İlk Yardım Konuları

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-16-2012

Yaralanmalar

Çeşitli nedenlerle vücut dokularının bütünlüğünün bozulması ya da bir kısmının kaybına yara denir

Deri altına ulaşan kesikler büyük sinir, kiriş ve damarları keserek kopmalarına, yoğun kanamalara sebep olabilir

Kesici aletlerin sebep olduğu yaraların oluş biçimi ve anatomik olarak gösterdiği özellikler yara zemininin rahatça görülmesine olanak verir

Delici yaralarda ise yaranın eni ve boyu çok küçüktür

Bu tür yaralar bazen ince-uzun kesici aletler, bazen sivri dal ve çubuklar bazen de ateşli silahlar yol açar

Bıçak, şiş, sivri cam gibi nesnelerle meydana gelen yaralanmalarda isabet alan yere göre hani organın ne derece yaralandığını kestirme son derece zordur

Yaralar iki şekilde görülebilir:
a

Açık yaralar
b

Kapalı yaralar

Açık yaralar :
Deri yüzeyinde görülebilen yaralara açık yaralar denir

— Sıyrık şeklindeki yaralar

— Kesik şeklindeki yaralar

— Delici yaralar

— Ezici yara

— Yırtılma şeklindeki yaralar

— Ateşli silah yaraları
— Isırma yaraları

— Yanık yaraları

Kapalı yaralar :
Deri yüzeyinden görülmeyen, deri altı derin doku yaralanmalarına kapalı yara denir

— Hematom
— Ekimoz
— Bül

YARALANMALARDA İLKYARDIM :

Yapılması gerekenler : — Fışkıran tarzda kanayan kesiklerde hemen hastaneye gidin

Hastaneye ulaşana kadar, yaranın üstüne temiz bir bez ile bastırmaya devam edin

— Yaralıyı emniyetli bir yere alarak oturtunuz veya yatırınız

— Varsa önce kanamayı durdurunuz

— Ellerinizi sabunlu su ile yıkayınız

— Yara üzerindeki varsa giysileri dikiş yerinden sökünüz veya kesiniz

— Yara çevresinde – varsa - kılları temizleyiniz

— Yara üzerine pansuman koyduktan sonra yaranın etrafını sabunlu su ile temizleyiniz ve yaraya değmeyecek şekilde tentürdiyot sürünüz

— Yara kirli ise pansumanı kaldırıp, yarayı merkezden, dış çevreye doğru ılık sabunlu su ile yıkayınız

— Yara üzerine pansuman koyup, sargı bezi ile sarınız

— Yaralı kısmın altına kalın karton v

b

koyup sararak tesbit ediniz, dinlendiriniz

— Ağrıyı, şişliği ve morluğu önlemek için o bölgeye havluya sarılı buz koyunuz

— Yara içinde batık cisimler varsa, simitçik yapıp koyunuz ve sargı bezi ile sarınız

— Yaralı extremite (kol, bacak, parmak vb

) yukarı kaldırılmalıdır

— Damarları açan kesikleri için bir turnike uygulayın

— Delici yaralanmalarda, batarak vücutta kırılmış delici cisimleri yerinde bırakarak bir bandajla bölgeyi sargılayın ve doktora başvurun

— Delici göğüs yaralanmalarında göğüs kafesindeki deliği bantlarla hava ile irtibat etmesin diye kapatın ve acilen hastayı hastaneye ulaştırın

Yapılmaması gerekenler :
— Yara üzerine tentürdiyot ve benzen antiseptik sürmeyiniz

— Kesilen yeri kesinlikle tütün, makine yağı, solvent gibi maddeler sürmeyin

— Yara üzerine, yara tozu, pudra, merhem, kül, tütün v

b

şeyler koymayınız

— Kesilen yeri mikrop bulaştıracak bir yere değdirmeyin

— Yara üzerine pamuk koymayınız

— Yaraya ve pansuman malzemesine el sürmeyiniz

— Sıcak kompres uygulamayın

— Yaraya batan cismi çıkartmaya çalışmayın, bölgeyi kalın bir bandajla sarın

— Kesik kısmı vücudun aşağısına doğru sarkıtmayın

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-16-2012

Çıkıklarda İlkyardım

Bir eklemi oluşturan kemiklerden bir veya hepsinin birbiri üzerinde yer değiştirerek normal eklem ilişkisinin değişmesine "ÇIKIK" denir

Çıkık ile eklem kapsülü denen eklemi çevreleyen zar bağları da yırtılabilir, Bu ise sık sık çıkıklara, burkulmalara yol açar

Çıkık olan eklemde ağrı şişlik hareket sınırlılığı vardır

Çıkık eklemi bükme ile eklemin tekrar eski çıkık durumuna geldiği görülür

— Çıkık olan eklemi yerme koymaya çalışmayınız

— Kırıkta olduğu gibi çıkık eklemi tesbit ediniz

— Çıkıktan şüphelendiğiniz zaman eklemde ve onun yanındaki kemiklerde kırığın eklem bağında yırtığın da olabileceğini unutmayınız

— Çıkık eklem üzerine yarım saat havluya sarılı buz torbası koyunuz

— Kalp seviyesinin üzerinde tutunuz

— Ortopedi ve travmatoloji kliniğine gidiniz

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-16-2012

Burkulmalarda İlkyardım

Bir eklemin etrafındaki bağların, eklem kapsülü ve diğer yumuşak doku yapılarının; eklemin normal hareket genişliğinin ötesinde zorlanmasına "BURKULMA" denir

Eklemde şişlik, ağrı morluk olur

Bu yapılar normalden fazla gerilebilir

Hatta yırtılabilir

Hareketler ağrılıdır

— Burkulmuş eklemi hareket ettirmeyiniz

— O eklem üzerine yarım saat havluya sarılı buz torbası koyunuz

— Burkulmuş ayağınızın üzerine basmayınız

Koltuk değneği kullanınız

— Burkulmuş ayağınızın altına 4-5 yastık koyarak kalp seviyesinin üzerine kaldırınız

Burkulmuş yerinizi sarkıtmayınız

Şişlik, kanama ve ağrı olabilir

— Burkulma kolunuzda ise kolunuz kalp seviyesi üzerinde olacak şekilde tülbentle kolunuzu boynunuza asınız

— Kesinlikle sıcak havlu ya da termofor uygulamayınız

Şişliğin artmasına yol açarsınız

— Ovuşturmayınız

O ekleminizi dinlendiriniz

— Elastik sargı ile sıkmayacak şekilde sarınız

— Parmaklarınızı oynatarak kaslarınızı çalışırınız

Böylece kasların pompalayıcı etkisi ile şişliğin azalmasına çalışınız

— Her burkulmanın altından bir kırık çıkık ya da eklem bağı yırtığı çıkabileceğini unutmayınız

— Ortopedi ve travmatoloji kliniğine götürünüz

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-16-2012

Kas Kramplarında İlkyardım

Bir ya da birkaç kas grubunda birdenbire ve istemimiz dışında olan kısa ya da uzun süreli kasılma kramp olarak tarif edilir

Zorlu antrenman yorgunluk ya da tuz kaybı kramplara yol açabileceği gibi hiç bir neden olmadan da gece uykuda olabilir

En çok ayak ve baldır kaslarında olur

Bazen 10 dakika kadar devam edebilir

Yaşlı kişiler, hamileler, şeker hastalığı olan damar hastalığı olan hastalarda daha sıklıkla görülür

Suni böbrek tedavisi görenlerde de ağrılı kramplara kaslardaki oksijen miktarının yetersizliği yol açmaktadır

Kanda kalsiyum azalması "tetani" denen kramplarla kendini gösteren önemli durumlar yaratır

İshal, kusma ya da terleme basıncının yüksek olması kanda potasyum miktarının düşük olması da kas kramplarına ortam hazırlar

İlaçlarda krampların ortaya çıkmasında kolaylık yaratırlar

— Kişiyi sakin olarak yatırınız

— Bir elinizle kramp girmiş ayak uçundan tutup yukarı doğru bükerek normal durumuna getirmeye çalışınız

Diğer elinizle baldır kısmına hafifçe bastırınız

— Eğer yüzüyorsanız sırt üzen yatarak dinleniniz

— Sırt üzen yüzerek karaya çıkmaya çalışınız

— Kramp girmiş kasın bir kaç yerini çimdikleyiniz

— Elinizin kenarı ile kramp girmiş kasın üzerine hafifçe vurunuz

— El ayası ile kramp girmiş kası ovuşturunuz

— Kramp girmiş kasın üzerine havluya sarılmış termofor koyarak sıcak uygulayınız

Bundan sonra tekrar masaj yapınız

— Krampa neden fazla sıcak sonucu su ve tuz kaybı olabilir

1 litre su ya da ayrana 1 çeyrek çay kaşığı kadar tuz koyarak karıştırıp içiriniz

— Her an kramp girebileceği olasılığını düşünerek denizde yalnız olarak uzağa açılmayınız

— Kesinlikle alkol almış olarak denize girmeyiniz

— Kramp geçtikten sonra kramp giren ayak ve baldır kaslarınızı geriniz

10-16-2012	#16
Prof. Dr. Sinsi	İlk Yardım Konuları Yaralanmalar Çeşitli nedenlerle vücut dokularının bütünlüğünün bozulması ya da bir kısmının kaybına yara denir Deri altına ulaşan kesikler büyük sinir, kiriş ve damarları keserek kopmalarına, yoğun kanamalara sebep olabilir Kesici aletlerin sebep olduğu yaraların oluş biçimi ve anatomik olarak gösterdiği özellikler yara zemininin rahatça görülmesine olanak verir Delici yaralarda ise yaranın eni ve boyu çok küçüktür Bu tür yaralar bazen ince-uzun kesici aletler, bazen sivri dal ve çubuklar bazen de ateşli silahlar yol açar Bıçak, şiş, sivri cam gibi nesnelerle meydana gelen yaralanmalarda isabet alan yere göre hani organın ne derece yaralandığını kestirme son derece zordur Yaralar iki şekilde görülebilir: a Açık yaralar b Kapalı yaralar Açık yaralar : Deri yüzeyinde görülebilen yaralara açık yaralar denir — Sıyrık şeklindeki yaralar — Kesik şeklindeki yaralar — Delici yaralar — Ezici yara — Yırtılma şeklindeki yaralar — Ateşli silah yaraları — Isırma yaraları — Yanık yaraları Kapalı yaralar : Deri yüzeyinden görülmeyen, deri altı derin doku yaralanmalarına kapalı yara denir — Hematom — Ekimoz — Bül YARALANMALARDA İLKYARDIM : Yapılması gerekenler : — Fışkıran tarzda kanayan kesiklerde hemen hastaneye gidin Hastaneye ulaşana kadar, yaranın üstüne temiz bir bez ile bastırmaya devam edin — Yaralıyı emniyetli bir yere alarak oturtunuz veya yatırınız — Varsa önce kanamayı durdurunuz — Ellerinizi sabunlu su ile yıkayınız — Yara üzerindeki varsa giysileri dikiş yerinden sökünüz veya kesiniz — Yara çevresinde – varsa - kılları temizleyiniz — Yara üzerine pansuman koyduktan sonra yaranın etrafını sabunlu su ile temizleyiniz ve yaraya değmeyecek şekilde tentürdiyot sürünüz — Yara kirli ise pansumanı kaldırıp, yarayı merkezden, dış çevreye doğru ılık sabunlu su ile yıkayınız — Yara üzerine pansuman koyup, sargı bezi ile sarınız — Yaralı kısmın altına kalın karton vb koyup sararak tesbit ediniz, dinlendiriniz — Ağrıyı, şişliği ve morluğu önlemek için o bölgeye havluya sarılı buz koyunuz — Yara içinde batık cisimler varsa, simitçik yapıp koyunuz ve sargı bezi ile sarınız — Yaralı extremite (kol, bacak, parmak vb) yukarı kaldırılmalıdır — Damarları açan kesikleri için bir turnike uygulayın — Delici yaralanmalarda, batarak vücutta kırılmış delici cisimleri yerinde bırakarak bir bandajla bölgeyi sargılayın ve doktora başvurun — Delici göğüs yaralanmalarında göğüs kafesindeki deliği bantlarla hava ile irtibat etmesin diye kapatın ve acilen hastayı hastaneye ulaştırın Yapılmaması gerekenler : — Yara üzerine tentürdiyot ve benzen antiseptik sürmeyiniz — Kesilen yeri kesinlikle tütün, makine yağı, solvent gibi maddeler sürmeyin — Yara üzerine, yara tozu, pudra, merhem, kül, tütün vb şeyler koymayınız — Kesilen yeri mikrop bulaştıracak bir yere değdirmeyin — Yara üzerine pamuk koymayınız — Yaraya ve pansuman malzemesine el sürmeyiniz — Sıcak kompres uygulamayın — Yaraya batan cismi çıkartmaya çalışmayın, bölgeyi kalın bir bandajla sarın — Kesik kısmı vücudun aşağısına doğru sarkıtmayın

10-16-2012	#17
Prof. Dr. Sinsi	İlk Yardım Konuları Çıkıklarda İlkyardım Bir eklemi oluşturan kemiklerden bir veya hepsinin birbiri üzerinde yer değiştirerek normal eklem ilişkisinin değişmesine "ÇIKIK" denir Çıkık ile eklem kapsülü denen eklemi çevreleyen zar bağları da yırtılabilir, Bu ise sık sık çıkıklara, burkulmalara yol açar Çıkık olan eklemde ağrı şişlik hareket sınırlılığı vardır Çıkık eklemi bükme ile eklemin tekrar eski çıkık durumuna geldiği görülür — Çıkık olan eklemi yerme koymaya çalışmayınız — Kırıkta olduğu gibi çıkık eklemi tesbit ediniz — Çıkıktan şüphelendiğiniz zaman eklemde ve onun yanındaki kemiklerde kırığın eklem bağında yırtığın da olabileceğini unutmayınız — Çıkık eklem üzerine yarım saat havluya sarılı buz torbası koyunuz — Kalp seviyesinin üzerinde tutunuz — Ortopedi ve travmatoloji kliniğine gidiniz

10-16-2012	#18
Prof. Dr. Sinsi	İlk Yardım Konuları Burkulmalarda İlkyardım Bir eklemin etrafındaki bağların, eklem kapsülü ve diğer yumuşak doku yapılarının; eklemin normal hareket genişliğinin ötesinde zorlanmasına "BURKULMA" denir Eklemde şişlik, ağrı morluk olur Bu yapılar normalden fazla gerilebilir Hatta yırtılabilir Hareketler ağrılıdır — Burkulmuş eklemi hareket ettirmeyiniz — O eklem üzerine yarım saat havluya sarılı buz torbası koyunuz — Burkulmuş ayağınızın üzerine basmayınız Koltuk değneği kullanınız — Burkulmuş ayağınızın altına 4-5 yastık koyarak kalp seviyesinin üzerine kaldırınız Burkulmuş yerinizi sarkıtmayınız Şişlik, kanama ve ağrı olabilir — Burkulma kolunuzda ise kolunuz kalp seviyesi üzerinde olacak şekilde tülbentle kolunuzu boynunuza asınız — Kesinlikle sıcak havlu ya da termofor uygulamayınız Şişliğin artmasına yol açarsınız — Ovuşturmayınız O ekleminizi dinlendiriniz — Elastik sargı ile sıkmayacak şekilde sarınız — Parmaklarınızı oynatarak kaslarınızı çalışırınız Böylece kasların pompalayıcı etkisi ile şişliğin azalmasına çalışınız — Her burkulmanın altından bir kırık çıkık ya da eklem bağı yırtığı çıkabileceğini unutmayınız — Ortopedi ve travmatoloji kliniğine götürünüz

10-16-2012	#19
Prof. Dr. Sinsi	İlk Yardım Konuları Kas Kramplarında İlkyardım Bir ya da birkaç kas grubunda birdenbire ve istemimiz dışında olan kısa ya da uzun süreli kasılma kramp olarak tarif edilir Zorlu antrenman yorgunluk ya da tuz kaybı kramplara yol açabileceği gibi hiç bir neden olmadan da gece uykuda olabilir En çok ayak ve baldır kaslarında olur Bazen 10 dakika kadar devam edebilir Yaşlı kişiler, hamileler, şeker hastalığı olan damar hastalığı olan hastalarda daha sıklıkla görülür Suni böbrek tedavisi görenlerde de ağrılı kramplara kaslardaki oksijen miktarının yetersizliği yol açmaktadır Kanda kalsiyum azalması "tetani" denen kramplarla kendini gösteren önemli durumlar yaratır İshal, kusma ya da terleme basıncının yüksek olması kanda potasyum miktarının düşük olması da kas kramplarına ortam hazırlar İlaçlarda krampların ortaya çıkmasında kolaylık yaratırlar — Kişiyi sakin olarak yatırınız — Bir elinizle kramp girmiş ayak uçundan tutup yukarı doğru bükerek normal durumuna getirmeye çalışınız Diğer elinizle baldır kısmına hafifçe bastırınız — Eğer yüzüyorsanız sırt üzen yatarak dinleniniz — Sırt üzen yüzerek karaya çıkmaya çalışınız — Kramp girmiş kasın bir kaç yerini çimdikleyiniz — Elinizin kenarı ile kramp girmiş kasın üzerine hafifçe vurunuz — El ayası ile kramp girmiş kası ovuşturunuz — Kramp girmiş kasın üzerine havluya sarılmış termofor koyarak sıcak uygulayınız Bundan sonra tekrar masaj yapınız — Krampa neden fazla sıcak sonucu su ve tuz kaybı olabilir 1 litre su ya da ayrana 1 çeyrek çay kaşığı kadar tuz koyarak karıştırıp içiriniz — Her an kramp girebileceği olasılığını düşünerek denizde yalnız olarak uzağa açılmayınız — Kesinlikle alkol almış olarak denize girmeyiniz — Kramp geçtikten sonra kramp giren ayak ve baldır kaslarınızı geriniz