Afrika Sanatı,afrika Sanatının özellikleri

Heykeller kıtanın her yerinde benzer araçlarla yapılırAfrikalı heykelcilerin yalnızca bu basit araçlarla ulaştıkları inanılmaz başarı Batılı uzmanları her zaman şaşırtmıştırAğaç,baltayla kesilir,yontmak için keser kullanılırAğacın kabaca yontulmasıyla oluşan küçük kırık yüzeyler ışığın kırılmasına yol açarak heykele ilginç bir görünüş kazandırırİnce işçilik bıçakla gerçekleştirilirMaskelerdeki göz delikleri ateşte kızdırılan sivri uçlu bir demirle açılırBitmiş heykel ya bıçağın sırtı sürtülerek ya da sert yapraklarla ovularak parlatılırIbolar ayrıntılı ,kızdırılmış demir çubuklarla yakarak işlerlerBazen de bitmiş heykel yağlanmadan önce çamura daldırılarak yüzeyi koyulaştırılır

Dökme demir araçların niteliğinin iyi olmamasının ve bunlarla ancak yumuşak ağaçların işlenebilmesinin Afrika heykellerinde genelde izlenen kübik görünüme yol açtığı ileri sürülürAncak dövme demirden iyi nitelikli araçlar da kullanılmakta ve bunlarla çok ince işler de yapılabilmektedirBu nedenle heykel sanatındaki üslup farklılıklarının teknik yetersizliklerinden değil,sanatçıların tutumlarından kaynaklandığını düşünmek daha doğru olur

Afrika heykellerinde bir "ilk" üslup olduğu ileri sürülürHeykel sanatının ilk dönemlerinden beri uygulanagelen bu üslup günümüzde de varlığını sürdürmektedir"ilk" üslupla ağaç kütüğü oldukça az yontulmakta yüz ifadesi kabaca belirtilmektedirsoyut olarak nitelenebilecek bu üsluptan başka,daha sonra ortaya çıktığı tahmin edilen ve oldukça doğalcı bir nitelik taşıyan bir de "yuvarlak"üslup vardırAncak birçok kültür çevresinde her iki üslubun bir arada var olduğu da izlenmektedirSahra nın güneyinde kalan bölgelerdeki bilinen en eski örnekler olan Nok heykellerinde bile bu iki üsluba birden rastlanması ,üslup farklılaşmalarının aslında zamanla ilgili olmaktan çok,doğalcılıktan soyutlamaya uzanan sürekli bir çizginin çeşitli noktaları gibi görülmesi gereğini ortaya koyar

Afrika dinsel inançlarını bilmeden heykel sanatının belirli bazı niteliklerini kavramak olanaksızdırÖrneğin insan göbeği ,özellikle ata heykellerinde abartılarak verilirÇünkü göbek,iki kuşak arasındaki bağı simgelerBütün Afrika dinlerinde ölmüşlerle yaşayanlar ve henüz doğmamışlar arasındaki yaşam sürekliliği vurgulanırAta heykellerinde göbekle birlikte cinsel organların abartılması da buna bağlanabilir

Başka bir yaygın inanç da, bir nesnenin görüntüsünün,o nesnenin yaşamdaki gücüne de sahip olduğudurÖrneğin bir hayvanı canlandıran heykel,o hayvana özgü nitelikleri de taşırBu aslında tapınma nesnesi olmadığı halde Afrika heykelinin neden bir idol olarak görüldüğünü açıklarAfrikalı nesneye yüklenen anlamla güçleri denetleyebileceğine inanırAta heykelleri yapmakla artık canlı bir vücudun içinde barınmayan ruhlara yaşayabilecekleri bir mekan hazırlamış olurbu heykelleri besler,onları gücendirmemeye çalışır ve böylece atalarıyla bağını sürdürür

Afrika sanatının özgünlüğü ,geleneksel toplumların çoğunda görülen sanat ve toplum arasındaki karşılıklı ilişkiden ve bu küçük topluluklardaki çarpıcı üslup çeşitliliğinden kaynaklanırKullanıldığı teknikler ve seslendiği kitleler,geleneksel Afrika sanatçısınınkinden farklı olsa da kentlerde yaşayan ve yapıt veren çağdaş Afrika sanatçısı kuşkusuz bu kültürel geleneklerin tüm zenginliğinden yararlanma olanağına da sahiptir


Kaynak:AnaBritannica cilt 1 frmsinsinet için derlenmiştir