Parantez İşaretinin Kullanıldığı Yerler

Parantez-Yay Ayraç İşareti (( )) ve Kullanıldığı Yerler
Cümlenin yapısıyla doğrudan doğruya ilgisi olmayan, yazının ve sözün aslında olmayıp, sonradan eklenmiş olan açıklayıcı kelimeleri ve söz gruplarını göstermek için kullanılır:
O tarihte (1980) henüz sen yoktun

Türk edebiyatının üç kolu da (halk edebiyatı, divan edebiyatı, yeni Türk edebiyatı) büyük farklılıklar gösterir

Sanatçının bu eseri hatıra (Anı demek daha doğru olur) türünün en iyi örneklerindendir

Türkçede bazı ekler (-yor, -ken, -leyin, -mtırak, -ki) büyük ünlü uyumu kuralına aykırıdır

Hakkında açıklama yapılan söze ait ek, ayraç kapatıldıklarn sonra yazılır:
Yunus Emre (1240?-1320)'nin

"yani" ile yapılan açıklamalar yay ayraç içine alınmaz
Babasından, yani okumasında büyük emeği geçen insandan daha ne isteyebilirdi ki?

Sözün söylendiği anda olup biteni, konuşanın hareketlerini ve durumunu belirtmek için kullanılır Özellikle tiyatro eserlerinde çokça kullanılır:
İhtiyar __ (Yerinden doğrulur) Şimdi ne olacak?

Kaymakam__(hiddetle) Ne olacak babaOğlunun katili ecnebi tebaasıymış

Alıntıların yapıldığı eser ve yazar adı yay ayraç içinde verilir:
Asıl konuşan Hasan'dı, altı aydan beri susan Hasan Durmadan, dinlenmeden, nefes almadan, yanakları sevincinden pembe pembe, dudakları titreyerek taze, gevrek, billûr sesiyle biteviye konuşuyordu Aklına ne gelirse söylüyordu Eskici hem çalışıyor, hem de, ara sıra "Ha! Ya? Öyle mi?" gibi dinlediğini bildiren sözlerle onu söyletiyordu; artık erişemeyeceği yurdunun bir deresini, bir rüzgârını, bir türküsünü dinliyormuş gibi hem zevkli, hem yaslı dinliyordu; geçmiş günleri, kaybettiği yerleri düşünerek benliği sarsıla sarsıla dinliyordu (Refik Halit Kara, Eskici) forumsinsinet

Herhangi bir metinden alınan cümlenin öncesi ve sonrası olduğunu, aralarda da alınmayan kısımlar olduğunu belirtmek için üç noktayla birlikte kullanılabilir
"() Annelerinin esvaplarını kızlar giyer, büyükannelerinin mücevherlerini torunlar takardı Sırmalı çedik pabuçlar, kırmızı feraceler Ah hele kırmızı feraceler Baharın yeşil çimenleri üzerinde, seyir yerlerinde kadınlar tıpkı birer gelincik çiçeği gibi parlarlardı ()" (Bahar ve Kelebekler; Ömer Seyfettin)

Bir bilginin şüpheyle karşılandığı veya kesin olmadığı durumlarda soru işaretiyle birlikte yay ayraç kullanılır:
Ankara'dan Konya'ya 1,5 (?) saatte gitmiş
1496 (?) yılında doğan Fuzuli

Söze alay etme, hafife alma, küçümseme, inanmama, kinaye anlamları katmak için Ünlem işaretiyle birlikte kullanılır:
İsteseymiş bu kitabı bir günde bitirirmiş (!) ama ne yazık ki vakti yokmuş

Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor

Enflasyonun nasıl düşeceğini bilmeyen ekonomi bilginlerimiz (!) var

Gençliğinde 100 metreyi 10 saniyede koşarmış (!)

Yabancı kelimelerin okunuşları parantez içinde verilir:
Rousseau (Ruso) Fransız edebiyatında romantizmin önemli temsilcilerinden biridir

İngiltere'de Lord Byron (Lord Bayron), Shelley (Şelli) ve Shakespeare (Şekspir) romantizmin kaynağı sayılırlar