T.C Kronoloji

19381 OCAK - Denizbank kuruldu
1 OCAK - Gemlik Sun'i İpek Fabrikası hizmete girdi
2 OCAK - Bursa Merinos Fabrikası hizmete girdi
7 OCAK - Halk Bankası ve Halk Sandıkları Kanunu kabul edildi
12 OCAK - Türkiye-Letonya Ticaret Antlaşması imzalandı
14 OCAK - Dışişleri Bakanlığı Kanunu kabul edildi
19 OCAK - Üsküdar-Kadıköy Su şirketi ile izmir Telefon şirketinin alınmasına karar verildi,
22 OCAK - Yalova'da Termal Oteli açıldı
24 OCAK - İzmir Telefon şirketi satın alındı (No 3884)
10 şubat - Gölcük'te yeni bir tersane yapılmasına karar verildi
25 şubat - Başbakan Bayar; Balkan Paktı hazırlıklarından olarak, Yunan, Yugoslav ve Romen Başbakanlarıyla toplantı yaptı
6 MART - Atatürk'e Türk Hekimleri tarafmdan ilk konsültasyon yapıl-dı 13 MART - Kurtuluş Savaşı komutanlanndan Orgeneral Cevat Çobanlı
(Doğ: 1871) öldü
31 MART - Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği tarafmdan Atatürk'ün hastahğı ile ilgili ilk resmi tebliğ yayınlandı
11 NİSAN - Üsküdar ve Kadıköy Su Şirketi satın alındı
14 NİSAN - İzmir Konak Vapur İskelesi hizmete açıldı
19 NİSAN - Kırşehir'de deprem
25 NİSAN - Başbakan Bayar; Dışişleri Bakam ile Balkan Antlaşması ko-nuşmaları için Atina'ya gitti
27 NİSAN - Yunanistan ile Türkiye arasında dostluk antlaşması imza-landı
2 MAYIS - Ordu Süvari Ekibimiz Roma'da 'Milletler Kupasi'nı kazandı
3 MAYIS - Hava Yolları Genel Müdürlüğü Teşkilat Kanunu kabul edildi
8 MAYIS - Başbakan Bayar, Yugoslavya'yı ziyaret etti
11 MAYIS - Atatürk, Ankara'da Gazi Orman Çiftliğinde bazı bakanların yanmda, 1161937 tarihli mektubu ile hazineye bağışladığı mallar için gerekli işlemin yapılmasını istedi
Orman Çiftliği: Ankara'da, Orman, Yağmurbaba, Balgat, Macun, Gü-vercinlik, Tahar Etimesgut, Çakırlar çiftliklerinden vücut bulmuş Or-man Çiftlikleri,
Yalova, Millet ve Baltacı çiftlikleri,
Silifke'de, Tekir ve Şövalye çiftlikleri,
Dörtyol'da Portakal bahçesi ile Karabasamak Çiftliği,
Tarsus'ta Piloğlu Çiftliği
Bunlardan mevcut arazi, bina ve tesisat Fabrika ve imalathaneler, Umumî tesisat, canlı umumî demirbaş, umumî cansız demirbaş Mektuba bağlı listede bütün bunlar en küçük detayına kadar kayıtlanmıştır
19 MAYIS - Atatürk'ün sağlığında izledikleri son '19 Mayıs' ve '19 Ma-yıs şenlikleri'
20 MAYIS - İçişlerinde (3) ilçenin kurulması (Kozuk, Baykam, Sütçüler)
kanunlaştı
20 MAYIS - Atatürk; Hatay davası dolayısıyla Mersin'e hareket etti (20-24 Mayıs 1938)
23 MAYIS - İstanbul Elektrik şirketi Satın alındı
23 MAYIS - Türkiye Halk Sandığı Aş kuruldu
26 MAYIS - Atatürk'ün Ankara'dan son ayrılışı
27 MAYIS - Atatürk, İstanbul'da
27 MAYIS - Türkiye-îngiltere Kredi Antlaşması imzalandı
29 MAYIS - "150'likler"in 'Af Kanunu' Meclise geldi Cumhuriyetimizin 15 Yıldönümü dolayısıyla kabul edilen kanun 2961938 gün ve 3527
sayılı Resmî Gazete'de yayınlandı Bu konuda Atatürk'e bağlanan bir söz vardır:
"Biz onları affedeceğiz ama Onlar bizi affedecekler mi?"
30 MAYIS - Devlet Hava Yolları Genel Müdürlüğü kuruldu
l HAZİRAN - Atatürk, hekimlerin tavsiyelerine uyarak İstanbul Boğazı'nda demirleyen 'Savanora' Yatında kalmaya başladı
10 HAZİRAN - Ordu Hastabakıcı Hemşire Okulu Kanunu kabul edildi
15 HAZİRAN - Noter Kanunu kabul edildi
16 HAZİRAN - Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü kuruldu
17 HAZİRAN - Mühendislik, Mimarlık Kanunu kabul edildi
19 HAZİRAN - Romanya Kralı Carol U Atatürk'ü İstanbul'da ziyaret etti
23 HAZİRAN - Atatürk; Erdek'i ziyaret etti Savanora Yatı, Erdek ilçesinin mesire yeri olan 'Çumra' önünde demirledi
27 HAZİRAN - Avukatlık kanunu kabul edildi
28 HAZİRAN - Cemiyetler Kanunu kabul edildi
29 HAZİRAN - Beden Terbiyesi Kanunu kabul edildi
29 HAZİRAN - "Yüz ellilikler"in affıyla ilgili kanun kabul edildi
5 TEMMUZ - Türk Ordusu Hata/a girdi
13 TEMMUZ - Toprak Mahsulleri Ofisi kuruldu,
8 TEMMUZ - Hatay davası, Türkiye'nin istediği gibi çözümlendi
31 TEMMUZ - Balkan Pakh Devletleriyle Bulgaristan arasmda 'Selanik' Antlaşması imzalandı
15 ağustos - Divriği-Ilıç Demiryolu İşletmesi hizmete açıldı
24 ağustos - Tren Kemah'a ulaştı
2 EYLÜL - Hatay bağımsız oldu Millet Meclisi ilk toplantısın! yaptıCumhurbaşkanlığına Tayfur Sökmen seçildi
5 EYLÜL - Halk Bankası ve Ankara Halk Sandığı kuruldu
15 EYLÜL - Atatürk, vasiyetnamesini yazdırdı (Vasiyeti, ebediyete intikalinden sonra 28 Kasım 1938'de açılmıştır
8 EKİM - Sivas-Erzurum hattı Erzincan'a ulaşü
16 EKİM - Atatürk'ün hastalığı hakkında günlük resmî bildiriler yayınlanmaya başladı
28 EKİM - Ankara Radyosu hizmete başladı
29 EKİM - Cumhuriyetin 15 Yıldönümü bütün yurtta büyük şenlikler-le kutlandı Atatürk hastaydı Dolmabahçe Sarayı'nın özel dairesinde kalıyordu artık Sarayın nhtımma sürünerek geçen bir şehir hattı va-purundan kendisine bağlılıklarım haykıran gençlere, Türk Mille-ti'nin evlatlanna ancak pencere ardından işaret etmekle cevap ve-rebildi Önüne geçilemez son yavaş, yavaş yaklaşıyordu artık Türk Milleti Cumhuriyetin 15 Yıldönümünü kutluyordu ATATÜRK'ün Türk Ordusu'na Son Mesajı:
Zaferleri ve mazisi insanlık tarihiyle başlayan, her zaman zaferle be-raber medeniyet nurlarım taşıyan kahraman Türk Ordusu
Memleketim en buhranük ve müşkül anlarda zulümden, felaket ve musibetlerden ve düşman istilasında nasıl korumuş ve kurtarmış ise Cumhuriyetin bugünkü feyizli devrinde de askerlik tekniğinin bütün modem silah ve vasıtaları ile mücehhez olduğun halde vazifesini aynı bağlılıkla yapacağına hiç şüphem yoktur
Bugün, Cumhuriyetin onbeşinci yılım mütemadiyen artan büyük bir refah ve kudret içinde idrak eden büyük Türk Milleti'nin huzurunda Kahraman Ordu, sana kalbi şükranlanmı beyan ve ifade ederken büyük ulusumuzun iftihar hislerine de tercüman oluyorum
Türk vataninin ve Türklük camiasmın şan ve şerefine, dahilî ve hari-cî her türlü tehlikelere karşı korumaktan ibaret olan vazifeni her an ifa-ya hazır ve amade olduğuna benim ve büyük ulusumuzun orduya bah-şettiği en son sistem fabrikalar ve silahlar ile bir kat daha kuvvetlenerek büyük bir feragati nefs ve istihkarı hayat ile her türlü vazifeyi ifaya mü-heyya olduğunuza eminim Bu kanaatla kara, deniz, hava ordulanmızın kahraman ve tecrübeli komutanları üe subay ve eratım selamlar ve tak-dirlerimi bütün ulus müvacehesinde beyan ederim
KATATÜRK
Bu mesaj On beşinci Cumhuriyet Bayramı münasebetiyle Başbakan Celal Bayar tarafmdan Reisicumhur adma okundu 29 EKİM - Ihç-Erzincan demiryolu işletmeye açıldı l KASIM - TBMM'nin V Dönem 4 toplantı yılının açılışım Atatürk adına Başbakan Celal Bayar yaptı Büyük İnsan'm son açılış konuşması,
Bayar tarafmdan okundu
İkinci bir Dünya Savaşı'nın kara bulutları Avrupa'nın üstüne ağır ağır çöküyordu İnsanlar, I Dünya Savaşı'ndan ders almamışlardı Bü-yük Lider, bu savaşın kendisini yatakta yakalayacağından her zaman şikayet ediyordu
'Sayın Milletvekilleri!
Hepiniz! sevgi ve saygı ile selamlarım
Geçen sene aziz kamutay arkadaşlarıma millet ve memleket için ne gibi feyizli işler başarmak istediğimizi izah etmiştim Bugün de bunlar-dan hangilerinin bu yıl içinde yapıldığım bildirmek isterim
Sayın Arkadaşlarım!
Her şeyden önce size kıvançla arz edeyim ki millet ve memleket ge-çen seneyi de tam bir huzur ve sükun içinde yükselme ve kalkınma fa-aliyetiyle geçirmiştir
Uzun yıllardan beri devam eden ve zaman zaman had bir şekil alan Tunceli'deki toplu şekavet hadiseleri muayyen bir program dahilindeki çalışmaların neticesi olarak kısa bir zamanda bertaraf edilmiş ve o mın-tıkada bu gibi vakalar bir daha tekerrür etmemek üzere tarihe devrolun-muştur
Büyük Kamutay!
şimdiye kadar olduğu gibi bütün işlerinizde basanlar dilerim (Şid-detli ve sürekli alkışlar)'
Okuyan, Başbakan Bayar'di Atatürk, TBMM'nin V dönem 4 toplantı yılının açılış gününde bulunamamışta
7 KASIM - Atatürk, TBMM'nin yeni dönem çalışmaları için mesaj gönderdi
8 KASIM - Atatürk'ün sağlık durumunun ciddî bir hal almaşı üzerine
sabah akşam olmak üzere iki ayn tebliğ yayınlanmaya başlandı
10 KASIM - Atatürk; saat 0905'de İstanbul'da Dolmabahçe Sarayı'nda vefat etti
Müdavi ve Müşavir tabiblerin verdikleri son rapor:
'Reisicumhur Atatürk'ün umumî hallerinde vahamet dün gece saat 2400'te neşredilen tebliğden sonra her an artarak bugün, 10 ikinci teş-rin (Kasım) 1938 Perşembe günü saat dokuzu beş gece Büyük Sefimiz derin koma içinde terki hayat etmişlerdir
Müdavi tabibler: ProfDr Neşet Ömer İrdelp, ProfDr Mim Kemal Öke, Dr Nihat Reşat Belger
Müşavir tabibler: ProfDr Akil Muhtar Özden, Prof Hayrullah Di-ker, ProfDr Süreyya Hidayet Serter, Dr M Kamil Berk, Dr Abravaya Marmal'
Mukadder, beklenilen ve fakat bir türlü yakıştırılamayan acı haber bir anda İstanbul'da ve oradan da bütün yurda yayıldı Dolmabahçe Sa-rayı'nm göklerindeki nazlı bayrak, yanya inmiş, dalgalanıyordu sanki artık
Büyük Atatürk'ün, İzmir suikastı dolayısıyla 10 Haziran 1926'da Anadolu Ajansı muhabirine söyledikleri:
'Benim naçiz vücudum bir gün elbette toprak olacaktır Fakat Türki-ye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır'
Mustafa Kemal Atatürk
Mareşal (1317 - P8)

ATATÜRK'ün yakın soyağacı
Ayşe=Ahmet, ibrahim (Varyemezoğlu) ?=Ahmet (Kırmızı Hafız)
Hasan Hüseyin Zübeyde = Ali Rıza Salih=Faika Hatice
(1857-M923) (18397-1893) =Müberra

Makbule Naciye Fatma
(1885-1956) (1889-1901) (1871-1875)
Ahmet Ömer
(1874?-1883) (18757-1883)
AİLE DURUMU:
1881 Doğumu (Nüfus kağıdına göre) Selanik'te Islahhane semti Ah-met Subaşı Mahaüesi'nde doğdu Babası rüsumat (gümrük idaresi) me-muru Ali Rıza Efendi, annesi Zübeyde Hanım'dır Yeni Türk harflerinin kabulünden sonra Ankara İli tarafından düzenlenme olan yeni nüfus cüzdanının numarası 993814'tür
ÖĞRENİM DURUMU:
Okuma yazmayı Selanik'te Semsi Efendi okulunda öğrendi Bunu Fevziye okulu ile sekiz sınıflı bir hale gelen Rüştiye kısmı takip etti Ba-basının ölümü ile (28 Kasım 1893) öğrenimine son verdi Mülki rüştiye-sine başladı Öğretmeni Hüseyin Efendi'nin sert muamelesi yüzünden bu okuldan ayrıldı
1893 Selanik Askeri Rüştiyesi'ne imtihanla 3 sınifa girdi Mustafa adındaki matematik öğretmeni:
- Senin de benim de adım Mustafa Birbirine karışıyor Bundan son-ra senin adın 'Mustafa Kemal' olsun! dedi
1895 Askerî Rüştiyeyi bitirerek Manastır Askerî İdadisi'ne geçti Ta-til dönemlerinde Selanik'te 'College des Freres de la Salle'm özel kursla-rmda devam ederek Fransızcasını kuvvetlendirdi
1898 idadiyi bitirdi
1899 İstanbul'da Harp Okulu (13 Mart 1899) piyade sınıfına girdi Okul numarası 1283 (apolet)ti
1899 Öğretim yılında (1899-1900), birinci sınıfta bulunan 736 arkada-şı arasında, ortalama ve bütün derslerden 459 not ahp 29'uncu olarak 2 sınifa geçti
1900 1900-1901 öğretim yılında, 2 sınıfta bulunan 420 arkadaşı ara-sında 11 olarak 3 sınifa geçti
1902 Harp Okulu'nu, 459 öğrenci arasında 8/likle bitirdi Diploma numarası 5998'di 10 şubat 1902
1902 10 Şubat 1902'te Harp Akademisine girdi
1905 11 Ocak 1905'te Harp Akademisini bitirdi Kurmay subay ol-muştu Fransızca ve Almanca biliyordu
ASKERLİKTE YÜKSELME DURUMU:
1902 10 şubat 1902'de teğmen
1903 Üsteğmen,
1905 11 Ocak 1905'te yüzbaşı (Kurmay),
1907 20 Haziran 1907'de kolağası (kıdemli binbaşı),
1911 27 Kasım 1911'de binbaşı,
19141 Mart 1914'te yarbay,
1915 l Haziran 1915'te albay,
1916 19 Mart 1916'da mirliva (Tümgeneral), 1919 8 Temmuz 1919'da askerlikten ayrıldı 5 Ağustos 1921'de yeni-den orduya döndü
1921 19 Eylül 1921'de müşir (Mareşal), ASKERLİKTE GÖREV YERLERİ VE TUTUMU:
1905 11 Ocak 1905'te 37 arkadaşıyla beraber kurmay yüzbaşı olarak Orduya katıldı Sarayın şüphesi üzerine tutuklandı Kısa bir süre sonra kurmay stajı için Şam'da bulunan 5 Ordu'ya gönderildi
(Ocak 1905-Ekim 1907)
1906 Bazı arkadaşıyla birlikte (Ekim 1906)'da Şam'da gizli 'Vatan ve Hürriyet' cemiyetim kurdu Bir ara gizlice Selanik'e uzandı
1907 Rütbesi Kolağası (kıdemli yüzbaşı) oldu ve Sam Ordusu Kur-may Başkanlığı'na geçirildi
1907 13 Ekim 1907'de Makedonya'da bulunan 3 Ordu Karargatuna nakledildi
1908 22 Haziran 1908'de Rumeli Doğu Bölgesi Demiryolları (Selanik-Üsküp) Müfettişi
1909 31 Mart (13 Nisan) ayaklanması üzerine Hareket Ordusu Kur-may Başkanı olarak İstanbul'a hareket etti (24 Nisan'da İstanbul'a gir-di)
1909 6 Eylül 1909'da Selanik'te 3 Ordu Piyade Subay Talimgahı Ko-mutanhğı'na tayin edildi Ancak, İttihat ve Terakki Liderlerinin Musta-fa Kemal'i istememeleri üzerine, 38 Piyade Alay Komutanlığına nakle-dildi
1910 Arnavutluk'ta çıkan isyan dolayısıyla Mahmut Şevket Paşa'nm kurmayı olarak bu harekata katıldı
1911 27 Eylül 1911'de Genelkurmay karargahına nakledildi
1911 15 Ekim 1911'de birkaç arkadaşı ile kıyafet değiştirerek gizlice Mısır'a, oradan da Tobruk'a geçti Ethem Paşa'nm Kurmay Başkanı ola-rak Trablusgarp Savaşı'na katıldı
1912 11 Mart 1912'de Deme Komutanı oldu
1912 25 Kasım 1912'de Bahr-ı Sefid Boğazı (Çanakkale) Kuvay-ı Mü-rettebesi Harekat Şubesi Müdürlüğüne ve daha sonra Bolayır Kolordu-su Kurmay Başkanlığı'na atandı
1913 Sofya Ataşemiliteri, aynı zamanda ek görevle 11 Ocak 1914'ten itibaren Belgrat ve Çetine ateşeliklerine atandı
1938 75
1915 2 şubat 1915'te 19 Tümen Komutanhğı'na atandı 25 şubat 1915'de tümenin kuruluşunu tamamlayarak Maydos'a geldi
1915 İngiliz Seddülbahir'e çıkartma yaptılar Mustafa Kemal, emir beklemeden taarruza geçerek düşmanı durdurdu Bir kısım askerin cep-hanemiz kalmadı diyerek, çekilmek isteyişim;
- Cephaneniz yoksa, süngünüz var!
emriyle ön hatlara kadar giderek durdurdu Sonra şu emri verdi:
- Sizden taarruz değil, ölmenizi istiyorum 1915 8 Ağustos 1915'de Anafartalar Grubu ve aynı zamanda 19 Ağustos'tan itibaren 16'ncı Kolordu Komutanhğı'na atandı
1915 10 Ağustos 1915 sabahın erken saatlerinde düşman Anafarta-lar'dan bütün gücü ile saldınya geçti Savaşı Conkbayın'ndan idare ederken bir şarapnel parçası göğsüne isabet etti Göğüs cebinde bulu-nan saati, büyük komutanı muhakkak bir ölümden kurtardı
1916 27 Ocak 1916'da karargahı önce Edirne'de ve sonra Diyarba-kır'da bulunan 16'ncı Kolordu Komutanhğı'na atandı
1916 6/7 Ağustos 1916'da Bitlis ve Muş'u Ruslar'dan geri aldı (Veya 7/881916 2 kurtuluşu 1451917)
1917 2 Ordu Komutan Vekili oldu (7 Mart 1917) Burada Meşrutiyet yıllarında tanıştığı ismet Paşa (İnönü) ile ilk görev arkadaşlığı yaptı 1917 18 Mart 1917'de 2 Ordu Komutanhğma asaleten tayin edildi 1917 5 Temmuz 1917'de 7 Ordu Komutanhğma atandı 1917 7 Ordu Komutanı sıfatıyla memleketin ve ordunun durumunu açıklayan tarihi raporunu hazırlayarak gönderdi Bu raporunda; Al-manlar'ın komutası altında Türk Silahlı Kuvvetleri'nin kırılmakta oldu-ğunu belirtiyor, kalan kuvvetlerin anayurdun savunabilmesi için geride hazır buhmdurulmasmı istiyor, 'saltanat dahi çökebilir' diyordu (20 Eylül 1917)
1917 9 Ekim 1917'de 2 Ordu Komutanhğma atandı 1917 Bu göreve başlamadı Rapor ve uyarmalannın dikkate ahnma-ması üzerine görevinden aynlarak İstanbul'a döndü
1917 7 Kasım 1917'de İstanbul'da Genel Karargah'ta görevlendirildi
1917 15 Aralık 1917'de Veliaht Vahidettin Efendi ile birlikte Alman-ya'ya gitti Seyahat süresince Veliahd'e memleketin durumunu anlat-maya çalıştı Geleceğin Padişahi'na birçok bilmediği yönleri anlattığı kanısındaydı Almanya savaşı kaybetmişti
1918 7 Ağustos 1918'de 7 Ordu Komutanhğma atandı
1918 İngiliz kuvvetleri, Arapların da yardımıyla yeniden saldınya
76 1938
eçti Mustafa Kemal, Halep Şehri içinde sokak savaşı yapmak zorunda kaldı
1918 26 Ekim 1918'de düşman saldırışı, Halep'in kuzeyinde, bugün-kü millî sınırlanmızda durduruldu
19181 Dünya Savaşı artık son bulunuyordu Mağluplar arasında Os-manlı İmparatorluğu da vardı 27 Ekim 1918 günü Ege Denizi'nde, Lim-ni Adaşı' nin Mondros Limanında 'Agamemnun' adlı İngiliz savaş gemi-sinde, silah kesilmesi için konuşmalara başlanılmıştı
1918 30 Ekim 1918'de Mondros Mütarekesi (saat 2030) imzalandı
1918 31 Ekim 1918'de, Alman Generali Liman Von Sanders'in yerine 7 Ordu Komutanlığı ile birlikte 'Yıldırım Ordulan Grup Komutanü-ğı'na atandı
1918 7 Kasım 1918'de 'Yıldırım Ordulan Grubu' ile '7 Ordu Kararga-hı'nın lağvı üzerine Mustafa Kemal Paşa Harbiye Nezareti emrine atan-dı
1918 îstanbul'a döndü Haydarpaşa'dan karşı kıyıya geçerken, lima-nı doldurmuş olan düşman gemilerine, iç geçirerek baktı Dört uzun yıl, dört kıtada dövüşen Osmanlı İmparatorluğu , bugünü görmek için mi dövüşmüştü?
Yaverine;
- Geldikleri gibi gidecekler' dedi (13 Kasım 1938)
1918 15 Kasım 1918'de Padişah Vahdettin ile görüştü
1918 17 Kasım 1918'de 'Minber' gazetesinde, siyasî ve askerî konular üzerinde kendisiyle yapılmış bir röportaj yayınlandı
1918 Temps' Gazetesi muhabirine, 'Mondros Mütareke namesinin tatbik şekli' hakkında demeç verdi
1918 Padişah Vahdettin ile ikinci defa görüştü 29 Kasım 1918
1918 Padişah Vahdettin ile üçüncü defa görüştü 20 Aralık 1918
1919 30 Nisan 1919'da geniş yetkilerle merkezi Erzurum'da bulunan 9 Ordu Müfettişliği'ne atandı Bu görevin adı 15 Haziran 1919'dan son-ra 3 Ordu Müfettişliği oldu
1919 Padişah Vahdettin ile dördüncü defa görüşüp veda etti 15 Ma-yıs 1919
191916 Mayıs 1919 Milleti'nin şefkat ve civanmertliğine güvenerek ve O'nun temiz, tükenmez feyz ve kudret kaynağından kuvvet alarak, KURTULUŞ SAVAŞI'm açmak üzere İstanbul'dan Bandırma vapuru ile Samsun'a hareket etti
1921 5 Ağustos 1921-29 Ekim 1923 arası TBMM Hükümeti Ordulan
1938 77
Başkomutanı
1927 30 Haziran 1927'de askerlikten emeküye ayrıldı Katıldığı Savaşlar:
1911-1912 Osmanh-îtalya Savaşı,
1912-1913 Balkan Savaşı,
1914-1918 Birinci Dünya Savaşı,
1919-1922 Kurtuluş Savaşı
NİŞAN, MADALYA VE TAKDİRNAMELERİ:
1906 Beşinci Rütbeden Mecidî Nişanı,
1913 Dördüncü Rütbeden Osmanî Nişanı,
1914 Fransa Hükümeti tarafından, Lejyon Donör Nişanı,
1915 Bulgaristan Hükümeti tarafından Sen Aleksandr Nişanının Ko-mandör Rütbesi
1915 Harp Madalyası,
1915 Gümüş Muharebe Liyakat Madalyası,
1916 Altın Muharebe Liyakat Madalyası, 1916 Üçüncü Rütbeden Osmanî Nişanı, 4 1916 Birinci ve İkinci Rütbeden Demir Salip Nişanları, < 1916 İkinci Rütbeden Mecidî Nişanı, î
1916 Avusturya-Macaristan tarafından Üçüncü Rütbeden Muharebe Liyakat Madalyası ve İkinci Rütbeden Harp Alameti Askerî Liyakat Ma-dalyası,
1917 İkinci Rütbeden Osmanî Nişanı, Altın, Muharebe İmtiyaz Ma-dalyası,
1917 Birinci Rütbeden Kılıçlı Mecidî Nişanı,
1918 Alman İmparatoru tarafından Birinci Rütbeden Kron do Prus Nişanı,
1923 Yeşil ve kırmızı şeritli İstiklal Madalyası, (21 Kasım 1923)
YAZDIĞI VE ÇEVİRDİĞİ ESERLER:
DMustafa Kemal: Cumalı Ordugahı (Süvari, bölük, liva talim ve manevraları) Selanik 1325/1909/41 S 7 kroki
2)Mustafa Kemal: Tabiye Tatbikatı Seyahati I Selanik 1327/1911/Se-lanik Matbaa-i Askeriyesi 40'S 4 Harita (V Kolordu Erkanıharbiyesi I sb 2 ks)
3)Mustafa Kemal: Zabit ve kumandan ile hasbihal İstani 1334/1918/Minber Matbaası 16 s
4)LİTSMANN, Gen Kari: Bölüğün Muharebe Talimi Çeviren: Mus-tafa Kemal, İstanbul 1328/1912/ Mahmutbey Matbaası-Ibrahim Hilmi
78 , 1938
Başkomutanı
1927 30 Haziran 1927'de askerlikten emeküye ayrıldı Katıldığı Savaşlar:
1911-1912 Osmanh-îtalya Savaşı,
1912-1913 Balkan Savaşı,
1914-1918 Birinci Dünya Savaşı,
1919-1922 Kurtuluş Savaşı
NİŞAN, MADALYA VE TAKDİRNAMELERİ:
1906 Beşinci Rütbeden Mecidî Nişanı,
1913 Dördüncü Rütbeden Osmanî Nişanı,
1914 Fransa Hükümeti tarafından, Lejyon Donör Nişanı,
1915 Bulgaristan Hükümeti tarafından Sen Aleksandr Nişanının Ko-mandör Rütbesi
1915 Harp Madalyası,
1915 Gümüş Muharebe Liyakat Madalyası,
1916 Altın Muharebe Liyakat Madalyası, 1916 Üçüncü Rütbeden Osmanî Nişanı, 4 1916 Birinci ve İkinci Rütbeden Demir Salip Nişanları, < 1916 İkinci Rütbeden Mecidî Nişanı, î
1916 Avusturya-Macaristan tarafından Üçüncü Rütbeden Muharebe Liyakat Madalyası ve İkinci Rütbeden Harp Alameti Askerî Liyakat Ma-dalyası,
1917 İkinci Rütbeden Osmanî Nişanı, Altın, Muharebe İmtiyaz Ma-dalyası,
1917 Birinci Rütbeden Kılıçlı Mecidî Nişanı,
1918 Alman İmparatoru tarafından Birinci Rütbeden Kron do Prus Nişanı,
1923 Yeşil ve kırmızı şeritli İstiklal Madalyası, (21 Kasım 1923)
YAZDIĞI VE ÇEVİRDİĞİ ESERLER:
DMustafa Kemal: Cumalı Ordugahı (Süvari, bölük, liva talim ve manevraları) Selanik 1325/1909/41 S 7 kroki
2)Mustafa Kemal: Tabiye Tatbikatı Seyahati I Selanik 1327/1911/Se-lanik Matbaa-i Askeriyesi 40'S 4 Harita (V Kolordu Erkanıharbiyesi I sb 2 ks)
3)Mustafa Kemal: Zabit ve kumandan ile hasbihal İstani 1334/1918/Minber Matbaası 16 s
4)LİTSMANN, Gen Kari: Bölüğün Muharebe Talimi Çeviren: Mus-tafa Kemal, İstanbul 1328/1912/ Mahmutbey Matbaası-Ibrahim Hilmi
78 , 1938
Kitaphane-i İslam ve Askerî 74 + 5 s l kroki (Yeni Tabiye ve Seferiye Külliyatı, No 5)
5)Litsmann, Gen Kari: Takinun Muharebe Talimi Çeviren: Mustafa Kemal Selanik 1324/1908/ Asır Matbaası - Selanik Kütüphanesi 64 s l kroki
6)Gazi Mustafa Kemal: Nutuk Ankara 1927 Türk Ocakları Heyeti Merkeziye Matbaası 627 s plan 3 harita 5 kuruluş
Not: Cumhuriyet Halk Fırkasi'nm 2 Büyük Kurultayı'nda (15-20 Ekim 1927 tarihleri arasmda) söylenmiştir Bu tarihten sonra Kurtuluş Savaşı'mızı bütün ayrıntılarıyla dile getiren bu eserin çeşitli baskıları yapılmıştır Millî Eğitim Bakanlığı yayınları arasmda mevcuttur
7)Atatürk, Gazi Mustafa Kemal: Geometri (Geometri öğretenlerle, bu konuda kitap yazacaklara kılavuz olarak Kültür Bakanlığı'nca neşre-dilmiştir) İstanbul 1937 Devlet Basımevi 47 s şekilli
Not: Atatürk'ün çeşitli konuşmaları, sohbetleri, söylevleri, sağlığın-da ve ebediyete intikalinden sonra toplanmış ve kitap halinde yayınlan-mıştır millî Eğitim Bakanlığı yayınları arasında bulunan 'Atatürk ve Devrimleri Tarihi Bibliyografyası' adlı eserde bu tür eserleri bulmak mümkündür
BAZI ÖZELLİKLERİ:
Vücut Ölçüleri: Boy 174, Kilo 74-76 arasmda değişik, ayakkabı No 43
Kahvaltı etmezdi Kahve ve sigara içerdi Öğle yemeklerim genellik-le bir bardak limonata veya ayranla geçiştirirdi Akşam sofrası bir nev'i meşveret sofrası olur ve uzun sürerdi
Sevdiği yiyecekler arasmda kuru fasulye, pilav, omlet, kavun başta gelirdi
Pijama giymeyi sevmez, beyaz gecelik entarisiyle yatardı
En kızdığı zaman en ağır sözü: 'şaşanm akl-ı perişanına, ahmak'di
SEVDİĞİ ŞARKILAR;
- Cana Raldbi Handan Edersin
- Mani Oluyor Halimi Takdire Hicabım
- Sen Bezmimize Geldiğin Akşam Neler Olmaz
- Bade-i Vuslat İçilsin Kase-i Fağfurdan



11 KASIM - Anayasanın 34 maddesi uyarınca yeni Reisicumhur ada-ymın seçilmesi için TBMM toplantısından evvel parti grubu toplandı
11 KASIM - Malatya Milletvekili İsmet İnönü; parti grubunda mev-cut 323 milletvekilinin 322'si ve TBMM'de oylamaya katılan 348 üyenin
1938 79
oybirliğiyle Cumhurbaşkanhğma seçildi
Kabineyi kurmakla Celal Bayar görevlendirildi
16 KASIM - Başbakan Celal Bayar, oya katılan 342 üyenin oybirliğiyle güven aldı
16 KASIM - Atatürk'ün İstanbul'da Dolmabahçe'deki katafalkı önünden geçen halk çokluğu arasmda 7 kadınla, 4 erkek ezilerek öldü Atatürk'ün cenaze namazım Diyanet işleri Başkanı OrdProf şerafettin Yalkaya kıldırdı
19 KASIM - Atatürk'ün Naaşı istanbul'dan Ankara'ya götürüldü Ata'nın Naaşı; 16-19 Kasım günleri Dolmabahçe'de katafalk içinde hal-kın ziyaretine bırakıldığı 19 Kasım günü tabut, on iki generalin eşliğin-de saraydan alındı, göz yaşları arasmda Saraybumu'ndan Zafer muhri-biyle Yavuz Savaş gemisine taşındı Yavuz, Aziz Naaşı, İzmit'te trene bıraktı Yaslı insan selini yararak geçen tren, hıçkırıklar içinde 20 Ka-sım'da Ankara'ya vardı
On iki milletvekili tarafından trenden alınan tabut, top arabasma ko-nularak TBMM önündeki katafalka yerieştirildi Ankara halkı ve civar illerden gelenler 2 gün 2 gece ATA'nın önünden son bir defa daha geç-tiler
21 KASIM - Atatürk'ün Naaşı, törenle Ankara Etnografya Müzesin-deki geçici kabrine konuldu
21 KASIM - Türkiye Cumhuriyeti'nin 2 Cumhurbaşkanı, Atatürk'ün yakın arkadaşı İsmet İnönü, Atatürk için Millete yayınladığı beyanna-mede 'Vatan Sana Minnettardır' dedi
inönü'nün Millete Bildirişi:
'Büyük Türk Mületine;
Bütün ömrünü hizmetine vakfettiği sevgili milletinin ihtiram kolları üstünde Ulu Atatürk'ün fani vücudu istirahat yerine tevdi edilmiştir Hakikatte yattığı yer, Türk milletinin Önün için aşk ve iftiharlarla dolu olan kahraman ve vefalı göğsüdür
Atatürk, tarihte uğradığımız en zalim ve haksız itham gününde mey- a dana atılmış, Türk milletinin masum ve haklı olduğunu iddia ve ilan et-1 mistir
İlk önce ehemmiyeti kavranmamış olan gür sesi asla yıpranmayan bir kuvvetle nihayet bütün cihanın şuuruna nüfuz etmiştir
En büyük zaferleri kazandıktan sonra da Atatürk, ömrünü ya Türk milletinin haklarım, insaniyete ezelî hizmetlerim ve tarihe hal tiği meziyetlerim ispat etmekle geçirmiştir Milletinin büyüklüğüne kudretine, faziletine, medeniyet istidadma ve mükel]ef olduğu insani-
yet vazifelerine sarsılmaz bir itikadı vardı 'Ne Mutlu Türküm Diyene!'
Dediği zaman, kendi engin ruhunun hiç görünmeyen aşkını, en ma-nalı bir surette hülasa etmişti
Fena zihniyet ve idare ile geri bırakılmış Türk cemiyetim en kısa yol-dan insanlığın en mütekamil ve temiz zihniyetlerle mücehhez modem devleti haline getirmek, O'nun başlıca kaygısı olmuştur Teşkilatı Esasi-yemizde ve bugün hizmet basında, irfan muhitinde ve geniş halk içinde bulunan vatandaşların vicdanlarmda yerleşmiş olan laik, milliyetçi, halkçı, inkılapçı, devletçi Cumhuriyet bize bütün evsaflanyia Ata-türk'ün en kıymetli emanetidir
Üfulünden beri Atatürk'ün aziz adı ve hatırası, bütün halkımizm en candan duyguları ile sarılmıştır Memleketimizin her köşesinde ve bü-tün milletçe kendisine gösterdiğimiz samimi bağlılık, devlet ve milleti-miz için kudret ve vefanın beliğ misalidir Türk Milleti' nin Aziz Ata-türk'e gösterdiği sevgi ve saygı, onun, niçin Atatürk gibi bir evlat yetiş-tirebilir bir kaynak olduğunu bütün dünyaya göstermiştir
Atatürk'e tazim vazifelerimizi ifa ettiğimiz bu anda halkımıza kal-bimden gelen şükran duygularım ifade etmeyi, ödenmesi lazım bir borç saydım
Milletler arasında kardeşçe bir insanlık hayatı Atatürk'ün en kıymet-li ideali idi Bütün dünyada, ölümünün gördüğü ihtiramı, insanlığın ati-si için ümit verici bir müjde olarak selamlarım Bu sözlerim, yazılan ile ve toprağımızda şövalye askerleri ve mümtaz şahsiyetleriyle yasımıza iştirak eden bütün milletlere Türk Milleti adına şükranlarınım ifadesidir
Devletimizin banisi ve milletimizin fedakar, sadık hadimi, insanlık idealinin aşık ve mümtaz siması eşsiz Kahraman Atatürk VATAN SANA MİNNETTARDIR!
Bütün ömrünü hizmetine verdiğin Türk Milleti ile beraber, senin hu-zurunda tazim ile eğiliyoruz
Bütün hayatında, bize ruhundaki ateşten canlılık verdin Emin ol, aziz hatıran sönmez meşale olarak ruhumuzu daima ateşli ve uyanık tu-tacaktır'
İsmet İNÖNÜ

26 KASIM - İsmet înönü'ye, CH Partisi değişmez genel başkanı unvanı verildi
28 KASIM - Atatürk'ün vasiyetnamesi açıldı
TC
Ankara
3'üncü Sulh Hukuk
Mahkemesi
Sayı: 1938/95 T
Terki hayat eden Cumhurbaşkanı Atatürk'ün 28111938 tarihinde mahkememizde açılan vasiyetnamenin sureti aşağıya çıkarılmıştır ,
Dolmabahçe, 591938 Perşembe |
"Malik olduğum bütün nukut ve hisse senetleriyle Çankaya'daki menkul ve gayrimenkul emvalim! Cumhuriyet Halk Partisine atideki şartlarla terk ve vasiyet ediyorum
1- Nukut ve hisse senetleri şimdiki gibi İş Bankası tarafından nema-landınlacaktır
2- Her seneki nemadan bana nispetleri şerefi mahfuz kaldıkça yaşa-dıkları müddetçe Makbule'ye ayda bin, Afet'e 800, Sabiha Gökçen'e 600, Ülkü'ye 200 lira ve Rukiye ile Nebile'ye şimdilik 100'er lira verilecektir
3- Sabiha Gökçen'e bir ev alınabilecek ayrıca para verilecektir,
4- Makbule'nin yaşadığı müddetçe Çankaya'da oturduğu ev de emrinde kalacaktır
5- ismet inönü'nün çocuklanna yüksek tahsillerim ikmal için muhtaç olacakları yardım yapılacaktır
6- Her sene nemadan mütebaki miktar yan yanya Türk Tarih ve Dil Kurumlanna tahsis edilecektir
K ATATÜRK
12 ARALIK - Sivas-Erzincan demiryolu hizmete açıldı
12 ARALIK - Yeni Erzincan İstasyonu hizmete açıldı
12 ARALIK - Diyarbakır-Cizre-Van demiryolu yapmuna başlandı
21 ARALIK - Devlet Şurası Kanunu kabul edildi
26 ARALIK - CHP Olağanüstü Kurultayı'nca Kemal Atatürk 'Ebedî Baş- l
kan', İsmet İnönü 'Değişmez Başkan' seçildi,
28 ARALIK -Millî Eğitim Bakanlığına Hasan Ali Yücel getirildi,
31 ARALIK -11 ilde kısmî seçim yapıldı

1939

25 OCAK - Bayar, Başbakanlıktan çekildi
25 OCAK - Yeni Hükümeti kurmakla Dr Refik Saydam görevlendirildi
Başbakan : Dr Refik Saydam
Adliye Bakam : Tevfik Fikret Sılay, Savunma Bakam : Gen Naci Tınaz İçişleri Bakam : Faik Öztrak Dışişleri Bakam : şükrü Saraçoğlu Maliye Bakam : Fuat Ağralı Bayındırlık Bakam : Ali Çetinkaya Eğitim Bakam : Hasan Ali Yücel Ekonomi Bakam : Hüsnü Çakır Sağlık Bakam : Dr Hulusi Alataş, Gümrük ve İn Bakam : Ali Rıza Tarhan Tarım Bakam : Muhlis Erkmen
27 OCAK - TBMM'nin son birleşimi Hükümete oya katılan 341 üyenin oybirliğiyle güven oyu verildi TBMM seçimlerin yenilenmesine karar verdi
19 şubat - Yurdun 158 yerinde yemden 158 halkevi açıldı
28 şubat - İstanbul Tramvay ve Tünel İdaresi satın alındı
6 MART - İnönü, İstanbul Üniversitesi'nde konuştu: 'Atatürk'ün ebedî adım hep beraber yüreklerimizden taşan sevgi ve tazim hisleriyle bir daha yad edelim O'nun hatırasına karşı samimi tezahüratınızla yer-yüzü göklere kadar bir daha çınlasın'
17 MART - Bulgar Başbakanı Köse-İvanof Ankara'ya geldi
21 MART - Kurtuluş Savaşı komutanlanndan Korgeneral Ali Hikmet
Ayerdem (Doğ: 1877) öldü 26 MART - Milletvekili seçimleri yapıldı l NİSAN - Türk-Amerikan Ticaret Antlaşması imzalandı
3 NİSAN - TBMM açıldı İnönü, Meclisin oybirliğiyle Cumhurbaşkanı seçildi
3 NİSAN - Dr Refik Saydam Başbakan oldu Kabineyi kurdu ve 389 oyla güven aldı
2 MAYIS - Ulaştırma Bakanlığı vazife ve teşkilat kanunu kabul edildi
2 MAYIS - Neşriyat Kongresi Başbakan'ın konuşmasıyla açıldı
2 MAYIS - İnönü, Fransa Genelkurmay Başkanı Gen Veygand'ı kabul etti
8 MAYIS - Türk-Alman Kredi Antlaşması imzalandı
12 MAYIS - Türk-İngiliz Antlaşması imzalandı Müşterek bildiri:
'Türkiye Hükümeti ve Büyük Britanya Hükümeti bir saldın hareketinin Akdeniz Bölgesinde bir savaşa yönelmesi halinde bilfiil işbirliği yap-maya ve güçlerinin bütünü ile yardım ve ilgiyi birbirlerine göstermeye hazır bulunduklarım beyan ederler' ikinci Dünya Savaşı kara bulutları Avrupa'ya yayılmaya başlamıştı
27 MAYIS - Ticaret Bakanlığı vazife ve teşkilat (No 3614) kanunu kabul edildi
29 MAYIS - CHP 5 Kurultayı toplandı
23 HAZİRAN - Türkiye ile Suriye arasmda arazi mesailinin kan suret-te hallini mutazammın' antlaşma imzalandı 3061939 gün ve 3658 sayılı kanunla onaylanan bu antlaşma gereğince 'Hatay' sorunu da çözümleniyordu
26 HAZİRAN - Ankara Havagazı şirketi salın alındı
29 HAZİRAN - Hatay'ın Türk olan yöneticileri bu devletin anavatana bağlanmasını istediler Olağanüstü toplanan Hatay Meclisi oybirli-ğiyle anavatana katılma karan aldı
30 HAZİRAN - TBMM Hatay'ın anavatana katılmasmı oybirliğiyle onayladı
4 TEMMUZ - Umumî Murakabe Heyeti kuruldu
5 TEMMUZ - Millî Piyango İdaresi Kanunu kabul edildi
5 TEMMUZ - CHP İl Başkanlıktan Valilerin uhdesinden alındı
6 TEMMUZ - Ankara Bira Fabrikası Tekel yönetimine geçti
7 TEMMUZ - Hatay İli kuruluş (No 3711) kanunu kabul edildi
8 TEMMUZ - Ahsam ve Kuluşkur Köprüleri hizmete açıldı
20 TEMMUZ - Aviski Köprüsünün (Diyarbakır-Cizre arası) temeli atıldı
20 TEMMUZ - Afyonkarahisar Gan hizmete açıldı
20 TEMMUZ - Samsun'da sel felaketi
23 TEMMUZ - Hatay'da törenle Fransız bayrağı indirildi Sanlı Türk Bayrağı çekildi Hatay'da kalan son Fransız Birliği de 23 Temmuz 1939'da ayrıldı
28 TEMMUZ - Tren Aşkale'ye ulaçta
l AĞUSTOS - Cip Köprüsü hizmete girdi
11 ağustos - İnönü, Romanya Kralı Carol ile İstanbul'da görüştü
23 AĞUSTOS - Tekirdağ şarap fabrikası hizmete girdi
l EYLÜL - İKİNCİ DÜNYA savaşı başladı Alınan Orduları Lehistan topraklanna girdi
6 EYLÜL - Tren, Erzurum'a ulaştı
7 EYLÜL - Fransız Cumhurbaşkanı Alber Löbrü, înönü'ye mesaj gönderdi
10 EYLÜL - Karabük Demir ve Çelik fabrikaları üretime başladı
22 EYLÜL - Dikili depremi 46 vatandaş öldü Yüzlerce ev yıkıldı
23 EYLÜL - Tekirdağ Şarap Fabrikası hizmete girdi
27 EYLÜL - Moskova'da Türk-Sovyet görüşmeleri, Saraçoğlu-Molotof arasında başladı
17 EKİM - Moskova'da 23 günden beri süregelen Türk-Sovyet görüşmeleri kesildi
19 EKİM - Türkiye-Fransa-İngiltere Üçlü Yardım (Ankara Paktı) Antlaşması imzalandı Antlaşma hiçbir devlete karşı olmayarak, yalnız savunmayı içine alıyordu Bu antlaşmanın yüklediği koşullar, arasında Türkiye'nin bu yönden kuzey komşusu Sovyet Rusya ile silahlı bir anlaşmazlığa düşmeyeceğine dair açık kayıtlar konulmuştu (Kanun No 3738)
22 EKİM - Sivas Lokomotif Vagon Atölyesi açıldı
26 EKİM - TBMM yeni binasının temeli atıldı
10 KASIM - Atatürk'ün ebediyete intikalinin yıldönümü
10 KASIM - Atatürk Haftası (10-16 Kasım 1939)
22 KASIM - Tercan'da deprem 7 ARALIK - Kastamonu hastanesi açıldı
20 ARALIK - Kurtuluş Savaşı komutanlarından Orgeneral Yakup Şevki
Subaşı (Doğ: 1876) öldü 25 ARALIK - Kurtuluş Savaşı komutanlarından Korgeneral Ömer Halis Bıyıktay (Doğ: 1883) öldü
27/28 ARALIK - Türkiye'nin en büyük deprem facialanndan birisi Erzincan'da oldu Son elli yılda dünyada meydana gelmiş en ağır 15 deprem arasındadır 40000 kayıp

1940

8 OCAK - Türkiye-Fransa-îngiltere Kredi Antlaşması imzalandı
18 OCAK - Millî Korunma Kanunu (No 3780) kabul edildi
30 MART - Türkiye-Suriye Dostluk ve İyi Komşuluk Antlaşması imzalandı
31 MART - Bursa çevresinde 'Gölbarajı' hizmete girdi
9 NİSAN - Alman Orduları Danimarka ve Norveç'e girdi
17 NİSAN - Köy Enstitüleri Kanunu (No 3803) kabul edildi
9 MAYIS - İngiliz Başbakanı Churchill'in mesajı:' Türkiye'nin bu zamanda bize müzahereti hepimize cesaret verecek bir amildir'
10 MAYIS - Alman Orduları Lüksenburg ve Hollanda'ya girdi
13 MAYIS - Alman Orduları Fransa'ya girdi
19 MAYIS - İstanbul'da Dolmabahçe Stadı' nin temeli atıldı
20 MAYIS - Devlet Konservatuarı kuruluşu hakkında (No 3829) kanun kabul edildi
28 MAYIS - Bingöl'de deprem Köylerde tahribat
22 HAZİRAN - Fransa silah kesme antlaşması imzaladı
29 HAZİRAN - Türk-Alman Antlaşması imzalandı
2 EYLÜL - Tren Bismil'e ulaştı
20 EKİM - 3 Nüfus sayımı
1927:13648270,1935:16158018,1940:17820950,19 40 87 945:18790,174,1950: 20947188,1955: 24064763, 1960: 27754820,1965: 31391421,1970: 35666549

28 EKİM - İtalya, Yunanistan'a saldırdı
2 KASIM - Ankara Erkek Teknik Öğretmen Okulu kuruldu
4 KASIM - Ankara, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesmm yeni ek binası hizmete girdi
25 KASIM - İstanbul, Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, Çanakkale ve Kocaeli'yi sınırları içine alan sıkıyönetim ilan edildi
30 KASIM - İstanbul'da karartma başladı
19 ARALIK - Alman saldırısına uğramış olan Yunanistan'a 'Kurtuluş' şi-lebiyle yardım malzemesi gönderildi
20 ARALIK - Arapgir, Çemişkezek, Hozat, Kalan ve Nazmiye'de şiddetli deprem

1941

1 OCAK - İngiltere Başbakanı Churchili, Anadolu Ajansı vasıtasıyla Türk Milletine mesaj gönderdi: ' Geçen müşkül aylarda Türkiye'nin değişmez dostluğuna mahzar olduk'
2 OCAK - Pamuk Kongresi toplandı
14 OCAK - İnönü (Türk) Ansiklopedisi Bürosu çalışmaya başladı
17 OCAK - Türk-Bulgar Antlaşması imzalandı
27 ocak- Behice Boran'ın çıkardığı aylık fikir ve sanat dergisi Yurt ve Dünya yayımlanmaya başladı
18 ŞUBAT - Petrol Ofisi kuruldu
27 ŞUBAT - Büyük Britanya Dışişleri Bakam Anthony Eden Ankara'ya geldi
4 MART - Alman BüyükelçisiVon Papen, İnönü'ye, Adolf Hitler'in mesajını getirdi
19 MART - Sıkıyönetim 3 ay daha uzatıldı
21 MART - Türkiye Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, Alman Devlet Başkanı Hitler'e cevabî mesaj gönderdi
24 MART - Türk-Rus deklarasyonu: ' Türkiye herhangi bir saldınya uğradığı takdirde, Sovyet Rusya tarafsızlığını koruyacaktır'
27 NİSAN - Antakya'da hafif deprem ';
5 HAZİRAN - Ankara'da I Coğrafya Kongresi toplandı
18 HAZİRAN - Türk-Alman Dostluk Antlaşması imzalandı (No 4072)
20 HAZİRAN - İnönü ile Alman Devlet Reisi Adolf Hitler arasında karşılıklı mektuplar gönderildi
22 HAZİRAN - Dünya radyoları sabahın erken saatlerinde Alman birliklermin Sovyet sınırlarını geçtiğini duyurdu Alman-Rus Savaşı başlamıştı
22 HAZİRAN - Resmî tebliğ: 'Cumhuriyet Hükümeti, Almanya-Sovyet-ler Birliği Savaşı dolayısıyla hasıl olan durum karşısında tarafsızlığı-nı ilana karar vermiştir'
23 HAZİRAN - REFAH Faciası: Türk Mületi'nin, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin uğradığı, büyük kayıptır 1939 yılmın ilk aylarmda İkinci Dünya Savaşı'nm başlamasından evvel hükümetimiz İngiltere'ye Barrow-in -Fumess de Messrs- Vickers, tezgahlarına 4 denizaltı ile 4 muhrip sipariş etti İnşaata nezaretçi su-baylardan başka bu gemileri teslim almak üzere ayrılan subay, astsu-bay ve erler Mersin'den vapurla İskenderiye'ye oradan da Afrika yo-lu ile İngiltere'ye gideceklerdi İkinci Dünya Savaşı'nın en hararetli günlerine tesadüf eden 1941 yılmın 23 Haziran' inda tam kırk yaşın-da bulunan Refah adlı bir şilep ile 19 deniz subayı, 63 deniz astsuba-yı, 68 deniz eri; İngiltere'ye havacılık öğrenimine giden bir hava su-bayı ve 20 hava öğrencisi olduğu halde ve gemi mürettebatı 28 kişi-yi bulan kafile İskenderiye'ye hareket etti
Savaşta tarafsız olduğumuzdan Refah şilebi'nin bordalarına ve güvertesine Türk Sancağı bandaj yapıldı ve reflektörlerle aydınlatıldı Refah şilebinin Mersin'den hareketinden beş saat sonra 2230'da meçhul ellerin attığı bir torpido gemiyi belinden büktü elektrik makineleri ile telsizim tamamıyla felce uğrattı Mevcut kurtarma filikalarının su ka-çırması dolayısıyla ancak birisi kullamlabildi Denize atlayanlar ge-minin batmadığım görerek tekrar gemiye çıktılar 4 saat kadar su üzerinde kalabilen Refah şilebi gecenin korkunç karanlığı içinde sulara gömüldü
Bir tek kurtarma filikasıyla facia yerinden ayrılan subay, öğrenci ve er Tutan yirmi sekiz kişi, otuz alfa saat sonra Karataş mevkiine çıkarak geminin battığım bildirdiler Böylece olaydan otuz alfa saat sonra fa-ciadan haber almabildi Kaza mahallinde uçak uçuruldu, araçlar gönderilerek aramalar yapıldı ise de yalnızca iki sal görülebildi 3 gün sal üzerinde mukadderatım sansa terk etmiş olanlardan bir kişi, olaydan 72 saat sonra kurtarılabildi
Facianın kurbanları; on beş deniz subayı, on altı hava öğrencisi, kırk se-kiz denizaltı astsubayı, altmış üç deniz eri ile yirmi beş gemi mürettebatıdır
Bu faciada denizaltı Filotilla GvYrb Zeki Işın ile gemi süvarisi İzzet Dalgakıran'm soğukkanlılıkla hareket ettikleri, gemiyi terk etme te1941 89
şebbüsünde bulunmadıkları ve geminin batmasıyla onların da gemiyle beraber sulara gömüldükleri, kurtulanlar tarafmdan anlatılmıştır
25 HAZİRAN - Türk-Alman Antlaşması oy birliğiyle onaylandı
l TEMMUZ - Fransız Mareşali ve Devlet Reisi Petain, İnönü'ye mesaj gönderdi
14 ağustos - İngiltere ve Sovyetler Birliği, Türk hükümetine müşterek bir nota vererek 'Montreux Antlaşmasi'na sadakatlarını yenilediler
25 ağustos - Ruslar ve İngilizler İran'ı işgale başladılar
9 EYLÜL - Patnos (Ağn)'da deprem Hasar var
11 EYLÜL - Van ve Başkale'de deprem Hasar var
21 EYLÜL - İstanbul-Haliç Feneri yangını (94 ev, 2 cami, 1 mescit Patrikhane müştemilatı yandı)
22 EYLÜL - Millî Eğitim Bakanlığı'nda 'Meslekî Teknik Öğretim Müsteşarlığı' kuruldu
l KASIM - İnönü, TBMM'nin 3 toplanma yılım açtı:
' Hiçbir şart altında zor kabul etmeyiz Yangınlar içinde inleyen Avrupa ve Asya Kıtalarmm bitişik noktasında barış ve sessizlik yurdu, Aziz Vatanımızdır'
25 KASIM - Bulgaristan "Mihver Devletleri" ne katıldı
8 ARALIK - Amerika, Japonya'ya savaş ilan etti
10 ARALIK - Bitlis, Mutki, Tatvan, Ahlat'ta şiddetli deprem Hasar var
19 ARALIK - İstanbul'da ekmek vesikaya bağlandı

1942

17 OCAK - Ankara'da ekmek vesikaya bağlandı
28 şubat - İstanbul'da Vezneciler'de Zeynep Hanım Konağı (İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi) tamamen yandı
16 MART - Üç uçak Milas'ı bombaladı Sonunda yanlışlık olduğu anlaşıldı
17 MART - Türk Coğrafya Kurumu kuruldu
8 NİSAN - İzmir'de ingiliz-ttalyan ağır yaralıları değiştirildi
15 NİSAN - 'Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü' kurulması hakkındaki (4204 sayılı) kanun kabul edildi
29 MAYIS - Fevkalade hallerde haksız olarak mal iktisap edenler hak-kında 84327 sayılı) kanun kabul edildi
3 HAZİRAN - Ekmek istihkakı arttırıldı
9 HAZİRAN - Anıt-Kabir projeleri arasında; Prof Emin Onat ve Orhan Arda'nın projeleri birinci oldu
12 HAZİRAN - 6 üde Sıkıyönetim alfa ay daha uzatıldı
19 HAZİRAN - Köy Okulları ve Teşkilatı (4274 sayılı) kanun kabul edildi
7 TEMMUZ - Eski Başbakanlardan Dr Refik Saydam (Doğ: 1881) öldü
9 TEMMUZ - şükrü Saraçoğlu, kabineyi kurmakla görevlendirildi
14 TEMMUZ - Ahlay Denizaltı gemimiz battı
Dahşta iken batan ve can kaybına sebep olan ilk denizaltı geminuz Atılay'dır 80 m boyunda, 94211 ton su üstü tonajlı, 52 personelli olan gemi İstanbul Valde Kızaklannda inşa ediinuş ve 1940 yılında Türk De-niz Kuvvetleri'ne katılmışta
Gemi, Çanakkale'ye yeni monte edilen luplar ile motorlara konulan dinleme cihazlannın kontrolü maksadıyla Donanma Komutanlığı'ndan istenmiş ve Atılay Denizaltı gemisi, 14 Temmuz 1942 günü saat 1430'da Çanakkale'ye demirlemiştir
Saat 0800 ile 0900 arası Atılay Komutanı, Çanakkale Deniz Komutanım ziyaret ederek tecrübesinin esas hatlarını tespit etmişlerdir Prog-ram gereğince Atılay 1430'da Morta yakınlannda dalmış boğazdan çık-mış ve bir daha dönmemiştir Emniyet botu Kartal römorkörü gemiyi takip edememiş, Seddülbahir leş şamandırası civarında kaldığından Anlay'ı gözden kaybetmiştir Muayyen saatte denizaltı dönmediğinden tecrübede bulunan deniz komutanı ile İhzar İstasyonu Komutanı 3 ve 5 No'lu motorlarma binerek Kartal römorkörünü de beraberlerine alarak Atılay'ı aramaya başlamışlar 2030'da İhbar İstasyonu Komutanı Fahir Karayel Atılay battı 'şamandırasi'nı görmüş Şamandıra üzerindeki tali-mat gereğince hareket ederek telefonla konuşmak istemişse de muvaffak olamamıştır
Atday'm batış sebebi şöyle özetlenmiştir:
1) Atılay akıntılı bir mahalde uzun süren bir dönüş müddetince akın-h tesiriyle, herhangi bir suretle kirletme şeklinde antenli mayın atılmış bir sahaya girmiştir
2) Atılay bu sahada bir antenli mayının infilakı neticesi büyük bir ya-ra alarak veyahut personelin ani ölümü neticesi sevk ve idareden mah-kum kalarak batmıştır
3) Atılay'ın battığı derinliğin 80 metreye varışı gerek personelin ve gerekse mürettebatın kurtarılmasına imkan vermemişhr
Binbaşı Sadi Gürcan komutasmda olan gemide; subay, astsubay ve er olmak üzere 90 denizcüniz şehit olmuştur
10 AĞUSTOS - IV Türk Dil Kurultayı açıldı
1 EKİM - Vesika ile ekmek dağıtılmakta olan bütün illerde halka ekmek-lik hububat verilmeye başlandı
1 KASIM - inönü, TBMM'nin 6 seçim döneminin 4 toplantı yılım açtı:
' Tarihinde büyük konular çözümlemiş bir milletin çocuklarıyız Kendimize, milletimize güvenimiz, her durumda, en isabetli tedbir-leri bulacağımıza güvenimiz, her zamandan fazla ve kuvvetlidir'
11 KASIM - Varlık Vergisi Kanunu (4305) kabul edildi
13 KASIM - Devlet personeline parasız elbise ve kundura verildi
9 ARALIK - Türkiye-îsviçre mamul mallar değiş-tokuş antlaşması imzalandı
12 ARALIK -13 Tasarruf ve Yerli Mallar Haftası açıldı
31 ARALIK - Türkiye-Alman Kredi Antlaşması imzalandı
8 EYLÜL - Kurtuluş Savaşı dönemi bakanlanndan, Lozan Konferansı delegelerinden, yazar Dr Rıza Nur (Doğ: 1879) öldü

1943

8 OCAK - Yoksullara ucuz ekmek verilmesi karamamesi yayınlandı
9 OCAK - Antakya'da hafif deprem
27 OCAK- Varlık Vergisi tahsilatı 11 milyona liraya ulaştı
1 şubat - İnönü-İngiliz Başbakanı Churchül görüşmesi Adana'da başladı
2 şubat - Türkiye-Romanya Ticaret Antlaşması imzalandı
20 şubat - Millî Eğitim şürası Ankara'da toplandı
23 şubat - İnönü'nün VII Milletvekili seçimi dolayısıyla Millete bildirişi: ' Bugüne kadar Dünya Savaşı'na bulaşmamış olacağımızı, dört yıl evvel kimse tahmin edemezdi'
28 şubat - 7 Milletvekili seçimleri yapıldı ;
2 MART - İstanbul Sütlüce Karaağaç İmrahor Caddesindeki Nuri Paça " (KıUlgil) patlayıcı madde fabrikasında infilak oldu 27 vatandaş can verdi
8 MART - TBMM, 7 devre çahşmalanna başladı İnönü yeniden Cum-hurbaşkanı seçildi Kabineyi şükrü Saraçoğlu kurdu
21 MART - îngiliz-ltalyan ağır yaralıları Mersin'de değiştirildi ;
29 MART - İngiltere Lordlar ve Avam Kamaraları, TBMM'ye dostluk mesajı gönderdi
2 NİSAN - Türkiye-Finlandiya Ticaret Antlaşması imzalandı
19 NİSAN - Türk-Alman Ticaret Antlaşması imzalandı
92 1943
2 MAYIS - Kozlu-Zonguldak demiryolu işletmeye açıldı 19 MAYIS - Ankara'da 'Gençlik Parkı' açıldı
6 HAZİRAN - Sivas Çimento Fabrikası işletmeye açıldı
7 HAZİRAN - CHP Kurultayı, İnönü'nün konuşmasıyla açıldı:' Dün-ya Savaşırım türlü dalgalan ortasında Türk Milleti'nin itiban ve kuv-veti şerefle yükselmiştir'
20 HAZİRAN - Adapazarı ve Geyve'de büyük deprem
28 HAZİRAN - Diyarbakır-Batman demiryolu hizmete açıldı
30 HAZİRAN - Seyhan Regülatörü hizmete girdi
l TEMMUZ - Bigadiç ilçe oldu
3 TEMMUZ - İstanbul Fen Fakültesi'nin yeni binası temeli atıldı
19 TEMMUZ - Teknik Ziraat ve Teknik Bahçıvanlık Okulları Kanunu kabul edildi
20 TEMMUZ - Ankara Erkek Sanat Enstitüsü'nün temeli ahidı
27 AĞUSTOS - Türkiye-Fransa Gemi satın aünması antlaşması imzalandı
10 EYLÜL - İstanbul Kapalıçarşı, yangını, tarihi çarşıda 202 dükkan yan-
dı
22 EYLÜL - Ankara Fen Fakültesi kuruldu
18 EKİM - İnönü, VIII Millî Tıp Kongresini açta
l KASIM - İnönü, TBMM'ni açta:' Ülkümüz, milletlerin hürriyet ve istiklali esasına dayanan bir uygarlığın temellerim sağlamlaştırmaktır'
l KASIM - Kahire Konferansı, Roosevelt-Churchill-Çan-Kay-Şek buluş-tu
5 KASIM - Kahire'de Türk-İngiliz resmî konuşmaları yapıldı
15 KASIM - 3 Tarih Kongresi İnönü'nün konuşmasıyla açıldı
20 KASIM - İstanbul Teknik Üniversitesi kuruldu
25 KASIM - Ankara Kauçuk İstasyonunun temeli atıldı
27 KASIM - Çorum, Tokat, Amasya ve Kastamonu dolaylannda dep-rem
27 KASIM - Tahran Konferansı, Üç büyükler buluştu, İkinci Dünya Savaşı son buluyor
7 ARALIK - Kahire'de; Roosevelt-Churchill-İnönü buluştu
21 ARALIK - Eski bakanlardan Üniversite devrim tarihi okutmanlarından, devrimci Mahmut Esat Bozkurt (Doğ: 1892) öldü

1944

15 şubat - Antakya'da hafif deprem
24 MART - Büyük Türk Amirali Barbaros Hayreddin Paşa (1473-1546)'nın heykel ve anıtı İstanbul'da Beşiktaş'ta türbesi önünde açıl-dı
30/31 MART - Marmaris civarında 'Krom' şilebi torpillenerek batınîdı -
l NİSAN - Tiyatro sanatçısı Hazım Körmükçü öldü (Doğ: 1898)
10 NİSAN - Cumhuriyet Bayındırlık Sergisi açıldı
20 NİSAN - Avrupa'y a krom sevkıyatı durduruldu
23 MAYIS - Ressam Şevket Dağ (Doğ: 1876) öldü
4 HAZİRAN -1854 yılmdan beri devam eden 'Düyunu Umumiyye' tarihe karıştı
26 HAZİRAN - Ziraî Donatım Kurumu Kanunu kabul edildi
12 TEMMUZ - İstanbul Yüksek Mühendislik Mektebi'nin 'Teknik Üni-versite' olarak teşkilatlandınîmasma dair kanun kabul edildi 2 ağustos - TBMM, Türkiye-Almanya arasındaki ilişkilerin kesilmesine karar verdi
22 ağustos - Halkapınar Dokuma Fabrikasının temeli atıldı
9 EKİM - İzmir Yüksek Ekonomi ve Ticaret Okulu açıldı
9 EKİM - Ankara'da Anıtkabir'in temeli atıldı 16 EKİM - Balıkesir Terbiye Enstitüsü'nün temeli atıldı
29 EKİM - Fevzipaşa-Malatya-Diyarbakır-Kurtalan demiryolu hizmete açıldı,
l KASIM - TBMM, İnönü'nün iç ve dış politikamızın sınırlarım çizen bu konuşması ile açıldı
3 KASIM - Işıkları karartma tedbirleri kaldırıldı
19 KASIM - Elazığ-Van demiryolu yapılmasına başlanıldı
7 ARALIK - Türkiye, Milletlerarası Sivil Havacılık sözleşmesine katıldı

1945

3 OCAK - TBMM Japon devletiyle ilişkileri kesmeye karar verdi
8 OCAK - Yeni İskenderun iskelesi açıldı
10 OCAK - Anayasa'nın dili Türkçeleştirildi (Kanun No 4695)
10 OCAK - Bazı ay adlarının değiştirilmesi hakkındaki (4696 sayılı) kanun kabul edildi Teşrinievvel (Ekim), Teşrinisani (Kasım), Kanunu-evvel (Aralık), Kanunusani (Ocak) olarak değiştirildi
15 OCAK - Van, Özalp, Muradiye, Erciş bölgesinde deprem Hafif hasar
15 OCAK - İstanbul Boğaziçi iskeleleri arasında yolcu nakliyatım sağlayan 'şirketi Hayriye' satın alındı
27 OCAK- Milli Piyango'nun yılbaşı çekilişinde 200 bin lirayı İstanbul'da bir seyyar salepçi kazandı
8 şubat - Ankara-Kalecik-Çankırı arasında şehirlerarası telefon konuşmaşı başladı
23 şubat - Türkiye-Amerika İkili Yardım Antlaşması imzalandı
23 şubat - Almanya ve Japonya'ya savaş ilanı Meclis'te oy birliğiyle kabul edildi
2 MART - Bitlis, Tatvan, Erciş Muradiye bölgesinde deprem
19 MART - Çivril'de 'Dördüz' dünyaya geldi
19 MART - Sovyet Hariciye Komiseri Molotov, 7 Kasım 1945'te sona erecek olan 'Dostluk ve Saldırmazlık Antlaşmasi'nın günün koşullarına uydurulması için nota verdi
20 MART - Adana'da deprem
27 MART - Yazar Halit Ziya Uşaklıgil (Doğ: 1866) öldü
11 NİSAN - TBMM'nin yeni içtüzüğü Meclis'ten geçti
13 NİSAN - Başkan Roosevelt'in ölümü dolayısıyla Başbakan İnönü, Amerikan ulusuna başsağlığı mesajı gönderdi
15 NİSAN - Mahalle Teşkilatı Kanunu kabul edildi
7 MAYIS - İkinci Dünya Savaşı Batı'da son buldu Almanya teslim oldu
11 MAYIS - TBMM, savaşın kansız atlatılması dolayısıyla İsmet İnönü'ye teşekkür etti
29 MAYIS - Saraçoğlu Hükümeti 7 muhtelif muhalife karşı 359 oyla güven aldı Karşı olanlar: Bayar, Menderes, Koraltan, Köprülü, Sazak, Bayur, Peker
2 HAZİRAN - Sümerbank'a bağlı olarak Kastamonu-Taşköprü ilçesinde 'Sulukise Kendir Fabrikasi'nm temeli atıldı
9 HAZİRAN - İstanbul-Kabataş Tekel Genel Müdürlüğü binası hizmete açıldı
11 HAZİRAN - Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu kabul edildi (No 4753)
12 HAZİRAN - Bayar ve üç arkadaşı, dörtlü bir önerge vererek 'Parti tüzüğü ile bazı kanunların' değişmesini istediler
13 HAZİRAN - İller Bankası Kanunu kabul edildi
13 HAZİRAN - Celal Bayar; Basın Kanununun 50 ve 17 maddelerinde bazı değişmeler yapılması için TBMM'ye taşan verdi
15 HAZİRAN - Toprak Bayramı Kanunu (No 4760) kabul edildi
20 HAZİRAN - Ankara Tıp Fakültesi Kanunu kabul edildi
22 HAZİRAN - Çalışma Bakanlığı Kuruluş Kanunu (No 4763) kabul edildi
26 HAZİRAN - Türkiye San Francisco'da Birleşmiş Milletler Antlaşmasını imzaladı (1851945 Gün ve 4801 sayı) 1945 Şubat'ında Yalta'da toplanan Üç Büyükler (İngiltere, Amerika, Rusya), Birleşmiş Milletler Anayasasi'nın hazırlanması için bir komisyon kurulmasma karar verdiler Aynı yıhn Nisan ayında milletlerarası teşkilatı kuracak olan Birleşmiş Milletler Konferansı San Francisco şehrinde toplandı Konferansa katılabilmek için ilk şart, 1 Mart 1945'e kadar Almanya ve Japonya'ya savaş açmaktı Aralannda Türkiye'nin de bulunduğu 50 devletin temsilcileri 'Dumbarton Oaks' konferansında yapılan teklifleri incelediler 26 Haziran 1945'te Birleşmiş Millet Anayasası tasdik edildi ' Anayasa 24 Ekim 1945'te beş büyük devlet tarafından onaylanarak yürürlüğe girdi Bu bakımdan 24 Ekim 1945 'Birleşmiş Milletler Günü olarak kutlanır,
29 HAZİRAN - Gazeteci ve Cumhuriyet Gazetesi kurucusu: Yunus Nadi Abalıoğlu (Doğ: 1880) öldü
6 TEMMUZ - Ulaştırma Bakanhğı Kanunu kabul edildi 9 TEMMUZ - işçi Sigortaları Kurumu Kanunu kabul edildi
9 TEMMUZ - Ormanların devletleştirilmesini öngören (4785 sayılı) kanun kabul edildi
14 TEMMUZ - Uyuşmazlık Mahkemesi Kanunu kabul edildi
18 TEMMUZ - Milli Kalkınma Partisi kuruldu
29 TEMMUZ - Ereğli Limanının temeli atıldı
1 AĞUSTOS - İçişlerinde 8 ilçe kurulması hakkındaki (Çan, Ardanuç, Yerköy, Altmözü, Güneyce, Perşembe, Keşan, Lalapaşa) kanun kabul edildi
6 ağustos - İlk atom bombası (Japon saatiyle 0815'te) Hiroşima adlı Japon şehrine savaş amacıyla atıldı Havada patlatılan bomba 20000 TNT (dinamit) gücündeydi Şehirde 10 km karelik bir alanı yerle i bir etti 66000 kişi öldü 69000 kişi yaralandı
9 AĞUSTOS - Japon şehri Nagasaki üzerinde 2, atom bombası patlatıldı 37000 kişi öldü, 40000 kişi yaralandı
10 ağustos - İkinci Dünya Savaşı sona erdi
15 ağustos - TBMM Milletler Anayasasını kabul etti
15 AĞUSTOS - Irak Kral Naibi Prens Abdullah Türkiye'ye geldi
23 EYLÜL - Çankırı Piyade Okulu açıldı
26 EYLÜL - A Menderes ve F Köprülü'nün CHP'den ihraçları üzerine C Bayar da İzmir milletvekilliğinden istifa etti
5 EKİM - Ankara Tıp Fakültesinin temeli atıldı
10 EKİM - Üç Büyükler Potsdam Konferansında Türkiye ile ayrı ayrı temas etmeye karar verdiler
17 EKİM - Ankara Tıp Fakültesi açıldı
21 EKİM - Genel Nüfus Sayımı

1927:13648270,1935:16158018,1940:17820950, 1945:18790174,1950: 20947188,1955: 24064763, 1960:27254820,1965: 31391421,1970: 35555549

30 EKİM - Ankara, Saraçoğlu Mahallesi hizmete açıldı
1 KASIM - TBMM, İnönü'nün konuşmasıyla açıldı:' Tek eksiğimiz hükümet partisinin karşısında başka parti bulunmamasıdır'
1 KASIM - Celal Bayar, milletvekilliğinden istifa etü
1 KASIM - Bayar; 'Parti kuruyoruz, bu muhakkaktır, fakat birkaç gün geçmeden tafsilat veremem'
16 KASIM - UNESCO Anayasası kabul edüdi
20 KASIM - Van'da büyük deprem oldu
3 ARALIK - Celal Bayar; CHP Genel Sekreterliği'ne gönderdiği kısa bir yazı ile partiden istifa etti
4 ARALIK - Kilyos Hisarönü ateş tuğlası fabrikasının temeli atıldı
20 ARALIK - İki Gürcü Prof Giresun'a kadar bütün Kuzey Doğu Anadolu'nun Gürcistan'a katılması tezim savundular

1946

1 OCAK - İşçi Sigortaları Kanunu kabul etti
7 OCAK - Demokrat Parti kuruldu Yeni partinin 85 maddelik programı yayınlandı
8 OCAK - Parti kurucuları, Ankara Sümer Sokak 8 sayılı evde yaptıkları toplantıda Demokrat Parti Başkanlığına Celal Bayar'ı seçtiler
21 OCAK - iş ve işçi Bulma Kurumu Kanunu kabul edildi
25 OCAK - İş ve İşçi Bulma Kurumu kuruldu
29 OCAK - Çalışma Bakanlığı Kanunu kabul edildi
13 ŞUBAT - İçişlerinde 10 ilçe kurulması: (Oğuzeli, Azdavay, Örtülü, Şuhut, Seben, Doğanşehir, Tekman, Koçarlı, Sanz, Eskipazar) kanunlaştı -
21 şubat - İngiltere Dışişleri Bakam Bevin'in demeci: Türkiye'nin hür ve müstakil yaşamasını, Türk-Sovyet Antlaşmasi'nm yenilenmesini isteriz Türkiye ile Rusya arasında bir sınır konusunun çıkmasını üzülerek karşılıyoruz Bu sınır Fatih tarafından çizilmiş değildi
13 MART - DP'nin bir muvazaa partisi olduğu hakkındaki söylentileri Bay ar cevaplandırdı:' Partimizin yurtiçinde serpilip gelişmesi yolundaki çalışmalarımızdan bugüne kadar aldığımız sonuç bizi memnun etmektedir ne Halk Partisine ve ne de partimize böyle küçül-tücü bir hareketi yüklemeğe imkan yoktur'
29 MART - Türkiye-Irak Antlaşması imzalandı
5 NİSAN - Türkiye'nin Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Büyükelçisi Münir Ertegün'ün tabutunu taşıyan Missouri savaş gemisi, sabah saat 800'de istanbul limanında Haydarpaşa açıklarmda demirledi Dünyanın en büyük savaş gemisiyle Türk temsilcisinin cenazesinin Türkiye'ye gönderilmiş olması özel bir anlam taşıyordu
6 NİSAN - inönü Başkan Truman'ın özel temsilcisi MA Weddell'i kabul etti
15 NİSAN - Ankara'da Millî Kütüphane 'Hazırlık Bürosu' kuruldu Büyük eksiğimiz olan Millî Kütüphane'nin kurulması için ilk adım böylece atılmış oluyordu
20 NİSAN - DP ara seçimlere katılmamaya karar verdi
25 NİSAN - Esnaf Demekleri Birliği kuruldu
29 NİSAN - Belediyeler Kanunu değiştirildi
3 MAYIS - Maraş-Köprüağzı bağlantı hattı temeli atıldı
11 MAYIS - CHP Olağanüstü Kurultayında İnönü konuştu:' Serbest, samimi bir seçim hedefimizdir'
20 MAYIS - İnönü Kars'ta konuştu:' Bütün milletin malı ve canı, sınır boylannın her karış toprağı üzerine konulmuştur'
31 MAYIS - Varto-Malazgirt-Malatya'da deprem Varto'da 3000 ev yı-kıldı ve 650 vatandaşı kaybettik
31 MAYIS - Türkiye'de ilk defa tek dereceli milletvekili seçimi kabul edildi
10 HAZİRAN - Gürültülü bir toplantıdan sonra TBMM, 2 oya karşı, 383 oy ile seçimi yenileme karan aldı
13 HAZİRAN - Üniversitelere muhtariyet veren (4936 sayılı) kanun ka- t bul edildi
13 HAZİRAN - 'İnönü Armağanlar Kanunu' (No 4933) kabul edildi
14 HAZİRAN - Türkiye Emlak Kredi Bankası Kanunu kabul edildi
19 HAZİRAN - Lübnan Cumhurbaşkanı El-Huri, Türkiye'ye geldi
21 HAZİRAN - Rize Çay fabrikasuun temeli atıldı
1 TEMMUZ - Yurt, Konak, Murat, Kuluşkür ve Palu istasyonları hizmete açıldı
8 TEMMUZ - Trabzon limanının temeli atıldı
9 TEMMUZ - Ankara Valisi Nevzat Tandoğan intihar etti
10 TEMMUZ - Çatalağızı Santraü açıldı
14 TEMMUZ - Türk Jeoloji Kurumu kuruldu
17 TEMMUZ - İnönü'nün radyoda seçim konuşması: ' Millî iradenin hakiki ve temiz bir surette meydana çıkması, hepimizin müşterek ba-şanmız, kanunî görevimiz, sereniniz olacaktır Partim seçimi kay-bedecek olursa Cumhurbaşkanlığı'ndan çekilmemin tabii bir şey ol-duğunu bütün vatandaşlarumn bilmesi lazımdır'
18 TEMMUZ - Bayar, Balıkesir'de konuştu:' Yeni bir devre giriyoruz Bu pazar günü yapılacak seçimde bu devre açılıyor Oylarınız vicdanlannızdan kopup gelmelidir ve yalnız vicdanlannızın sesini ak-settirmelidir Bunun için seçim tam anlamıyla serbest olmalıdır'
21 TEMMUZ - Memleketimizde muhalefetin de katıldığı ilk tek dereceli genel seçim yapıldı:
CHP: 396, DP: 61, Bağımsız: 7 milletvekili, (İstanbul'da: CHP: 5, DP: 18)
30 TEMMUZ - Genelkurmay Başkanı Org Kazım Orbay (1886-1964) istifa etti Yerine Orgeneral Salih Omurtak (1889-1954) getirildi
5 AĞUSTOS - TBMM açıldı İnönü; 451 oyun 388'i ile yeniden Cumhurbaşkanı seçildi Saraçoğlu çekildi Recep Peker, yeni kabineyi kurmakla görevlendirildi Meclis Başkanlığına; 379 oyla General Kazım Karabekir seçildi DP'nin Cumhurbaşkanı adayı Fevzi Çakmak 50, Meclis Başkanı adayı YK Tengirşenk 50 oy aldı
8 AĞUSTOS - Sovyet Rusya; Türkiye ile ilgili devletlere baş vurarak Boğazları Türkiye ile müşterek olarak kontrol etmek amacıyla 'Boğazlar Rejiminin değişmesin! istedi'
9 AĞUSTOS - İnebolu Limanı inşaatma başlanıldı
13 ağustos - DP Türkiye BM Meclisi Grup Başkanlığı bir tebliğ yayınlayarak: ' Sovyet notası karşısında, esasta Hükümetle beraber hareket etmek azminde olduklarım' belirttiler
14 AĞUSTOS - Recep Peker Kabinesi güven aldı
22 ağustos - Sovyet notasına Türk cevabı:' Boğazları beraberce koruma teklifi Türkiye'nin hiçbir surette feragat edemeyeceği ve kısıtlanması kabul eylemeyeceği egemenlik haklarma ve güvenliğe aykırıdır'
31 ağustos - Türkiye-Fransa Ticaret ve Ödeme Antlaşması imzalandı
7 EYLÜL - Türk parası devalüe edildi 7 Eylül karan' adiyle anılır
9 EYLÜL - Ziraat Bankası 'Altın' satın almaya karar verdi
13 EYLÜL - Devlet Bakanlığı ve Başbakan yardımcılığı ihdas edildi
20 EYLÜL - Basın Kanunu kabul edildi DP aleyhte oy kullandı
28 EYLÜL - Sovyetlerin cevabı: ' Boğazların konmması Türkiye ve Rusya'ya ait olmalıdır'
21 EKİM - Sovyet Rusya'ya verilen notanın metni açıklandı:' Müşterek savunma teklifi egemenliğimize aykırıdır'
1 KASIM - TBMM'nin 8 dönem ilk toplantısı İnönü'nün konuşmasıyla açıldı
27 KASIM - Eski Millî Eğitim bakanlanndan Saffet Ankan (Doğ:1888) öldü
4 ARALIK - Erzurum Ticaret Borsası kuruldu
10 ARALIK - İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi yayınlandı
18 ARALIK - DP'lüer bütçe görüşmelerinde Meclisi topluca terk ettiler
23 ARALIK - İnönü; anlaşmazlığı çözümlemek için Bayar, Köprülü ve Saraçoğlu ile görüştü
26 ARALIK - İnönü; iki partiyi yatıştırarak, DP'lilerin Meclis çalışmalaruna katılmalarım temin etti

1947

3 OCAK - Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı yılın ilk haftasmı 'Veremle Savaş Haftası' olarak kabul etti
7 OCAK - Demokrat Parti'nin ilk büyük kongresi C Bayar'm uzun konuşmasıyla açıldı
8 OCAK - Haşimi Ürdün Kralı Abdullah Türkiye'ye geldi
18 şubat - Türk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu kuruldu
20 şubat - İş ve İşçi Sendikaları kuruldu
27 ŞUBAT - Karikatürist Cemal Nadir Güler (Doğ: 1902) kan kanserinden öldü
12 MART - Amerika Devlet Başkanı Truman; Türkiye ve Yunanistana yardım için 400 milyon verilmesini senatodan istedi', Türkiye'nin bağımsız olarak kalmasının önemi büyüktür' dedi
3 NİSAN - DP, yayınladığı bir bildiri üe 4 ilde yapılacak, seçimlerine girmeme kararı nedenlerim açıkladı
7 NİSAN - 4 ilde milletvekili seçimleri yapıldı DP katılmadı
2 MAYIS - Amirali Bemard H Bier'in komutasında bir Amerikan filosu Istanbul'a geldi Amirali inönü, Ankara'da kabul etti
9 MAYIS - Amerika; Türkiye ve Yunanistan'a yardım projesini 107'ye karşı ve 287 muvafık oy ile kabul etti
13 MAYIS - Cumhurbaşkanı İnönü, British United Press Ajansi'nın so-rularım cevaplandırdı:
- Türkiye herhangi bir yabancı devlete Boğazlar'da üs vermeye razı mıdır?
- Türkiye'nin toprak bütünlüğü ile egemenliğine dokunan hiçbir konu,söz konuşu olamaz'
20 MAYIS - Rize Çay Fabrikası ilk ürününü verdi
23 MAYIS - İnönü'nün Amerikan Milletine mesajı:
' Amerikan yardımı, cihan banşının devamı ve yenilenmesi uğrunda kendisine düşen büyük rolü tamamıyla benimsediğim gösteren ümitlerle dolu bir işarettir' 28 MAYIS - Sıkıyönetim altı ay daha uzatıldı
28 MAYIS - Celal Bayar, 7 yıldan beri ilk defa TBMM'de söz aldı İstanbul'da sıkıyönetimin devamı konusunda konuştu
29 MAYIS - İlk parti Rize Çayı (30 ton) ihraç edildi
8 HAZİRAN - İnönü-Bayar arasında Recep Peker'in de bulunduğu bir konuşma yapıldığı ısrarla söylenmeye başladı
22 HAZİRAN - Aydın Yüzme Havuzu ve Kültür Parkı hizmete açıldı
7 TEMMUZ - Gaziantep Şarap Fabrikası açıldı
10 TEMMUZ - İnönü; Bayar'la görüştü ve gelişen politik durum üzerinde duruldu
26 ağustos - CHP Meclis Grubunda Peker Hükümeti güven oyu aldı
7 EYLÜL - Türkiye-Irak Dostluk Antlaşması imzalandı
9 EYLÜL - Başbakan Recep Peker istifa etti Hasan Saka, Kabineyi kurmakla görevlendirildi
21 EYLÜL - İnönü, Trabzon'da CHP ve DP merkezlerim ziyaret etti
21 EYLÜL - Kozlu'da grizu patladı 48 vatandaş öldü
1 EKİM - İnönü; Meclisi olağanüstü toplantıya çağırdı
3 EKİM - Milletlerarası Üzüm, Üzüm Suyu ve şarapçılık Kongresi top-landı
13 EKİM - Hasan Saka Kabinesi; 411 üyeden 49 ret ve 362 oyla güven aldı
EKİM - Sovyet delegesi Vişinski, Birleşmiş Müleüer'de Kars ve Ardahan'ı istedi
1 KASIM - TBMM, İnönü'nün konuşmasıyla açıldı:
' Yurdumuzun bütünlüğüne ve haklanmıza karşı herhangi bir tecavüz emeli beslenmesine asla müsaade etmeyeceğiz Hiç kimseye karşı tecavüz emeli beslememekteyiz'
1 KASIM - General Kazım Karabekir, 322 oy alarak Meclis Başkanlığna seçildi
17 KASIM - CHP 7 Kurultayı toplandı
27 KASIM - Halkevleri'nin, CHP'ye bağlı hükmî şahsiyeti haiz bir kuruluş halini almaşı kararlaştırıldı
30 KASIM - CHP, VII Kurultayı'nda, partinin yeni tüzüğü kabul edildi Genel Başkanhğma İnönü, vekilliğe de Hilmi Uran seçildi
10 ARALIK - Ceyhan-Adana-Tarsus-Mersin ve dolaylarmda deprem Merkez üssü Reyhan-Mis, Gaziantep-Hatay-Diyarbakır'da da hissedildi
16 ARALIK - Palu-Genç demiryolu hizmete açıldı
23 ARALIK - Ankara'da Millî Eğitim binası yandı

1948

1 OCAK - içişleri Bakanlığında 14 ilçenin kurulması (Samandağı, Çayıralan, İmranlı, Mengen, Güney, Keçiborlu, Yeşilhisar, Çamardı, Gazipaşa, Çaykara, Germencik, Fındıklı, Kınık, Hacıbektaş) kanunlaştı
19 OCAK - Eskişehir Hükümet konağı hizmete açıldı
25 OCAK - Kurtuluş Savaşı komutanlanndan Şark Fatihi olarak ad dinlan, şair ve edip Orgeneral Kazım Karabekir (Doğ: 1882) öldü
30 OCAK - Akbank TAŞ Adana'da kuruldu *
20 şubat - Bulgarlar tarafından iki uçağımızın düşürülmesi karşısında nota verildi
1 MART - Suat Hayri Ürgüplü'nün Yüce Divan'da mahkemesine b landı
16 MART - Kapıdere'de (Maraş-Malatya sinin) deprem Nurhak ve Doğanşehir'de daha şiddetli hissedilen sarsıntının merkez üssü, Gölbaşı çukurluğu
20 MART - Kurtuluş Savaşı komutanlanndan Korgeneral Naci (Doğ: 1875) öldü
l NİSAN - İstanbul'da Güzel Sanatlar Akademisi yandı
l MAYIS - İstanbul'da; Sedat Simavi (1896-1953), ileride Türkiye'nin yüksek tirajım yapacak olan 'Hürriyet Gazetesi'ni kurdu Gazetenin ilk sayısmda 'İktidar' ve 'Muhalefet' liderlerinin yazışı yer aldı
Sedat Simavi'nin 151948 tarihli yazısı:
"Bu Gazete
Hürriyet'in programı kısadır Memleketinizde gelişmeye başlayan demokrasi zihniyetim kökleştirmek ve müdafaa etmek için ortaya atılıyoruz ve demokrasinin memleketimizin bünyesine en uygun bir rejim olduğuna iman etmiş bulunuyoruz
Demokrasinin müdafili olduğumuzu ileri sürmekle Demokrat Parti'nin körü körüne taraftarlığım ve Halk Partisi'nin düşmanlığım yapa-cağımızı zannetmeyiniz! Hürriyet hiçbir partiye bağlı değildir Hürriyet hür ve müstakil kalacaktır Devlet Reisimiz İnönü ile Muhalefet Partisi Lideri Celal Bayar'ın Hürriyet için nezaket göstererek yazdıktan maka-leleri bu ilk sayımızda neşretmekle bunu ispat ettiğimize kaniyiz
Hürriyet'in bütün kuvveti yalnız kendi maddi imkanlarına dayana-rak çıkabilmesindendir Bundan dolayı da kimseyi gücendirmekten korkmayacak ve kimseyi mennun bırakmak kaygusunu gütmeyecektir
İki yıl evvel Amerika'ya sipariş ettiğimiz ve şimdi elinizde bulunan gazeteyi basan bu makine en son sistem ve süratli rotatif makinesidir Saatte beş renk üzerinden 44 bin nüsha basan bu makinenin evsafım, za-man zaman, en geç gelen havadisleri, sabaha karşı vaki olan hadiseleri fotoğraflarıyla tespit edcrek size yetiştirdiğimiz zaman anlayacak ve takdir edeceksiniz Size şimdiden çok vaatlerde bulunmak istemiyoruz Doğru havadis veren, hakkı gözeten dürüst bir gazete çıkarabilmek için ortaya atıldık Bu gayeye varabilmek için doğruya seven, riya, iftira ve haksızlıktan nefret eden okuyuculanmızla el ele yürümek istiyoruz
Vatan ve millete faydalı olabilmek için, hür ve müstakil bir gazete kürsüsünün, herhangi bir makam sandalyesinden daha verimli olduğu-na kani bulunduğumuzdan şahsıma ait hiçbir siyasî gaye gütmeyece-ğiz Elimizde hazır bir gazete varken, kolay bir şöhret vasıtası olan mu-harrirlik hevesinde de değiliz Baş sütunlardaki yazılar daima (Hürri-yet) imzasmı taşıyacak ve her mevzu mütehassısı tarafından en doğru şekliyle okuyuculanmızın gözü önüne serilecektir
(Bu izahatı imzam altında vermeye mecbur olduğum için okuyuculanmdan özür dilerim)"

İktidar lideri İsmet İnönü'nün yazışı:
"Yeni bir hizmet unsuru
Basın alemine girdiğinden haberdar olduğum 'Hürriyet' gazetesine,
arzusu üzerine, iyi dileklerimi yazıyorum Bu vesile ile 1948 ilkbaharı başmda memlekette yaptığım oldukça geniş seyahatten memnun dön-düğümü söylemek isterim Çukurova felaketinde vatandaşlarım!, ıstıra-bın şiddetli olduğu günlerde görmüş ve çok müteessir olmuştum Onla-rı on gün sonra milletçe ve hükümetçe kendilerine gösterilen ilgiden ümitleri artmış ve çalışıp kalkınma arzulan tazelenmiş olarak bulmak beni çok teselli etti,
Seyahatinim, iyi bir tesadüfle, kıymetli hatırasını Raman Dağı'ndaki petrol kuyusu teşkil ediyor Bir bütün gün Raman'in yeni cevherim sey-rettik; memleket için geniş ve hayırlı ihtimaller üzerinde uzmanların tetkik ve tatminlerim zevkle dinledik
Gaziantep, Maraş, Malatya, Elazığ, Tunceli, Bingöl, Diyarbakır, Mar-din, Siirt illerimizin halkları, Urfa ve Bitlis ülerimiz ve pek çok ilçeleri-mizin heyetleriyle memleket meselelerim görüştüm Vatandaşlarım ek-sikleri bilen ve bunların bir an evvel tamamlanmasın! isteyen bir arzu ile bütün düşüncelerim bana anlattılar Dolaştığım yerlerde halkımızı meşgul eden mevzuları tekrar öğrenmiş olmak istifadeli olmuştur
Siyasî partilerin karşılıklı münasebetlerinde tahakkuk eden terakkiyi derhal fark ettim Evvelki seyahatimde başladığım gördüğüm iyilik bü-yük bir gelişme ve tekamül kazanmıştır Herkes fikirlerim ve program-larım biliyor Partiler emniyet ve huzur içinde siyasî davalarım azimle takip ederken, partiler üzerinde olan yatan meselelerim göz önünden :
ayırmıyor, hele birbirine, hiç düşman olmuyorlar Açık bir surette göze çarpıyor ki, medeni bir insan cemiyetinde hür vatandaşlar münasebet- j lerini sağlam esaslar üzerine kurmuşlar Dolaştığım geniş bölgelerde | partilerin çalışmaları için koyduğum bu teşhisin büyük kıymeti vardır, j Dünyanın nereye varacağı belli olmayan buhranı içinde Türkiye'nin de-1 mokratik gelişmesinin zehirsiz ve salim bir hava içinde ilerlemesi ma leket için hayati bir ehemmiyettedir Siyasî partilere mensup olan vata daşlanm her yerde beni, iç ve dış büyük vatan meselelerinde berat» mücadele edeceklerim yürekten temin ettiler
Türkiye medeni alemin anladığı manada hürriyet ve demokrasi | yatı içinde yeni bir ilerleme ve gelişme yolundadır Her şeyden kıy li olan kendine güven ve Vatanımın geleceğine güven duyguları d tazedir Bu duyguları korumak yolunda tesirli bir hizmet unsuru c 'Hürriyet' gazetesine engin basanlar dilerim"
Muhalefet lideri Celal Bayar'ın yazışı:
"Demokrasi davasında üç devir
Hürriyet gazetesi benden bir yazı istediği zaman neslünizin hürriyet uğrundaki mücadelelerinin hatırları içinde kaldım
Bizim neslimiz hürriyet mefhumu üzerinde duran 'Genç-Türk' ede-biyatınm tesiri altmda siyasî hayata girmiştir Ben de, millet hayatı üe alakadar olan bu mevzuu ele almak istedim Bazı tarihî hadiselere kısa-ca temas etmeyi düşündüm
Henüz çok genç iken mutlakiyet devrinin, padişahlar idaresinin taz-yikim duymaya başlamıştım İstibdadın ıstırabı altmda kendimi bir ku-yu içinde dünyadan habersiz, teneffüs etmekten mahrum bir insan gibi görüyordum Hayatı da bu havasızlık içinde manasız buluyordum
Meşrutiyet inkılabı tahakkuk eder etmez, hürriyet aşkı ile büyük bir heyecan ile memleketi sardı Bütün kalplerde taze bir ümit ve şevk uyandırdı Bu arada ecnebî tazyikinin bariz bir ifadesi olan kapitülas-yonlar gözümüze batmaya başladı Görüyorduk ki ferdî hürriyet ile be-raber millî hürriyet ve tam manasıyla istiklalimize kavuşmak için kapi-tülasyonları memleketimizden söküp atılması iktiza ediyordu
Diğer taraftan yabancılar, fena idare yüzünden zayıf düşmüş vatanı-mızı kolayca yutulur bir lokma sanıyorlardı
Bu durum karşısında millî birliğe dayanan bir müdafaa ve emniyet cephesi yaratmak lazım geliyordu İşte Meşrutiyet devrinde, bu devri açanlara ve gençliğe düşen başlıca vazife bunlardı 1914-1918 Harbinin mağlupları arasında bulunuşumuz, memlekete çok pahalıya mal ol-muştu Ankara'da bin bir felaket içinde, Türkiye Büyük Millet Mecli-si'nin açılışı ve Hükümeti'nin kuruluşu bizim için bir kurtuluş, bir ha-maset ve ayni zamanda millî hakimiyet devri olduğuna şüphe edile-mez
Burada, tam bir hakikat olarak ifade edilmelidir ki; memleketi, bir ferdin iradesi altında toplayarak kurtarmak prensibi fiilen iflas etmiş, buna mukabil milli hakimiyeti temsil eden kuvvetin muvaffakiyeti ken-dini göstermiştir Yani 'Kayıtsız şartsız hakimiyet milletindir' düsturu muzafferiyetin amili olmuştur
Ne garip tecellidir, Ankara'da çalışanlar, bir taraftan millî iradeye dayanan bir devletin temellerini atarken, diğer taraftan 'Padişahımız Efendimiz, hür ve müstakil olarak kendini Milletin ağüsu sadakatinde gördüğü gün Millet Meclisi'nin tanzim edeceği esasatı kanuniye daire-sinde vazı muhterem ve mübecceliyeti ahz eder' diyorlardı Saray ve Bab-ali'nin hıyaneti ve hadiselerin nasıl inkişaf ettiği malumdur En iyi devlet şeklinin Cumhuriyet olduğu neticesine varıldı Bugünkü Anaya-
amız mütekamil şekliyle tedvin olundu
Fakat salim bir surette işlemesi için yalnız bir partinin varlığı kafi gelmediğinden Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ve onu takip eden Serbest Fırka kuruldu
Her iki fırkanın yürümediği ve muvaffakiyet temin edemediği anla-şıldıktan sonra bir fasıla devri baş gösterdi İşte bu fasıla devri arasında Demokrat Parti bin bir müşkülata göğüs gererek meydana atıldı
Partimiz demokrasiyi millî menfaate ve insanlık haysiyetine en uy-gun bir prensip olarak tanıdı Türk Milleti'nin bütün meziyetlerine ol-duğu gibi siyasî hayatta da olgunluğuna inandı
insanlık haysiyetine inanan ve bu haysiyetin ancak insanlık ana hak-lannın teminat altında bulundurulmasıyla korunabileceğim kabul edei partimiz bütün devlet mevzuatında bu prensiplere aykırı hükümleri] bulunmamasını sağlamakla kendisini mükellef bilmektedir
insanlık ana haklanndan bahsederken bu mefhum arasında 'korku dan masum olma hürriyetinin' de mevcut olduğu kabul edilmelidir
Herhangi bir zaruret veya sebeple bu prensiplere muhalif olarak y< pılmış kanunların tadil ve tasfiyesine çalışmak Partünizin esash gayeli rinden biridir Demokrat Parti'nin programı kül halinde tatbik olundı ğu gün memleketimizde büyük değişiklikler olacağına ve Milletimizi bu yüzden refaha kavuşacağına şüphe yoktur
Bize temin edildiğine göre Hürriyet Gazetesi bu prensiplerin şad müdafii olarak en ileri teknikle matbuat sahasında yer alacaktır Şu h< de bu değerli neşir vasıtasına muvaffakiyetler dilemek bizim için bir n zifedir
Bu vazifeyi ifa ederken bahtiyarlık duymaktayım"
25 MAYIS - CHP Meclis Grubunda; 'İslam İlahiyat Fakultesi' kurulması kararlaştırıldı
8 HAZİRAN - Hasan Saka Kabinesi istifa etti
18 HAZİRAN - İkinci Hasan Saka Kabinesi kuruldu Güven aldı Mevcut 348 üyeden 40 üye aleyhte oy kullandı
2 TEMMUZ - TBMM'de yeni seçim kanununun müzakeresine başlaı
4 TEMMUZ - AID Türkiye Merkezi kuruldu
6 TEMMUZ - Ankara Üniversitesi Teşkilat Kanunu, 2 aleyhte 306 o kabul edildi
7 TEMMUZ - DP'liler, 'Seçim Kanunu dolayısıyla salonu terk ettiler,birinci müzakere sona erdi
7 TEMMUZ - İstanbul Teknik Üniversitesi Kuruluş Kanunu (No 5) kabul edildi
9 TEMMUZ - DP Genel Yönetim Kurulu; Haysiyet Divanı üyeleri, milletvekilleri ve il delegelerinin katılmasıyla Ankara'da önemli bir toplantı yaptı
19 TEMMUZ - Millet Partisi kuruldu Mareşal Fevri Çakmak bir bildiri yayınladı
15 AĞUSTOS - Millî Kütüphane, Ankara'da hizmete açıldı
16 ağustos - Türkiye Genel Sigorta Anonim Ortaklığı kuruldu
18 ağustos - Sivrice'de hafif hasarlı deprem
5 EKİM - Yüce Divan; Eski Gümrük ve Tekel Bakam Suat Hayli Ürgüplü'nün suçsuzluğuna karar verdi
12 EKİM - Muradiye'de deprem, hafif hasar
17 EKİM - Ara seçimleri yapıldı
1 KASIM - TBMM, İnönü'nün konuşmasıyla açıldı:' Siyasî partilerin kanundan asla ayrılmamaları'
1 KASIM - Miffî Eğitim Bakanlığı, 15 Şubat 1949'dan itibaren okullarda isteyenlerin din dersi takip edebileceklerine karar verdi
4 KASIM - İstiklal Mahkemeleri Kanunu İle Tadülerinin Yürürlükten Kaldırılması Hakkındaki (5384 sayılı) Kanun kabul edildi
16 KASIM - Denizli Milletvekili Reşat Aydınlı; Millet Partisi kurucula-nndan Gen Sadık Aldoğan, Fuat Ama ve Osman Bölükbaşı'nın İnönü ve Bayar'a suikast hazırladıklarım ihbar etti
22 KASIM - Medine müdafii Gazi Fahrettin Paşa öldü
6 ARALIK - Atatürk'ün hastahğı dolayısıyla satan alınmış olan 'Savarona' yatı satılığa çıkarıldı (Amerikalı Rich M Cadwalader adlı bir Amerikalı kadından satm alınmış, Hamburg'da gerekli onanım yapılarak 24 Mart 1938'de sulanmıza girmiştir Atatürk'ün ebediyete intikalinden sonra uzun süre Boğaz sularında demirli kalan geminin satışı mümkün olmamış Deniz Harp Okulu öğrencileri için bir gemiye ihtiyaç olduğu dikkate ahnarak 2 Temmuz 1951'de Türk Deniz Kuvvetleri'ne devredilmiştir Gemide Atatürk'ün özel dairesi ve eşyaları olduğu gibi korunmaktadır)
7 ARALIK - Bolu Erkek Öğretmen Okulu açıldı
10 ARALIK - Türkiye UNESCO üyesi oldu İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Türkiye tarafından imzalandı

1949

8 OCAK - CHp de kaynaşmalar
14 OCAK - Başbakan Hasan Saka çekildi Prof Şemsettin Günaltay kabineyi kurmakla görevlendirildi
19 OCAK - Gülhane Hastanesi Cerrahi Müzesi ve Kan Verme İstasyonu açıldı
22 OCAK - Bayar, Cumhurbaşkanı inönü'yü ziyaret etti
24 OCAK - Günaltay Kabinesi; 42 aleyhte, 349 kabul oyuyla güven aldı
24 OCAK - Behçet Kemal Çağlar; Halk Partisinden ve milletvekilliğinden istifa etti 'En iyimseriniz, en taşkın savunucunuz olan ben artık inancımı kaybetmiş bulunuyorum'
27 OCAK - Amiral Richard L Conoliy komutasında bir Amerikan Filosu İstanbul'a geldi İnönü, Amirali kabul etti Orhan Veli Kanık Yaprak dergisini çıkardı
31 OCAK - CHP grubu ilk açık oturumu yaptı
1 şubat - İlkokullarda ihtiyarî olarak 'din dersi' okutulmasına karar verildi (Milli Eğitim Bakanlığı'nın 70/5426 sayılı genelgesi)
15 şubat - İnönü-Bayar görüşmesi
1 MART - Yüksek Komuta Akademisi açıldı
6 MART - Elazığ-Palu dolaylannda deprem
30 MART - Bayar, DP'nin laiklik görüşünü Balıkesir'de açıkladı: 'Laiklik, vicdan hürriyetine dayanan Cumhuriyet rejimmin teminatı olarak programımızdadır'
3 NİSAN - Muhalefet Lideri Bayar'in Bursa'da laiklikle ilgili konuşması: ' Evet, biz Müslümanız ve Müslüman olarak kalacağız Şunu ehemmiyetle ve ısrarla tekrarlamak isterim ki, laiklik prensibi, buna asla engel değildir Bilakis vicdanlara hükmedilmesine müsaade et-meyen bir prensiptir Bugün bizi, inandığımız gibi ibadetten alıkoyan hiçbir kimse yoktur ve hiçbir zaman da olmayacaktır'
4 NİSAN - Kuzey Atlantik Pakta kuruldu (NATO)
11 NİSAN - Veremle Savaş Kanunu kabul edildi
13 NİSAN - Türk Kadınlar Birliği kuruldu
24 NİSAN - Bayar, Ankara'da DP'nin din ve laiklik anlayışım açıkladı
26 NİSAN - İnönü Kastamonu'da konuştu ' Türkiye'nin karşısmda bulunduğu ihtimaller ve tehlikelerden selametle çıkmasının ilk şartı Vatandaşlar arasında düşmanlık olmaması, beşinci kol teşebbüslerinin bütün vatandaşlar tarahndan başarısızlığa uğratılacağın bilinmesidir'
26 NİSAN - Elazığ ve Palu dolaylannda deprem
5 MAYIS - Avrupa Konseyi Statüsü imza edildi
6 MAYIS - Yunus Emre'nin kemikleri yeni mezanna taşındı
108 1948 MAYIS - Hakkari-Semdinli ve dolaylarmda deprem Köylerde hafif deprem
10 MAYIS - Türk Ocakları yeniden açıldı
11 MAYIS - Başkan Truman, İnönü'ye mesaj gönderdi: 'İlk olarak Türkiye ve Yunanistan için söylenilmiş olan prensipler bu Pakt ve diğer
hürriyetsever milletlere de verilecektir' 31 MAYIS - Milletlerarası İktisadi İşbirliği (MÎİT) kuruldu
1 HAZİRAN - Sümerbank Nazilli Basma Sanayii Müessesesi kuruldu
3 HAZİRAN - Gelir Vergisi (No 5421) Kanunu kabul edildi
4 HAZİRAN - Ankara'da İlahiyat Fakültesi kurulmasın! mümkün kılan (No 5239 ve 5424) kanun kabul edildi
5 HAZİRAN - Bayar, DP Ankara İl Kongresfnde konuştu: 'Boş vaatler yerine fiiliyat istiyoruz'
7 HAZİRAN - İhtiyarlık Sigortası Kanunu kabul edildi
8 HAZİRAN - Millî Savunma Bakanlığı Kanunu kabul edildi
8 HAZİRAN - Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı (No 5434) Kanunu kabul edildi
10 HAZİRAN - İl İdaresi Kanunu (5442 sayılı) kabul edildi
10 HAZİRAN - Devlet Tiyatrosu Kuruluşu (5441 sayılı) Kanunu kabul edildi
13 HAZİRAN - Türkiye-Filipinler Dostluk Antlaşması imzalandı
17 HAZİRAN - Emekli Sandığı Kanunu kabul edildi
30 HAZİRAN - Seçim tasansuu hazırlayan komisyon 'Adlî teminatı kabul etti
1 TEMMUZ - Bursa Usesi'nin temeli atıldı
6 TEMMUZ - Devlet Üretme Çiftlikleri Genel Müdürlüğü Kanunu kabul edildi
6 TEMMUZ - Türkiye-Suriye Hava Ulaştırma Antlaşması imzalandı
9 TEMMUZ - Türkiye-Çekoslovakya Ticaret Antlaşması imzalandı
9 TEMMUZ - İstanbul'da Galata Rıhhmında harekete hazırlanan Deniz-yollarının 'Çorum Yolcu Gemisi' yandı 61 yolcu kurtarılamadı 22'si de ağır yaralı
12 TEMMUZ - Muş Devlet Çiftliği hizmete girdi
18 TEMMUZ - Türkiye Atlantik Paktı dışında bırakıldı
18 TEMMUZ - Bayar, İzmir'de konuştu:' Recep Peker'in yapmak istediklerini bir daha tecrübeye kalkarlarsa on misliyle mukabele edeceğiz'
21 TEMMUZ - Amerika Atlantik Paktı'nı onayladı
1 Ağustos - İnönü; Karaburun deprem bölgesine gitti
6 ağustos - İnönü; bir vatandaşm isteği üzerine servetine dair dedikoduları cevaplandırdı: ' Amerika'da ne benim, ne kardeşlerinim bir metre toprağımız yoktur İsviçre'de bir frank param yoktur'
8 ağustos - Türkiye, Avrupa Konseyi Statüsüne katıldı
16 AĞUSTOS - Erzurum et kombinasının temeli atıldı
17 ağustos - Kiğı-Karlıova depremi 300 kayıp, 1500 ev yıkıldı
22 ağustos - Bandırma Hastanesi'nin temeli atıldı
30 EYLÜL - İnönü; basın toplantısı yaptı
15 EKİM - Ara seçimler İstanbul'da ve 11 ilde yapıldı
1 KASIM - TBMM, İnönü'nün konuşmasıyla açıldı:
'Seçimde zor kullanma ihtimalinin belirmesi memleketimiz için bir talihsizlik olmuştur', 'İyi niyet sahibi, fakat vesveseli vatandaşların yüreğinde dahi seçimde hile imkanı olmadığı yerleştirümeliydi', 'Birleş-miş Mületlere candan bağhhğımız devam etmektedir'
8 KASIM - Bayar, gazetecilerin sorununu cevaplandırdı:' İnönü'nün CHP Genel Başkanı kalması endişe yaratmakta devam edecektir'
16 KASIM - Denizli Milletvekili Reşat Aydınlı, Cumhurbaşkanı İnönü ve Celal Bayar'a karşı Osman Bölükbaşı'nın da dahil bulunduğu bir kuruluş tarafından suikast yapılacağım hükümete duyurdu Millet Partisi mensuplarından Osman Bölükbaşı, Fuat Ama tutuklandı Afyonkarahisar Milletvekili Sadık Aldoğan'ın dokunulmazhğının kal-diniması istendi Meclis delilleri yeter bulmadı
19 KASIM - İstanbul Radyosu açıldı
21 KASIM - Bölükbaşı ve Fuat Ama tahliye edildiler
30 KASIM - TBMM Reşat Aydmh'nm dokunulmazlığım kaldırdı ve 2 Aralık 1949'da tutuklandı
13 ARALIK - Hürriyet Gazetesi kurucusu ve başyazarı Sedat Simavi bu-günkü 'İstanbul'un büyük köprüsü' başlıklı yazısında, Asya ile Avrupa'yı birleştirmek üzerinde durdu
24 ARALIK - Dışişleri Bakanı Necmettin Sadak, Sivas'ta; on yıldan beri sinir savaşma katlandığımız! belirterek, 'Türk Milleti canmı verir, bir karış toprağım vermez' dedi
30 ARALIK - İstanbul'da Feshane Fabrikasi'nın önemli bölümleri yandı,

1950

2 OCAK - Bingöl-Kiğı-Karlıova ve dolaylarında şiddetli deprem
4 OCAK - Hastalık ve Analık Sigortası Kanunu kabul edildi
7 OCAK - Karabük Demir ve Çelik İşletmesinde 'Zeynep' fu-uu hizmete girdi
16 ŞUBAT - Tek dereceli, gizli oy ve açık tasnif esaslarım getiren çoğunluk sistemine dayalı seçim kanunu (No 5545) kabul edildi
26 şubat - Kiğı ve dolaylannda deprem Hafif hasar
1 MART - Türk büyüklerine ait olan ya da sanat değeri bulunan türbelerin Millî Eğitim Bakanlığı'nca hizmete açılabileceği hakkındaki (No 5566) kanun kabul edildi
1 MART - Karayolları Genel Müdürlüğü kuruldu
2 MART - EmOrg Mustafa Muğlalı, Özalp olayı nedeniyle bir süreden beri devam eden duruşma sonunda idama mahkum edildi ve cezası müebbet hapse çevrildi
8 MART - Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu Kanunu kabul edildi
8 MART - Türkiye Ticaret Odaları Borsaları Birliği Kanunu kabul edildi
20 MART - Toprak ve İskan İşleri Kanunu kabul edildi
20 MART - Kurtuluş Savaşı komutanlarmdan Org Ali Sait Akbaytogan (Doğ: 1872) öldü
23 MART - Millî Kütüphane kuruluşu hakkındaki (5632) saydı kanun kabul edildi
24 MART - Türk-İtalyan Dostluk Antlaşması imzalandı
24 MART - TBMM, seçimin yenilenmesine dair önergeyi; 22'ye karşı;299 oyla kabul edildi
29 MART - İstanbul'da Beyazıt Devlet Kütüphanesi'nde Türkiye'de ilk defa konu; yazar ve kitap adına göre hazırlanmış 40000 kitaplık bir koleksiyonun katalog fişleri Bakan Tahsin Banguoğlu eliyle hizmete açıldı
2 NİSAN - Eski Başbakanlardan Recep Peker (Doğ: 1888) öldü
10 NİSAN - Mareşal Fevzi Çakmak (Doğ: 1876) öldü
11 Nisan 1950 günü istanbul'da yapılan ve olaylı geçen büyük cenaze töreni ile Eyüp'teki aile kabristanına gömüldü
12 NİSAN - Türkiye-Mısır Hava Ulaştırma Antlaşması imzalandı 28 NİSAN - Nightingale Hemşire Koleji İstanbul'da açıldı 'Nightingale Florance 1820-1910 Hastabakıcı hemşireliğin kurucusu Kınm Savaşı sırasında, 4 Kasım 1854'te İstanbul'a gelerek Üsküdar'da Selimiye Kışlasi'nda yaralılara ayrılan bölümde hastalara baktı Dünya çapmda ünlü bir hemşire" 8 MAYIS - DP seçim beyannamesini yayınladı: 'Devrimleri koruyacağım ve ekonomik alanda tedbirler alınacağım' belirtti
14 MAYIS - Milletvekili seçimleri:
(Sonuç: DP: 396, CHP: 68, MP: l Bağımsız: 7)
15 MAYIS - İnönü; seçim sonuçlarım DP genel başkanına bildirerek 'Hükümetin devredilmesini' istedi
16 MAYIS - Bayar, cumhurbaşkanım ziyaret ederek, TBMM toplanıncaya kadar Hükümetin 4 basında kalmasmı rica etti
16 MAYIS -19 Mayıs töreni, seçim haftası olduğu, TBMM'nin de açılışına rastladığından geri bir tarihe bırakıldı
17 MAYIS - Ankara Universitesine mensup büyük bir grup İnönü'yü Çankaya'da ziyaret etti 20 MAYIS - DP Meclis Grubu, CeUu Bayar'ı 345 oyla Cumhurbaşkanlığı adaylığına seçti
22 MAYIS - TBMM, en yaşlı üye Hüseyin Cahit Yalçın (Kars Milletvekili) başkanhğmda IX Dönem çalışmalanna başladı Celal Bayar (İs-tanbul) 66'ya karşı 387 oyla Cumhurbaşkanlığına seçildi Kabineyi kurmakla Adnan Menderes (İstanbul) görevlendirildi
23 MAYIS - Akşam; yeni Cumhurbaşkanı Celal Bayar, İnönü'yü Çankaya'daki evinde ziyaret etti
23 MAYIS - CHP Başkanı İnönü bir bildiri yayınladı: ' Vatanmuzda birlik ve düzenliğin kurulması, bizim için parti mülahazalaruun üs-tündedir'
27 MAYIS - Seçimler nedeniyle geri bırakılmış olan 'Spor ve Gençlik Bayramı' gösterileri her yıl olduğu gibi büyük bir bayram havası içinde yapıldı
30 MAYIS - Toprak İskan işleri Genel Müdürlüğü kuruldu
2 HAZİRAN -1 Menderes Kabinesi kuruldu
Başbakan : Adnan Menderes (İstanbul)
Adalet Bakam : Halil Özyörük (İzmir)
MSavunma Bakam : Refik Şevket İnce (Manisa)
İçişleri Bakam : Rüknettin Nasuhioğlu (Edirne)
Dışişleri Bakam : Prof Fuat Köprülü (İstanbul)
MEğitim Bakam : Avni Başman (İzmir)
Bayındırlık Bakam : Fahri Belen (Bolu)
Ekon ve Ticaret Bakanı : Zühtü Velibeşe (İzmir)
Maliye Bakam : Halil Ayan
Sağlık Bakam : ProfDr NR Belger (İstanbul)
Tarım Bakam : Nuri Özsan (Muğla)
Gümrük ve İn Bakam : Nihat Eriboz (Çanakkale) Ulaştırma Bakam : Tevfik İleri (Samsun) Çalışma Bakam : Hasan Polatkan (Eskişehir) İşletmeler Bakam : Prof Muhlis Ete (Ankara) 487 üyeden 282'nin oyu ile güven aldı 192 üye katılmadı
6 HAZİRAN - Orgeneral Nuri Yamut Genelkurmay Başkanlığı'na atandı
14 HAZİRAN - DP milletvekillerinden bir grup, halkevlerinin yeni bir tüzüğe bağlanması için kanun teklif etti
16 HAZİRAN - Türkçeleştirilmiş ezanın eskiden olduğu gibi Arapça okunmasma dair (5665 sayılı) kanun kabul edildi
Zafer Gazetesi Başyazarı'nın sorduğu bir soruya karşılık olarak Başbakan bu konuyu açıkladı ve diğer gazetelerde de yayınlandı: 'Her taassup cemiyet hayatı için zararlı neticeler doğurur Cemiyet hayatında esas değişikliklerin yapılabilmesi evvela taassup zihniyetinin yıkumasına bağlıdır Bu hakikatin iyice kavranmış olması neticesidir ki, büyük ATATÜRK bir takım hazırlayıcı ön inkılaplara başlarken taassup zihniyetiyle mücadele etmek lüzumunu hissetti
Ezanın Türkçe okunması mecburiyeti de böyle bir zaruretin neticesi olarak kabul edilmelidir Zamanında çok lüzumlu olan bu mecburiyet ve tedbir diğer tedbirlerle birlikte bugünün hür Türkiye'sine zemin ha-zırlamıştır
Ezanın Türkçe okunmasına mukabil cami içinde bütün ibadet ve du-alannm din dilinde olması garip bir tezat teşkil eder gibi görünür Bunun izahı arzettiğim gibi, geçmişteki hadiselerin hatırlanmasına ve taassup zihniyetin e karşı mücadele zaruretinin kabul olunmasına bağlıdır'
25 HAZİRAN - Sovyetler tarafmdan desteklenen Kuzey Kore orduları sabahın erken saatlerinde Güney Kore'ye saldırdı Uzakdoğu birden karıştı
26 HAZİRAN - Tokat milletvekili Ahmet Gürkan, İstanbul Teknik Oku-lu Pansiyon Amiri Mustafa Kayalıbay'ın 1031945'te trafik kazası so-nunda ölümünü bir soru önergesiyle Meclise getirdi (Konu; İnönü ailesiyle ilgili gösteriliyordu)
28 HAZİRAN - CHP Kurultayı açıldı
29 HAZİRAN - Dışişleri Bakam Köprülü, hükümetten aldığı talimat üzerine Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Trygve Lie'ye, Türki-ye'nin Güney Kore'ye yardım edeceğini bildirdi
3 TEMMUZ - CHP Kurultayı'nda; İnönü Başkan ve Kasım Gülek Genel Sekreter seçildi
4 TEMMUZ - Türkiye-İsrail Ticaret Antlaşması imzalandı
14 TEMMUZ - Genel af kabul edildi
22 TEMMUZ - İzmir'de dördüz doğdu Cumhuriyet tarihinde ilk olan dördüzlere; Hürriyet (Erkek), Adalet, Uhuvvet, Müsavat adları verildi
Yurdumuzda Dördüzler:
4 Mayıs 1965 Fatma Kayabaşı,
8 Mayıs 1969 Mihriye Yanıkbağ,
22 Kasım 1969 Necla Yardım,
19 Nisan 1970 Nazlı Çağatay,
6 Aralık 1971 Gülzade Çiftçi,
10 Ocak 1972 Havva Özcan,
10 Mayıs 1972 Güzide Çiftçi
25 TEMMUZ Bayar'm başkanlığmda toplanan Bakanlar Kurulu:
Kore Savaşı'na katılmak üzere 4500 mevcutlu silahlı bir savaş birliğinin, Birleşmiş Milletler emrine verilmesini kararlaştırdı
28 TEMMUZ - inönü; Hürriyet Gazetesi yazanna Hükümetin Kore Sa-vaşı'na katılma karan üzerine demeç verdi Karar TBMM'den geçiril-memiş ve memleketi savaşa götürecek böyle bir önemli konuda mu-halefet partisiyle fikir teatisinde bulunulmamıştı
2 AĞUSTOS - Atlantik Paktı'na Türkiye'nin de katılması için çalışmalar yoğunlaştırıldı
13 AĞUSTOS - Bütün yurtta muhtar seçimi yapıldı Ankara'da CHP kazandı
28 AĞUSTOS - Varto köylerinde hafif hasarlı deprem
28 AĞUSTOS - Bir tarih yazan, okul kitaplanndan İnönü'nün adım kardı Bu davranış bir takım tepkiler doğurdu
31 AĞUSTOS - Halkevlerine yapılan yardım tutarı Maliye Bakanlığınca incelenmeye başlandı
3 EYLÜL - DP Belediye seçimlerim kazandı
15 EYLÜL - Sağlık Bakam Dr Nihat Reşat Belger istifa etti
16 EYLÜL - Türkiye Milletlerarası Ana Trafik Yollannın İnşası Anlaşmasi'na katıldı
19 EYLÜL - Avrupa Tediye Birliği Antlaşması imzalandı
21 EYLÜL - Takviyeli Türk Tugayı Kore'ye hareket etti
2 EKİM - Bayar, Erzurum'da konuştu: ' Hükümet ve millet 4birliy
yaptığı takdirde basan muhakkaktır Görüyorum ki hükümet milletehizmet aşkı ile yanmaktadır'
15 EKİM - il Genel Meclisi seçimi yapıldı
16 EKİM - Cumhurbaşkanı Bayar, Muhalefet Lideri İnönü ile Çankaya'da 45 dakika görüştü
17 EKİM - Türk Tugayı Kore'ye ulaştı
22 EKÎM - Genel nüfus sayımı:
1927:13648270,1935:16158018,1940:17820950, 1945:18790174,1950: 20947188,1955: 24064763, 1960: 27754820,1965: 31391421,1970: 35666549
28 EKİM - Bayındırlık Bakanı Gen Fahri Belen istifa etti
31 EKİM - Japonya'da Müttefik İşgal Kuvvetleri ve Uzak şark'ta Birleşmiş Milletler Başkomutanı General MacArthur, Türk Mületi'ne me-saj gönderdi:
Türk Milletine:
Birleşmiş Milletler safında yer alan Türk askerî kuvvetleriyle işbirli-ği yapmaktan büyük bir memnuniyet ve gurur duyuyorum Türkler'in ananevi cengaverliği ve geçmiş tecrübelerine güvenerek Türk askerinin muharebe tekniğindeki liyakatından ve örnek cesaretinden şüphe etmi-yorum Türk askeri hakkındaki prestijimin Kore'de daha ziyade artaca-ğından eminim Birliğimize katılan bu muazzam kuvvetin bana, Türki-ye'nin ilk Cumhurbaşkanı ve dünyanın en büyük askerî liderlerinden biri olan Kemal ATATÜRK ile yakın dostluğumu hatırlatmış olmasın-dan sonsuz bir haz duyuyorum Bu mesajımın Türk milletine Hürriyet Gazetesi vasıtasıyla duyurulmasuu Mister Hikmet Feridun Es'ten rica ederim
Japonya Müttefik İşgal Kuvvetleri ve Uzak şark'ta Birleşmiş Milletler
Başkomutanı Dougias MacArthur
1 KASIM - Bayar, TBMM'nin IX dönem 1 toplantısını açtı:
4 KASIM - Türkiye; insan haklarım ve ana hürriyetlerim koruma antlaşmasını Roma'da imzaladı
8 KASIM - Sivrice'de hafif hasarlı deprem 15 KASIM - Son çağ Türk şiirine yenilik getirmiş şairlerimizden Orhan Veli Kanık (Doğ: 1914) öldü
18 KASIM - Kore'de 'Çunşona' baskınından sonra Birleşmiş Milletler Başkomutanı beş yıldızlı General MacArthur, Kore'deki Türk Silahlı kuvvetler Komutanı General Tahsin Yazıci'ya tebrik mesajı gönderdi:' Türk Tugayı eşsiz kahramanlıklarla süslü tarihine yeni bir şeref sayfası ilave etti' ;
22 KASIM - İnönü; gensoru ile 'Dış politika, memleketin politik ve askeri güvenlik konuları üzerinde' genel görüşme açılmasmı istedi ,
27 KASIM - Kore'de 'Kunuri Savaşı' diye adlandırılacak çok kardı çar-1 pışmalar başladı ve günlerce sürdü Türk Tugayı çok üstün düşman kuvvetlerinin geceli gündüzlü üç günlük devamh ağır baskısma kar-şı kendisine verilen hattan çekilmedi ve Müttefik 8 Ordusunun geri çekilmesini sağladı
Kunuri Savaşı'nda Tugayımızın kayıpları*:
Subay Astsb Er Toplam Şehit 12 7 218 237 Yaralı 15 10 262 387 Kayıp 7 2 192 201 Toplam 34 19 772 825
*Bu zayiatın önemli bir kısmı 28/29/,29/39 Kasım gece savaşlannda olmuştur
Kunuri Savaşları hakkında pek çok askerî kitap yazılmış ve eleştirilmesi yapılmıştır Amerikalı General Marshal'ın The River And Gauntlef eserindeki bir cümle, Türk Tugayırun bu savaştaki yerini ve önemini göstermektedir 'Türk Tugayı 8 Orduya üç altın gün kazandırmıştır'
29 KASIM - Ankara'da Refik Saydam Hıfzısıhha Müessesesi BCG verem aşısı laboratuarı hizmete girdi
12 ARALIK - CHP merkez binası hazine malı oldu

1951

12 OCAK - Kore, 3 yaralı kafilesi Tokyo'dan yurda hareket etti
21 OCAK - Ankara'ya ilk Kore hasta ve yaralı kafilesi geldi
5 şubat - Türkiye-Israil Hava Ulaştırma Antlaşması imzalandı
28 ŞUBAT -1951 yılı bütçesi, 58 ret oyuna karşı, 375 oy ile kabul edildi
2 MART - Subayların evlenmesini kısıtlayan kanun kaldırıldı
5 MART - Atatürk heykeline yapılan bir tecavüzü tel'in için yüksek öğrenim gençliği Kırşehir'de muazzam bir protesto mitingi yaptı
8 MART -1 Adnan Menderes Hükümeti istifa etti
9 MART - Menderes, yeni hükümeti kurdu
20 MART - Türkiye-İran Ticarî Hava Servisleri Antlaşması imzalandı
21 MART - Türkiye-İrianda karşılıklı elçi tayini antlaşması imzalandı
2 NİSAN - Menderes Kabinesi, 50 ret ve 345 oyla güven aldı
8 NİSAN - İskenderun, Dörtyol, Adana, Ceyhan, Kadirli, Gaziantep, Kilis ve dolaylarında orta şiddette hasarsız deprem
20 NİSAN - Türkiye-Yunanistan Kültür Antlaşması imzalandı
4 MAYIS - Atatürk aleyhine işlenen suçları hakkındaki kanunun görüşülmesine başlandı (Kanun No 5816)
15 MAYIS - Haşimi Ürdün Meliki Abdullah Türkiye'ye geldi
25 MAYIS - Türkiye, Dünya Sağlık Teşkilatı Nizamnamesin! imzaladı
26 HAZİRAN - Hürriyet Şehidi Mithat Paşa (1822-1884)'nin kemikleri Taif'ten İstanbul'a getirilerek Hürriyeti Ebediye Tepesi'ndeki kabre törenle gömüldü
28 HAZİRAN - Türkiye-Hindistan Kültür Antlaşması imzalandı
11 TEMMUZ - Büyük Kurtarıcı Atatürk'ün heykel ve büstlerine karşı gericilerin yapmış olduğu menfur tecavüzler dolayısıyla yurdun çe-şitli bölgelerinde tel'in mitingleri yapıldı
2 TEMMUZ - Savarona Gemisi, Türk Deniz Kuvvetleri'ne devredildi
12 TEMMUZ - İstanbul-Sultanahmet'te 'Adalet Sarayı'nın temeli atıldı
25 TEMMUZ - Atatürk aleyhine işlenen suçlar hakkında (5816 sayılı) kanun kabul edildi (Atatürk'ün anısma hakaret, anıt, büst, heykel, vb'ni tahrip, bu kanunun kapsamına giriyordu)
26 TEMMUZ - Türkiye-Pakistan Dostluk Antlaşması Ankara'da imzalandı
27 TEMMUZ - Anayasa ve İçişleri Komisyonları; CHP'nin halkevleri yoluyla tasarrufuna geçirdiği malların hazineye geri vermesine dair teklifi kabul etti
1 ağustos - Yabancı Sermaye Yatırımım Teşvik Kanunu (No 6224) kabul edildi
6 AĞUSTOS - DP Halkevleri tasansım Meclise getirdi CHP Milletvekil-leri, CHP'nin mallarıyla ilgili kanun tasansı hakkındaki görüşlerim belirttikten sonra salonu terk ettiler Taşan kanunlaştı
8 AĞUSTOS - Halkevleri kapatıldı (Kanun No 5830)
9 AĞUSTOS - Ücretli Hafta Tatili tasansı kanunlaştı
10 AĞUSTOS - Denizcilik Bankası Kuruluş Kanunu kabul edildi
13 AĞUSTOS - Çankırı, Kastamonu, Kurşunlu, Bolu ve dolaylarında deprem
20 AĞUSTOS - Kurtuluş Savaşı komutanlarından Orgeneral İzzettin Çalışlar (Doğ: 1882) öldü
22 AĞUSTOS - inönü; ara seçimleri dolayısıyla basın toplantısı yaparak görüşlerini bildirdi
16 EYLÜL -17 ilde yapılan ara seçimlerden 15 ilde DP kazandı Oyların % 52'sini DP, % 38'ini CHP aldı
20 EYLÜL - Kuzey Atlantik Paktı'na (NATO) alınmamız kabul edildi
24 EYLÜL - Atlantik Pakta'na katılmanuz üzerine Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Truman, Celal Bayar'a mesaj gönderdi:' Komünist tehdidine karşı hür dünyanın müdafaa kalesini inşaya yardım etmek için Atlantik Pakta Teşkilatı içinde Türkiye ile birlikte çalışmaya sa-bırsızlıkla intizar etmekteyiz'
1 EKİM - Hava Harp Okulu kuruldu
9 EKİM - Celal Bayar; Truman'ın mesajım cevaplandırdı
15 EKİM - IX CHP Kurultayı toplandı
17 EKİM - Türkiye'nin NATO ya katılmasıyla ilgili protokol Londra'da imzalandı
30 EKİM - Ankara Arkeoloji Müzesi Hitit Eserleri Salonu açıldı
1 KASIM - Bayar, Meclis'in IX Dönem 2 toplantı yılım açtı:
4 KASIM - İlkokullarda 'din dersi' ders programına alındı (Bakanlar Kurulu Karan, 3/12018)
28 KASIM - Türkiye-Dominik Antlaşması imzalandı
11 ARALIK - Kurtuluş Savaşı komutanlanndan Orgeneral Mustafa Muğlah (Doğ: 1882) öldü
14 ARALIK - Türkiye-Hindistan Dostluk Antlaşması imzalandı 26 ARALIK - İnönü, CHP Büyük Kurultayı'nda konuştu:' Biz bir yıl dan beri eşit olmayan vasıtalarla iktidarın karşısında varlık mücade leşi içindeyiz'

1952

14 OCAK - Kütahya Verem Hastanesi açıldı
31 OCAK - Yunan Başbakan Yardımcısı ve Dişileri Bakam Sofokles Venizelos Ankara'ya geldi
13 şubat - Başkan Bayar, 6 Şubat 1952 tarihinde ölen İngiliz Kralı V Georg'un cenaze töreninde bulunmak üzere Londra'ya gitti
14 şubat - Celal Bayar, Kraliçe Elizabeth ile görüştü 18 şubat - Türkiye, Kuzey Atlantik Paktı'na resmen katıldı Kuzey Alantik -Nato- Antlaşması 4 Nisan 1949'da Washington'da 12 ülke arasında imzalanmışta
28 şubat - TBMM 1952 yılı bütçesini, 59 aleyhte, 375 oyla kabul etti 4 MART - Amerikalı beş yıldızlı general (Bilahare Cumhurbaşkanı olan Eisenhower Ankara'ya geldi
8 MART - Ticaret ve Sanayi Odaları, Ticaret Borsaları Kanunu kabul edildi
13 MART - Gazeteci, yazar Ömer Rıza Doğrul öldü
19 MART - Erzurum, Pasinler ve Varto'da deprem
12 NİSAN - Türk Devrim Ocakları kuruldu
26 NİSAN - Başbakan Menderes, Yunanistan'a resmî ziyarette bulundu
2 MAYIS - Karabük Demir ve Çelik Fabrikaları 2 yüksek fınm hizmete girdi
5 MAYIS - Kibrit Tekeli kalktı
5 MAYIS - Türk-Elen Dostluk Demeği kuruldu
8 MAYIS - Türkiye-Birleşmiç Milletler Teknik Yardım îdaresi Türkiye Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü' Antlaşması imzalandı
12 MAYIS - Türkiye-Japonya Barış Antlaşması imzalandı
9 HAZİRAN - Yunan Kralı I Paul ve Kraliçe Türkiye'ye geldiler
13 HAZİRAN - Basın mesleğinde çalışanlarla çalıştıranlar arasındaki münasebetlerin tanzimi hakkındaki kanun kabul edildi
16 HAZİRAN - Hilafetin ilgasına ve Hanedanı Osmanî'nin Türkiye Cumhuriyeti memaliki haricine çıkarılmasına dair olan 431 saydı ka-nunun 2 maddesinin değiştirilmesi ve aynı kanuna bazı maddeler eklenmesi hakkındaki (5958 sayılı) kanun kabul edildi (Bu kanunla Osmanlı Hanedanı üyelerinden bazdarmın, bazı şartlarla yurda gir-meleri kabul edilmiştir)
19 HAZİRAN - İkizdere İlçesi kurulması hakkındaki kanun kabul edildi
20 HAZİRAN - Gülhane Askerî Tıp Akademisi'nin Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden ayniması hakkındaki kanun kabul edildi
20 AĞUSTOS - Napoli'de yapılan Avrupa güzellik yanşmasında Türkiye güzeli Günseli Başar birinci oldu
23 AĞUSTOS - Sinop Devlet Hastanesi'nin temeli atıldı
28 AĞUSTOS - Et ve Balık Kurumu Genel Müdürlüğü kuruldu
3 EYLÜL - Ağrı Dağı Zirvesine Türk Bayrağı dikildi
12 EYLÜL - Adapazarı Seker Fabrikasi'run temeli atıldı
27 EYLÜL - İnönü, Bursa'da konuştu: 'Müstakil mahkeme, müstakil
yargıç mefhumu bugün vatanın en önde konulanndan biridir'
4 EKİM - Elazığ İplik Fabrikasi'mn temeli atıldı
9 EKİM - Türkiye-Yemen Dostluk Antlaşması imzalandı
11 EKİM - CHP'nin bildirişi: ' Muhalefet kanunlar içinde yapmaya haklı olduğu görevim yerine getirmekten fiilen men edilmiştir'
13 EKÎM - Başbakan Adnan Menderes, İngiltere Hükümeti'nin davetlisi olarak İngiltere'ye resmî ziyaret yaptı
15 EKİM - İstanbul'da Tanzimat Müzesi açıldı
28 EKİM - Adana Devlet Hastanesi'nin temeli atıldı
1 KASIM - Başkan Bayar, TBMM'nin IX dönem 3 toplantı yılım açtı
22 KASIM - Gazeteci Ahmet Emin Yalman'a, Malatya'da suikast yapıldı
25 KASIM - Bayar; Yunan Kralının ziyaretim iade etmek için Savarona gemisiyle Yunanistan'a gitti
1 ARALIK - Bayar; Selanik'te Atatürk'ün doğduğu evi ziyaret etti
24 ARALIK - Taşova ilçesi Tokat ilinden aünarak Amasya'ya (No 5996) bağlandı
24 ARALIK - Öz Türkçe kelimelerle meydana getirilmiş olan 10 Ocak 1945 tarih ve 4695 saydı Anayasa; Prof Fuat Köprülü ve 23 arkadaşının teklifi kabulü ile kaldırıldı ve 20 Nisan 1924 gün ve 491 sayılı Anayasa tekrar yürürlüğe kondu CHP aleyhte oy kullandı