A' Dan Z' Ye Biyoloji Sözlüğü |
08-04-2012 | #16 |
Prof. Dr. Sinsi
|
A' Dan Z' Ye Biyoloji SözlüğüPaleontoloji : Fosilleri inceleyen, yaşları ve anatomik yapıları hakkında fikir yürüten bilim dalı Pankreas : Genel olarak midenin sol yanında yer alan, hem iç salgı hemde dış salgı ile görevli olan karma bez Parankima: Bitkilerde diğer dokuların arasını dolduran temel doku Parasempatik: Organların çalışmasına yavaşlatıcı etki yapan otonom sinir sisteminin bölümü Partenogenez: Yumurtanın döllenme olmaksızın gelişerek yeni canlı meydana getirmesi Paratroit hormon : Paratroit bezinden salgılanan, kalsiyumun bağırsaktan emilimini, böbreklerden atılmasını, kemiklerden serbest hale geçirilmesini ve hücreler arasındaki kalsiyum iyon konsantrasyonunu kontrol eden hormon Patojen: Hastalık yapıcı özelliği olan mikroorganizma veya madde Patoloji: Hastalık bilimi, hastalığın nedenlerini araştıran uzmanlık dalı Pektin: Özellikle bitki hücrelerinin orta lamelinde bulunan büyük moleküllü, karbonhidrat karışımı maddeler Penisilin : " Penicillium notatum " isimli bir mantar tarafından üretilen ve bakteri hücre duvarının sentezini engelleyen bir antibiyotik Pepsin: Mide öz suyunda bulunan ve proteinleri sindiren enzim Pepton: Proteinlerin mide öz suyunda sindirime uğramış son hali Periderm :Ağacın kabuk kısmıbirçok gövde ve köklerde ikinci büyüme ile epidermisin yerini alan doku Perikard : Kalbin en dış örtüsüne verilen ad Periost: Kemik zarı Kemiklerin dışında bulunan, kemik dokunun beslenmesini onarılmasını sağlayan zar Peristaltik: Sindirim sistemi gibi bazı organların çeperlerinde görülen ritmik ve kuvvetli kasılıp gevşeme hareketleri Bu ritmik kasılma dalgaları organ içindeki maddeyi hareket ettirmeye yardımcı olur Periton: Karındaki organları saran iki katlı karın zarı Pestisit: Tarım bitkilerine zarar veren hayvansal pH: Bir sıvının asit veya bazlık derecesini gösteren değer Pigment: Hücrelere özgü renk veren madde Pinositoz: Hücre zarından doğrudan geçemeyecek kadar büyük moleküllü sıvı maddelerin hücreye alınması Pistil: Çiçeklerdeki dişi organ Plasenta: Çoğu memelide embriyonun besin ve gaz alış-verişini sağlayan yapı Plastid: Bitki hücrelerinde renk veren taneciklerin genel adı Plazmid: Bakteri stoplazmalarında bulunan ve kromozom gibi davranan DNA'lar Pleura: Akciğerleri saran iki katlı zar Akciğer dış zarı Polen: çiçek tozu Polipeptid: Protein molekülünün yapısında bulunan amino asit zincirlerinin bir parçası Polisaj: Makine sanayiinde parlatmak Populasyon: Belirli bir bölgede yaşayan aynı türe ait bireylerin oluşturduğu topluluk Por: Gözenek, küçük delik Prokaryot hücre: Zarla çevrilmiş özel organelleri ve gerçek çekirdeği olmayan hücreler Bakteriler ve mavi-yeşil algleri içine alan monera alemindeki canlılar Protein: Yapısında karbon, hidrojen, oksijen ve azot gibi elementleri bulunduran temel moleküllerdir Amino asitlerin peptid bağlarıyla birleşmesinden oluşur Proteoliz : Proteinlerin amino asitlerine kadar parçalanması işlemi Protoplazma: Hücrenin çekirdeği ile sitoplazmasına verilen ad Protozoon :Tek hücreli canlılara genel olarak verilen ad (örneğin algler, mantarlar, bakteriler vs) Pseudopod :Bazı tek hücrelilerin hareket etmek veya besin almak amacıyla sitoplazmasının dışarıya doğru oluşturduğu uzantılardır Puplaşma: Bazı böceklerin larva evrelerinin sonunda beslenmesiz ve hareketsiz belli bir zaman devresine girerek ergin organizmaları meydana getirmesi olayı |
A' Dan Z' Ye Biyoloji Sözlüğü |
08-04-2012 | #17 |
Prof. Dr. Sinsi
|
A' Dan Z' Ye Biyoloji SözlüğüRadyobiyoloji :Radyasonun canlılar üzerine nasıl etki ettiğini inceleyen bilim dalı Radyoekoloji : Radyason ve ekolojik sistem arasındaki ilişkiyi inceleyen bilim dalı Refleks : Bir uyartıya verilen ani cevapAlınan uyartı sonucunda meydana gelen impulsa, beyne iletilmeksizin verilen cevap Reçine : Çam, elma, erik gibi bazı odunlu bitkilerin salgıladıkları katı yada yarı akışkan, yarı saydam, suda çözünmeyen salgı maddeleri Refleks yayı: Duyu, ara ve motor nörondan oluşan en basit mekanizma Rekombinant DNA: Farklı biyolojik kaynaklardan elde edilen DNA moleküllerinin birleşmesinden oluşan yapı Rekombinasyon: Mevcut genlerin yeni genotipleri oluşturacak şekilde bir araya gelmesi Rektum: Kalın bağırsağın anüsle sonlanan düz kısmı Rejenerasyon: Canlılarda görülen, yaraların ve yıpranmış organların yenilenmesi olayı Replikasyon: DNA'nın kendini eşlemesi Replikon :DNA molekülünde bir kopyalama kökeni kapsayan ve peş peşe kopyalanan nükleotit dizilerinden oluşan uzunluk Reseptör: Çeşitli uyarıları alabilen ve duyu organlarının yapısında bulunan özelleşmiş hücre, hücre grupları veya sinir uçları Almaç Resesif gen: Etkisini fenotipte gösteremeyen ve çekinik olan gen Restriksiyon enzimi: DNA'yı parçalamaya, kesmeye yarayan enzimler Retina: Gözün ağ tabakası Ribozim : Ortamda herhangi bir protein bulunmadığı zaman enzim özelliği gösteren saf RNA RNA polimeraz :DNA dan RNA sentezini gerçekleştiren enzim Rodopsin :Göz organında bulunan ve fotonun ilk olarak çarptığı bir çeşit protein |
A' Dan Z' Ye Biyoloji Sözlüğü |
08-04-2012 | #18 |
Prof. Dr. Sinsi
|
A' Dan Z' Ye Biyoloji SözlüğüSafra tuzları : Safra kesesinden ince bağırsağa salgılanan ve yağların misellere (küçük partiküller) dönüşümünü sağlayan biyokimyasal maddeler Sarkolemma: Kas telini saran zar Sedimentasyon: Çökelme Segmentasyon: Bir vücut yada yapının benzer parçalara bölünmesi, zigotun geçirdiği bölünme evreleri Sekretin: On iki parmak bağırsağının salgıladığı hormon Seleksiyon: Seçilim, ayıklama Selüloz: Üç bin ya da daha fazla glikozun birleşmesi ile oluşan bitki hücrelerinin temel yapı taşı olan polisakkarit Sentromer: kromozomlarda kardeş kromotidleri bir arada tutan kısım Sentriyol : Hücre bölüneceği zaman kutuplara göç eden, iğ ipliklerinin yapımında rol oynayan organellerdir Serebral :Beyin organıyla ilgili yapıBeyine bağlı Serum: Kanın, pıhtılaşmasından sonra hücrelerinden ayrılmış, açık sarı renkli sıvı kısmı Sesil :Bir organizmanın sap, gövde ve pedisel gibi yapıları olmaksızın doğrudan bir yere oturması (Örneğin deniz tabanına oturması) Sessiz mutasyon : Meydana geldiği gen üzerinde, daha sonra bugen tarafından üretilecek proteinin fonksiyonunu değiştirmeyen mutasyonlardır (etkisiz mutasyon) Sıcak kanlı canlılar: Vücut sıcaklığı ortam sıcaklığına göre değişmeyen ve hep aynı kalan canlılar(Sabit sıcaklıklı canlılar) Sil :Bazı tek hücrelilerde hareti sağlayan, yine bazı organizmaların akciğer borularında senkronize hareket ederek toz vb partikülleri akciğerden uzaklaştıran kamçı benzeri yapı Sinaps: İki nöronun veya nöronla başka bir hücrenin bağlandığı yer Sinüs : Organların yada dokuların arasındaki boşluk yada her hangi bir açıklık Sitoloji: Hücreyi inceleyen bilim dalı Soğuk kanlı canlılar: Vücut sıcaklığı ortam sıcaklığına göre değişen (balık, kurbağa, sürüngen) hayvanlar(Değişken sıcaklıklı hayvanlar; Polikilotherm) Sölom : Hayvanlarda bir epitel (sölom epiteli) ile astarlanmış olan vücut boşluğuna verilen ad Sperm: Erkek üreme hücresi Spirillum: Sipiral şeklindeki bakteri Spor: Eşeysiz üreyen türlerde, küçük ve dayanıklı olan üreme hücresi Sporozoit: Sporluların sporlarından türeyen ve yetişkin hücreyi veren, çekirdekli küçük stoplazma parçası Stamen: çiçekte erkek organ Stigma: Trake solunumu yapan böceklerde, trake açıklığı yada Öglenada ışığa duyarlı göz noktası Çiçekteki dişi organın üstü Stoma:Yaprağın alt ve üst yüzeyinde bulunan, gaz alış verişini sağlayan delik Süberin: Mantar özü Süksesyon: Bir bölgede yaşayan çeşitli türlerin belirli bir zaman içinde birbirlerini izleyerek ortaya çıkmaları; ekolojik süksesyon Süspansiyon: Asıltı Bir akışkan içinde yüzen sıvı parçacıkların oluşturduğu sistem |
A' Dan Z' Ye Biyoloji Sözlüğü |
08-04-2012 | #19 |
Prof. Dr. Sinsi
|
A' Dan Z' Ye Biyoloji SözlüğüTakım : Canlıların sınıflandırılmasında kullanılan, familya ve sınıf arasındak bulunan, yakın benzerlik gösteren organizmaların meydana getirdiği taksonomik birlik Ordo Taksi: Tek hücrelilerin yer değiştirme hareketi Taksonomi : Canlıların sınıflandırılması ve bu sınıflandırmada kullanılan kural ve prensipler Terminatör gen : RNA polimerazın transkripsiyonu durdurmasına neden olan DNA dizisi Tek çenekli bitki: Embriyolarında bir çenek yaprağı bulunduran bitki Termofil :Yüksek sıcaklıklarda yaşayabilen mikroorganizmalara verilen genel ad (termofil = ısıyı seven) Tetrat: Mayoz bölünme sırasında homolog kromozomların birbirlerine sarılarak oluşturdukları dört kromotitli yapı Timin : DNA yapısına katılan fakat RNA yapısına katılmayan bir primidin bazı Timpanum : Orta kulağı oluşturan davul şeklindeki boşlukAynı zamanda böceklerin işitme organı, timpanal organ Topoğrafik: Bir yerin görünümüne, engebelerine ilişkin Trake: Bitkilerin odun kısmındaki su taşıyan kılcal borular Bölmesiz geniş odun boruları Böceklerde solunum organı Trakeit: Bölmeli ve dar olan odun boruları Böceklerdeki solunum organının kılcal boruları Transgenik canlı: Rekombinant DNA teknolojisiyle yabancı bir genin yerleştirildiği canlı Transdüksiyon : Bir mikroorganizmadan bir diğerine virüs veya bakteriyofajlar aracılığıyla gen aktarılması olayı Transkripsiyon: (yazılma) DNA ipliklerinin birinden genetik bilgilerin yeni sentezlenen mRNA'ya aktarımı Translasyon: (okuma) mRNA'nın sentezlendikten sonra stoplazmadaki ribozoma bağlanıp amino asitleri tRNA'lar yardımıyla sıraya koyması tRNA : Protein sentezi sırasında (translasyon) amino asitleri ribozoma taşıyan özel bir RNA çeşidi Tübül : Hücre içerisinde veya doku içerisindeki tüpsü yapılara verilen genel ad Turgor: Bir bitki hücresinin osmozla su alıp şişmesi ve hücre çeperinin gergin hale gelmesi Tümör (villus): İnce bağırsağın iç yüzeyindeki, sindirilmiş besinleri emip kana karıştıran parmaksı uzantılar |
A' Dan Z' Ye Biyoloji Sözlüğü |
08-04-2012 | #20 |
Prof. Dr. Sinsi
|
A' Dan Z' Ye Biyoloji SözlüğüUç meristem : Bitkilerin kök ve gövdelerinin en uçlarında bulunan, sürekli bölünerek bitkinin büyümesini sağlayan dokuMeristem dokusu Unipolar : Tek kutuplu olma durumuBazı sinir hücreleri yanlız tek bir uzantıya sahip olabilir (unipolar sinir hücresi) Urasil : Yanlızca RNA yapısına katılan baz Uterus: Döl yatağı, rahim Uyarı: Canlılarda belli bir tepkiye yol açan, fiziksel, kimyasal veya biyolojik etken Uyartı: Bir uyarının sinir hücresinde oluşturduğu kimyasal veya elektriksel değişmeler Üre: Protein metabolizması sonucu oluşan suda eriyen azotlu artık madde Üretici: Ototrof, kendi besinini yapan canlı |
A' Dan Z' Ye Biyoloji Sözlüğü |
08-04-2012 | #21 |
Prof. Dr. Sinsi
|
A' Dan Z' Ye Biyoloji SözlüğüVagus: Beyinden çıkan 10sinir mide, bağırsak, kalp ve akciğerlerin otomatik çalışmalarını sağlar Varyasyon: Bir türün bireylerindeki aynı karakterin farklı şekilleri, değişiklik, çeşitlilik Vakuol : Ökaryot hücrelerin sitoplazması içerisinde sıvı, hava yada kısmen sindirilmiş besin kapsayan tek zarla çevrili yapıların her biri Valin : Protein sentezine katılan amino asitlerden birisi Vaskular sistem : Ksilem ve floemden oluşan bitki dokularında, ksilem tarafından su ve suda erimiş maddelerin, floem tarafından fotosentez ürünlerinin taşınmasını sağlayan iletim sistemi Vanadyum : İnsan ve hayvanlar için gerekli bir eser (az miktarda bulunan) elementidir Verimlilik : Birim zamanda meydana getirilen yavru sayısı ile ölçülen, bir bireyin yada populasyonun üreme kapasitesi Fertilite Ventral : Bir organizmanın karın kısmı (sırt kısmı dorsal) Vejetasyon : Bitkinin tohumdan gelişip tekrar tohum verecek hale gelene kadar geçen dönemi Viroid : Bitki hücrelerinde hastalık yapan, 400 ' e kadar ribonükleotitten oluşan, virüslerden daha basit yapılı organizma Vitellus: Yumurta sarısı, yedek besin |
A' Dan Z' Ye Biyoloji Sözlüğü |
08-04-2012 | #22 |
Prof. Dr. Sinsi
|
A' Dan Z' Ye Biyoloji SözlüğüYağ asidi : Esterlerle bileşikler yaparak yağ moleküllerini meydana getiren maddeler Yapısal gen : Hücrenin yapısı ve metabolizması için gerekli RNA ' ları kodlayan DNA dizisine verilen genel ad Yüzme kesesi : Birçok kemikli balıkta çeperi sindirim kanalı ile aynı yapıda, içi hava ve diğer gazlarla dolu olan, hidrostatik denge, solunum, ses çıkarma ve ses almada görevli yapı Yoğunluk: Herhangi bir maddenin bir birim hacminin kütlesi Yumurta: Dişi üreme hücresi |
|