İsbât:

İSBÂT:

1 Sağlamlaştırma, dayanıklı hâle getirme Delil ve şâhit göstererek bir sözün ve fikrin doğruluğunu ortaya koyma

Bütün varlıklar Allahü teâlânın varlığına alâmet olduğu, O'nun varlığını isbat ettiği için mahlûkların (yaratılmışların) hepsine âlem denilmiştir (Teftâzânî)

Müslümanlar, maddelerin ve sıfatlarının hâdis (sonradan yaratılmış) olduğunu çeşitli yollarla isbât etmektedirler Bunlardan birisi şöyledir: Maddeler ve bütün zerreler hep değişmektedir Değişmekte olan şey kadîm (başlangıçsız) olamaz, hâdis (sonrad an yaratılmış) olması lâzımdır Çünkü her maddenin kendinden öncekinden meydana gelmesi, sonsuz öncelere kadar gidemez Bu değişmelerin bir başlangıcı olması, yâni ilk maddelerin yoktan var edilmiş olmaları lâzımdır (Seyyid Şerîf Cürcânî)

Allahü teâlânın var ve bir olduğu, hattâ Muhammed aleyhisselâmın, O'nun resûlü olduğu ve O'nun getirdiği her emrin ve haberin doğru olduğu güneş gibi meydandadır Düşünmeye ve isbât etmeye hiç lüzum yoktur Fakat, bunu görmek, anlamak için, kalbin bo zuk olmaması, mânevî hastalığı bulunmaması lâzımdır (İmâm-ı Rabbânî)

2 Tasavvuf yolunda ilerlerken Lâ ilâhe dedikten sonra illallah demek

Tasavvuf ehli Nefy ve isbât zikri denilen "Lâ ilâhe illallah" kelimesini söylemekle yükselir Lâ ilâhe "Nefy zikri" makâmında bulundukça yolcu mertebesindedir "La ilâhe"yi tamamlayıp Allahü teâlâdan başka hiçbir şey görmeyince, yolu tamamlamış ve fe na makâmına yetişmiş olur Nefyden sonra isbât makâmına gelir ve Bekâ hâsıl olur (Ahmed Fârûkî)

Allahü teâlâya teveccüh, nefy ve isbât ve murâkabe, Resûlullah efendimizin zamânında da vardı (M Ma'sûm Fârûkî)