![]() |
![]() |
![]() |
#16 |
dehşet
|
![]() Osmanli hastahânelerinin en bariz mimarî özelligi câmi, medrese, imaret, tabhâne, kervansaray, hamam, çarsi, çesme, kütüphâne ve benzerlerinden meydana gelen külliyelerin bir parçasi olarak planlanmalaridir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Mimar Hayreddin'in Edirne'de insa ettigi II ![]() ![]() ![]() Osmanli döneminde hastalar, bimarhânede kendilerini sagliga kavusturacak müsfik eller buluyorlardi ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() XV ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Osmanli dönemi Dâru't-tiblarindaki egitim hakkinda kesin bir bilgiye sahip olmamakla beraber, buralarda umumi medreselerde ve dâru'l-hadislerde uygulanan sistemden farkli bir uygulamanin oldugunu söyleyebiliriz ![]() ![]() ![]() Osmanli tip hayatinda muhtesib ile tabiplerin birbirleri ile siki bir iliskileri bulunmaktadir ![]() ![]() Osmanli Devleti'ndeki ihtisas medreselerinden bahsederken, degisen dünya sartlarinin geregi olarak, klasik dönemde bulunmayan yeni ihtisas medreselerinin kurulduguna da temas etmek gerekir ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
#17 |
dehşet
|
![]() MEDRESETÜ'L-KUDÂT Kadi yetistirmek maksadiyla 1270 (1854)'te Seyhülislâm Mesreb Efendi hafidi Mehmed Arif Efendi zamaninda açilmistir ![]() ![]() ![]() ![]() MEDRESETÜ'L-VÂIZÎN Bu medrese, 6 Subat 1912 tarihli bir nizamnâmeye göre "Ahkâm-i âliye-i Kur'aniyye ve Sünnet-i seniyye-i Nebeviyye dairesinde mevâizi, hasene-i ictimaiyye icrasiyla din-i mübin-i Islâm'in, müessis-i medeniyet ve fazilet oldugunu cihan-i insaniyete nesr edebilecek erbâb-i kemâl-iyetistirmek maksadiyla" açilmisti ![]() Kurulus gayesinden de anlasilacagi gibi medrese, adeta Islâm tebligcilerini (misyoner) yetistirmek için kurulmustur ![]() ![]() ![]() Birinci Sinif: Hadis, Kelâm, Fikih, Siyer-i Nebi, Târih-i Islâm, Hitabet ve Mev'iza, Edebiyat-i Osmaniye, Edebiyat-i Farisiyye, Edebiyat-i Arabiyye, Tarih-i Umumi, Tarih-i Osmanî, Cografya-yi Osmanî ve Islâmî, Cografya-yi Umumi, Hesap, Hendese, Terbiye-i Bedeniyye (Beden Egitimi) ![]() Ikinci Sinif: Tefsir, Hadis, Kelâm, Fikih, Usûl-i Fikih, Hitabet ve Mev'iza, Edebiyat-i Arabiyye, Edebiyat-i Farisiyye, Edebiyat-i Osmaniyye, Tarih-i Umumi, Tarih-i Osmaniyye, Siyer-i Nebi ve Tarih-i Islâm, Cebir, Hikmet-i Tabiiyye, Malumat-i Hukukiyye, Terbiye-i Bedeniyye ![]() Üçüncü Sinif: Tefsir, Hadis, Kelâm, Fikih, Usûl-i Fikih, Felsefe, Hitabet ve Mev'iza, Edebiyat-i Arabiyye, Edebiyat-i Farisiyye, Edebiyat-i Osmaniyye, Tarih-i Edyan (Dinler Tarihi), Hey'et (Astronomi), Hifzissihha (Saglik bilgisi), Kimya, Hikmet-i Tabiiyye, Terbiye-i Bedeniyye ![]() MEDRESETÜ'L-EIMME VE'L-HUTEBÂ Günümüzde, vazifesi hemen hemen mihrab ile minber arasina sikisip kalan mahalle imamlarinin selâhiyetleri, baslangiçta bu kadar kisitli degildi ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Baslangiçta daha ziyade dâru'l-kurra mezunlari arasindan seçilen imamlar için sonralari yeni bir medrese açilir ![]() ![]() ![]() ![]() MEDRESETÜ'L-IRSÂD Medresetü'l-Vâizîn ile Medresetü'l-Eimme ve'l-Hutebânin birlestirilmesi ile meydana gelmis bir medresedir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
#18 |
dehşet
|
![]() MEDRESETÜ'L-MÜTEHASSISÎN Medreselerin ilk teskilât ve taksimatinda onlarin üstünde ihtisas medresesi olarak Dâru'l-Hadis, Dâru't-Tib gibi müesseseler vardi ![]() ![]() ![]() ![]() Bütün bu medreselerden baska gerek saray erkâninin çocuklarini okutup egitmek, gerekse askerî egitimle ilgili medreseler de kurulmustu ![]() ![]() ![]() Görüldügü gibi simdiye kadar genel egitim ve ögretime tahsis edilen medreselerin egitim ve ögretim faaliyetleri üzerinde durduk ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
#19 |
dehşet
|
![]() SARAY MEKTEPLERI Bu mektepler, saraydaki çocuklari okutmak, hünkârin hizmetinde bulunacak memur ve müstahdemleri yetistirmek üzere saray içinde açilan mekteplerdir ![]() 1 ![]() Osmanli sehzâdelerinin okuduklari mekteptir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Sibyan mekteplerinde oldugu gibi burada da okuma-yazma, Kur'an-i Kerim, dört islem gibi basit bilgiler verilirdi ![]() Sehzâdelerin ilk defa derse basladiklari zaman ve onlar için yapilan tören Türk maarif tarihi bakimindan önemlidir ![]() ![]() 2 ![]() Ilk defa I ![]() ![]() ![]() Osmanli Devleti'nde Enderûn, özellikel XV ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Enderun Mektebi, Topkapi Sarayi içinde idi ![]() ![]() ![]() ![]() Mektebin teskilâti zamanla bir hayli degisiklige ugra***** XVII ![]() ![]() ![]() a ![]() b ![]() Bu iki odadakiler yalniz okuyup yazarlardi ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() c ![]() Hünkârin avda kullandigi doganlara bakan 40 kisilik bir sinifti ![]() ![]() d ![]() Bu odadakiler, hünkârin çamasirlarina bakar, sarik, seccade hizmeti gibi seyler bunlara aitti ![]() ![]() ![]() e ![]() Bunlar, sarayin yiyecek ve içecegi ile ugrasir, onlara bakarlardi ![]() ![]() ![]() f ![]() Agalari, hazinenin muhafazasi ile mesgul olurlardi ![]() g ![]() Bunlar, "zülüflü" denilen 40 agadan mütesekkildi ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Enderûnlularin yalniz küçük ve büyük odadakiler degil, digerleri de bir san'at ve hüner sahibi olmaktan geri durmazlardi ![]() ![]() 1045 (1635) senesinde Evliya Çelebi'nin 20 yaslarinda iken Ayasofya'da müezzin mahfilinde okudugu Kur'an, Sultan IV ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 3 ![]() Musikî, refah, servet ve medeniyetle birlikte yürüyen bir san'at olduguna göre Osmanlilar'da da ayni sekilde kendisini kabul ettirmistir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
#20 |
dehşet
|
![]() ASKERI MEKTEPLER Istanbul'u fethetmekle dünyanin en büyük ve egitilmis ordusuna sahip oldugunu gösteren Osmanli Devleti'nin, dönemine göre modern askerî mektepler açacagi kaçinilmaz bir sonuçtu ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Askerî teskilâtin genislemesi ve bu teskilâtin ayri ayri siniflara ayrilmasindan sonra, her sinifin egitimi için uygun olan mekteplerin açildigi bilinmektedir ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
#21 |
dehşet
|
![]() MEDRESELERDEKI EGITIM VE ÖGRETIM METODU Islâm egitim tarihi içinde müstesna bir yeri bulunan Osmanli medreseleri, yüksek tahsili gerçeklestiren müesseselerdi ![]() ![]() Osmanlilar'da Fâtih Sultan Mehmed'le medrese ögretimi belli bir kanuna baglandi ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() "Haftada dört gün medrese-i mezkûreye geldikten maada her günde âdet-i kadime-i müstedimesi üzre bin türlü ihtimamla dört dersin edasina müdavemet ve mülâzemet eyledi ![]() XV ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Osmanli medreselerinde Sali günü hafta tatilidir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Her günün belli dinlenme zamanlari da genellikle ögle ve ikindi aralaridir ![]() ![]() ![]() ![]() Medreselerde çok defa zihnin hafiza ve muhakeme fonksiyonu dikkate alinarak naklî bilgiler yaninda düsünceyi gelistiren aklî ve felsefî ilimlere de yer veriliyordu ![]() ![]() MEDRESE ÖGRETIM KADROSU Islâm dünyasinda medreselerin ortaya çikmasi ile baslayan medrese dönemi egitim ve ögretimi, bir veya birkaç kisinin ögrencilere bilgi vermesi ve belli bir sistem çerçevesinde onlari egitmesi sonucunda ögretim kadrosu tesekkül etti ![]() ![]() ![]() 1 ![]() Bilindigi gibi Nizâmiye medreseleri, yüksek seviyede ögretim ve egitim faaliyetlerinde bulunan kurumlardi ![]() ![]() ![]() ![]() Islâm'in ilk devirlerinden itibaren özellikle bazi ilimlerin tahsilinde bir ögreticiye (muallim, müderris, ögretmen) ihtiyaç duyulmus oldugundan kendi basina kitapla ugrasmak pek hos karsilanmamistir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Osmanli dönemi medreselerinde, belirli bir tahsilden sonra icazet, mülâzemet ve beratla medreselerde ders veren kimselere müderris (günümüzde profesör) denir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
#22 |
dehşet
|
![]() 2 ![]() Arapça bir kelime olan "Muîd" birçok mânaya delâlet etmektedir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Osmanli egitim ve ögretim tarihinde muîdlerin önemli bir yeri bulunmaktadir ![]() "Hadid ve fikr-i sedid ve re'y-i resid ile akrani beyninde ferid ve ta'lim-i muhtasarat-i kütübde mâhir ve teallüm ve iktisâb-i mütavvelata kadir kimesne olur ![]() ![]() ![]() ![]() Süleymaniye vakfiyesinde de muîdlikle ilgili su bilgilere yer verilmektedir: "Ve tullab-i ilimden birer maarif u fezâil ile mümtaz, rütbe-i istifadeden derece-i ifadeye vüsûle isti'dad ile ser-efrazini muîd eyleyeler ![]() ![]() ![]() Muîdlerin, Ellili medreselerden asagi seviyedeki medreselerde de bulundugu ve bunlarin da müderrisler gibi tayin edildikleri anlasilmaktadir ![]() ![]() ![]() ![]() Danismendler arasinda muîd olabilecek evsafta bulunanlarin seçimi ise müderrisler tarafindan yapilmis olmalidir ![]() ![]() Osmanlilar döneminde bu görev, 1908 inkilâbindan sonra da Sultanî-ler'de devam etmek üzere yeniden ihdas edilmisse de sonradan kaldirilmistir ![]() 3 ![]() Islâm dünyasinin egitim ve ögretim tarihinde medreselerin esas unsurlarindan biri de süphesiz ki ögrencilerdir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Her ne kadar ögretim için belli bir yas sözkonusu degilse de bazi müderrislerin, belli ilimlerde ögrenme kabiliyetini nazar-i dikkate alarak belli bir yas grubundan ögrenci seçtikleri de olmustur ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Talebe sayisi genellikle vakfi tesis edenlerin isteklerine bagli kalmissa da, bazan bu sayilar degisebilmektedir ![]() ![]() ![]() Osmanli döneminde talebelerin yetismesi üzerinde ehemmiyetle durulmus olmasi onlara büyük bir degerin verildigini göstermektedir ![]() ![]() Islâm ve Osmanli dünyasinda talebeler için degisik kelime ve istilahlar kullanilmistir ![]() ![]() ![]() ![]() Osmanli medreselerindeki talebe sayisi, medresenin büyüklük veya küçüklügüne göre degismekle beraber, medreselerin en büyüklerinde bile bir müderrisin okuttugu ögrenci sayisi 20 rakamini geçmez ![]() Öyle anlasiliyor ki Osmanli Devleti'nde daha kurulus yillarindan itibaren tahsilini belirli seviyeye getiren talebeler, hocalarinin da tavsiyesi ile Islâm dünyasinin o dönemlerde taninmis ilim merkezleri olan Kahire, Semerkant, Buhara, Mâveraünnehr, Bagdad ve Sam (Dimask) gibi merkezlerine giderek tahsillerini tamamliyorlardi ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
|