İnternet Terimleri Sözlüğü

P

PACKET TCP/IP protokolünde, dolayisi ile internette dökümanlar küçük data paketçilerine bölünerek gönderir

PLUG-IN Browser' in belli bir formattaki veriyi isleyip gerekli formatta sunmasini saglayan ve yüklendikten sonra browser in bir parcasi olan küçük yazilim

POP Point of Presence; Bir bilgisayar agina erisim için baglanti kurulacak en yakin nokta veya telefon numarasi

POP3 Post Office Protocol; Gelen postalarin toplandigi sunucu bilgisayar

PPP Point-to-Point Protocol; Slip den daha gelismis olan ve belirli bir süre içinde daha fazla veri iletimine olanak saglayan modem protokolü

PROTOCOL Taraflarca kabul edilmis haberlesme metodu

Packet Switching (Paket Anahtarlama) Internet üzerindeki data taşıma metodu Paket anahtarmalarda veri ler parçalara ayrılır Bu parçalarda verinin nereden geldiği ve nereye gitmekte olduğu bilgileri vardır Bu sayede aynı hat üzerinden değişik adreslere giden veriler taşınabilir

Perl Unix altında CGI programlarına alternatif olarak çıkan güçlü bir programlama dilidir

PKZIP PKZIP, PC'ler için ücretsiz sıkıştırma programıdır Bu dosyaları genişletmek için PKUNZIP adlı bir program kullanılır

POP (Point of Presence veya Post Office Protocol) Point of Presence anlamında network'ün bağlanılabilecek bir noktasının bulunduğu şehir yada lokasyon Örneğin ISP'niz Ankara dan sonra İstanbul da bir POP açıyoruz derse İstanbul dan Ankara'daki merkeze bağlı olan ve İstanbul'luların dial-up olarak şehiriçi arayarak bağlanabilecekleri bir İstanbul şubesi açıyor demektir Post Office Protocol anlamında ise Eudora, Pegasus gibi mail programlarının mail alışverişinde kullandıkları protokol anlaşılmaktadır

PPP ve SLIP nedir? Seri İletişim, (Serial Communication), sinyallerin (veriler) tek bir kanal veya hat üzerinden iletilmesini olanaklı kılar Bu yöntem, özellikle ardışık verileri (data bits) bir bilgisayar ve bir modem arasında transfer etmekte kullanılır SLIP (Serial Line Internet Protocol) ise, Internet Protokol verilerinin (IP) seri iletişim teknikleri ile iletimini olanaklı kılan bir kurallar topluluğuna verilen genel adıdır SLIP protokolü, dial-up ya da kiralık hat bağlantılarında kullanılır PPP (Point-to-Point Protocol) de, bir tür seri iletişim protokolüdür SLIP gibi, dial-up ya da kiralik hat bağlantılarında kullanılabilir

Port Internet'teki anlamı URL adresinin sonunda : ile ayrıldıktan sonra gelen sayıdır Örneğin Web server lar genellikle 80 numaralı port'u kullanırlar Eğer standart dışı bir port kullanılıyorsa domain isminin sonunda bu numara belirtilir Normalde standart gopher port'u 70 dir Ama burada standart olmayan bir port kullanıldığı için adresin sonunda bu port belirtilmilştir

PPP (Point to Point Protocol / Noktadan Noktaya İletişim Kuralı) Modem aracılığıyla seri bağlantılar gerçekleştirmede kullanılan yeni bir protokoldür SLIP protokolüne göre hata düzeltme ve sıkıştırma özellikleri daha gelişmiş olduğundan bu protokolden %5-10 daha hızlıdır Çoğu Web tarayıcısı PPP veya SLIP bağlantısı istemektedir

Protocol Protokol, iki bilgisayarın birbirlerine veri yollarken izledikleri biçim, veri aktarma formudur Protokoller bilgisayara alt düzey kodlar yollayarak iki makine arasındaki iletişimi sağlar

Q

QUEUNE (MAIL) Internete baglanildiginda gönderilmek üzere bekliyen e-postalarin listesi

Query Internet üzerinde sorgulama

R

ROUTE Rota Ag trafiginin kaynagindan hedefe ulasana kadar izledigi yol Ayrica bir sistem ile diger sistem arasindaki baglantinin geçtigi yola
da rota denmektedir

ROUTER Yönlendirici Bir ag ile digeri arasindaki iletisimi saglayan bir cihaz

ROUTING Yöneltme Veri paketinin gidecegi bir sonraki sistminin dogru olarak listesi

Real Audio Web Tarayıcılara FM kalitesinde konuşma ve müzik dinlemek için eklenen bir programdır Bu programı tek başına kullanabileceğiniz gibi tarayıcınıza de ekleyebilirsiniz

Real Time (Gerçek Zaman) Eylem tabanlı verilerin ve işlerin, kaydedildikten sonra toplu işler şeklinde daha sonra iletilmeleri veya işlenmelerine zıt olarak, gerçekleştikleri anda hızla iletilmesi ve işlenmesidir

Robot "Robot" sözcüğünden genellikle, web arama bilgisini, dizin oluşturmak üzere bir arama alt yapısına veya hatalar bulmak için üzere web bölgelerine aktaran programlar olarak WWW içeriğinde bahsedilir

Router (Yönlendirici) 2 veya daha fazla network arasındaki bağlantıyı sağlayan özel amaçlı bilgisayar Bu bilgisayar bütün vaktini hangi adresten gelen paketlerin hangi adrese hangi yol üzerinden gideceğini ayarlamakla geçirir

S

SEARCH ENGINE Internet üzerinde aranan bir bilgiyi bulmaya imkan verecek index yazilimlari

SHARWARE Belli bir süre ücretsiz denemnize olanak taniyan ve bu sürenin bitminde, kullanmaya devam etmeniz halinde ücretini ödemeniz gereken yazilimlar

SIGNATURE Imza; e-postalarin ve usenet mesajlarinin sonunda yazari hakkinda bilgi içeren satirlar

SMILEY Internette duygulari kelimelerle ifade etmek yerine klavye ile girilen sekiller ile iletme yoluna verilen ad( mutluluk )

SMTP Simple Mail Transfer Protocol; E-Posta dagitmak için kullanilan standart protokol

SECURITY Kaynaklarin yetkisiz kullanimi önleyen kontrol mekanizmalari

Sayfa Web üzerindeki bağlantı ortamı belgesi

Search Engine (Arama Makinası) Kişileri istedikleri bilgiye veya web sayfasına ulaştırmayı amaçlayan bilgi tarayıcı servislerdir Bu servislerden en çok kullanılanları İNTERNET/Arama Makinaları sayfamızda kulabilirsiniz

Server (Sunucu) Bir ağda, diğer istasyonlara olanaklar sağlayan ana veri istasyonu

SGML (Standart Generalized Markup Language Standart Genelleştirilmiş İm Dili) Tüm platformlarda aynı olarak görülecek dökümanlar yaratmak için kullanılan ISO standartıdır SGML ayrıca diğer imleme temelli yapısal belge dillerini açıklayan bir dildir Örneğin HTML, SGML kullanılarak tanımlanır

Sığa Bir kanal, devre veya donanım parçasında yürütülebilecek olası en yüksek iletişim hızıdır Sığa, ham hız veya net veri giriş-çıkışı olarak tanımlanabilir

Sıkıştırma / Açma Normalde ortamın destekleyebileceğinden daha fazla bilginin iletimini (veya depolamasını) sağlayan bir sinyal kodlama yöntemidir

Sinyal Bir durumdaki eyleme dayalı değişim (örneğin, bir ton, frekans değişimi, ikili değer, alarm, ileti vb)

SLIP (Serial Line Interface Protocol / Seri Hat Arabirim Protokolü) PPP gibi modem üzerinden Internet'e bağlanmak için kullanılan bir protokol Protokolün amacı modem aracılığıyla, bir ağ ortamına tıpkı ağda bir kullanıcıymış gibi bağlanmaktır Genellikle UNIX server lara bağlanmak için kullanılır TCP/IP'ye göre modası geçmiş bir iletişim protoklüdür Bu protokolün yerini fonksiyonları bakımından bir farkı olmayan fakat daha hızlı olan PPP protokolü almıştır

SMDS (Switched Multimegabit Data Service) Çok yüksek data transferleri için gelşiştirilen bir standart

Spam (Spamming) Mesaj listelerini yada USENET'i kullanarak istemeyen kullanıcılar da dahil olmak üzere bir mesajı göndermek

Spider (Örümcek) Web tarama servislerinin veritabanlarını büyütmek için bıkmadan, usanmadan yeni Web sayfaları ve onlara ait bağlantıları bulan programlara "spider" ismi verilir

SSL Secure Socket Layer, ağ üzerinden güvenli aktarımları sağlamak için Netscape'in kullandığı bir iletişim kuralıdır

T

TCP/IP Transmission Control Protocol and Intrnet Protocol; degisik tipteki bilgisayarlarin haberlesmesine olanak taniyan bilgisayar agi protokolü TCP/IP standart Internet protokolüdür

TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) TCP/IP, bilgisayar sistemlerini Internet üzerinden bağlamak için kullanılan standart bir ağ iletişim kuralıdır Başlangıçta Unix işletim sistemi için tasarlanmış olup günümüzde birçok işletim sistemini desteklemektedir

TCP/IP nedir? TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol), bilgisayarlar ile veri iletme/alma birimleri arasında organizasyonu saglayan, böylece bir yerden diğerine veri iletişimini olanaklı kılan pek çok veri iletişim protokolüne verilen genel addır (Yani, TCP/IP protokolleri bilgisayarlar arası veri iletişiminin kurallarını koyar) Bu protokollere örnek olarak, dosya alma/gönderme protokolü (FTP, File Transfer Protocol), Elektronik posta iletişim protokolü (SMTP Simple Mail Transfer Protocol), TELNET protokolü (Internet üzerindeki başka bir bilgisayarda etkileşimli çalışma için geliştirilen *login* protokolü) verilebilir Adını sıkça duyduğumuz WWW ortamynda birbirine link objelerin iletilmesini sağlayan protokol ise Hyper Text Transfer Protocol (HTTP) olarak adlandırılmaktadır TCP/IP protokolü ayny zamanda, diğer iletişim aşlarynda da kullanylabilir özellikle pek çok farklı tipte bilgisayarı veya iş istasyonlarını birbirine bağlayan yerel ağlarda (LAN) kullanımı yaygındır

TELNET Telnet yazilimlari araciligi ile bir host bilgisayara baglanti olanagi veren terminal emülasyon protokolü

TERMINAL EMULATOR Terminal Taklitçisi Farkli sistemler arasinda kurulan, emulasyon iletisim esnasinda kullanilan ve ekranlar arasi uyumsuzlugu ortadan kaldirmak için bilgisayarin terminal taklidi yapmasini saglayan program

TERMINAL SERVER Çok sayida terminali bir yerel aga baglamayi saglayan özel bir cihaz

TR-NET ( Türkiye Internet ) Türkiye ye Internet getirmek ve yaymak amaciyla ODTU ve TUBITAK arasinda 1992 yilinda baslatilan proje

TROJAN HORSE Kendisini kullanan sistemi kendisi yazan kisiye açan program

T-1 15440 bps hızında leased-line bağlantısı Bu oldukça yüksek bir hız olmasına rağmen (1 MB yaklaşık olarak 10 saniyede transfer edilir) full-screen, full-motion video için yeterli değildir

T-3 447360 bps hızındaki leased-line bağlantısı Bu hız full-screen, full-motion video için gereken daha fazla bir hızdır

TELNET TELNET aslında ARPANET için geliştirilmiş basit bir terminal emülasyon aracıdır TELNET, ağ-bağımsız bir virtual terminal aracılığıyla ile kullanıcı koduna sahip uzak bir TCP/IP yetenekli bilgisayara bağlanabilmeyi sağlar Kullanıcı, uzak TCP/IP bilgisayarındaki standart bağlanma işlemini izler ve o bilgisayara ait komutları kullanabilmek için uzak işletim sisteminin özelliklerini bilmek zorundadır Pratikte telnet şu şekilde özetlenebilir; İki bilgisayarımız var, biri sizin kullandığınız yerel bilgisayar, diğeri ise bağlandığınız uzak bilgisayar Yerel bilgisayardan girilen tüm komutlar uzak bilgisayara, uzak bilgisayarda görüntülen her seyde yerel bilgisayara aktarılır Böylece sanki uzak bilgisayarda çalışıyormuş gibi olursunuz Kısacası bu sistem bilgilerin çift yönlü geçişini sağlar

Taşıyıcı Ağ anahtarlama donanımına sahip bir iletişim sağlayıcısıdır

Tag (Takı, Etiket) HTML'de dökümana biçim vermek için kullanılan etiketlerdir Kaynak içinde kolayca fark edilirler çünkü her zaman "<" ve ">" işaretleri arasına yazılırlar

Telnet Telnet, İnternet'e bağlı bir başka bilgisayarda oturum açma ve çalışma yolu sunan bir ağ programıdır Komutu kullanarak bir internet sitesine bağlandığınızda karşınıza sitenin "login:" komut satırı gelecektir Böylece Internet üzerinde iki makine direkt (ve özel) olarak birbirine bağlanabilir Kullanıcılar, bir başka sisteme girerek kendi bilgisayarlarında olmayan Internet hizmetlerine erişebilirler

Terminal Server (Terminal Sunucu) Özel amaçlı, bir tarafında birçok modem takmak için yerler olan, diğer tarafında da LAN yada host makinası ile bağlantıyı sağlayan bilgisayara verilen isim

Transparent GIF (Transparan GIF) Bir çok servis Web sayfalarının güzel görünmesi için grafik arka fonlar kullanıyor Bu fonun üzerine bir resim yerleştirildiğinde resmin hiç işinize yaramayacak yerleri güzel arka fonunuzun görünmesini engelleyebilir Bunu önlemek için "transparan GIF"ler kullanılır Transparan resim olayını sadece GIF grafik formatı destekler GIF dosyasındaki herhangi bir rengi transparan olarak atadığınızda o renk görülmeyecek, onun yerine arka fonunuz görüntülenecektir Paint Shop Pro'nun 312 sürümü bu işi yapabilmektedir

U

ULTRIX DEC tarafindan gelistirilen UNIX tabanli isletim sistemi

UNZIP Daha once bir sikistirma yardimci programi kullanilarak sikistirilmis bir dosyayi açmak

URL ( Universal Resource Locator ) Internet üzerindeki her kaynagin kendi bulundugu yeri belirten bir adresi vardir Internet adresi URL denilen bu adres kullanicilarin Internet üzerindeki kaynaklarini daha kolay biçimde tanimlayabilmelerini saglar

URL Universal Resource Locatör; WWW üzerinde kaynaklara baglanmayi saglayan adresleme düzeni

UNZIP Bir dosyayı açmak, bir sıkıştırma hizmet programı kullanılarak küçültülmüş bir dosyayı genişletmek anlamına gelir

URL nedir?URL (Unform Resource Locators), Web Browser'lar içinden bir web servisine ya da diğer bazı internet servislerine yönlendirme yapılabilmesini sağlayan bir komut formatıdır URL'ler bir bakıma, internet üzerinde erişebileceğimiz servisleri belirtmek, tanımlamak için kullandiğimiz adreslerdir Web Browser içinden 'Open URL' ya da 'Open ********' şeklinde bir seçenek üzerinden uygun URL satırlari verilerek, Web, FTP, news, gopher, wais, telnet erişimi yapılabilir unix için lynx kullanarak, bu URL'ler bir parametre gibi verilir (lynx <URL satiri>) ya da ilk sayfadan GO seçilir URL satırlarının genel formatı : <servis>://<adres>[:port_numarasi]/<dizin>/dosya_adi şeklindedir

URL (Uniform Resource Locator / Benzersiz Kaynak Konumlayıcısı) WEB'in bir parçası olan bir kaynağın adresini belirtmek için kullanılan standart Bölgenin dosyalarının saklandığı sunucunun adını, dosya dizin yolunu ve dosya adını bildiren bölge adresi formudur

USENET (USEr NETwork / Kullanıcı Ağı) Internet haber grupları İlk "grup elektronik posta" örneklerinden biri olup dünya çapındaki kullanıcının birbirleriyle yazışabildikleri 10000 den fazla tartışma grubunun bulunduğu sistemdir

UUENCODE (Unix to Unix Encoding / Unix'ten Unix'e Kod Çözücü) Binary dosyaları ASCII yer çevirerek Internet üzerinden E-mail sayesinde transferini mümkün kılan çevrim metodu

Uzun Dalga Orta sığada iletişim devresi/yoludur Hızı genellikle 64Kbps ile 1544Mbps hızı arasındadır

V

VIRUS Zarar vermek amaci ile kendini programlama yamayan, bu programlarla iliski kuran, sistemdeki diger programlara da yamanarak yayilan program

VRML ( Virtual Reality Modeling Language ) 3 Boyutlu görüntüleri tasiyabilecek sekilde Web sayfalari olusturabilen bir dil

VRML Virtual Reality Modelling Language; sanal gerçeklik modellem dili

VERONICA Internet üzerindeki Gopher servislerinin araştırılmasında kullanılır Belirili anahtar kelimeleri kullanarak işlem yapabilirsiniz

Veronica Nevada Üniversitesinde geliştirilmiş olan Veronica (Very Easy Rodent Oriented Net-Wide Index to Computerized Archives) binlerce gopher servisindeki her bir menü maddesini içeren devasal bir veritabanıdır Devamlı güncellenen Veronica veritabanı, bir çok gopher menüsünden bulunabilir