları arasında el değiştirmiştir Nitekim bir süre sonra Bizans’ın eline geçen bölge, Halife Mu'tasım döneminde (M 813-833) Türk komutanı Afşin tarafından karadan feth edilmiştir Tekrar Bizans’ın eline geçen Antalya üçüncü defa Halife Mütevekkil’in amirali Türk asıllıFazl b Karin tarafından ele geçirilmiştir

Türkiye Selçukluları, Sultan I Kılıç Arslan’ın 1107 yılında ani ölümü sonrasında onun oğulları arasında başlayan taht kavgaları ile bir süre sarsıntı geçirmiş ise de iktidarı elde eden Sultan I Mesut (1116-1155), kendi devrinde devletin kuruluşunu tamamlayarak Anadolu’ya hakim büyük bir güç haline gelmiştir Yine Sultan I Mesut, Antalya’ya karşı Selçuklular’ın ilk ciddi girişimlerini başlatan hükümdar olarak bilinmektedir Selçuklu orduları, İmparator Ioannes Komnenos’in Niksar kuşatmasından bir sonuç alamamasından sonra 1141 yılında Uluborlu Kalesi’ni ikinci kez kuşatmış ve Türk akıncıları Antalya civarına kadar gelmişlerdir 1150’de Sultan Mesut ve oğlu Kılıç Arslan tarafından Antalya’ya seferler düzenlenmiş, 1182’de de Sultan II Kılıç Arslan şehri uzun bir süre kuşatmasına rağmen bir sonuç alamamıştır Ancak bu devamlı gelişmeler Antalya’yı çok defa Selçuklular’a vergi vermek zorunda bırakmıştır Bunun yanında I Gıyaseddin Keyhüsrev, Avrupa ve Mısır’dan gelen ticaret mallarının Antalya Limanı’nın önemi daha da artırdığını görerek şehrin fethinden önce orada da Samsun’da olduğu gibi bir Türk ve Müslüman tüccar kolonisi oluşturmuştur

Latinler’in İstanbul’u işgalinden (1204) sonra ise Antalya’nın idaresi Aldo Brandini adında bir İtalyan’ın eline geçmiştir Ticari öneminden dolayı Antalya ile ilgilenen bir diğer taraf ise Kıbrıs Krallığı idi Bu nedenle Antalya’da hakimiyet kuran Aldo Brandini’yi Kıbrıs Kralı, bir tâbii olarak Gautier de Monbeliard’ın komutasında gönderdiği askeri bir kuvvet ile korumaktaydı Bu gelişmeler limanın ve ticaret yollarının emniyetini bozmuş, şehirde oturan, Mısır ve Avrupa’dan gelen tüccarlar soyulmuştur

Antalya’daki karışıklıkların devam ettiği sıralarda Müslüman tüccarlar da zarara uğramaktaydı Nitekim Sultan Gıyaseddin Keyhüsrev saltanat tahtında yargı işlerine bakarken bir grup tüccar huzuruna çıkarak Antalya’da iken uğradıkları zararları anlatmışlardır Bunun üzerine sultan etrafa fermanlar göndererek kısa sürede ordusunu hazırlamış ve 1206 yazında Konya’dan batıya doğru harekete geçmiştir Şehir kuşatıldıktan sonra özellikle daha önce Kıbrıs’tan gelen kuvvetler sayesinde bir süre direniş gösterilmiştir Ancak Sultan Gıyaseddin Keyhüsrev’in şehri uzaktan takibe alarak zayıflatması ve şehirdeki durumdan şikayetçi olan Rumlar’ın kendisine yardım edeceklerini bildirmesi üzerine tekrar saldırıya geçen sultan şehri 5 Mart 1207’de fethetmiştir Fethin altıncı gününde Sultan, Antalya valiliğini ve subaşılığını Emir Mübârizedin Er-Tokuş’a vermiştir Sultanın Antalya’da bulunduğu sırada kale duvarları tamir edilmiş, ambarlar ve silah depoları her türlü erzak ve silahlarla doldurulmuştur

Ancak 1207’de mağlup ve esir edilmişken serbest bırakılan Gautier de Monbeliard, tekrar Kıbrıs’dan gelerek yerli Hristiyan halk ile birleşip isyan etmiş ve muhafızları öldürerek şehre hakim olmuştur (1215) Bunun üzerine yeni tahta çıkmış olan Selçuklu Sultanı I İzzeddîn Keykâvus hemen harekete geçmiş ve bir ay süren kuşatmadan sonra 22 Ocak 1216 tarihinde şehri geri almıştır Şehrin sûrlarındaki kitabelerde bu fetih “Şehir Gıyaseddin Keyhüsrev tarafından fethedilmişti Fakat şehid olarak ölümünden sonra beldenin halkı isyan etti ve orada eskisi gibi şirk kaim oldu Keykâvus sayısız askerleriyle 612 yılı Ramazanın ilk günü başlıyarak şehri karadan ve denizden bu ayın sonuna kadar muhasara ettiHer tarafına mancınıklar yerleştirdiAllah yardım etti ve gece-gündüz cihâddan sonra Allah kelimesi galip gelerek şehir fethedildi” şeklinde özetlenmiştir Böylece Türkiye Selçukluları güneyde önemli bir ticaret limanı ve şehrine sahip oldular Sonra Antalya Selçuklu Sultanları’nın kışlak merkezi haline gelmiştir Antalya’nın fethi ile Türkler Akdeniz yolunu açmış ve bu şehri Avrupa ve Mısır ile yapılan ticaretin merkezi, Selçuklu donanmasının da üssü haline getirmişlerdir Ona “Dârü’s-sugur”(Serhad şehri) ve “Dârü’l-İzz”(Onurlu belde) lakaplarını vermişler, kendileri de “El Bahreyn” unvanını kullanmışlardır

Fetihten sonra güvenliğin sağlanması amacıyla Antalya ikiye bölünmüştür Bir iç sûr yapılarak Hıristiyanlar şehrin doğusuna, Müslümanlar batısına yerleştirilmiştir Daha sonra da şehirdeki imar faaliyetleri hızla sürmüştür

I Alâeddin Keykubad, Akdeniz’de Antalya’nın yanında ikinci bir ticaret limanı ile askeri bir üs elde etmek amacıyla Rumların Kalonoros, Avrupalılar’ın Candelore, Kandolor (Keloyorus, Köragezyom) dedikleri Kyr Vart adında bir Rum’un hakim olduğu beldeyi fethetmeye karar vermiş ve Antalya Subaşısı Mübârizeddin Er-Tokuş komutasındaki donanma ile birlikte iki ay süre ile kuşatmıştır Sonuçta, Mübârizeddin Er-Tokuş’un beldeyi ele geçirmesine çok memnun olan Keykubad, kaleyi teslim almak ve Kyr Vart’ın kızı ile evlenmek karşılığında O’na Akşehir Beğliği’ni ve birkaç köyün mülkiyetini vererek bu beldeye sahip olmuştur (1223) Belde birkaç yıl içinde yeniden inşa edilerek sultanın adına izâfeten “Alâiyye” adını almıştır (1226) Daha sonra burada bir tersane kurularak donanma oluşturulmuştur

Türkiye Selçuklu Devleti, I Alâeddin Keykubad’ın saltanatının son yıllarında itibaren başlamış olan Moğol baskısına dayanamayarak XIV yüzyıl başlarında beyliklere ayrılarak parçalanmıştır Selçuklular zamanında Antalya Bölgesi’ne Teke Türkmenleri yerleşmişti XIII yüzyılın sonlarında Hamidoğulları Beyliği kurulduktan sonra Dündar Bey, beyliğinin sınırlarını genişleterek Gölhisar’ı, Korkuteli’ni ve Antalya’yı ele geçirmiş, kardeşi Yunus Bey’i de buraya tayin etmiştir Yunus Bey’den sonra Antalya’ya oğlu Mahmud Bey gelirken diğer oğlu Sinanüddin Calis olarak bilinen Hızır Bey de Korkuteli’ne gelmiştir Böylece Hamidoğulları’nın Teke (Antalya) kolu ortaya çıkmıştır Bölgedeki Hamidoğulları hakimiyeti, daha sonraları Antalya’ya sahip olan Mehmed Bey’in Kıbrıslı Latinler ile amansız bir mücadeleye girmesine kadar devam etmiştir Mehmet Bey, 1361 yılında Kıbrıs Kralı Petro’nunişgaline uğramış olan Antalya’yı on bir yıl sonra 1373’de geri almayı başarmıştır O’nun Antalya emirliğinin süresi belli değildir 1377 yılından sonra ölen Mehmet Bey’den sonra Osman Bey emir olmuştur

Antalya, 1389 veya 1393’de Osmanlı Padişahı Yıldırım Beyazıt tarafından fethedilmiştir Yıldırım Beyazıt, Antalya ve Teke-eli’ni aldıktan sonra buraları oğlu İsa Çelebi’ye sancak olarak vermiştir

Osmanlı Padişahı Yıldırım Beyazıt’ın, 1402 Ankara Savaşı’nda Timur’a yenilmesi üzerine Timur’a bağlılığını bildiren Osman Çelebi Bey, Antalya hariç olmak üzere beyliği ele geçirerek Korkuteli’ni kendisine merkez yapmıştır Ocak 1423’de, yeni Osmanlı Padişahı II Murad’ın iç karışıklıklarla meşgul olmasını fırsat bilen Osman Çelebi Bey, Karamanoğlu II Mehmet ile birleşerek Antalya’yı geri almak istemiştir Durumu öğrenen Teke-Karahisarı’nda subaşı olan Firuz Bey oğlu Hamza Bey Antalya’ya gelerek halkla görüşmüş ve bunların birleşmelerine engel olarak, Korkuteli’ne ani bir gece baskını yapmıştır Osman Çelebi’yi öldürerek maiyetindeki Türkmenleri dağıtma neticesinde 110 sene iktidarda kalan ve 1301’de 1423’e kadar merkezi Korkuteli olan Teke-oğulları Beyliği sona ermiştir

Osmanlı döneminde Antalya son bir defa daha yabancı saldırısına maruz kalmıştır Uzun Hasan ile yaptıkları ittifak sonucunda Haçlı donanması, 1472’de Antalya önlerine gelerek burayı kuşatmış ve şehri tahrip etmişler ancak surlar aşılamadığından geri dönmek zorunda kalmışlardır

Osmanlı Devleti’nin idare sistemine göre, Teke Sancağı’nın merkezi durumunda olan Antalya, Anadolu Eyaleti’ne bağlanmıştır

Osmanlı hakimiyeti döneminde Teke-eli adlı sancağın merkezi olan Antalya’da Osmanlı hanedanına mensup şehzadeler de idareci olarak bulunmuşlardır Nitekim Yıldırım Beyazıt’ın oğlu İsa Çelebi Teke-eli’nde bulunmuştu Bunun yanında II Beyazıt’ın oğlu Korkut, Teke Sancağı Bey’i olarak 1502’den 1509’a kadar Antalya’da kalmış ve saltanat mücadelesini buradan sürdürmüştür

Kıbrıs’ın fethine çalışılırken de asker sevkiyatı sebebiyle Antalya Limanı’nı Kaptan-ı Derya Piyale Paşa ve Lala Mustafa Paşa kontrol etmişlerdir Fetihden sonra ise Osmanlılar’a karşı direnen Kıbrıslı Hristiyanlar’ın üç yüz kadarı adadan sürülerek Antalya’ya yerleştirilmişlerdir

XVII yüzyılın ortalarında imparatorluğun içinde bulunduğu karışık durumdan yararlanmak isteyen ve Abaza Hasan Paşa İsyanı’nı fırsat bilen Körbey Mustafa Paşa’nın İsyanı Antalya şehrini de etkisi altına almıştır İsyanı bastırmak üzere Antalya’ya karadan ve denizden kuvvetler sevkedildi Sonuçta Körbey Mustafa’nın Antalya halkı tarafından devlet görevlilerine teslim edilmesiyle isyan bastırılmış oldu (1659)

Bundan sonra XIX yüzyıla kadar şehirde önemli bir gelişme yaşanmamıştır Ancak Tanzimat döneminin açılmasıyla birlikte devlet içerisinde pek çok idarî ve malî düzenlemelerin yapıldığı görülmektedir İdari düzenlemeler sonucunda Karaman Vilayeti’ne bağlanan Teke Sancağı, 1864 tarihli Vilayet Nizamnamesi’ne göre de Konya Vilayeti’ne bağlanmıştır Merkezi Antalya olan Teke Sancağı, bu haliyle Antalya, Elmalu, Akseki, Alaiye ve Kızılkaya olmak üzere beş kazaya ayrılmıştır XIX yüzyılın sonlarına gelindiğinde ise Teke Sancağı’nın 5 kazası, 11 nahiyesi, 549 köyü bulunmaktaydı Teke Sancağı, 1914 yılında ise bağımsız bir mutasarrıflık olmuştur





Cevap: Antalya Şehir Tanıtımı sayfa üç frmacil 3 Cevap: Antalya Şehir Tanıtımı

Bağımsız Teke Mutasarrıflığı başta olmak üzere hemen hemen bütün Akdeniz Bölgesi, İtilaf devletlerinin I Dünya Savaşı sırasında imzaladığı gizli antlaşmalarla İtalya’ya verilmişti Nitekim savaş sonucunda imzalanan 30 Ekim 1918 tarihli Mondros Mütarekesi, İtalyanlar için aranan fırsatı vermiştir Hemen harekete geçen İtalya, 28 Mart 1919’da Antalya’yı işgal etmiştir İşgalin ardından İtilaf devletlerine karşı protesto telgrafları çekmeye başlayan Antalya halkı, bir de Antalya Müdafaa-i Heyet-i Milliye Cemiyeti kurmuştur Bu cemiyetin yoğun çalışmaları ve kendisine bağlı idari merkezlerde açtığı şubeler, Sivas Kongresi kararları uyarınca Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’ne bağlanmıştır Bundan sonra Antalya halkı bu çatı altında bölgenin kurtuluşu için çalışacaktır

Antalya ve çevresi gizli antlaşmalarla İtalya’ya verilmiş olmakla birlikte, İzmir ve çevresi de İtalya’dan habersiz Yunanistan’a taksim edilmişti İşte bunu öğrenen İtalya, artık müttefiklerine karşı daha tedbirli olacaktır ve kırgınlığı günden güne büyüyecektir Nitekim 1921’den sonra genel politikasını değiştiren İtalya, ilk olarak 31 Mayıs 1921’de şehri boşaltma kararı almış, 2 Haziran 1921’de de Antalya üzerindeki emellerinden vazgeçtiğini bildirmiştir 5 Temmuz 1921 tarihinde ise İtalyanlar artık Antalya ve çevresini boşaltmıştı

Antalya’nın işgalden kurtulmasının ardından ülkedeki tüm işgal hareketleri de bir bir sona erdirilmiş ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti kurulmuştur

Cumhuriyetin ilanından bir yıl sonra yani 20 Nisan 1924’de kabul edilen Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’na göre Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ndeki idari taksimatta bazı düzenlemeler yapılmıştır Yeni düzenlemede Müstakil Teke Mutasarrıflığı, Antalya Vilayeti haline getirilmiştir Bundan sonra Antalya’nın kendisine bağlı köy, nahiye ve kaza sayıları giderek artmaya başlamıştır

Kurulan yeni devletin önderi Mustafa Kemal Paşa, özellikle cumhuriyetin ilanından sonra her fırsatta ülkenin çeşitli noktalarına geziler yapmıştır Mustafa Kemal Paşa, Antalya’ya ilk kez 6 Mart 1930 tarihinde gelmiştir ve burada 6 gün kalan önder, “Hiç şüphesiz, Antalya dünyanın en güzel beldesidir” sözüyle, bu toprakların güzelliklerini tüm dünyaya ilan etmiştir

Akdeniz Üniversitesi

Fen-Edebiyat Fakültesi/Tarih Bölümü

Diskotekler Restoranlar Alışveriş Merkezleri Pastaneler Cafe ve Barlar Meslek Liseleri Liseler Yüksek Öğrenim Kurslar Dershaneler İlköğretim Okulları Eğitim Merkezleri Kreş ve Yuvalar Döviz Büfeleri Organize Sanayi Sitesi Tercüme Büroları Menkul Değerler Şirketleri Bankalar Kongre ve Fuar Merkezleri İl Müdürlükleri Sanat Galerileri Kitap Evleri Tiyatrolar Sinemalar Müzeler Dergi Ajans Televizyon Gazete Radyo 2Sınıf Tatil Köyü Apart Oteller 4 Yıldız 2 Yıldız 5 Yıldız Özel Belgeli Oteller 3 Yıldız 1Sınıf Tatil Köyü Pansiyon 1 Yıldız Karakol Sendikalar Konsolosluklar Kamu İktisadi Teşebbüsleri Belediyeler Özel Sektör Proje Kurumları Yargı Askeri Kurumlar Bakanlıklar İl Müdürlükleri Kaymakamlıklar Noterler Valilik Muhtarlıklar Ambulanslar Sağlık Merkezleri Hastaneler Eczaneler Sağlık Ocakları Poliklinikler Siyasi Partiler İl Başkanlıkları Spor Salonları Stadyum Meslek Örgütleri Dernekler-Vakıflar Tüccar Ardiyeleri (160 metrekare) Tüccar Ardiyeleri (110 metrekare) Komisyoncu Yazıhaneleri Tüccar Ardiyeleri (370 metrekare) Tüccar Ardiyeleri (150 metrekare) Zirai İlaç Dükkanları Tüccar Ardiyeleri (240 metrekare) Havayolu Şirketleri Otobüs Firmaları Limanlar Taksi Durakları Kargo Seyahat Acenteleri Oto Kiralama Yat

Antalya'nın Coğrafyası

Antalya Büyükşehir Belediyesinin kapsadığı alan yaklaşık 140 bin hektar olup, güneyinde Akdeniz, Kuzeyinde Çubukbeli’nden geçilerek ulaşılan Burdur İlinin Bucak ilçesi, batısında Toroslar, kuzeybatısında Korkuteli ilçesi, doğusunda Serik ilçesi, güneybatısında Kemer ilçesi bulunmaktadır

Jeolojik Yapı

Antalya Bölgesi’nde paleozoike ait en eski kayaçlar, Alanya’nın kuzeyindeki Alanya dağlarında yaygın olarak görülürler

Kristal şişt, fillat, mermer ve kalkerlerle temsil edilen bu kayaçlar, şiddetli teknotik olayların etkisinde kalmışlar ve kırılarak kıvrılmışlardır Bu olayların en önemlisi, paleozoik alanlarının, kuzeydoğu yönünde, mezozoik ve tersiyer alanları üzerine itilmesidir

Antalya kentinde en çok yer kaplayan mezozoik formasyonlardır Genellikle kalker, marn, fiş ve serpantin araziden oluşmuş bu devir alanları, Antalya Ovası'nın batısı ile kuzeyinde geniş alanlara yayılmıştır İlin dağlık bölgelerini oluşturan bu formasyonlar tersiyer alanları ile birlikte karst yeryüzü şekillerini oluşturmuşlardır

Antalya Ovası'nın zeminini meydana getiren tersiyer alanları ise, ayrıca dağlık bölgelerde mezozoik formasyonları ile karışık halde bulunmaktadır Genellikle kalker, konglomera ve kumtaşlarından oluşmuştur

Antalya Ovası'nın büyük bir bölümü kuater'e ait konglomera, alüvyon ve travertenlerle örtülüdür Bu formasyonların en önemlisi, Aksu Çayı'nın batısında geniş bir alan kaplayan travertenlerdir Üç basamak halinde kuzeye doğru yükselen bu formasyonun ilk basamağı üzerine Antalya kenti kurulmuştur Büyük ve çok sayıda erime boşlukları bulunan travertenler, tipik karst yeryüzü şekillerini meydana getirmişlerdir

Tektonik Durum

İl civarında teknotik engebeler bulunmasına rağmen deprem kataloğu, aktif bir hattın bulunmadığını göstermektedir Bölgede nadiren hissedilen sarsıntılar, Göksu bölgesindeki yerel depremlerle ilgilidir

Jeolojik Yapı

Antalya ilinde Quarterner, Tersiyer, Mesozoik, Paleozik adlı yaşlı kayaçlar bulunmaktadır Antalya Ovası'nın büyük bir kısmı Quarterner'e ait o konglomera, alüvyon ve travertenlerle örtülüdür Büyük sayıda erime boşlukları bulunan travertenler, tipik karst topografyasını meydana getirmişlerdir Deniz altında da devam eden travertenlerin toplam kalınlığı birkaç yüz metreyi geçer

Tersiyer araziler ise ovanın zeminini meydana getirmektedir Dağlık bölgelere ilerledikçe Mesozoik yapı ve Tersiyer yapının karışık halde bulunduğu görülmektedir Aksu, Köprü Çayı, Manavgat Çayı doğrultusunda kuzeye doğru uzayarak yer alır

Antalya havzasının büyük bir kısmını oluşturan Mesozoik formasyon kalker, marn, filis ve serpantinden oluşmuştur Kalkerler gri renkli, çok çatlaklı ve boşlukludur Ayrıca karstik şekillere ve düdenlere sahiptir

En eski formasyon olan Paleozike kayaçlar Alanya'nın kuzeyinde yaygın olarak görülürler Kristalen şist, fillat, mermer ve kalkerlerden meydana gelen bu kayaçlar, şiddetli tektonik olayların etkisiyle kırılarak kıvrılmalardır

Toprak Özellikleri

İklim, topografya, ana madde, bitki örtüsü ve zamanın etkisiyle Antalya ilinde çeşitli büyük toprak grupları oluşmuştur Antalya ilindeki toprak grupları ve dağılımı şöyledir:

Kırmızı Akdeniz Toprakları

Antalya havzasında en geniş alanı kırmızı Akdeniz toprakları kaplar Antalya ilinde 574332 hektarlık alanı kaplamaktadır Havzanın özellikle güney ve ortalarında yaygındır

Kırmızı Akdeniz topraklarının bulunduğu yerlerde yıllık ortalama yağış 800-1250 mm'dir

Bu toprakların doğal örtüsü orman ağaç ve ağaççıkları ile Akdeniz maki örtüsüdür Orman ağacı olarak daha çok ibrelilerden kızıl çam, kara çam ile kısmen yaprağını dökenlerden meşe, köknar, ardıç bulunur Maki topluluğunun ve otsuların hepsini görebiliriz

Kırmızı-Kahverengi Akdeniz Toprakları

Antalya ilinde 2421 hektarlık alanı kaplamaktadır Bu topraklar özellikle orta havzada Eğridir Gölü'ne kadar toplu bir yayılım oluşturur Başta kahverengi orman toprakları olmak üzere birçok alüviyal ve kolüviyallerle kesildiği gibi kırmızı Akdeniz toprakları ile birlik oluşturur

Kırmızı-kahverengi Akdeniz topraklarının bulunduğu yerlerde yıllık ortalama yağış 750-900 mm'dir Kırmızı-kahverengi Akdeniz topraklarının büyük kısmı orman, geri kalan az bir kısmı da fundalık ve kuru tarım olarak kullanılmaktadır

Kahverengi Orman Toprakları

Antalya havzasında kapladığı alan bakımından ikincidir 326246 ha'lık alanı kaplar Alanya'dan başlayarak kuzeybatıya doğru Akdeniz toprakları ile Rendzinalar arasında havzayı baştan başa kat eder Ayrıca havzanın batısında ve güneyinde kestane rengi topraklarla birlikte bulunur

Kahverengi orman topraklarının bulunduğu yerlerde ortalama yağış 1000 mm'ye ulaşsa da esas olarak 600 mm civarındadır Bu toprakların doğal bitki örtüsü orman ağaç ve ağaççıklarıdır

Kestane Rengi Topraklar

Antalya havzasının önemli topraklarından bir diğeridir 71883 hektarlık alanı kaplar Havzanın batısında Korkuteli ile kuzeyindeki Isparta ve Yalvaç civarında yayılım gösterir Bu toprakların bulunduğu yerlerdeki yıllık ortalama yağış 400-600 mm civarındadır Bu toprakların doğal bitki örtüsü yıllık otlar, ot, çalı karışığı, seyrek fundalıklar ve kısmen seyrek orman kalıntılarıdır

Rendzina Toprakları

Antalya havzası sahil kuşağının önemli topraklarındandır 51458 hektarlık alanı kaplar Bu toprakların bulunduğu yerlerde yıllık ortalama yağış 1000 mm'dir Rendzinaların doğal bitki örtüsü maki, otsu ve kültürleridir

Alüviyal Topraklar

Antalya havzasında çok büyük bir alan kaplamaz Ancak havza tarımında önemli bir yere sahiptir 11558 hektarlık alanı kaplamaktadır Özel bir iklime ve doğal bitki örtüsüne sahip değildir

Kolüviyal Topraklar

Havza bakımından önemli bir yere sahiptir 51339 hektarlık alanı kaplamaktadır Özel bir iklime ve vegetasyona sahip değildir

Bu toprak grupları dışında Antalya havzasında yer alan toprak grupları şunlardır:

- Regosal Topraklar

- Yüksek Dağ-Çayır Toprakları

- Tuzlu-Alkali Topraklar

- Hidromorfik Alüviyal Topraklar

- Kireçsiz Kahverengi Orman Toprakları

- Organik Topraklar

- Sahil Kumulu

- Irmak Yatakları

- Alüvyal Sahil Bataklıkları

- Çıplak Kaya ve Molozlar

Antalya'nın İlçeleri

Antalya'nın Merkez dışında 14 ilçesi bulunuyor 2000 yılı nüfus sayımına göre toplam nüfusun yüzde 58'i ilçelerde yaşıyor

Arazisinin ortalama olarak yüzde 77'si dağlık, yüzde 102'si ova, yüzde yüzde 12'si ise engebeli bir yapıya sahip olan Antalya'nın il alanının 3/4'ünü Torolar kaplamaktadır İlin topoğrafik yönden gösterdiği değişkenlik gerek iklim, gerek tarımsal gerekse demografi ve yerleşme yönünden farklı ortamlar yaratmaktadır Ayrı özellik gösteren bu alanları sahil ve yayla bölgesi olarak tanımlanabilir

Antalya'nın sahil kesimi ilçeleri; denizden yüksekliği 5-44 metre arasında olan Merkez, Gazipaşa Alanya, Manavgat, Serik, Kemer, Kumluca, Finike, Demre (Kale) ve Kaş'tır

Yayla kesimi ilçeler ise; Gündoğmuş, Akseki, İbradı, Korkuteli ve Elmalı'dır Bu ilçelerin denizden yüksekliği ise 900-1000 metre arasındadır

En Kalabalık İlçe Alanya

2000 yılı nüfus sayımı sonuçlarına göre 14 ilçeden en kalabalık olanı 257 bin 671 olan nüfusu ile Alanya, en tenha olanı ise 10 bin 826 olan nüfusu ile İbradı'dır Yıllık nüfus artış hızı en yüksek olan ilçesi binde 862 ile Kemer, en düşük olan ilçesi binde 6 ile Demre'dir