Kardiyoloji Ve Kalp Cerrahisi

Ebstein anomalisi


Tanımı

Trikuspit kapağın posterior ve septal yaprakları sağ ventriküle doğru yer değiştirmiş olup annulusun altında yerleşmiştir Sağ atrium normalden geniş, sağ ventrikül ise küçüktür Trikuspit kapağın anterior yaprakçığı ise normal yerindedir Sonuçta olguların çoğunda trikuspit yetmezliği, atriyoventriküler aksesuar ileti yolları ve patent foramen ovale mevcuttur ASD'si olan olgularda Ebstein anomalisinin ve trikuspit yetmezliğinin ağırlığına bağlı olarak sağdan sola şant varsa siyanoz izlenir

Klinik

Olguların %50'sinde bebeklik döneminde siyanoz ve sağ kalp yetmezliği gelişir

Supraventriküler aritmiler

Efor dispnesi

Trikuspit yetmezliğine bağlı üfürüm, 3 ve 4 kalp sesi, juguler venoz basınç artışı, hepatomegali gibi muayene bulguları olabilir

EKG

Sağ atriyal dilatasyon (II, III, aVF derivasyonlarında 2,5 mm ve daha yüksek P dalgaları), PR uzaması, sağ dal bloğu, inkomplet sağ dal bloğu, %10 olguda WPW sendromu, atriyal ve ventriküler aritmiler izlenebilir

Röntgen

Kalp silueti daha çok sağ atriyal büyümeye bağlı olarak genişlemiş olabilir Siyanotik olgularda akciğer vaskularitesi azalmıştır

EKO

Tanı koydurur


İnvazif tanı

Ebstein anomalisinde aritmi tehlikesi nedeniyle risklidir Kardiyoversiyon için gerekli her türlü önlem alınarak uygulanmalıdır Siyanotik yenidoğan grubu hastalarda, pulmoner atreziyi veya ağır stenozu ekarte edebilmek için güç olsa bile pulmoner artere girilmesi gerekebilir


Prognoz

Hastaların prognozu doğrudan doğruya anomalinin ağırlığına bağlıdır Semptomatik olgularda prognoz iyi değildir


Tedavi

İnfektif endokardit profilaksisi

Aritmisi olan olgulara antiaritmik tedavi

Kalp yetmezliği olan olgularda kalp yetmezliği tedavisi

Kritik yenidoğan olgularda ekstrakorporal oksijenizasyon

Cerrahi tedavi

Trikuspit kapağın reimplantasyonu ile birlikte sağ ventrikülün vertikal plikasyonu yapılır WPW sendromu olan hastalarda bu operasyon sırasında aksesuar yolun kesilmesi, ASD'si olan hastalarda ASD'nin onarımı da yapılır Hastalarda postoperatif sonuçlar değişkendir

eecp EECP tedavisi


GÜÇLENDİRİLMİŞ EKSTERNAL KONTRPULSASYON

ENHANCED EXTERNAL COUNTERPULSATION (EECP)



Koroner arter (kalp damar tıkanıklığı) hastalığından ölüm, ülkemizdehalen birinci sırada yer almaktadırGünümüzde maxsimum medical (ilaç) tedaviye ve veya girişimsel tedavilere [balon (anjioplasti), telkafes (stent) uygulaması, by - pass cerrahisi] rağmen kalp damarlarında (koroner damarlar) tekrar tıkanma (restenoz) oranı %15 -%50 arasında değişmekte ve hastaların şikayeti çözümsüz kalmaktadır Mevcut tedavi yöntemlerinin yetersiz kaldığı bu grup hastalara, damar yapısı hiçbir girişim şekline uygun olmayan, girişim yapılmasını istemeyen, yada yapılması yüksek risk taşıyan hastalar da eklenince, araştırmacılar yeni tedavi yöntemleri üzerine çalışmaya başlamıştır



1995 yılında FDA onayı alan ve koroner arter hastalığı tedavisinde hızla yayılarak kullanılmaya başlayan EECP, girişimsel olmayan (non-invaziv), atravmatik yeni bir tedavi yöntemidirKontrol konsulü, hasta tedavi masası, hava kompresörü, ve 3 çift manşondan (kaf) oluşan bu sistemin koroner arter hastalığın tedavisindeki etkinliği ve güvenirliği 1995-1997 yılları arasında yapılan ilk çok merkezli çalışma ile ABD’de ispatlanmasından bu yana, bilimsel arenada’ da gündeme oturmuştur Kaflar alt extremitelerden (bacak ve uyluk ) başlanarak kalçalar da dahil olmak üzere sarılır Hasta tedavi süresince EKG ‘ye bağlıdır ve parmağa takılan bir cihaz (parmak pletizmogram) aracılığı ile sistolik (kasılma) ve diastolik (gevşeme) basınç takip eder Tedavi etkinliği gevşeme fazında , normalde olmayan ve cihaz tarafından yaratılan bir basınç yüksekliği ile paraleldir Kaflar diastol sırasında sistem içinde bulunan mikroprosesör ve bilgisayar aracılığı ile havayla dolarak ardışık olarak şişerler , böylece kalbe kan akımını arttırarak kalp kasının beslenmesi sağlanır Sistol sırasında kaflar aynı anda inerek negetif basınç yaratır ve kalbin önündeki yükü azaltır Böylece kalbin iş yükü azalır Sistem EKG’ ye bağlı olduğu için her kalp atımında bu olay tekrarlanır Koroner kan akımının artması ve damar duvarının kronik basınç artışına maruz kalması, damar yatağı arasında meydana gelen basınç farkı, ince kılcal damar ağının gelişmesini ve böylece tıkalı olan ana damarlara rağmen kalpte beslenme bozukluğu (iskemi) olan alanın beslenmesini sağlar Tedavi günde 1 saat, haftada 5 gün olmak üzere 35 gün süreyi ile tekrarlanır


Koroner Arter Hastalıkları tedavisinde yerini alan bu yeni tedavi sistem son yıllarda yapılan çalışmalar sonucunda Kalp Yetmezliği tedavisinde de etkin ve güvenilir şekilde kullanıma girmiştir


Kullanım kolaylığı, girişim gerektirmemesi etkinliği ve güvenirliği göz önünde tutulduğunda sistem kısa süre içinde Amerika’da 500 merkez EECP tedavi sistemini kullanımına geçirirken,Almanya, İrlanda, İsrail, İtalya, Japonya, İngiltere, Fransa ,Arjantin, Aruba, Bahama, Kolumbia, Hindistan, ve Türkiye öncü ülkeler arasında yer almaktadır



EECP tedavi yöntemini hastalarında uygulayan Kalp Damar Cerrahi Uzmanı ProfDr Coşkun İKİZLER'nin EECP tedavi yöntemi ile ilgili yazısı;


"ABD de 1995 yilinda FDA onayi aldiktan sonra ABD icinde , Avrupa ve Japonyada hizla kullanimi yayginlasan EECP tedavisi Ulkemizde ilk kez Ankarada Medkar EECP tedavi merkezinde kullanilmaya baslanmistirMedkar da 2000 Eylul tarihinde hizmete sunulan tedavi sistemi ile bugune kadar 60 a yakin hasta tedavi edilmistir


Çogunlugu bypass dahil, birden fazla invaziv girisim (PCI; angioplasti/stent) yapilmasina ragmen sikayetleri halen devam eden ve ek invaziv girisim ve ameliyat yapilamiyacak grubu teskil eden hasta profilimizin yas dagilimi 32-81yas arasinda degismektedir 3 hastamizin referansi yurt disindandir 35 inde birden fazla myokard infarktusu hikayesi ve bulgulari mevcutken cogunlugunda refrakter gogus agrisi ve yaygin dilalti nitrat kullanimi dikkat cekmektedir 14 hastanin Ejeksiyon Fraksiyonu (EF) % 40`in altindadir Hastalara gunde bir saat toplam 35 gunluk tedavi protokolu uygulanmistir Ön sonuçlar hastalarin buyuk çoğunlugunda refrakter anginanin tedaviye yanit verdigini, yasam kalitelerinin belirgin sekilde duzeldigini gostermistir ki bu sonuclar diger ulkelerde yapilan ve onemli bilimsel dergilerde yayinlanmis arastirma sonuclarina paralellik gostermektedir Tedavi sonuclarimiz ve hasta demografik ozellikleri gerekli analizler ve istatiksel calismalar bitiminde yayinlanicaktir

Ozetle ; EECP sistemi Koroner arter hastaliginin tedavisinde girisimsel olmayisi, hasta secimi uygun yapildigi surece risksiz olusu ve kullanim kolayligi ile diger tedavi yontemlerine ustunluk gosteren yeni bir tedavi yontemidir "

ekokardiografi kalp ultrasonu ultrasonografisi


Eko, kalp hakkında önemli bilgiler veren hızlı ve zararsız bir testtir


Eko ile şu konular hakkında bilgi sağlanır:



Kalp kapak hastalıkları,

Sol kalp genişlemesi,

Sol ventrikülde pıhtı,

EF(Ejeksiyon fraksiyonu):İnsan kalbi kanla dolar, kasılma ile içindeki kanın belli bir yüzdesini atarHer kalp atışında kalbin damarlara attığı kan yüzdesine "ejeksiyon fraksiyonu" denir Normali % 55 ve daha yukarısıdır

Kalp duvarı hareketleri,

Kalp odacık büyüklükleri,

Kalp içindeki basınçlar ve daha birçok bilgi

Eko da kullanılan teknik şöyle açıklanabilir:



Ultrason'dan yararlanılırUltrason insan kulağının duyma sınırının ötesinde bir sestir (18 000 - 20 000 cycle/sn)

Bu ses dalgaları, tüp şeklinde elle tutulan ve hastanın göğsünde gezdirilen sese duyarlı bir alet yardımıyla kalbe gönderilir

Ses dalgaları kalp duvarlarından, kaslarından, kapakçıklardan alete geri döner

Kalpten geri dönen ses dalgaları bigisayar ile resme çevrilir ve monitörden izlendiği gibi istenirse kağıda da bastırılır

Bu testin avantajları şunlardır :



Birçok klinikte vardır

Boya veya radyoaktif element,iğne kullanılmaz Ağrı yoktur

MUGA testine göre daha ucuz ve çoğu yerde yapılabilen bir testtir

Eko'nun dezavantajları şunlardır:



Testi yapan kişinin yeteneği, test sonuçlarının doğruluk derecesini etkiler

Kalbin sağ tarafını tetkik etmek için uygun bir test değildir

Fallot tetraolojisi çocukta




Bu hastalıkta birkaç problem bir arada bulunur :


Akciğer atardamarında darlık (PS)

Karıncıklar arasında açıklık (VSD)

Ana atardamarın uygun yerde olmayıp, sağ karıncığa doğru yer değiştirmesi

Bu hastalığın en önemli bulgusu morarma olup, hastaların bir kısmında doğduğunda farkedilir, bir kısmında ise doğduğunda yoktur, aylar içinde ortaya çıkar Ayrıca 1 yaşına doğru parmak uçlarında kalınlaşma da bulgulara eklenebilir


Tanı nasıl konulabilir ?


İlk dikkati çeken, bebekte aylar içinde dudaklarında morarma oluşmasıdır Morarma çocuğun ağlaması sırasında daha belirginleşir 3-9 ay arasında nefessiz kalma atağı başlayabilir Özellikle uykudan uyandıktan sonra veya ağlamayı izleyerek bebeğin renginde belirgin koyulaşma, hafif dalgınlaşma veya ağır durumlarda tam bayılmaya kadar giden derecelerde şuur değişiklikleri ortaya çıkar Eğer böyle bir durum başlamışsa, hemen çocuk kalp hastalıkları uzmanının bilgilendirilmesi gerekir Bu atakları engellemek için koruyucu ilaç başlamak, ilaç yeterli olmazsa ameliyat gerekli olabilir Tanı genellikle muayene sırasında morarmanın farkedilmesi ve üfürüm duyulması ile konur Kesin tanı çocuk kardiyoloji uzmanınca yapılan muayene ve ekokardiyografi ile konur Ameliyat zamanına kadar mutlaka 2-3 ay arayla izleyerek, kansızlık yönünden ve bayılmalar için kontrolü şarttır Gerektiğinde mecbur kalındığında ameliyat zamanı erkene çekilmelidir


Tedavide ne yapılabilir ?


Bu hastalıkta kendiliğinden düzelme veya açıklığın kapanması söz konusu olmadığından, cerrahi olarak düzeltme ameliyatına kesin gerek vardır Ameliyat öncesi hastalara genellikle kalp kateterizasyonu uygulamak gerekir Ameliyat zamanı için ülkemizde genellikle 1 yaşından sonrası tercih edilmektedir Bazı bebeklerde akciğer atardamarı iyi gelişmemişse, düzeltici ameliyattan önce yardımcı bir şant ameliyatı ile bu damarların gelişmesi sağlanmalıdır


İleriye dönük yapılması gerekenler :


Düzeltme ameliyatı başarılı olan hastalarda sünnet, diş çekimi, diş dolgusu gibi bazı girişimler öncesinde endokardite (kalbin iç tabakasının iltihabı) karşı koruyucu tedaviye ihtiyaç gösterirler Ritm bozukluğu açısından izlenmeleri gerekir, hastalar belli aralıklarla doktor kontrolünde olmalıdırlar

Göğüs anjini angina pectoris


DİĞER ADLARI

ANGINA PEKTORIS, GÖĞÜS AĞRISI, ANGİNA, ANJİN DÖ PUATRİN


TANIM

Angina kalbin, yeterli oksijen alamadığını gösteren bir belirtidir Bu durum, kalbi besleyen koroner damarların daralması ve/veya tıkanmasından ya da kalbin aşırı çalışmasından kaynaklanır Dolayısıyla kalbin normalden daha fazla oksijene ihtiyacı vardır Angina pektoris kalp kasının oksijen ihtiyacı ile kalbi besleyen damarlardaki kan akımı arasında uyumsuzluk sonucu ortaya çıkan ağrıdır


Angina pektoris terimi, tıbbi olarak "göğüste sıkışma, boğulma hissi" demektir Genellikle göğsün orta kısmında başlayan baskı, sıkışma, yanma tarzında bir ağrıdır ve vücudun üst kısımlarına doğru yayılabilir Kişi ağrıyı, "sanki göğsümün üstüne birisi oturmuş" veya "göğsümü sanki mengene sıkıyor" diye tanımlar Bazı kişiler angina ağrısını, sadece çene, omuz veya kol gibi kalpten uzak bölgelerde hisseder Angina ağrısı bazen, hazımsızlık hissiyle karışır Çünkü ikisinde de yanma tarzında bir ağrı vardır Yemek borusu hastalıklarınaki ağrı da angina ile karışabilir


Angina, aynı zamanda kalp krizi gibi yorumlanabilir Kalp krizinde hissedilen ağrı ve angina ağrısı birbirine çok benzer Fakat angina ağrısı 5 dakikadan fazla sürmez


BELİRTİ ve BULGULAR

• Yanma, sıkışma, batma tarzında keskin göğüs ağrısı Genellikle göğsün orta kısmında hissedilir fakat çene, omuz, sırt veya sol kol gibi bölgelerde de görülebilir Ağrının yeri ve tarzı kişiden kişiye değişebilir


• Yürüme, yokuş-merdiven çıkma gibi eforla gelen ve durup dinlenmekle birkaç dakika içinde geçen göğüs ağrısı


• Efor dışında soğuk hava, ağır yemekler, sigara, ani öfke, heyecan gibi sebepler de ağrıyı başlatabilir


• Ağrı sırasında tansiyon yükselebilir


• Halsizlik, terleme, nefes darlığı, çarpıntı, bulantı anginaya eşlik edebilir


NEDENLERİ

Temel neden koroner kalp hastalığıdır Kalbi besleyen koroner damarlarda yağ birikimi (ateroskleroz) sonucu tıkanma meydana gelir ve kalp yeterince oksijen alamaz Diğer nedenler:


• Aort kapağı hastalıkları - aort yetmezliği


• Kalp ritim bozuklukları


• Yüksek kan basıncı (hipertansiyon)


• Yüksek kolesterol veya yağ bozuklukları


• Metabolizma artışına sebep olan hastalıklar (örn; tiroid bezinin aşırı çalışması, ağır anemi)


• Sigara içmek, şişmanlık


TEŞHİS YÖNTEMLERİ ve LABORATUAR BULGULARI

Tam bir fizik muayene, çeşitli test ve incelemeler yapılır


• EKG: Hastalırn dörtte birinde istirahat esnasında çekilen kalp elektrosu normaldir


• Egzersiz "stres" testi (eforlu elektro): Bir kardiyoloji uzmanına danışılarak, hekim tarafından veya hekim gözetiminde yapılmalıdır


• Koroner anjiyo: Koroner damarlardaki tıkanıklığın yerini ve şiddetini belirlemek amacıyla yapılır


• Kan yağları ölçümü Ayrıca doktor gerek gördüğünde radyoizotop taramalar (talyum 201) ve kalp ekokardiyografisi yapılabilir


TEDAVİ

İlaç tedavisi uygulanır Ancak beslenme şeklindeki ve hayat tarzındaki radikal değişiklikler de tedavi programının önemli parçalarıdır Eğer angina şikayetiniz varsa; doktorunuz mutlaka doğru beslenmenizi, düzenli egzersiz yapmanızı, kilonuzu kontrol altına almanızı ve sigara içmemenizi önerecektir


Angina tedavisinde kullanılan ilaçlar 3 ana grupta toplanabilir

1 Nitratlar: Koroner damarları genişletir ve kalp kasına daha fazla kan gitmesini sağlarlar Dil altında eritilmek veya çiğnenmek suretiyle kullanılırlar

2 Beta- blokerler: Kalp atımını ve kan basıncını düşürerek kalbin oksijen tüketimini azaltırlar

3 Kalsiyum kanal blokerleri: Koroner damar spazmını azaltırlar Bazıları aynı zamanda kalp atım hızını da yavaşlatır


Yukarıdaki ilaçlar haricinde, kanın pıhtılaşmasını azaltan ilaçlar (heparin) kullanılabilir Aynı zamanda; doktorların büyük bir çoğunluğu, angina şikayeti olan hastaların önlem amacıyla günde bir tablet aspirin almasını önermektedir


Bu ilaçlardan hiçbiri doktor kontrolü ve tavsiyesi dışında kullanılmamalıdır İlaç tedavisine cevap vermeyen veya ilaçların yetersiz kaldığı vakalarda; koroner damar anjioplastisi veya koroner by-pass ameliyatları düşünülür


NELER YAPMALISINIZ?

• Geceleri angina nöbeti geçiriyorsanız, yatağınızın baş kısmını biraz yükseltmelisiniz Böylece kalbinize binen yük azalacaktır


• Yatar durumdayken nöbet geldiğini hissederseniz, ayaklarınız yere değecek şekilde oturmalısınız Eğer ağrı devam ederse doktorunuzun uygun gördüğü ilaçları almalısınız


• Doktorunuz uygun görüyorsa, her gün bir aspirin içmelisiniz


• Ağır yemekleri yavaş yavaş ve sindirerek yemelisiniz


• Sigarayı bırakmalısınız


• Angina şikayetiniz varsa, doğum kontrol hapları kullanmamalısınız


• Az yağlı ve kolesterolü düşük gıdalar almalısınız


• Her gün düzenli egzersiz yapmalısınız


• Fazla kilolarınızı vermelisiniz ve kilonuzu kontrol altında tutmalısınız


• Stresten kaçınmalısınız


DOKTORA BAŞVURULMASI GEREKEN DURUMLAR

• Angina nöbeti 5 dakikadan daha uzun sürmüşse ve ilaç almanıza rağmen geçmemişse Bu durumda bir kalp krizi geçiriyor olabilirsiniz


• Bunun, ilk angina nöbeti olduğunu düşünüyorsanız Böyle olduğundan emin olmalısınız


• Nöbetler şiddetlenmişse, daha sık oluyorsa, daha uzun sürüyorsa, beklemediğiniz anda başlıyorsa


• Beta- bloker alıyor ve bir takım yan etkiler gözlüyorsanız


• Nitrat kullanıyor ve baygınlık, halsizlik, sersemlik, huzursuzluk hissediyor veya kusuyor veya şiddetli şekilde terliyorsanız


• Kalsiyum kanal blokeri kullanıyor ve mide krampı, düşük nabız, kalp ritim bozukluğu, baş ağrısı, kabızlık, şişkinlik, baygınlık ve nefes darlığı gibi yan etkilerden şikayet ediyorsanız

Hemanjiom ve lenfanjiom


Hemanjiom ve lenfanjiomlar çocukluk çağının en sık rastlanan benign tümörlerdir Fetuste primer olarak endotelial hücreleri etkileyen bir patoloji olan anjiomalar konusunda çok çeşitli sınıflamalar yapılmıştır Çok varyasyon göstermeleri ve klinik ve histopatolojilerinin birbirine karışabilmesi sınıflamaların çeşitliliğini ortaya getirmiştirThomson 1979’ da hemanjiom ve lenfanjiomları kliniklerine göre sınıflandırmıştır Mulliken ve Glowacki 1982’ de klinik ve histolojik karakterlerine dayanarak bu malformasyonlaarı iki ana gruba ayırdı:


*Hemanjiomlar ve vasküler malformasyonlar


Bu yararlı bir sınıflamadır Fakat "ne yapalım" "nasıl yapalım" sorularına ikna edici bir cevap veremez Tedavi şekli ve zamanını saptayabilmek açısından lezyonun dinamiğine göre yeni bir sınıflama ortaya atıldı:


* Yüksek akımlı ve

* Ddüşük akımlı malformasyonlar


Bunlar radyolojik deyimlerdir ve lezyondan geçen kan akımının hızını ve arteryel ve venöz komponentler arasındaki şant oranını belirtir Ör: yüksek akımlı lezyonlarda arterler ve venler aynı anjiografide birlikte görülür Yine Mulliken ve Glowacki ile Pasky ve ark vasküler malformasyonları hücresel dinamiklerine göre sınıflandırdılar Hücresel dinamik lezyonlar (Hemanjiom, pyojenik granuloma ve senil anjioma) belirgin bir progresyon ve regresyon fazı gösterir Proliferatif faz 3H-thymidine uptake artışı, tümör anjiogenesis faktör görülmesi, mast hücre aktivitesi, ve sinsitial hücre formasyonu göstermesiyle karakterizedir


Hücresel adinamik lezyonlar ise (lenfanjiom, vasküler ektaziler, anjiokeratomlar, konjenirtal AVM) proliferasyon ve regresyon fazlarına sahip değildirler

Çilek tipi (=strawberry) hemanjiom içinde steroid reseptörleri görülmesi (estradiol), fakat kavernöz hemanjiomlarda bunun görülmemesi sınıflama prognoz ve tedavi için başka bir kriter olabilir


Bütün bu kriterlere dayanarak biz günümüzde Jackson ve arkadaşlarının ortaya attığı şu sınıflamayı kullanıyoruz:


I- Hemanjiomlar


II- Vasküler malformasyonlar


a)Düşük akımlı (Venöz malformasyonlar)


b)Yüksek akımlı lezyonlar (Arteriovenöz lezyonlar)


III- Lenfatik malformasyonlar (Lenfovenöz malformasyonlar)


Vasküler sistem embriyolojisi:


Tüm vasküler yapıların embriyonik endoteli primitif mezenkimden gelişir Fakat perisitler ve düz kas hücreleri neuroektoderm (Nöral crestten) gelişir


İlk safha: Farklılaşmamış mezenkimal hücreler adalar ve kordlar oluşturur Bunların periferinde daha sonra belirgin anjioblastlar kapiller yapıların primerini oluştururlar Kalıcı kapillerler dışındakiler kaybolurlar Bunlar bir damar şebekesi oluştururlar Buna retiform pleksus evresi denir

Final safha: Matür damarlar gelişir (Üst ekstremitede - central arter-- subklavian-aksiller turunkus olur Fakat dirsek altında ince bir interossöz arter olarak devam eder Alt ekstremitede aksial arter-- femoropopliteal damarları oluşur)


Lenfatik sistem embriyolojisi:


Lenfatik sistemkan damar sisteminin gelişmesinden sonra gelişir Morfogenezi kan damar sisteminden etkilenir Lenfatik damarlar -- venden gelişen lenf saklarından gelişir Lenfatik saklar parent venden ayrılır Daha sonra yeni bağlantılara yaparlar Juguler, subvlavian, retroperitoneal, ilioinguinal lenf sakları 2-6 haftalarda görülür


7 hafta jugular kanallar subklavian (=aksiller) lenf sakları ile birleşmek üzere ilerlerler Juguloakiller kompleks kaudale uzanır Internal torasik ve ilioinguinal kanallarla anostomoz yapar


9 haftada torasik duktus bir devamlı kanal olmuştur Sefalik sonu sol jugular saka açılır ve oradanda internal jugular-subclavian ven bağlantısına açılır


Tüm prosedür 12 haftada tamamlanır Fakat valvlerin gelişmesi 5 ay başına kadar ancak oluşabilir


Hatalı Gelişim:


* Undiferansiye kapiller şebeke devresinde; Hücre hareketi, oluşma ve ayrılmasındaki organizasyon bozukluğu vasküler anormalliğe yol açar


*Retiform plexus evresindeki sekestre ve maldeveloped alanlar--- Kapiller, venöz, lenfatik veya kombine düşük akımlı malformasyonlarla sonlanabilir (Mulliken 1982)


*Arteriovenöz bağlantıların gerileme evresinde olan hata-- Fistül ve diğer yüksek akımlı anomalilere yol açar--- Daha sonraki gelişim evrelerinde vasküler turunkuslar uygunsuz olarak Klippel-Trenaunay sendromunda olduğu gibi derin damarların aplazi ve hipoplazilerini oluşturabilir Ek olarak bacağın postaksiyal veni gibi embriyonik damarların gerileme hatası olabilir


Lenfatik anomalileri açıklayan teoriler aynı zamanda klasik deskriptif embriyolojiden de kaynak alabilir Servikofasiyal, torasik ve aksiller malformasyonların kistik tipleri (Kistik higromalar) primitif jugular, subklavian ve aksiller sakların dismorfogenezinden oluşabilir Venöz bağlantıların kurulmasında (juguler sac ile internal juguler ven arasındaki gibi) bir hata olabilir Embriyogenezde daha sonra periferik lenfatiklerin gelişmesinde küçük kanalların anomalileri (lokalize lenfanjiomlardan-lenfödem gösteren aplazi ve hipoplazilere kadar gidebilen) oluşabilir


Vasküler malformasyonlar hemanjiomlara göre daha az oranda görülürler Doğumda vardırlar Tam geliştikten sonra yaşam boyu stabil kalırlar İskeletsel anomaliler; aşırı büyüme, nadiren destrüksiyonlar bu lezyonlarla birlike görülebilir Selektif anjiografi bunların araştırılmasında en değerli bulgudur



HEMANJİOMLAR



Hücresel proliferasyonla büyüyen vasküler orijinli tümör demek olan hemanjiomlar çocukluk çağının en sık rastlanan tümörleridir Tüm benign tmlerin % 7 sini oluştururlar Bir yaş civarında 10 çocuktan birinde vardır Genellikle doğumda görülmeyen bu lezyonlar yaşamın ilk birkaç ayında gözlenir % 70 - 90 ı ilk 1-4 haftada görülür % 80 tek , % 20 multiple lezyonlardır Hemanjiom lar bir proliferasyon, daha sonra stabilizasyon ve en sonda involüsyon safhaları gösterirler Kavernöz hemanjiomların 5 yaş civarı % 50 si, 7 yaş civarı % 70 i, kalanlarda 10-12 yaş civarında involüsyona uğrarlar İnvolüsyon ne kadar erken başlarsa, involüsyon o kadar tamam olur


Hemanjiomlar;


*Deride


*İç organlarda veya


*her ikisinde birden


yerleşmiş olabilir


Siyah ırkta nadirdir % 60 baş-boyun % 25 gövde, % 15 ekstremitede yerleşimlidir K/E oranı 3/1 veya 4/1 dir


Çilek tipi (Strawberry) Hemanjiom:


En sık rastlanan doğumsal izlerdir, % 4 - 5 oranında görülür Genellikle % 70 i doğumda farkedilir, kalanlar neonatal period içinde birkaç haftada görülür Prematürelerde oran daha fazladır K/E oranı 2/1 veya 3/1 gibidir Siyah ırkta nadirdir Tüm çilek tipi hemanjiomların % 56 sı baş-boyunda, % 23 ü gövdede, %19 u ekstremitelerde ve % 2 si genitalde olur


Genel olarak çilek tipi hemanjiomlar ilk 6-8 ayda hızlı büyürler, 6-12 ayda bir plato yaparlar ve 12-18 ayda regresyona uğrarlar Regresyon lezyon ortasında renk açılması; ve mavi-gri renk değişikliği ile; bunun gitgide çevreye yayılması ile karakterizedirYapılan bir çalışmada 82 hemanjiomu olan 77 hastanın 49 unun hemanjiomunun tamamen; 38 inin kısmen kaybolduğu saptanmıştır


İlk 5 yıl içinde oluşacak regresyon için değişik yazarlar değişik oranlar vermiştir Wallace % 97, Simpson % 55, Bowers % 98, Walter % 96 gibi


Bazı durumlarda regresyon safhası beklenmeden tedavi etmek gerekebilir Erken tedavi endikasyonları;


1 Büyüme safhasında hızlı doku destrüksiyonu


2 Bazı oluşumların tıkanma tehlikesi; Havayolu, oral kavite gibi


3Görme alanında herhangi bir obstrüksiyon


4Masif hemanjiomlarda trombositopeni nedeni ile dissemine intravasküler koagülopati gelişebilir (Kasabach-Merritt Send)


Tedavi alternatifleri:


Gözleme: Olguları gözleme periodunda % 90 olgu gerileyecektirOpak kozmetik kremler (Covermark) bu arada denenebilir


Kortikosteroid tedavisi: Sistemik steroid tedavisi ancak seçilmiş hemanjiomlu infantlarda kullanılmalıdır


Bu tedavi:


1)Distorsiyona yol açan servikofasiyal lezyonu olanlara


2) Tekrarlayan kanamalar, ülserasyonlar ve veya enfeksiyonlar gösteren lezyonlarda,


3)Fizyolojik fonksiyonları engellenen olgulara (görme, solunum gib)


4)Trombosit deplesyon koagülopatilerinde (Kasabach-Merritt send)


5)Yüksek kardiak output ile komplike olgularda kullanılmalıdır


Proliferatif fazdaki bir hemanjiom involüsyonda olana göre bu tedaviye daha duyarlıdır


=Kortikosteroid tedavi şeması:


2-3 hafta prednisone (Prednol tab [4 ve 16 mg] veya Deltacortil tab [5 mg] 2-3 mg/kg) oral olarak uygulanır


Cevap var; (7-10 gün içinde, yumuşama, rengin açılması, büyümenin yavaşlaması) -- Dozu 1 mg/kg a düşür-- veya gün aşırı ver-- Daha sonra dozu 075 mg/kg a düşür


Genel olarak steroid 4-6 hafta uygulanır-- Bir ara verilir-- Tekrar tedavi yaşa, ilk tedaviye cevaba, lokalizasyona göre değişir Gerekli ise 2-3 haftalık 2 bir kür 1 mg/kg günlük veya günaşırı olarak verilir


Cevap yok – Lezyonda hiçbir değişiklik yok- Tedaviyi kes


İnvolüsyona girmiş hemanjiomlarda tedaviye gerek yoktur


Bu tedavi kavernöz hemanjiomlarda etkili değildir Aşırı yükselmiş spesifik estradiol-17 reseptör bağlanma bölgeleri seviyesi ancak çilek tipi hemanjiomda bulunur Bu da steroid tedavisine neden sadece bu tip hemanjiom ların cevap verdiğini açıklayabilir


Kompresyon tedavisi:


Bazı olgularda baskı tedavisinin hemanjiomun regresyona girmesini çabuklaştırabileceği savunulmuştur Basit, non invaziv ve etkilidir


Cerrahi:


Aktif tedavi kararı verildiğinda en etkili tedavi cerrahidirKüçük lezyonlar eksize edilebilir Dudak mukozası altındaki diffüz kavernöz hemanjiomlar multiple kromik katgütle çevresel olarak bağlanarak prematüre involüsyon yaratılabilir Diğer lezyonlarda eksizyon sonrası greft veya fleple kapama gerekmektedir


Laser tedavisi:


Argon laser kullanarak çilek tipi hemanjiomların tedavisinde birtakım başarılar elde edilmiştir Cerrahi sonradan kontrakte lezyonu uzaklaştırmak için gereklidir Laser tedavisi süperfisiyel kapiller hemanjiomlarda daha etkindir


Radyasyon tedavisi:


Hernekadar radyasyon bazı hemanjiomların tedavisinde israrla öneriliyorsada emniyetli dozlarda başarıyı destekleyen pek fazla bir bulgu yoktur Ancak 800 radı aşan dozlarda regresyon oldukça hızlanır fakat radyasyon dermatiti, geç dönemde malign dejenerasyon, dental epifiziyal, meme ve gonadal gelişmesinin supresyonu olasıdır


Kriyoterapi;


Sıvı hava karbondioksit karı, kuru buz stikleri, etil chloride ile yüzeyel lezyonlarda kısmi tedaviler yapılabilir Bununla birlikte kryoterapi intraoral ve derin invazif hemanjiom ların tedavisinde uygulanırAşırı kan kaybı kryoterapi ile önlenebilir



Kavernöz Hemanjiom:


Çilek tipi hemanjioma benzeyen konjenital bir olaydır Bu subkütan dokuda yerleşir ve yumuşak, koyu mavi, kistik ve diffüz bir şişme tarzında sıklıkla baş-boyunda gözlenir Bunlar daha matür endotelial hücre organizasyonu gösterir ve büyüyüp gelişmesi çilek tipine göre daha yavaştır


Eğer lezyon özel bir bölgeyi (göz kapağı, burun, üst dudak gibi) tutarsa gigantizme (devlik) yatkınlık olabilir 12 yaşa kadar bu lezyonlarda % 60-70 regresyon olabilir


Tedavide başlangıçta sadece gözlemlemek yeterlidir Ancak aşırı ve tekrarlayan kanamalar, enfeksiyon, ağrı, intraluminal obstrüksiyon (ağız, glottis, perine) görme bozukluğu gibi acil olaylarda erken davranılmalıdır Önemli ölçüde gerileyen bu lezyonlar için cerrahi girişimin skarda bırakacağı düşünülerek çok gerekli olduğundayapılması uygun olur


Steroid ve kompresyon tedavileri genellikle etkin değildir Kriyoterapi, radyasyon böyle derin lezyonlar için uygun değildir Nadirde olsa kavernöz hemanjiomlar mikroarteriovenöz fistüllerle büyüyüp genişleyebilir Mikrosferler, kas veya Gelfoamla yapılan mikroembolizasyon tedavide bir seçenek olabilir veya cerrahi öncesi denenebilir



VASKÜLER MALFORMASYONLAR




İntrauterine 4-10 haftalar arasındaki embriyonik vasküler sistemi oluşturan morfojenik prosesteki hata sonucu oluşurlar


Olgular sporadiktir Ailesel olmayan malformasyonlardır Fakat Rendu-Osler-Weber sendromu gibi bazı genetik geçişli olgularda vardır Tüm vasküler malformasyonlar konjenital değildir Nadiren de olsa postnatal dönemde vm oluşabilir


VENÖZ MALFORMASYONLAR (VM)


Bunlar hemanjiomlar değildirler, o yüzden hemanjiom takısı ile yapılan çeşitli adlandırmalar (şarap lekesi hemanjiom gibi) yanlış olur Venlerin gelişim anomalilerinden oluşan (yapı ve konfigürasyon açısından) olaylardır Genellikle pür formda bulunur Fakat kapiller-venöz malformasyonlarda olabilir


Histolojisinde; genişlemiş vasküler kanallar, kapillerden-- kavernoza kadar değişen büyüklükte ve normal düz endotelle örtülü şekildedir


KLİNİK BULGULAR


Venöz anomaliler izole cilt varikozitlerinden, ektaziler veya lokalize kaba kitleler veya değişik doku planlarını tutan kompleks lezyonlara kadar geniş bir spektrum gösterir Venöz mal üzerindeki cilt normal renkte, veya eğer dermiste tutulmuşsa maviden-laciverte kadar değişen renkte olabiiir


VM yumuşak, ezilebilir ve nonpulsatildir Servikal lezyonlar genellikle valsalva manevrası (veya juguler ven kompresyonu) ile genişler Ekstremitelerdeki lezyonlar ise eksersizle, uzun süre ayakta durmayla veya turnike uygulaması ile genişler Bunlar genellikle çocuğun büyümesi ile orantılı büyür Flebotromboz VM larla birlikte görülen yaygın olaydır, ağrı ve hassasiyetle karakterizedir Flebolitler palpe edilebilir veya radyolojik incelemede görülebilir VM cildi tutmadan sadece kası tutabilir VM lar kraniofasiyal kemiklerde de (en çok mandibula, en az maksilla) görülebilir


Tedavi:


* İrradiasyon


* Elektrokoagülasyon


* Dondurma teknikleri


* İntravasküler magnezyum iğneleri


* Sklerozan madde enjeksiyonu (Sodyum tetradesil sulfat %3, alkol, sodyum morrhuate, quinine, gümüş nitrat)


* Cerrahi tedavi


Tedavi için endikasyon kozmetik ve fonksiyoneldir Total eksizyon VM lar için belirli tedavidir Subtotal eksizyon kapiller-venöz, LV, ve VM lar için emniyetle yapılabilir Rezeksiyonun amacı kabarıklığı gidererek kontur ve fonksiyonları düzeltmektir Limitli eksizyon kronik ağrılı venöz malformasyonları tedavi etmek için bir alternatiftir Kraniektomi kraniumu tutan malformasyonlar için endike olabilir Çene, zigoma, ve nazal kemikleri tutan VM lar için küretaj ve kemik defektin hemostatik materyal ile doldurulması gerekebilir Venöz veya lenfatikovenöz malformasyonların yol açtığı kemik hipertrofisi ve distorsiyonunu kraniofasiyal ve maksillofasiyal prosedürlerle düzeltmek gerekebilir


PORT-WINE STAIN (PWS) (=Şarap Lekesi)


Bunlar yanlışlıkla hemanjiom olarak da değerlendirilmiştir Hücresel seviyede aktif lezyonlar değildirler Eşit seks dağılımı gösterirler Yeni doğanda % 003 oranında görülür %45 olgu trigeminal (V) dallarının dağılım alanlarına uygun olarak yayılmıştır


PWS stain düz, iyi sınırlı ve çocuğun büyümesi ile orantılı büyüyen lezyonlardır Rengi açık pembeden- koyu kırmızıya kadar değişebilir Renk ağlama ile ve yaşın ilerlemesi ile koyulaşabilir Yaşın ilerlemesi ile lezyonun yüzeyi nodular hale gelebilir ve yumuşak doku ve iskelet hipertrofileri daha belirgin hale gelebilir Pyojenik granüloma PWS ile kaplı cilt üzerinde gelişebilir


Mikroskobik incelemede; PWS Papiller ve üst retiküler dermiste boyutları kapillerden daha geniş (Ven boyutuna) kadar giden ektazik kanallar gözlenir Bu damarlar ince duvarlı ve düz endotelle kaplanmış iç yüzeylere sahiptir Daha detaylı çalışmalarda PWS lerin dermiste artmış sayıda anormal damarlarla karakterize olduğu saptanmıştır Ayrıca azalmış perivasküler sinir dansitesi görülmesi damarların tonusunu değiştirmekte ve ilerleyici ektazilere yol açmaktadır diye düşünülmektedir


PWS diğer vasküler anomalilerle birlikte görülebilir Gövde ve ekstremitelerde venöz ve lenfatik anomalilerle birlikte olabilir (Klippel-Trenaunay Send)


Tedavisinde;


* Skar oluşturma: Skar oluşturarak PWS lerin renginin geriletiebileceği düşünülerek birkaç yöntem uygulanmıştır Multiple paralel insizyonlar, akupuntur iğneleri ile elektrik uygulaması, elektrokoagülasyon, UV lambaları, radyasyon tedavisi, dondurma Bunların hiçbiri ikna edici sonuç vermemiştir Laser ile fotokoagülasyon tedavisi de denenmiştir


* Kamuflaj:


a)Tatuaj yapma: Tatuaj yaparak cilt daha doğal olmayan, fikse ve maske gfibi bir hale getirilir Ayrıca konturları da bozabilir Bu yüzden fazlaca önerilmemektedir


b)Kozmetikler: PWS lerin birtakım kozmetik kremlerle kamuflajı halen yapılmaktadır Covermark ve Dermablend gibi iki marka vardır Gençlerde kremlerle kapama daha iyi sonuç vermektedir % 28 PWS li hasta bu tip kremleri kullanmaktadır


* Cerrahi eksizyon:


Yaşın ilerlemesi ile PWS cildi daha hipertrofik, kaldırım taşı manzarasında bir yapıya sahip olur ve koru mor bir renge döner İyi seçilmiş olgularda eksizyon ve kısmi ve tam kalınlıklı cilt greftleri ile kapama iyi sonuç verebilir Greftlemeden sonra 1Greft- normal deri hattında hip skar, 2 İstenmeyen greft pigmentasyonu 3Anormal yapı oluşabilirCilt ekspansiyonu ile primer kapama da yapılabilir




ARTERİO-VENÖZ (Yüksek Akımlı) Malformasyonlar (AVM)


Tam doğru olarak ilk kez 1815 yılında Bell tarafından tanımlanmıştır Bu lezyonları anastomoz anevrizması olarak değerlendirmiştir


Yüksek akımlı malformasyonlar kendi içinde üçe ayrılır:


-Arterial Malformasyonlar (AM) Anevrizmalar, ektaziler veya koarktasyonlar


-Arteriovenöz Fistüller (AVF) Büyük arterial damarlardan (trunkus) lokalize şantlar


-Arteriovenöz malf (AVM) Birçok küçük fistüller (Anormal dokuların nidüsleri ile birlikte olan difüz veya lokalize olaylardır)


HİSTOLOJİ


AVM nun merkezinden alınan bir kesitte orta boy arter, ven ve damarların çaprazlaşmaları gösterir Zamanla venler arterleşme eğilimi gösterir ve intima kalınlaşması, mediada düz kas artışı ve vasa vazorum dilatasyonu gösterir Proksimal arterlerde progressiv bir dilatasyon, fibrosis, mediada incelme, ve elastik doku azalması gözlenir Reid bu ince duvarlı damarların zamanla birbirlerine açılarak yeni fistülöz bağlantılar yaptığına inanmaktadır Bu gebelik ve travmadan sonra AV anomalilerin ani büyümedini açıklayabilir


Edinsel veya konjenital fistüller yüksek akımlı arter sisteminden düşük akımlı venöz sisteme kan taşıdığı için zamanla kardiak büyümeye yol açabilir


KLİNİK


AVM lar en çok baş-boyun ve ekstremitelerde olur AVM lar intraserebral damar yapılarında, ekstrakraniale göre 20 kat daha fazla görülür AVM bazen doğumdan hemen sonra görülürler Lezyonlar çocuğun vücudu ile orantılı olarak büyür


Tutulan ciltte bir ısı artışı ve boyanma görülebilir Palpasyonda bir tril alınabilir Kronik olgularda pulse eden venler damarlarda konjestiyon klasiktir AV şantlarda sürekli makine çalışmasına benzer bir murmur vardır AV şantlarda (çalma fenomeni) cildin beslenmesi etkileneceği için iskemik nekroz olabilir Kemik yapıların destrüksiyonu ve veya aktif kemik tutulumu kraniofasiyal AVM larla birlikte olabilir


Büyük AV anomalilerle birlikte dissemine intravasküler koagülopati (pıhtılaşma faktörleri tahribine bağlı olarak) görülebilir


TEDAVİ:


AVM ların tedavisinde daima tehlike vardır ve sonuç hayal kırıklığı yaratabilir Sadece kozmetik nedenlerle yapılacak olan tedavi hemoraji, ağrı basınç, iskemik ülserasyon veya konjestif kalp hastalığı gibi bir komplikasyon ortaya çıkana dek ertelenmelidir AV anomalilerin tedavi stratejisinde:


1Selektif embolizasyon


2Cerrahi uzaklaştırma veya


3herikisi birden vardır


Anjiografi:


Tedavi planından önce anjio gereklidir Fasiyal iskeletin karmaşık vasküler yapısından dolayı selektif anjio radiolojik tanımlama için gereklidir MR lezyonun boyutları hk da biligi verebilir


Azzolini 1968 de baş-boyun AVM larını anjiografileri için 5 kriter vermiştir


1 Afferent arterlerin uzaması ve genişlemesi


2Kontrastın şanta doğru erken ve tercihli olarak kaçması


3Eksternal karotisten kaynaklanan diğer arterlerin geciken ve azalan dolmaları


4Proksimal fistül hizasından başlayarak efferent venlerin erken opafikasyonu


5 Kollateral sirkülasyonun anormal ve hızlı opafikasyonu


Proksimal ligasyon:


AVM ların en eski cerrahi tedavisi Hunter'ın dejeneratif popliteal anevrizmasını başarı ile bağlaması ile başlar (1793) Fakat izole AVF lerin bağlama ile tedavisi olasılığı oldukça düşüktür


Embolizasyon:


Selektif anjiografi ve embolizasyon ekstrakranial ve intrakranial lezyonlar için bir tedavi metodudurPolivinil alkol foam granüller en çok kullanılan nonabsorbable materyaldir Diğerleri ise liyofilize dura mater, çelik bilyalar ve ayrılabilir balonlardır


Bazende cerrahiyi kolaylaştırmak ve lezyonu küçültmek için geçici embolizasyon yapılabilir Gelatin sponge (Gelfoam) genellikle kullanılır ve 48-72 saat sonra cerrahi rezeksiyon yapılır



LENFANJİOMLAR

(Lenfovenöz Malformasyonlar)







Lenfanjiomlar konjenital ve gelişimsel olaylardır ve cerrahı şaşırtabilirler Fetal anjiogenesisteki lenfatik vazoformatif dokuların aşırı gelişmesi ile oluşurlar Lenfanjiomlar 3 şekilde sınıflanabilir


1Lenfanjioma simpleks


2Lenfanjioma kavernosus


3Kistik higroma


LSimpleks tek veya grup halinde bulunabilen nadir yüzeyel lezyonlardır Bu kapiller boyutundaki lezyonlar gri renkli olabilir ve genellikle genital, dudak ve dilde görülürler


Kavernöz lenfanjiomlar küçük lezyonlardır veya geniş alanları tutabilirler (Makroglossi ve makrochelia yapabilirler) Bunlar genellikle dilate lenfatik kanallarla karakterize olarak derin dokuları tutar


Kistik higromalar lenfatiklerin gerçek konjenital malformasyonlarını içerir Genellikle boyun üst toraks ve groin bölgesinde bulunurlar Genelde küçük olan bu lezyonlar bazen geniş alanları tutabilir KH lar tek kompartmanlı veya daha çok multi kompartmanlı olur ve bunların içi berrak sıvı doludur Lezyonlar doğumda görülebilir ve % 90 olgu ikinci yıl civarında belirginleşir (% 80 i 1 yaş civarı) KH basmakla kaybolmaz Lenfanjiomlar genellikle kapiller, kavernöz veya kistik sinüsoidlerin bir karışımı halindedir Sıklıkla büyük kistik alanlar diğer biri ile ilişkili değildir Onun için eğer aspirasyon ile küçültülmeleri denenecekse herbir kaviteye ayrı ayrı girmek gerekir


Lenfanjiomlarda eşit seks dağılımı vardır ve ailesel bir yatkınlık sözkonusu değildir


Birkısım yazarlar pür lenfanjiomların regresyona uğradığını diğerleri ise bunun olmadığını ve cerrahi girişimin şart olduğunu iddia etmişlerdir Grabb % 5 yaş civarında tam involüsyonu % 41 ve kısmi involüsyonu % 29 olarak saptamıştır Değişik oranlara rağmen Grabb 20 yaşa kadar % 15-70 involüsyon olduğunu bildirmiştir


TEDAVİ


Beş yaşa kadar birçokları gerilediği için tedavi konservatif olmalıdır Nadiren bir kistik higroma hava yolunu engelleyebilir ve acil girişim gerekebilir


Grabb genel olarak lenfanjiomların ve kistik higromaların tedavisinde:1Ekspektant tedavi kuraldır 2Geçici büyüme cerrahi için bir zorlama yapmamalıdır 3 Üç yaşa kadar gerilemeyen lenfanjiom için birkaç seanslı kısmi eksizyon (önemli yapıları koruyarak) önemli fonksiyonel ve kozmetik sonuçlar yaratabilir Bunlar malign lezyonlar olmadığı için radikal cerrahi gerekmez Parça parça küçük eksizyonlar tercih edilmelidir 4Residual skar kabul edilebilirse küçük lezyonlar için cerrahi eksizyon endikedir 5Emniyetli olarak eksize edilemeyecek olan kistler marsupialize edilebilir birkaç direnle drene edilip baskı uygulanabilir veya aspire edilebilir 6Radyasyon, skleroze edici ajanlar ve steroid tedavisi ikna edici sonuç vermez

Hipertansiyon



Temel Bilgiler


Kan Basıncı Nedir? Kan Basıncı yani tansiyon, damar yatağındaki kanın akım sırasında damar duvarlarına yaptığı basınçtır Kalp tarafından pompalanan kan miktarı ve damarların bu akıma karşı oluşturduğu dirence bağlıdır


Sistolik ve Diastolik Kan Basıncı Nedir? Kalbin her kasılmasında içindeki kan atardamarlara pompalanır Bu durum atardamarlar içerisindeki basıncı yükseltir Kalp atımları arasında ise bu basınç azalır Bu durum kan basıncının iki ayrı değer ile belirtilmesinin sebebidir (örneğin 130/70 mm Hg)


Hipertansiyon Nedir? Kan basıncının, ısrarlı olarak 140/90 mmHg veya daha yüksek olarak sebat etmesine hipertansiyon denir


Hipertansiyonun Sebebi Nedir? Yüksek kan basıncının muhtelif sebepleri vardır Ancak çoğu zaman sebep bilinmemektedir Bu durum “esansiyel hipertansiyon” ya da “primer hipertansiyon” olarak adlandırılır Ancak hipertansiyon bazan, hastada mevcut olan böbrek hastalığı, böbrek damarlarının hastalığı, hormonal bozukluklar gibi başka bir hastalığa ya da ilaçlara da bağlı olabilir Böyle bir durumda ortaya çıkan hipertansiyon ise “sekonder hipertansiyon” olarak adlandırılır


Hipertansiyonun Önemi Nedir? Hipertansiyon, günümüzde dünyadaki en önemli sağlık sorunlarından birisidir Hipertansiyon başağrısı , başdönmesi gibi bir takım yakınmalara yol açabildiği gibi, hiçbir şikayete yol açmadan da ortaya çıkabilir Hipertansiyon, herhangi bir şikayete yol açmasa da uzun vadede felç, kalp hastalıkları ve kalp yetmezliği ile böbrek hastalıklarının en önemli sebeplerindendir ve yalnızca kan basıncı ölçümü ile teşhis edilir Bu da düzenli kan basıncı ölçümünün neden bu kadar önemli olduğunu gösterir Farkına varıldığı takdirde kan basıncı yüksekliği sıklıkla kontrol edilebilir Beslenme alışkanlıklarındaki değişiklikler ve egzersiz sıklıkla kan basıncını düşürür Bunun yanı sıra, doktor önerisi ile çeşitli tansiyon ilaçları kullanılarak kan basıncı kontrol altına alınabilir Hipertansiyonu olan hastaların yaklaşık üçte biri hastalığının farkında değildir Tanı konmuş ve tedavi uygulanmakta olan hastalarınsa sadece %40’ının kan basınçları kontrol altındadır Benzer orandaki hasta yetersiz tedavi almakta ve kalanları ise hiç tedavi almamaktadırlar Kan basıncının kontrol altına alınması, kalp hastalıkları ve inme gibi serebrovaskuler hastalıklar nedeni ile olan ölümleri azaltmakta, böbrek yetmezliğinin ilerlemesini yavaşlatmakta ve hipertansiyonun daha da şiddetlenmesini önlemektedir


Hipertansiyona Eşlik Eden Risk Faktörleri Nelerdir? Eğer siz kan basıncı 140/90 mmHg’nın üzerinde olan bir erişkin iseniz, dünyadaki pek çok hipertansif hasta ile ortak özellikleriniz olabilir Bunlar; yüksek kalorili, yağ ve kolesterolden zengin gıdalar ile beslenme, önerilenin üzerinde kiloya sahip olma, sedanter hayat sürme, egzersiz yapmama veya çok az yapma gibi özelliklerdir Ayrıca sigara içiyor iseniz risk daha da belirgin olarak artmaktadır Bu durumlarda, yaşam biçimi değişiklikleri büyük oranda kan basıncı kontrolüne yardımcı olacaktır



Kan Basıncı Nasıl Düşürülür?


Yaşam biçimi değişiklikleri


Zayıflama: Şişman bireylerde kan basıncı yüksekliği daha fazladır ve zayıflama programları hem kan basıncında düşme sağlamakta hem de kan basıncını düşürmek amacıyla kullanılan ilaçların etkinliğini artırmaktadır Sağlıklı bir vücut ağırlığına sahip olma yeterli ve dengeli beslenme ile mümkündür Gıdalar meyve ve sebzeden zengin, yağlardan, özellikle de doymuş yağlardan fakir olmalıdır Gıdaların tuz içeriği az olmalı ve bunlara ek olarak yeterli fiziksel aktivite yapılması da gereklidir Alkol eğer alınıyorsa aşırı olmamalıdır Sigaranın Bırakılması: Sigara içimi kan basıncında belirgin yükselmeye yol açmaktadır Bunun yanısıra sigara içildiğinde kan basıncını düşürmek amacıyla kullanılan ilaçların etkinliği de azalmaktadır Sigara içimi bırakıldığında ilk günden itibaren kan basıncı daha rahat kontrol altına alınmaya başlayacaktır Egzersiz: Düzenli fiziksel aktivite başta kalp sağlığı olmak üzere sağlıklı bir vücut için zorunludur Fizik aktivite HDL “iyi” kolesterolu artırmakta, kan basıncını ve kandaki yağ miktarını düşürmektedir Tüm bunlar kalp hastalıklarına yakalanma riskini de azaltmaktadır Düzenli aktivite bunların yanısıra stresi azaltır, daha sağlıklı uyku düzeni sağlar Stres: Stres kan basıncını belirgin olarak artırabilir Stresin kontrol altına alınması kan basıncı kontrolünü kolaylaştırır


İlaç tedavisi: Eğer yaşam biçimi değişiklikleri ile kan basıncı kontrol altına alınamıyorsa ilaç tedavisi kullanılır Ancak, kan basıncı ilaç yardımı ile kontrol altına alınmaya çalışırken de yaşam biçimi değişikliklerinin sürdürülmesi tedavinin daha az ilaçla yapılmasına yardımcı olur Eğer ilaç tedavisi uygulanıyor ise ilaçların yan etkileri ve uygun kullanımları konusunda dikkatli olmak gerekir Hipertansiyon tedavisinde kullanılan ilaç gruplarının özellikleri aşağıda özetlenmiştir: İdrar söktürücüler (diüretikler): Vücuttaki aşırı tuz ve suyun idrar aracılığı ile atılmasını sağlarlar Kısa vadede vücuttaki sıvı miktarını azaltarak, uzun dönemde ise damar direncini azaltarak kan basıncının düşmesine yol açarlar Beta blokerler: Kalp ve kan damarlarının sinirler aracılığı ile uyarılmasını azaltırlar Sonuçta kan basıncı düşer ve kalp daha az bir iş yükü ile çalışır ACE inhibitörleri: Böbrekte yapılan ve kan damarlarını daraltıp, kan basıncında yükselmeye yol açan bir hormonun etki göstermesini engellerler Kalsiyum Kanal Blokerleri: Kalsiyumun kalpteki ve kan damarlarındaki kas hücrelerine girişini engellerler Bu durumda damarlar gevşer



Kan Basıncının İzlemi


Kan Basıncının Ölçümü: Kan basıncı ölçülmeden önce kolu sıkan kıyafet varsa çıkarılmalıdır Hasta en az 5 dakika dinlenilmiş olmalıdır Ölçüm öncesi kahve ve sigara içimi kan basıncını yükseltebilir Kişi oturur pozisyonda olmalı, kan basıncı ölçümü yapılırken kol kalp hizasında tutulmalı ve aşağıdan desteklenerek kolun gergin olmaması sağlanmalıdır En az iki dakika ara ile iki ya da daha fazla ölçüm yapılmalı ve ortalaması alınmalıdır Kol tansiyon aletinin manşonu ile sarıldıktan sonra manşon şişirilmelidir Daha sonra manşon sarılı kolun dirsek bölgesinin iç yüzüne dinleme aleti (steteskop) konarak akıma ait bir ses duyulmadığından emin olunmalıdır Ardından saniyede yaklaşık 3 mmHg olacak şekilde manşonun havası yavaş olarak indirilmeye başlanmalıdır Bu esnada kalp atımının ilk duyulduğu yer büyük tansiyon yani sistolik kan basıncı değerini gösterir Manşon indirilmeye devam edilir Atımların artık duyulamaz hale geldiği düzey ise küçük tansiyon, yani diastolik kan basıncı değerini gösterir


Doktorun değerlendirmesi


Öykü ve Fizik Muayene: Doktor hastanın şikayetlerini dinleyip muayene ederek, hipertansiyonun süresini, şiddetini, vücutta ortaya çıkarabileceği olumsuzlukları, varsa daha önceden uygulanan tedavilerin sonuçlarını saptayarak, bazı laboratuvar incelemeleri yapılmasını ister Laboratuvar Değerlendirmesi: Laboratuvar testlerinin amacı yüksek kan basıncının sebebine yönelik değerlendirmeler yapmak ve bunun yanı sıra yüksek kan basıncının yol açmış olabileceği olumsuz sonuçların bulunup bulunmadığını açığa çıkarmak ve ek olarak kalp hastalıkları için bilinen önemli risk faktörlerinin olup olmadığını araştırmaktır Her hipertansiyonlu hastada mutlaka tam kan sayımı, tam idrar tetkiki, açlık kan şekeri, böbrek fonksiyon testleri, serum elektrolitleri, serum kolesterol ve trigliserid ölçümü yapılmalıdır EKG: Bu test de, hipertansiyonun varsa kalp üzerindeki olumsuz etkilerini araştırmak amacı ile rutin olarak yapılır Kalpte bir büyüme olup olmadığı ve kalbi besleyen damarlarda (koroner damarlar) darlık veya tıkanıklık nedeni ile kalbin beslenmesinde bir bozukluk olup olmadığını gösterir Her zaman yeterli bilgi vermeyebilir Bu durumda ekokardiyografi adlı incelemeden yararlanılır Kalp röntgeni (Telekardiyografi): Kan basıncının uzun vadede kalp büyümesine yol açıp açmadığının değerlendirilmesinde kullanılır Bu filmde kalpte büyüklük saptanması hastalığın şiddetli olduğunun bir göstergesidir



Hipertansiyonda Ek Risk Faktörleri


Risk Faktörleri: Hipertansiyona eşlik edebilen bir kısmı kontrol edilebilen, ancak bir kısmı da kontrol edilemeyen çeşitli risk faktörleri tanımlanmıştır

Kontrol edilebilir risk faktörleri: Ağırlık: Aşırı kilo kan basıncı yüksekliğinde rol oynayan önemli faktörlerden biridir Fazla kiloların verilmesi yüksek kan basıncının kontrol altına alınmasında önemli adımlardan birisidir Sigara içimi: Her sigara içimi kan basıncını yükseltir Nikotin kan damarlarında daralmaya yol açar ve kan akımını güçleştirir Sigara içimi aynı zamanda koroner kalp hastalıkları riskini de artırmaktadır Aktivite: Yetersiz aktivite kalp ve damar hastalıklarının sağlığı için olumsuz bir faktördür Egzersiz kalp akciğer ve kasları güçlendirir, stresi azaltır ve kan basıncını düşürülmesine yardımcı olur Beslenme: Yağ ve kolesterolden zengin beslenme yüksek kan basıncı riskini artırır Stres: Stres kan basıncında yükselmeye yol açar Sinirli yapıdaki kişilerde yüksek kan basıncı sıklığı daha fazladır Tuz: Bazı kişiler sodyuma oldukça duyarlıdır (Sıklıkla Sodyum klorür yani tuz olarak alınır) Sodyum duyarlılığı vücut sıvılarında artışa ve bu da kan basıncında artışa yol açar Çoğu kişi gereksiniminden fazla sodyum tüketir Alkol: Düzenli alkol alımı özellikle fazla miktarda ise kan basıncında artışa yol açar Doğum Kontrol İlaçları: Bazı kadınlarda özellikle sigara içimi ile birlikte ise doğum kontrol ilaçları kan basıncında yükselmeye yol açabilmektedirler


Değiştirilemeyen Risk Faktörleri: Genetik: Ailede yüksek kan basıncı varlığı yüksek risk göstergesidir Cinsiyet: Erkeklerde risk kadınlara göre daha fazladır Ancak kadınlarda hamilelik döneminde ve menopoz sonrası dönemde yüksek kan basıncı sıklığı artmaktadır Yaş: 35 yaşından sonra hipertansiyon riski artmaktadır



Gebelik ve Hipertansiyon


Kronik Hipertansiyon: Gebelikten önce yüksek kan basıncı varlığı biliniyorsa veya gebeliğin 20 haftasından önce hipertansiyon saptanmışsa bu kronik hipertansiyona işaret eder Kan basıncı yüksekliği ilk kez gebelik sırasında tesbit edilmiş, ancak doğumdan sonra haftalar geçmesine rağmen devam ediyor ise yine “kronik hipertansiyon” varlığı sözkonusudur ve tedavi gerekir Doktor kontrolu altında yaşam stili değişiklikleri ve gerekirse uygun ilaç kullanımı gerekebilecektir Eğer kronik hipertansiyonu olan bir hamile hasta sözkonusu ise doktor tarafından daha yakından takibi gereklidir Hasta eğer ilaç kullanıyorsa acilen bir iç hastalıkları ya da nefroloji uzmanı tarafından değerlendirilmelidir Çünkü bazı tansiyon ilaçlarının gebelikte kullanımı güvenli değildir Bebeğin gelişimi üzerinde ciddi olumsuz etkileri olabilir Değiştirilmeleri gerekebilir Kronik hipertansiyonu olan pek çok kişi sağlıklı bebek sahibi olabilmektedir Bu nedenle ümitsizliğe kapılmaya gerek yoktur Ancak “preeklampsi ve eklampsi”” ya da “gebelik zehirlenmesi” denilen rahatsızlığın gelişme riski kronik hipertansiyonu olan gebelerde daha yüksektir Preeklampsi hem annenin hem de bebeğin yaşamını tehdit eden ciddi bir durumdur Eğer kronik hipertansiyonu olan ve hamile kalmak isteyen bir bayan sözkonusu ise bu kişinin mümkünse bir nefroloji uzmanına eğer ulaşamıyorsa bir iç hastalıkları uzmanına başvurarak durumu ile ilgili bir değerlendirme yapılmasını isteyebilir Doktor genel bir değerlendirmenin yanısıra ne kadar zamandır hipertansiyonu olduğunu, kan basıncı yüksekliğinin şiddetini, şeker hastalığı, böbrek hastalığı gibi başka hastalıkları olup olmadığını araştırarak içinde bulunduğu durum ve karşılaşabileceği riskler hakkında kendisini ayrıntılı olarak bilgilendirebilir


Preeklampsi: Preeklampsi gebeliğin ikinci yarısında yüksek kan basıncı, idrarda protein varlığı ve vücutta şişlik (ödem) olması halidir Bu belirtilerin tümü her zaman birlikte olmayabilir Risk faktörleri: Preeklampsinin sebebi tam olarak bilinmemektedir Ancak sıklığının arttığı bazı durumlar vardır 1 Hipertansiyonun yanısıra böbrek yada şeker hastalığı olması 2 Önceki hamileliklerinde preeklampsi gelişmiş olması 3 Çoğul gebelik 4 Genç yaş 5 İlk gebelik 6 40 yaşın üzerinde olmak 7 Aşırı şişmanlık Preeklampsi varlığı için dikkat edilmesi gerekenler: Gebeliğin 20 haftasından sonra: 1 Ani kilo artışı 2 Yüz ve ellerde şişme 3 Başağrısı 4 Görme bulanıklığı 5 Karın sağ üst kesiminde ağrı Tedavi: Preeklampsi hafif ise kan basıncı yüksekliği aşırı değildir Kan basıncı yüksekliği kontrol altında tutulabilirse sağlıklı bir bebek dünyaya gelme olasılığı yüksektir Preeklampsi daha şiddetli ise karaciğer, böbrekler ve beyini de içeren birçok yaşamsal organ olumsuz etkilenebilir Kanın pıhtılaşma mekanizması bozulabilir ve beyinde ödem gelişebilir Böyle bir tehdit sözkonusu ise hastanın hastanede gözlem altına alınması kan basıncı kontrolu, olası nöbetlerin önlenmesi için uygun tedavi ve bebeğin sağlık durumunun yakından takibe alınması gerekir Bu yaklaşımlar için gelişmiş doğumevleri ve üniversite kliniklerinin donanımları gerekir Bu durumdaki hastalar nefroloji veya iç hastalıkları uzmanları ile kadın doğum uzmanlarının birlikte takip etmesi gereken hastalardır Preeklampsinin pek çok semptomu tıbbi tedavi ile kontrol altına alınabilir Ancak gerçek tedavi bebeğin doğumu ile sağlanır Bazen bebeğin prematüre (erken ) olarak doğurtulması gerekebilir

Hipertansiyon ve tuz




Ortalama diyetimizdeki aşırı tuz (sodyum) birçok çalışmanın odak noktası olmuş ve son yıllarda bu konu çok ilgi görmüştür


Bulgular, alışkanlık gereği fazla miktarlarda tuz tüketen insanlarda yüksek tansiyonun(yüksek kan basıncı) daha az tuz kullanan insanlara göre daha sık ortaya çıktığını göstermektedir Ayrıca, araştırmalar genel olarak yüksek tansiyonu olan insanların, sodyum oranı düşük bir diyet uygulayarak kan basınçlarını düşürebildiklerini göstermektedir Kan basıncı, kan dolaşımının atardamar duvarlarına uyguladığı basıncı belirtir Kan dolaşımında daha fazla sıvı olduğu zaman ya da kan damarları daraldığı zaman, basınç daha büyüktür


Ortalama diyetimizde tuz oranı yüksek olma eğilimindedir Hepimiz yediğimiz tuz miktarına dikkat etmeliyiz, büyük bir tuz sınırlama çabası yalnızca yüksek tansiyonunuz varsa (ya da eğilimliyseniz) gereklidir O zaman bile, diyetinizdeki tuz miktarını azaltmak, kan basıncınızı azaltmak için atacağınız adımlardan yalnızca biridir


Tuz, yediğimiz hemen hemen tüm bitkiler-de ve hayvanlarda vardır Aslında, vücudumuzun uygun şekilde işlemesi için az miktarda tuz yeterlidir (günde yaklaşık yarım gram, yanı yaklaşık dörtte bir çay kaşığı) Ortalama olarak günde 6 ile 8 gram (2 ya da 3 çay kaşığı) tüketilmektedir Ancak, günümüzde diyetteki tuza ilişkin yayınlarla bu miktar azalmaktadır


Tuz tüketiminizi sınırlamanız gerekiyorsa, hazırladığınız yemeklerle işe başlayın Pişirirken tuz kullanmayın ya da çok az miktarda kullanın Yemek masanızdan tuzluğu kaldırın Tuz olmayınca yemek lezzetsiz geliyorsa, tatlandırıcı otlar kullanın Cips ve turşu gibi tuzlu yiyeceklerden kaçının Tuzlu tereyağı ve margarinden tuzsuzlarına geçin


Birçok işlenmiş gıdanın büyük miktarlarda tuz içerdiğini unutmayın Gıda etiketlerini inceleme alışkanlığı edinin Bu etiketler, bileşenleri miktar sırasına göre listelerler Sodyumun (tuz) listenin üst sıralarında yer aldığı gıdalardan kaçının Monosodyum glutamat (MSG), sodyum klorid (sofra tuzu) ve hatta karbonat (sodyum içerir) terimlerini arayın Ketçap, hardal ve soya sosu gibi tatlandırıcılarda sodyum oranı yüksektir Hazır çorbalar, et suları, jambon, söğüş et, sosis gibi gıdalarda da tuz içeriği yüksektir

Hipertansiyon yüksek tansiyon


Hipertansiyon Nedir ?


Hipertansiyon basit olarak yüksek kan basıncı demektir Kan basıncı ya da daha doğru söylemek gerekirse kanı kalpten dokulara taşıyan damarların kan basıncı, hastaya ait özellikler (yaş, cinsiyet, ırk gibi) ve fiziksel durumdan (istirahat, efor gibi) etkilenen bir parametredir Bu nedenle de normal kan basıncı değerlerini belirlemek gerçekte oldukça güçtür


Bugün kabul edilen kan basıncı değeri istirahat halindeki normal bir yetişkinde 120/80 mmHg'dır(milimetre civa) Herhangi bir kişide kan basıncı uyku sırasında düşük, sinirli ya da heyacanlıyken yüksektir Genellikle de normalin üst sınırı olarak kabul edilen değer 140/90 mmHg'dır (milimetre civa) Kanı kalpten dokulara taşıyan damar kan basıncı devamlı olarak 140/90 mmHg üzerinde seyrediyorsa hipertansiyondan bahsedilir


Kan basıncı aynı birey içinde ve bireyler arsında farklılık gösterir Bu nedenle bireyin kan basıncı (kan basıncının sfigmomanometre ile ayrı ayrı zamanlarda en az 3 kez ölçülmesi) yapılıp ortalaması alınarak belirlenmelidir


Hipertansiyon kalp hastalıkları için ana bir risk faktörüdür Eğer tedavi edilmezse beyin dolaşımı, kalp, damar ve böbrek hastalıkları için ciddi hastalık ve ölüm oranlarında artışa sebep olur Bir kez teşhis yapılıp tedavi başlanırsa artan kan basıncı düşürülebilir, kalp ve kalp dolaşım sistemindeki hastalık riski azaltılabilir



Hipertansiyonun Yaygınlığı Nedir?


Sanayileşmiş ülkelerdeki yetişkin nüfusun %10-20 kadarında hipertansiyon bulunduğu hesaplanmaktadır Sınırda hipertansiyon vakaları da katılırsa bu oran kuşkusuz daha yüksektir Kişinin yaşı, cinsiyeti ve ırkı hipertansiyon sıklığı konusunda belirleyici faktörlerdir Hipertansiyon siyah ırkta ve kadınlarda daha çok görülmektedir


Kişi yaşının hipertansiyona olan katkısı öncelikle damarlarda yaşlanmaya eşlik eden anormalliklerdir Bu durum özellikle de kanı kalpten damarlara taşıyan damarlardaki esneklik kaybı ile açıklanabilir Ancak yaşla hipertansiyon arasındaki bu bağlantıya bazı ilkel toplumlarda hiç ratlanmamaktadır Bu durumda etkili faktörün "uygarlaşma" ve bununla bağlantılı yaşam biçimi olduğu söylenebilir: örn tuz kullanımı, aşırı beslenme, sedanter yaşam (fazla hareket göstermeksizin devamlı oturuşa bağlı), stres, vs



Hipertansiyon Riskleri


Hipertansiyon ciddi bir durumdur Hipertansiyon, kendi başına öldürücü değildir; fakat tedavi edilmediğinde hipertansiyonun sonuçları öldürücü olabilir Hipertansiyon kalbi zorlayarak kalp yetmezliğine neden olabilir Üstelik ateroskleroz ve bunun yol açabileceği iskemik kalp hastalığı (belli bir bölgede kan akımının kesilmesi nedeniyle oluşan geçici kansızlık; bölgesel anemi) rizikosunu önemli ölçüde arttırır Buna ilaveten, hipertansiyonlu hastalar kanama ve beyindeki kan damarlarının trombozuna (pıhtılaşma®inme) diğerlerinden daha kolay yakalanırlar Hipertansiyon ayrıca koroner arter hastalığına'da büyük katkıda bulunur ki, bu hastalık sanayileşmiş toplumlarda ölümlerin başlıca nedenlerinden biridir Bahsettiklerimizin hepsi tedavi edilmeyen hipertansiyonun sonuçları olup hipertansiyona bağlı morbidite (hastalık), mortalite (ölüm) büyük bir bölümünü oluşturur



Hipertansiyonun Sınıflandırılması


Hipertansiyon sıklıkla nedenine göre sınıflandırılır Buna göre iki tip vardır

esansiyel (primer) hipertansiyon

sekonder hipertansiyon

Hipertansiyon vakalarının yaklaşık %90'ı, neden (etiyoloji) bilinmediğinden primer ya da daha doğru bir deyimle "esansiyel" hipertansiyon olarak adlandırılır


Hipertansiyon vakalarının geriye kalan bölümüne, yani yaklaşık %10'una bu durumun nedeni bilindiğinden "sekonder " hipertansiyon denir Böbrek kökenli olan (renal) hipertansiyon bunların en yaygın olanıdır



Sekonder Hipertansiyon


Bu tipte yüksek kanbasıncı, bilinen bir etiyolojiden (hastalıktan) kaynaklanmaktadır Neden olan hastalık tedavi edildiğinde hipertansiyon düzelir


Böbrek hastalığı: Renal hipertansiyon olarak adlandırılır Varolan bir böbrek hastalığı kan basıncının yükselmesine neden olur


Endokrin hastalıkları: Endokrin sistemi etkileyen hastalıklar kan basıncını da etkiler, çünkü adrenal bezler çeşitli kan basıncını kontrol eden mekanizmaları düzenler


İlaçlar: Bazı ilaçlar, örneğin kortikosteroidler, oral kontraseptifler (aldosteron sekresyonu ve plazma reninini arttırarak), nazal dekonjestanlar, amfetamin, tiroid hormonları, NSAID, soğuk algınlığı ilaçları, siklosporin, eritropoetin, iştah kesiciler, trisiklik antidepresanlar, MAO inhibitörleri, alkol (günde 70-100 mL civarında alkollü içki alınması hipokalemik alkalozla birlikte hipertansiyona neden olur) kan basıncının yükselmesine neden olurlar Bu ilaçların bırakılması ile kan basıncı normale döner



Diğer Sebepler



Aort koarktasyonu: aortun doğuştan dar olması

Gebelik toksemisi: hipertansiyon, albuminüri, ödem ile karakterize, gebeliğin ikinci yarısında oluşan bir hastalık

Beyin tümörü ya da lezyonu: intrakraniyel basınca yol açarak kan basıncının hızla yükselmesine neden olur


Esansiyel (Primer) Hipertansiyon


Hipertansiyonun bu en yaygın şekli, bilinen nedenlere bağlı değildir Bu hipertansiyonun ortaya çıkış faktörleri hakkında kesin bilgimiz mevcut değildir Ayrıca hipertansiyonun başlangıcında rolü olan patogenetik faktörlerin sayısıda çoktur Hipertansiyon, kalp dolaşım sistemi, noröendokrin, renal sistemi içeren multisistem bir bozukluktur ve güçlü genetik faktörleri içerir Bu faktörlerden birine ya da bir başkasına farklı derecelerde önem veren çok sayıda ve farklı patogenetik teoriler öne sürülmüştür


Esansiyel hipertansiyon ayrıca bazı risk faktörleri ile de ilgidir Bu faktörler hipertansiyonu daha yaygın ve/ya da daha şiddetli yapmaktadır

sıvı ve hacim kontrolünde değişiklikle sonuçlanan renal işlev değişikliği

renin-anjiyotensin-aldosteron sisteminde anormallik

arteriol duvarlarında artmış sodyum ve tuz

baroreseptörlerin yeniden düzenlenmesi

diyetteki tuz miktarının yüksek olması

anormal psikolojik uyarı

ırk

cinsiyet

yaş

diabetes mellitus

aile hikayesinde hipertansiyon

hiperlipidemi(hiperkolesterolemi)

sigara içimi

obesite(şişmanlık)


Hipertansiyonun Derecesi


Hipertansiyon az ya da çok bilinen nedenlere dayanan sınıflandırılmasına ek olarak şiddet derecesine göre de sınıflandırılabilir


Arteryel hipertansiyon tipi Kan basıncı düzeyi

Sınırda 140/90-160/95

Hafif 160/96-160/105

Orta Şiddette 161/106-180/115

Şiddetli 180/115 üzeri



Buradaki sınıflandırmaya göre en sık karşılaşılan tip sınırda ve hafif hipertansiyondur


Tedavi Şekilleri


Hipertansiyonun şiddetine ve hipertansiyonlu hastaların durumlarına göre farklı sınıf ağız yolu ile alınan ilaçlar ve diyet kullanılmaktadır



Kime Başvurmalı?


Kan basıncının ayrı ayrı zamanlarda en az üç kez ölçülmesi ile elde edilen değerin ortalama sonucuna göre pratisyen hekim, dahiliye uzmanları ya da kardiyologlara başvurulması gerekir

Kalp ameliyatı ndan sonra hızlandırılmış iyileşme


Açık kalp ameliyatlarında hastanede kalış süresini 5 güne düşüren fast track recovery uygulamalarıyla Acıbadem Hastanesi’nin ameliyat sonuçları Amerika’nın en ünlü merkezleriyle yarışmaya başladı


Hasta haklarını koruyan, hastane hizmetlerinde kaliteyi yükselten ve maliyetleri düşüren hızlandırılmış iyileştirme “fast track recovery” uygulamalarıyla kalp cerrahisinde yeni bir dönem başladı


Acıbadem Hastanesi Kalp Damar Cerrahisi Merkezi’nde hızlandırılmış iyileştirme uygulamalarıyla açık kalp ameliyatı yapılan hastalar artık 5 günde taburcu ediliyor Kalp ameliyatı yapılan standart hastanelerde bu süre 12 günü buluyor


Açık kalp ameliyatlarında hastanede kalış süresini yarı yarıya düşüren bu yöntemle Acıbadem Hastanesi’nin ameliyat sonuçları dünyanın en ünlü merkezleriyle yarışmaya başladı Kalp Damar Cerrahisi Merkezi Sorumlusu Doç Dr Cem Alhan, “Biz hastayı 5 günde taburcu ediyoruz Çünkü hasta kendisini çok iyi hissediyor ve çıkmak istiyor Biz hastalarımızın yüzde 90’ını 5 gün içinde taburcu ettik” diye konuşuyor


Sonuçlar ABD ile yarışıyor Dünyanın en prestijli örgütlerinden birisi olan Toraks (Göğüs ve Kalp) Cerrahlar Derneği’nin internetten yayınladığı oranlarla Acıbadem Hastanesi’nde yaptıkları ameliyatların sonuçlarını değerlendiren Doç Dr Cem Alhan, “Benim de üye olduğum bu derneğin sonuçlarına göre ABD’de son 2 yılın kalp ameliyatlarında ölüm oranı yüzde 299 Bizim merkezimizde ise bu yüzde 11 Ekip olarak sağlık hizmetlerinde toplam kaliteye yürekten inanıyoruz Sonuçta çabalarımız direkt hastanın sağlığına yansıyor” diyor


Maliyet çok yüksek Kalp cerrahisi tıpta maliyeti en yüksek alanların başında geliyor Ameliyatından ardından hastaların yoğun bakımda tutulması, bakım için çok nitelikli elemanların gerekmesi bu maliyeti tırmandırıyor Türkiye’de yılda 60 bin kişiye kalp ameliyatı yapılması gerekirken varolan merkezlerle ancak 20 bin ameliyat yapılabildiğini vurgulayan Doç Dr Cem Alhan, şöyle konuşuyor:

”Yeni merkezler kurulması çok pahalı Bu nedenle gelişmiş ülkelerde de varolan merkezlerden Ônasıl daha rantabl yararlanırız?’ sorusunun yanıtları aranıyor Maliyetlerin düşürülmesine ve hastaların daha çabuk taburcu edilmesi için çalışılıyor Biz Acıbadem Hastanesi’nde bu merkez kurulduğundan bu yana hızlandırılmış iyileştirme yöntemini uyguluyoruz”


Ekip çalışması çok önemli Acıbadem Hastanesi Kalp Damar Cerrahisi Merkezi’nde tam bir ekip çalışması uygulanıyor Kalp damar cerrahisi uzmanı Doç Dr Cem Alhan, Op Dr Hasan Karabulut, anestezi uzmanı Dr Fevzi Toraman’dan oluşan ekip tam bir uyum içinde çalışıyor Hastaların 5 gün içinde hızlandırılarak taburcu edilmesi çok dikkatli anestezi uygulanması, ameliyatın kısa sürede bitirilmesi, hastanın yoğun bakımda kısa süreli ve bire bir hatta bire iki hemşire bakımında tutulmasıyla sağlanıyor Normalde 5 saat süren açık kalp ameliyatları Acıbadem Hastanesi’nde 25 saatte tamamlanıyor


Doç Dr Cem Alhan ve Op Dr Hasan Karabulut, ameliyatta sürenin yanısıra deneyimin de çok önemli olduğunu hatırlarak ekliyorlar:

”Ameliyatı çok hızlı ve çok iyi yapmak zorundasınız Çıkabilecek problemlerde hızlı karar vermek durumundasınız Yani hız deneyimden kaynaklanmalı ve kaliteyi içermeli”


Yoğun bakım stresi Acıbadem Hastanesi’nde kalp ameliyatı olan hastalar yoğun bakımda 22 saat kalıyor Bu süre standart merkezlerde 48 saati buluyor Yoğun bakımda gece gündüz farkının olmadığını ve hastaların ağır bir stres yaşadıklarını vurgulayan Dr Fevzi Toraman, şunları söylüyor:

”Yoğun bakımda kalış süresi ne kadar uzarsa hastanın da psikolojisi o kadar bozulur Bizim hedefimiz hastayı normal yaşamına mümkün olduğu kadar çabuk kazandırmak Ameliyat öncesinde hastalara suni solunum için boğazlarına tüp takılacağını söylüyoruz Ama yoğun bakımda hasta daha uyanmadan bu tüpü çıkarıyoruz Hastaya iki hemşire bakımı sağlıyoruz Hastanın ameliyattan ağrısız uyanması da bir hasta hakkıdır Biz ameliyattan sonra hastaya morfin türevi, solunumunu baskılamayan ağrı kesiciler veriyoruz”


Bunları biliyor musunuz?

* Dünyada 1960 yılında başlayan açık kalp ameliyatları Türkiye’de yaygın olarak Siyami Ersek tarafından 1963 yılında başlatıldı

* Türkiye’de ilk kap nakli 1968 yılında Siyami Ersek tarafından yapıldı

* Kalp cerrahisindeki geliştirilen yeni teknikler henüz klasik cerrahinin yerini alamadı

* Bütün dünyada yapılan açık kalp ameliyatlarının yüzde 5-10’u ancak “minimal invaziv” ya da halk arasında pencere ameliyatları adı verilen teknikle yapılıyor

* Kalp ameliyatlarında kadın hastalar açısından risk daha büyük Kadınlarda kilo ve yüksek tansiyon sorunu daha çok görüldüğü için riskin arttığı belirtiliyor

* ABD’de maliyeti 30 bin dolar olan kalp ameliyatları Türkiye’de 10 bin dolara yapılıyor


Robotlar kalp ameliyatı yapıyor

4-7 Eylül 1999 tarihlerinde Gloskow’da Avrupa Kalp ve Göğüs Cerrahisi Kongresİ’nde robotlarla ameliyat edilen 9 hastalık bir seri sunuldu Normalde 2 saat süren bir kalp ameliyatı robot cerrarhlarla ancak 10 saatte bitirilebiliyor Robotu yine bir kalp cerrahı yönlendiriyor Doç Dr Cem Alhan safra kesesi gibi organlarda robotlar aracılığıyla başarılı ameliyatların yapıldığını ama kalbin daha dinamik bir organ olduğunu bu yüzden ameliyatlarda aynı başarının yakalanamadığını vurguluyor


Biyonik kalp

Kalp ameliyatlarının geleceğini teknolojideki yenilikler belirliyor Suni kalp de bunlardan birisi Bridge to recovery ve Bridge to transplantion adı verilen uygulamalarla kalp nakli bekleyen hastaların yaşam süreleri uzatılıyor Bu cihazlar dışardan şarz ediliyor ve hasta bu cihazlara bağlı olarak 1 yıl daha yaşayabiliyor Doç Dr Cem Alhan, bu cihazların viral nedenlerle kalbin iltihaplandığı durumlarda Òviral miyokardit’lerde kullanıldığını vurguluyor ve ÒBu hastalar genellikle genç hastalardır Ancak bu suni kalplerle hastanın kalbini bir süre dinlenmeye alınıyor Suni kalp çalışırken hastanın kalbi kendisini toparlıyor Kalpteki iltihap iyileştiğinde suni kalp devre dışı bırakılıyor


Laboratuvarda

kalp yetiştirilecek mi?

Kalp nakillerinde günümüzdeki en önemli sorun takılan organın vücut tarafından reddedilmesi İnsanın kendi dokusundan kalp üretilmesi bilim çevrelerinde tartışılıyor Genetik bilimindeki gelişmelerle by-pass ameliyatlarının ortadan kalkacağı, kalp cerrahisinin ise acil olaylarda kullanılacağı ileri sürülüyor

KALP DAMARLARINDA DARALMA


Koroner arter hastalığı (KAH) genel bir terimdir ve koroner arterlerin her türlü patolojisini kapsar KAH yapan çok çeşitli nedenler tablo 1'de gösterilmiştir Bunlar içerisinde en sık rastlanılan neden koroner aterosklerozdur(Kireçlenme) Koroner arterlerdeki kireçlenme kalp kasının kan perfüzyonunu anormal bulgu verecek şekilde azaltmışsa, aterosklerotik kalp hastalığı (ASKH) veya koroner kalp hastalığı (KKH) diye ad verdiğimiz çeşitli klinik tablolar ortaya çıkar Bu anlamda bazen iskemik kalp hastalığı terimi de kullanılmaktadır Amerika Birleşik Devletler'inde KKH'na bağlı ölümler son 20 yılda eskiye göre bir azalma göstermiştir ama koroner ölümler halen birinci sıradaki ölüm nedenidir Yılda yaklaşık 500 binden fazla kişi bu nedenle ölmektedir Amerikalıların %31'inde (7 milyon) aktif koroner arter hastalığı vardır Kuzey Amerika, Avustralya, Belçika, Finlandiya, Japonya gibi endüstri ülkelerinde 1960'lı yılların sonlarında KKH mortalitesinde önemli yükselme olmuş, sonradan azalmıştır Rusya, İsveç ve Doğu Avrupa ülkelerindeki KKH'na bağlı ölüm oranı ise halen artmaktadır

Ülkemize gelince, Türk Kardiyoloji Derneği öncülüğünde 1990 yılından beri yürütülen çalışmalardan elde edilen sonuçlara göre, Türkiye genelinde erişkinlerdeki KKH sıklığı %38 (erkeklerde %41, kadınlarda %35)'dir Ülkemizde yaklaşık 1200000 kalp hastası vardır ve yılda 130000 kişinin bu nedenle öldüğü tahmin edilmektedir


Koroner arter hastalığı nedenleri:

- Koroner ateroskleroz (koroner damarlarda kireçlenme)

- Koroner embolisi(koroner damarların pıhtıyla tıkanması)

- Koroner arterlerin ani sinirsel uyarılarla kasılarak kapanması

- Doğumsal koroner damar anormalikleri



KORONER ATEROSKLEROZDAKİ RİSK FAKTÖRLERİ:


Ateroskleroz gelişen kişilerde bazı faktörlerin genel populasyona göre daha sık bulunduğu epidemiyolojik çalışmalardan anlaşılmıştır Bu faktörlere risk faktörleri denilmiştir Son 20 yılda bu faktörlerin tanımında önemli gelişmeler olmuştur Risk faktörü kavramı, en az bir risk faktörü olan bir kişide aterosklerotik bir olay gelişme şansının daha fazla veya daha erken olacağı görüşünü kapsar 65 yaşın altındaki insanların çoğunda bu risk faktörlerinden biri veya fazlası bulunur Birden çok risk faktörleri varsa aterosklerotik olay daha da hızlanmaktadır En önemlileri hiperkolesterolemi (kanda kollesterol yüksekliği) ,Hipertensiyon (HT) ve sigara içmedir


Koroner kalp hastalığı için risk faktörleri


Pozitif risk faktörleri:

- Yaş

Erkek > 45 yıl

Kadın > 55 yıl ve östrojen tedavisi almamış erken menopoz,

-Uzun süreli doğum kontrol hapı kullanılması

- Aile hikayesi: Birinci derecede erkek akrabalarda 55, birinci derecede kadın akrabalarda 65 yaşından önce infarktüs veya ani ölüm bulunması

- Hiperlipidemi: Total Kolesterol > 200 mg/dl (LDL-Kolesterol >130 mg/dl)

- Hipertansiyon veya antihipertansif tedavi alıyor olmak

- Sigara içimi

- Diabetes mellitus( Şeker)

- HDL-Kolesterol < 35 mg/dl olması

-Obezite, stress, fizik aktivite azlığı



Bu faktörlerin bir kısmı önleyici veya koruyucu yöntemlerle değiştirilebilirler Yaşlanma, cinsiyet ve genetik faktörler ise değiştirilemezler Yüksek kolesterol düzeyinin düşürülmesi, HT'nun tedavisi, sigaranın yasaklanması ile KKH riski ve ölümleri azaltılabilmektedir

Risk faktörlerinin bir kısmı yaşlanma ile birlikte olduğundan yaşlanma da kompleks faktörlerden biridir


CİNSİYET ve YAŞ: Ateroskleroz uzun yıllar içinde gelişen bir olaydır ve yaş ilerledikçe ateroskleroz sıklığı artar Erkeklerde 40-45, kadınlarda 50-55 yaştan sonra aterosklerotik olaylar çıkmaya başlar Kadınların ÖRT (östrojen tedavisi) almaması, erken menapoz veya uzun süreli doğum kontrol hapı kullanılması da riski artırır Menapozdan önce KKH görülmesi açısından kadın/erkek oranı 1/7'dir Menapozdan sonra bu fark giderek azalır ve 70 yaştan sonra erkeklere eşitlenir



HİPERTANSİYON: KKH ve serebrovasküler hastalıkta önemli bir risk faktörüdür Kan Basıncı (KB) artışına paralel olarak risk de artar Orta yaş grubunda KB 160/95 mmHg'yı aştığı zaman, KB:140/90 mmHg'dan düşük olanlara göre KKH insidansı 5 misli artabilmektedir Bu durum her iki seks için de geçerlidir


SİGARA İÇME: Günde 1 paket sigara içilmesi ateroskleroz gelişmesini hızlandırdığı gibi, KKH'dan ölüm oranını da %70 artırır Sigara içenlerde KKH riski içmeyenlere göre 3-5 misli artmıştır Mortalite artışı içilen sigara miktarı ile orantılıdır ve yaşlanma ile azalırMyokard infarktüsüne bağlı ölüm oranı kadın tiryakilerde de artmıştır ama erkeklere göre daha azdır Diabetik ve hipertansiflerde sigara içilmesi ateroskleroz mortalitesini çok daha fazla artırır Ani ölüm riski de artar Sigaranın kesilmesiyle risk oldukça azalır ve 1-2 yılın sonunda içmeyenlerin seviyesine ulaşır


DİABETES MELLİTUS (DM) (ŞEKER HASTALIĞI): Diyabetiklerde, DM olmayanlara göre miyokard enfarktüsü sıklığı 2 misli fazladır Bu risk genç diyabetiklerde daha fazladır Yine diyabetik kadınlarda diyabetik erkeklere göre KKH eğilimi artmıştır


OBESİTE (ŞİŞMANLIK) ve FİZİKSEL AKTİVİTE AZLIĞI: Vücud ağırlığı ideal değerlere göre %30'dan fazla olanlarda KKH görülme sıklığı daha yüksektir Obesite hiperlipidemi, DM ve HT gelişmesini kolaylaştırabilirÖzellikle göbek kısmında yağlanma tipi obesite ile KKH arasındaki ilişki daha fazladır 50 yaşın altındaki aşırı obesite, tek başına, az da olsa KKH için risk oluşturur

Framingam çalışmaları, sedanter (fiziksel aktivite azlığı ) yaşayan bireylerin ani ölüme daha fazla yatkın olduklarını göstermiştir Mekanizma tam gösterilemese de fiziksel aktivite azlığının lipid profilini, yağlanmayı, KB'nı, glukoz toleransını, kalp damarlarındaki kapasiteyi kötü yönde etkilediği bilinmektedir Sedanter kişiler fiziksel aktivitelerini artırırlarsa, risk faktörlerini azaltma şansları vardır


DİYET: Serum Kolesterol ve LDL-Kolesterol düzeyleri yağ alımı ile yakından ilişkilidir Tuz yenmesi hassas kişilerde Kan basıncını artırır Tekli ve çoklu doymamış yağlar, balık yağı, lifli gıdalar gibi diyet komponentlerinin ateroskleroz gelişiminde iyi etkisi olduğu gösterilmiştir


STRESS ve PERSONALİTE: Fiziksel veya ruhsal streslerin ve sıkıntıların KKH veya ani ölümü arttırdığına dair klinik izlenimler vardır


HİPERLİPİDEMİ: Kolesterol (C) ve trigliserid (TG) düzeylerinin kanda tek tek veya birlikte yükselmesine hiperlipidemi (lipid yüksekliği) denir En önemli risk faktörlerinden biridir Plazma lipid düzeylerinin ölçülmesi hiperlipidemili(lipid yüksekliği olan )kimselerin belirlenmesini sağlar ve böylece erken aterosklerozu tesbitine ve önleyici tedbirlerin alınmasına yardımcı olur


Koroner Damar Hastalıkları(Kalp Krizi/Spazmı) Nasıl Oluşur?

Kalbde tıpkı diğer organlar gibi sürekli oksijenlenmeye ve beslenmeye yani kanlanmaya gerek duyarKalbin tüm yaşam boyu kesintisiz çalışmasının ilk güvencesi bu kanlanmayı sağlayan koroner damarlardırKoroner damarların damar sertliği dediğimiz tutulumu kalbin beslenmesini bozarak bir dizi önemli ve bazen hayat tehdit edici olabilen sorunlara neden yolaçmaktadır

Damar sertliği esas olarak,yağ,bazı bağ dokusu elemanları ve kimi dönüşmüş savunma hücrelerinden oluşmuş plak dediğimiz yapıların, damar iç duvarını zaman içinde daraltarak kalbe giden kan akımını kısıtlaması ve bazende tamamen kesmesi sonucunu doğurmaktadır

Damar sertliği dışında daha az rastlanan ve benzer kan akımı kısıtlamasını ama bu kez farklı bir mekanizma ile yapabilen ve genellikle strele tetiklenen dmar spazmınada değinmeden geçmemeliyiz

Nedeni ne olursa olsun kalbe giden azzalmış veya kesilmiş kan akımının ortak sonucu koroner kalp hastalığı denen bir dizi hastalığın oluşumudurBunlar: Yalnızca efor srfetme ile göğüs ağrısı vb yakınmaların belirdiği kararlı göğüs ağrıları; kalp krizine evrilme olasılığı yüksek olan yeni başlangıçlı veya istirahatde beliren kararsız ağrılar;kalp krizi ve ani kalp kaynaklı ölümlerdir




Kalp krizi çoğu zaman,kalbi besleyen koroner damarlardaki damar sertliği ile oluşmuş damarı içten daraltan plakların yırtılması ve bu yırtılmanın kan pıhtılaşma mekanizmasını tetikleyerek damarı tam tıkaması ile oluşur


Tıkanan damarın beslediği alan,yani kalp kası ölmektedir


Pek çok kişide kalp-damar/koroner hastalıkların ilk belirtisi kalp krizi olabilmektedir


Sıklıkla gün içerisinde sabah erken saatlerde ortaya çıkmaktadır


Göğüs ağrısı çoğunlukla döş kemiğinin arkasında geniş bir alanda(örneğin nokta kadar değil) baskı, basınç,ezici tarzdadırAğrı heriki kola,omuza boyun ve çeneye,mideye yayılaabilmektedirAğrıya terleme, bulantı,halsizlik,kusma eşlik edebilir


Daralmış olan koroner damarlar neden göğüs ağrısına neden olur?

Vücudun her yerinde o bölgeye kan, dolayısı ile de dokunun kullanacağı gıda maddeleri ve oksijeni taşıyan damar sistemleri vardır Koroner damarlar da kalbin kendisini besler Kalbi besleyen atar damarlarda daralma veya tıkanıklık olduğunda kalp gerekli gıda ve oksijeni alamaz Kalp gereğinden daha az besin ve oksijenle çalışmak zorunda kalır Fizik yorgunluk, stres ve ağır yemeklerden sonra kalbin daha fazla çalışması gerektiğinden oksijen ihtiyacı artar Daralmış olan damar yatağı oksijen ihtiyacını karşılayamaz ve bu göğüs ağrısına neden olur Şemaya baktığınızda, koroner damarların kalbin dış yüzünü sardığını görürüz Bu damarların hepsi açıksa sorun yoktur Biri veya bir kaçının iç hacmi daralmış ise göğüs ağrısı (anjina) oluşur Eğer damar tamamen tıkanır ve kan akımı durursa, kalp krizi gelişir

Günümüzde kalp krizinde tedavi yaklaşımı krizden sorumlu damarın pıhtı eriticiler veya acil koroner angiografi ile tıkanan damarın belirlenerek buraya balon angioplasti ve/veya stent uygulaması ile açılmasıdır

KORONER ANJİOGRAFİ

Koroner anjiografi, özel bir kamera ile kalbinizin atar damarlarının incelendiği bir röntgen film çekimidir İşlemi kateter laboratuarında gerçekleştirilir İşlemi gerçekleştiren doktorunuz kolunuzdaki veya bacağınızda büyük atar damarların birine ince küçük bükülebilir bir boruyu (katater) yerleştirir Daha sonra kalbinizi besleyen küçük atar damarların (koroner damarlar) çıktığı en büyük atar damara (aorta) kadar ilerletir Daha sonra katater koronerlerin aortaya giriş yerlerine yerleştirilerek, koroner arterlerinize, boyalı bir madde verilir Böylece çekilen filmlerde koroner damarlarınız görüntülenebilir ve hangi bölgelerinde ne kadar darlık olduğu tesbit edilebilir


Anjiografi doktora hangi bilgileri verir?


Anjiografi koroner arter hastalığı bulunup bulunmadığını gösteren en doğru yöntemdir Damar sertliği nedeni ile koroner arterlerin hangi bölgesinin ne kadar daraldığını ve / veya tıkanığını tesbit edebilir Kalp kateterizasyonu ile kalp kapaklarının ve duvarlarının işlevlerindeki kusurlar da gösterilebilir Anevrizma (kalbin bir bölümünün, kalp krizi sonrası, dışarı doğru bombelenmesi) veya kalp delikleri gibi doğumsal kalp hastalıklaının teşhisi için de kullanılabilir


Koroner Kalp Hastalığı'ndan KORUNMA :


Yaş, cinsiyet, kalıtım gibi unsurlardan kaçamayız Kadınlarda menapozu geciktirici ilaç kullanmak ise (bu ilaçların dolaylı olarak KKH oluşumunda rol oynaması nedeniyle) sakıncalıdırİkinci grup unsurları değiştirmek ve koroner kalp hastalığından korunmak ise bizim elimizdedir Sigara bırakılabilir, en azından azaltılırHipertansiyon tuz kullanımı kısıtlanarak ve ilaçlarla kontrol edilebilirDiabet (şeker hastalığı) diyet ve ilaçlarla kontrol altına alınabilirAlkol ve kahve kullanımı azaltılmalıdırDeğiştirilebilir faktörler içinde önlenmesi belki de en zor olanı strestir Kişinin kendi iradesi, çevre ve ailesinin yardımı, gerekirse psikiyatrist ve psikologların tedavisi ile stres yenilebilir Sürekli stres altında kalan kişiler öncelikle stresin nedenlerini düşünmeli, bunları ortadan kaldırmaya çalışmalı veya bunlardan mümkün olduğunca uzak durmalıdırBir çeşit kan yağı olan kolesterol total (toplam) düzeyinin azaltılması ve kolesterolün bir alt ünitesi olan HDL-Kolesterol düzeyinin artırılması diyet ve (gerekirse) ilaçlarla sağlanabilirspor ve egzersiz, akupunktur, bitki çayları, (hekim gerekli görürse) ilaç tedavisi ve cerrahi tedavi (ameliyat) Bunlar yapılırken dikkat edilmesi gereken nokta kiloların yavaş yavaş ve uzun zamanda verilmesidir; unutulmamalıdır ki hızlı verilen kilolar yine hızlı bir şekilde yerine gelebilirHareketsiz (sedanter) yaşamdan mümkün olduğunca kaçınmalı; örneğin yakın mesafeler için araba kullanmamalı, asansör yerine merdivenleri tercih etmeli, hergün düzenli yürüyüşler ve egzersizler yapmalıdır Yalnız sporu yaşımıza ve bünyemize göre yapmalı, vücuda aşırı yüklenmemelidir Gut hastalığı varsa hekimin vereceği ilacı düzenli kullamalı, protein diyetine uyulmalıdır Hiperkalsemi (kan kalsiyum düzeyinin yüksek olması) kan tahlillerinde saptanmışsa doktora başvurmalıdır, kontrol altına alınmalıdırBayanların oral kontraseptif denen doğum kontrol haplarını uzun süreli kullanmaları KKH açısından sakıncalıdır, mümkünse diğer doğum kontrol yöntemleri kullanılmalıdır Bu ilaçlar kullanılmadan önce hekime danışmada fayda vardır


Hastalığın Seyri


Koroner kalp hastalığında en çok korkulan olay; koroner damarlardan hiçbirinin kalp kasının kanlanmasını (dolayısıyla oksijenlenmesini) yeterince sağlayamaması, böylece kalbin kasılamaması ve vücuda kan gönderememesidir Bu olay halk arasında kalp krizi olarak bilinen "myokard infarktüsü"dür


Koroner kalp hastalığı bu safhalara gelinmemesi için zamanında teşhis konulup tedavi edilmelidir; en güzeli ise şüphesiz, daha hiç bu rahatsızlıklar yokken risk faktörlerinin belirlenip bunlardan mümkün olduğunca korunmaktır


Özellikle belli bir yaştan sonra düzenli aralıklarla kalp muayenesi, tansiyon ölçümleri ve check-up yaptırmak hayati önem taşır

Kalp hastalıkları nda diyet


KALP HASTALARINDA BESLENME




Kalp hastaları sindirimi kolay yiyecekler seçmeli ve özellikle tuz (sodyum) yemekten kaçınmalıdırlar Sindirim ile kalbin çalışması arasında sıkı bir bağ vardır

Kalp hastalıkları belli bir beslenme programma uyulmasını zorunlu kılar Hangi kalp hastalığı söz konusu olursa olsun, diyet tedavisinin amacı vücut için gerekli besleyici maddeleri sağlarken, kalbin yorulmasını olabildiğince önlemektir Vücudun dolaşım dengesini yeniden kurabildiği (kompanse) ve kuramadığı (dekompanse) kalp hastalıklarında beslenmenin niteliğinden çok, niceliği değişir

Dekompanse kalp hastalığı dendiğinde kalbin dokuların gereksinimlerini, özellikle de oksijen gereksinimini karşılamada yetersiz kaldığı anlaşılır Başka bir deyişle kalp kendisine ulaşan bütün kanı pompalayacak ve uygun bir hızla dolaşabilmesi için gerekli gücü uygulayacak durumda değildir Kompanse kalp hastalığında ise kalp hasta olmakla birlikte dokuların gereksinimlerini karşılamaya yeterli bir kan dolaşımı sağlayabilir


KOMPANSE KALP HASTALIGI


Kalp hastası için uygun besinler seçilirken besinlerin sodyum içermemesine ve kolay sindirilebilir olmasına özellikle dikkat edilmelidir Sindirim bir iştir Sindirim sırasında sindirim organlanna önemli miktarda kan gider Ne kadar çok besin alınır, sindirim ne kadar uzar ve güçleşirse sindirim organlanna da o kadar fazla kan gitmesi gerekir Kan kütlesinin her hareketi ve genel olarak dolaşımdaki her ağırlaşma, sistemin motor gücü olan kalp üzerinde bir baskı yaratır Bu nedenle kalp hastalarının tuz yememenin dışında diyet uygulamaları ve öğünlerde çok yememeleri gerekir

Aynca besinlerin hacmi fazla olmamalı, yani çok yer kaplamadan gerekli miktarda kalori içeren besinler seçilmelidir Böylece mide aşırı gerilmez Bunun ıki yararı vardır Birincisi sindirim sistemine daha az miktarda kan gitmesi gerekir; ikincisi diyafram daha az yükselir Mide hemen diyaframın altında yer aldığından midenin şişmesi diyaframm kalkmasma yol açar Diyafram başlıca solunum kasıdır; kasıldığında

göğüs kafesiniıı kapasitesi artar ve dış ortamdan akciğerlere daha çok oksijen girer Şişkin mide bu hareketi sınırlayan mekanik bir engel oluşturur Bu durumda akciğerlere daha az hava girer ve buna bağlı olarak kalp hastasmm zaten yetersiz olan oksijen alımı daha da azahr Kalp bu eksikliği karşılamak için olabildiğince sık ve uzun süreli kasılmak zorunda kalır Böylece kan akımım hızlandırmaya ve var olan bütün oksijeni alabilmek için akciğerlerden olabildiğince çok 'sayıda alyuvarın geçmesini sağlamaya çalışır Ama kalbin yedek kapasiteleri azalmış olduğundan, ağır bir yemekten sonra kalp hastasının solunum güçlüğü çekmesi kaçınılmazdır; çünkü vücut, solunumu sıklaştırarak akciğerlere ulaşan oksijen miktannı artırmaya çalışır Kalbin aşırı çalışmasını önlemek için kalp hastaları çok yememeli, yemeklerde fazla su ve sıvı içmemeli, gazlı içeceklerden ve bağırsaklarda mayalanmayı artıran sebzelerden kaçınmalıdırlar Bitkisel besinlerden kaçınmak genel olarak yemeğin hacmini azaltır; çünkü bunların net besin değeri eşit hacimdeki hayvansal besinlerden azdır Ama burada iki sorun ortaya çıkar Bunlardan biri kabızlık, öbürü ise hayvansal besinlerdeki yüksek yağ oranıdır Kalp hastası uygulanan beslenme rejiminden bağımsız olarak zaten kabızlıktan yakınır; bunun nedeni kalp işlevinin zayıflamasına bağlı olarak sindirim kanalında gerçekleşen kan göllenmesıdir Bu olay özellikle dekompanse kalp hastalığında belirgindir Kabızlık hem atık maddelerin uzak laştırılmasının yavaşlaması, hem de dışkılama sırasındaki zorlamalar nedeniyle sakıncalıdır Ikınma kan dolaşımında ani bir yavaşlamaya ve kalbin ancak şiddetli bir zorlanmayla aşabileceği bir basınç artışına yol açar Kalp hastası bu nedenle dışkılama sırasında çok tehlikeli olabilecek kuvvetli ıkınmalardan kaçınmalıdır Sorunu bir ölçüde de olsa çözmek, bu arada hastanın yeşillik ve sebzelerden yeterli vitamin ve mineralleri almasını sağlamak için beslenmenin dengeli olması zorunludur Bir yandan yemeğin hacmi azaltılmalı, bir yandan da vitamin ve mineral eksikliği ile kabızlık önlenmelidir

Kalp hastası akşam yemeğini hafif ve yatmadan en az üç saat önce yemelidir Yatmadan önce sindirim tamamlanmış olmalıdır, çünkü yatay konumda zaten hasta olan kalbin yükü daha da artar Yiyecekleri iyice çiğneme ve görece yavaş yeme, sindirimi önemli ölçüde kolaylaştırır

Yavaş ve zor sindirilen bütün besinlerden, büşta kızartmalar olmak üzere her türiü katı yağlardan, pasta, krema ve kurabiyelerden özellikle kaçınılmalıdır; çünkü bunların sindirim salgılarınca yumuşatılması ve işlenmesi güçtür Gene aynı nedenle taze ekmek yerine bayat ekmek, tost ekmeği ya da grissini yeğ tutulmalıdır Sebze ve meyveleri pişirmek daha iyidir Çünkü pişirme bu besinlerin sindirimini kolaylaştırır ve hacmini küçültür

Kalp hastası genel olarak vücut ağırlığına ve yaşına göre önerilen miktardan biraz az kalori almalıdır Katı yağ oranı çok azaltılmalı, protein oranı normal olmalı, proteinler özellikle etten alınmalı ve yağın azaltılmasını karşılayacak biçimde şeker oranı artırılmalıdır


DEKOMPANSE KALP HASTALIGI


Kompanse kalp hastalığı için yapılan bütün öneriler dekompanse kalp hastalığı için de geçeriidir Ama bu durumda daha katı kısıtlamalara gidilmelidir; çünkü kalp çok daha kötü durumdadır ve her hatanın bedeli hemen ödenir Günlük kalori miktan 1500ü aşmamalıdır Tedavinin başlangıcında hekim gerekli görürse çok sıkı bir rejim uygulayabilir ve beslenmeyi yalnızca sıvılardan oluşan bir diyetle sınırlayabilir

Dekompanse kalp hastasının beslenmesinde tuz (sodyum) sorunu çok önemlidir Her şeyden önce ödemlerin

ortaya çıkmasını önlemek için kesin bir tuz kısıtlamasına gidilir Hastada ödem varsa kan dolaşımının ağırlaşmasını önlemek ve ödemlerin çözülmesini sağlamak için tuz bütünüyle kesilir Sodyum başlıca hücre dışı elektrolittir; belirli bir miktarda suyu kendine bağladığından hem damar yatağındaki, hem de dokular arasındaki sıvı miktarını artıran başlıca etkendir Dekompanse kalp hastalığında alınan sodyum ve su miktan azaltılsa bile, atılan miktar çok daha fazla azaldığından vücutta tutulan su ve sodyum miktarı artar Tutulan su belirli sınırlan aşarsa ödem ortaya çıkar Bu sorunu önlemenin en temel yolu alman sodyum miktarını atılan sodyum miktannm azalmasıyla orantılı olarak azaltmaktır Hastalık ne kadar ağırsa, vücut-ta o kadar fazla sodyum tutulur Dolayısıyla her durum için uygun olacak bir sodyum miktarı vermek olanaksızdır Ama besinlerin içindeki doğal sodyum milctannın yeterli olacağı ve yemek hazıriamrken kesinlikle dışandan tuz konmaması gerektiği genel olarak kabul edilir Kısacası kalp hastası ne yemeğine, ne salatasına, ne de başka bir yiyeceğine tuz katmalıdır Dekompanse kalp hastalığı olanların günde bir litreden fazla su içmemesi önerilir

Kalp krizi enfaktüs den sonra cinsel ilişki




Kalp krizinden sonra 30 günlük bir ara vermek makul olabilir, ancak cinsel zevklerden hayat boyu el etek çekmek gerekli değildir


Cinsel ilişkinin kalbinize getirdiği zorlama canlı bir yürüyüşün ya da bir - iki kat merdiven tırmanmanın getirdiği zorlamayla hemen hemen aynıdır Kalp atım hızınız, nefes alıp verme hızınız ve kan basıncınız artar, bu nedenle cinsel etkinlik herhangi bir başka fiziksel etkinlik gibi ele alınmalıdır: makul bir şekilde, dikkatle ama korkmadan


Başlangıçta Kendinizi Zorlamayın


Cinsel ilişkiye yeniden başlamadan önce, daha az temasla yetinmek iyi olur Kalbinizin sağlığına güveniniz arttıkça, yavaş yavaş normal Cinsel faaliyetlerinize başlayabilirsiniz


Kalbiniz üzerindeki yükü en aza indirmek için, her zamanki koşullar altında her zamanki partnerinizle birlikte cinsel ilişkiye yeniden başlamak iyi bir yoldur: tanıdık bir ortamda sevişirken muhtemelen kendinizi daha rahat ve doğal hissedersiniz


Bazı sevişme pozisyonlarında daha rahatsanız hiç değilse başlangıçta daha az yorucu olan yolu tercih edin


İletişimin Önemi


Kendinize ve eşinize güven vermek için, ilişkiden önce ve sonra eşinizle konuşun iletişim yolları açıksa, ortak korkular ve kaygılar hafifleyebilir


Korkularınız ya da kaygılarınız varsa doktorunuzla görüşün İhtiyaçlarınızın geçici olarak değişmiş olması oldukça normaldir: cinsel arzunuz artabilir ya da azalabilir


Uyancı Belirtileri Tanıyın


Cinsel ilişki sırasında göğüs ağrısı, aşırı nefes darlığı ya da düzen-siz kalp atışı hissederseniz, durun Acele etmeyin Yaşamınızı sürdürmeniz gerekir, ama bunu makul bir şekilde ve doktorunuz ile sevdiklerinizin yardımı ve rehberliği ile yapmanız akıllıca olur

Kalp krizi myokard enfarktüsü


Kalbinizi Tanıyın

Kalp krizinin belirtileri, tedavisi ve alınması gereken önlemlerin bilinmesi, kalp krizi için en iyi bakımın elde edilmesini sağlar

Kalbiniz arabanızın motoruna benzer Bir kas pompası olan kalbiniz günde yaklaşık 100000 kez genişler ve kasılır ('çarpar'); vücudunuzun çalışması için yaklaşık 1000 litre kanın dolaşmasını sağlar

Kalbin çalışmasına müdahale eden her şeyin hemen fark edilmesi ve geriye dönüşü olmayan olası hasarları önlemek için tedavi edilmesi gerekir Gelişmiş ülkelerde kalp hastalığı birinci sıradaki ölüm nedenidir ve en belirgin belirtisi kalp krizidir


ABD'de her yıl yaklaşık 15 milyon kişi kalp krizi geçirmektedir Kalp krizi geçirenlerin üçte bir kadarı ilk 20 günde, %3-%12'si de bir yıl içinde yaşamlarını yitirmektedir Kalp krizi geçirenlerin yalnızca %30'u krizden sonra 10 yıl yaşayabilmektedir Günümüzde kalp krizi belirtilerinin daha iyi tanınması, tedavi kalitesinin yükseltilmesi ve tedavi seçeneklerinin artırılması için yoğun çaba harcanmaktadır


Kalp krizi geçirdiğinizi nasıl anlarsınız? Tanının hekim tarafından konulması gerekir, ancak kendiniz ya da bir yakınınızda tipik belirtilerden herhangi biri ortaya çıkarsa, derhal 24 saat acil kalp (koroner) bakım birimi olan en yakın hastaneye nakil için ambulans çağırın Doktor bütün ayrıntılarıyla öykünüzü ve aile öykünüzü alacak, sizi muayene edecek ve kalbinizde hasar olup olmadığını belirlemek amacıyla bir kalp elektrosu (elektrokardiyogram) isteyecektir


KALP KRİZİ SIRASINDA NE OLUR?

Kalp krizi, kalbi besleyen koroner atardamarların kalp kasının beslenmesini ciddi ölçüde azaltacak ya da engelleyecek kadar daralmasına ya da tıkanmasına bağlı olarak kalp kasının bir bölümünün hasara uğraması ya da ölmesiyle (miyokard enfarktüsü) ortaya çıkar

Kalbi besleyen koroner kan damarlarındaki tıkanma, damar çeperlerinde plak oluşmasına ('damar sertliği', ateroskleroz) ya da pıhtı oluşmasına (koroner tromboz) bağlı olabilir Yineleyen kalp ağrısı ise kalbin oksijensiz kalmasıyla ilişkili olabilir (angina pektoris)

KALP KRİZİNİN BELİRTİLERİ:

Göğsün ortasında, ani olarak ortaya çıkan ve sıkışma şeklinde ağrı ile çok büyük bir ızdırap arasında değişen şiddetlerde olabilen, 30 dakika ya da daha uzun süren ve istirahat ile geçmeyen ağrı görülür

Ağrı bazen omuzlara, boyna ya da kollara yayılır

Göğüste, nefes darlığının eşlik ettiği rahatsızlık hissi ya da ağrı, huzursuzluk, soğuk ve nemli deri, bulantı ya da kusma ya da bilinç kaybı

RİSK ETMENLERİ:


Değiştirilemeyen etmenler: Ailede kalp krizi geçiren kişi bulunması, 65 yaşın üzerinde ve erkek olma, değiştirilmesi mümkün olmayan risk etmenleridir

Değiştirilebilecek etmenler: Sigara içme, yüksek kolesterol, yüksek kan basıncı, şeker hastalığı, şişmanlık, çok yağlı beslenme ve hareketsizlik

TEDAVİ SEÇENEKLERİ:


İlk tedavi önlemleri oksijen, nitrogliserin, düşük doz aspirin ya da ağrı tedavisi olabilir Kalpteki ritim bozukluklarını giderici antiaritmik ilaçlar ve kalp kasındaki hasarın ilerlemesini önlemek için beta-blokerler verilebilir

Hasta krizden sonraki ilk birkaç saat içinde hastaneye yatırılırsa pıhtıları eritmek için trombolitik ilaçlar verilebilir Ayrıca anjiyo-plasti (daralan kalp damarlarının genişletilmesi) ya da koroner arter köprüleme (baypas) ameliyatı yapılabilir

Kalp yetmezliği kardiak yetmezlik pompa yetersizliği




Kalp yetmezliği kalbin kanı pompalama yeteneğinin kaybolması yani dokulara yeterli kan ve oksijenin gitmemesi durumudur Kendi basma özgül bir hastalık olmamakla birlikte, yaygın ve ciddi sorunlara yol açabileceği için önemlidirKalp yetmezliği kalbin yeterince çalışmaması anlamına gelir Kalbin işlevsel yeteneklerinin azaldığı bazı kalp hastalıklarında kalp yeterli çalışabilmek için düzenleyici süreçler geliştirir Bu durumda kalp yetmezliği engellenmiş olur Örneğin taşikardi, yani kalbin dakikada atım sayısının hızlanması böyle bir süreçtir Her kasılmada gerekli miktarda kanı vücuda pompalayamayan kalp, bu yetersizliği karşılamak için daha sık kasılır Bir başka düzeltici süreç

de kalp karıncıklarının genişlemesidir Böylelikle karıncıklardaki kan miktarı artar Bu durumda, güçsüz kalmış olan kalbin, normal miktardaki kanı bile atmakta zorluk çekerken, daha çok kanı vücuda pompalamakta yetersiz kalacağı düşünülebilir Oysa kalp kası liflerinin gerilmesi daha büyük bir güçle kasılmalarına yol açar Başka bir deyişle kalp boşluklarının genişlemesi sonucunda gerilen kalp kası lifleri yüksek bir güçle kasılır Ayrıca kalp boşluklarının genişlemesine her zaman aşın büyüme (hipertrofi) eşlik eder Olağan koşullara göre daha çok güç harcaması gereken kas lifleri büyüyüp kalınlaşırlar; böylece kasılabilme yetenekleri önemli ölçüde artar Kalp boşluklarının genişlemesi, bir açıdan kalbin yeterli çalışmasını sağlasa da, birçok sakıncayı da birlikte getirir

ikincil önem taşıyan bir başka düzenleyici süreç ise, karaciğer ve dalak gibi organlarda depolanmış durumdaki kanın genel dolaşıma aktarılmasıdır Dokulara az miktarda kan gelmesi durumunda, kılcal damar ağı bakımından zengin organlarda depolanmış kırmızı kan hücreleri genel dolaşıma aktarılır Bu süreç de, sonuçta kalbin daha çok çalışmasına yol açar




HASTALIĞIN BELİRTİLERİ

Tedavinin zamanında başlamasını sağlamak ve hastalığın ağırlaşmasını önlemek açısından başlangıç belirtilerim bilmek önemlidir

Hastalık ani ve şiddetli bir güç harcandıktan sonra ortaya çıkabilir Önceleri belirtisiz seyreden hastalık, şiddetli güç harcanması sonucunda dengelerin altüst olmasıyla belirti vermeye başlar Ama genel olarak yavaş ilerleyen hastalığın önceleri hafif olan belirtileri giderek şiddetlenir Sağlık durumu iyi olan bir kişi güç harcamayı gerektiren işleri başarıyla tamamlayamaz Hastalar soğuk havada bir merdiven çıkarken ya da yokuş yukarı yürürken zorlanmaya başlarlar Solunum zorlaşır ve hasta ya adımlarım yavaşlatmak ya da durmak zorunda kalır Bu durum önceleri hastayı biraz şaşırtsa da, pek önem vermez, olayı bir anlık yorgunluğa bağlayarak geçiştirir Bundan sonra, uyarıcı bir başka belirti ortaya çıkar: Yorucu bir günün sonunda ayak bileklerinde şişme (ödem) ortaya çıkar Şişler hamur kıvamındadır ve sabah saatlerinde kaybolur Nefes darlığı ve şişme önceleri hafiftir;

ileri dönemlerde ise çok şiddetli ve ağır bir tablonun gelişimine yol açarak kalp yetmezliğinin en önemli iki belirtisin! oluştururlar Daha sonra tabloya eklenen morarma özellikle yüz, el ve ayakların kırmızı-mor bir renk almasına yol açar Zamanında tedavi edilmezse belirtiler giderek şiddetlenir Nefes darlığı artık basit hareketlerde de görülür;

ayaklardaki şişlikler giderek artar ve bacaktan yukarı doğru yayılır, morarma da iyice belirginleşir Kalp yetersizliğinin en ileri aşamasında nefes darlığı dinlenme sırasında da görülür; şişme, bacakların dışındaki bölgelere de, örneğin kama, erkeklerde cinsel organlara ve hatta göğse yayılır; morarma ileri derecede yoğunlaşır

Bu belirtilerle birlikte ikincil olarak, kalp astımı ya da akciğer ödemi (akciğerlerde sıvı birikimi) görülür Ani gelişen bu durum boğulmaya benzer bir izlenim yaratan ciddi bir tablodur

Belirtilerin nasıl ortaya çıktığım anlayabilmek için, yetersizlik halindeki kalp ve dolaşım sisteminin hangi koşullar altında bulunduğunu açıklamak gerekir Kalp, içerdiği kanın tümünü pompalayamaz Her kasılmada gerekenden daha az miktarda kanı damarlara vererek daha az enerji harcar Sonuçta kanın dolaşma hızı giderek azalır ve morarma gelişir Hastalığın ağırlığına göre, kalbin pompalayamadığı az ya da çok miktarda kanın karıncık içinde kalması sonucunda karıncık içi basınç artar Bu basınçtan ötürü, dokulardan gelen toplardamar kanının sağ karıncığa, akciğer toplardamarından gelen kanın da sol karıncığa boşalması engellenir Sonuçta büyük dolaşımın toplardamar sisteminde basınç artışı ve ödemler ortaya çıkar Küçük dolaşımdaki basınç artışı ise akciğer ödemine ve nefes darlığına neden olur



-Nefes Darlığı

Kalp yetmezliğinin hastalık tablosunu başlatan ilk belirti nefes darlığıdır Hastanın kalp-dolaşım sistemindeki bozukluk açısından büyük önem taşır Bazı olgularda ise oksijen azalması ve karbon dioksit artışının (çok ağır olgular dışında kan gazları değerleri normaldir) solunum merkezlerim uyarması da nefes darlığına yol açabilir

Ama nefes darlığının temel nedeni, akciğerde kan göllenmesi, yani akciğer damarlarında aşın kan birikmesidir Benzer bir durum olan, büyük dolaşımın toplardamar sistemindeki basınç artışı da, daha önce belirtildiği gibi, kalbe gelen bütün kanın vücuda pompalanamamasının sonucudur Aynı süreç kanın küçük dolaşımdan kalbe gelmesini de engeller Solunum sistemindeki gaz alışverişi ve akciğer hareketleri de önemli ölçüde engellenir; solunum güçleşir Kalp hastaları akciğerdeki sıvı birikimim azaltmak için daha uygun bir duruş seçer, yan oturur ya da oturur bir konum alırlar (ortopneik durum) Ağır kalp yetmezliğinde hastalar, geceleri yatakta yatmak yerine koltukta oturmayı tercih ederler



-Akciğer Ödemi

Akut sol karıncık yetmezliği nöbetidir Kalp yetmezliği, hastalığın nedenine göre, karıncıklardan birinde ortaya çıkar Kasılma yeteneğinin azalması öncelikle sol karıncığı ilgilendiriyorsa, kalbe toplardamarlar ile vücuttan önemli miktarda kan geldiğinden sağ karıncık bu kam akciğerlere yollamayı başarabilir, akciğer engelim aşan kan sol karıncığa ulaşabilir, ama sol karıncık bu kanın hepsini aorta pompalayamaz Böylece sol karıncığın gerisinde yani akciğer ağacında kan göllenmeye başlar, yani akut akciğer ödemi (göllenmesi) gelişir

Bu koşullarda kalp astımı adı verilen bir nefes darlığı nöbeti ortaya çıkar Bu nöbet hemen durmazsa, aşırı miktarda kan birikiminden ve oksijen eksikliğinden ötürü çok büyük bir yük altında bulunan akciğer damarlarından açığa çıkan sıvı hava keseciklerim (alveol) doldurur ve kan ile hava arasındaki normal alışverişi önemli ölçüde bozar; böylece kanın oksijen içeriği daha da azalır Bu duruma akciğer ödemi denir Solunum giderek zorlaşır ve hastanın boğulmaya karşı verdiği korku dolu bir mücadeleye dönüşür

Vücut yatar durumdayken toplardamarlardan kalbe dönen kan miktarı arttığından, nefes darlığı nöbetleri daha çok geceleri görülür Aynı koşullarda vücudun alt bölümüne giden kan miktarı da azalır ve hasta bu durumu gidermek için oturur vaziyet alarak ayaklarını yatağın kenarından sarkıtır Nöbet oldukça ağır seyretmekle birlikte, uygun ilaçlarla denetlenebilir niteliktedir Altta yatan kalp yetmezliği ne kadar hafifse tablonun düzeltilmesi de o ölçüde kolaydır Belirtiler olguların çoğunda kısa sürede düzelir ama hasta bitkin düşer



HASTALIĞIN NEDENLERİ

Daha önce belirtildiği gibi kalp yetmezliği, kalbi olumsuz etkileyen çeşitli hastalıklar sonucunda gelişmektedir Bunların en önemlileri doğrudan kalbi ilgilendiren mitral kapak (sol kulakçık ile sol karıncık arasındaki kapak) yetmezliği ve darlığı ile aortun (daha doğrusu aortun yarımay kapağının) yetmezliği ve darlığıdır Bu kapak bozukluklarının nedeni genellikle frengi ya da başka enfeksiyon hastalıkları, özellikle de akut romatizmal ateştir Uygulanacak tedavinin amacı kalp yetmezliğim yenmektir

Günümüzde önlenmesi oldukça zor olan bir rahatsızlık da vücudun bütünü-nü etkileyen damar sertliğidir Bu hastalık atardamar duvarlarının sertleşmesi-ne, damarların esnekliklerinin azalma-sına yol açar Kalbin bu sert damarlara kanı pompalaması güçleşir Ama damar sertliğinin en önemli etkisi kalp kasım besleyen atardamarların (kroner atardamarlar) etkilenmesiyle kalbin kan akımının ve kalbe gelen oksijen miktarının azalmasıdır

Kalp kası iltihapları ve tiroit bezinin aşın hormon salgılaması da (hipertiroidizm) belli oranlarda kalp yetmezliğine yol açan hastalıklardır



HASTALIĞIN TEDAVİSİ

Kalp yetmezliği olgularında kullanılan oldukça etkili ilaçlar vardır Bu ilaçlar birçok insanın yaşamım kurtarmıştır Bunların en önemlisi dijitaldir

Kalp yetmezliği hastaları için beslenmenin büyük önemi vardır Öncelikle alınan besin miktarı az olmalıdır Hekimler ilk günlerde daha çok şekerli su, portakal suyu, açık çay, sebze sulan gibi sulu besinler önerir Alınan besinler daha sonra aşamalı olarak artırılır ve günlük besinler birkaç öğüne bölünerek verilir Sindirim işlevi, kalbin yükünü önemli ölçüde artırdığından besinlerin iyice çiğnenerek ve az miktarda alınma-sı gerekir Öncelikle yağlar önemli ölçüde kısıtlanmalıdır ve hekim gerekli görürse ödemli olgularda tuz sınırlama-sı uygulanır Beslenmede tuz sınırlama-sı uygulandığında idrarla atılan su miktarı artar, ödemler kaybolur ve kalbin yükü azalır Kalp kası dokusunun oksijenlenmesini engelleyen sigara bütünüyle kesilmelidir; kahveye izin verilebilir

Hekimin önerilerin! düzenli olarak uygulayan ve ilaçlanm alan bir hasta başanyia tedavi edilebilir Tedavi başa-nlı da olsa, kalpte hastalık olduğu unutulmamalıdır Dolayısıyla kalp yetmezliğim ağırlaştıracak ağır bedensel güç

harcamaktan kaçınmak gerekir Gerekli önlemleri alan hasta uzun yıllar yaşayabilir