Akarsuların Rejimleri Ve Debileri Hakında Genel Bilgi

Akarsuların Rejimleri ve Debileri Hakında Genel Bilgi



Akarsu rejimi: Akarsuyun debisinin yıl içersinde gösterdiği alçalma yükselme halindeki seviye değişikliğidir
Akarsuyun debisi: Akarsuyun her hangi bir yerindeki enine kesitinden 1sn’yede gecen su miktarına debi denir
Rejime etki eden faktörler
1) Yağış rejimi
2) Yağış biçimi
3) Akarsu kaynağı
4) Sıcaklık ve buharlaşma
5) Havzanın genişliği
6) Arazinin şekli ve eğimi
Debiye etki eden faktörler:
1) İklim (yağış sıcaklığı)
2) Bitki örtüsü
3) Havzadaki büyük kaynaklar ve yer altı suları
4) Yatağın geçirimliliği
5) Dağlardaki kar kalınlığı
6) Göller
7) İnsan
AKARSU REJİM TİPLERİ
a) Yağmur Suları İle Beslenen Akarsular: Akdeniz ikliminin görüldüğü yerlerde akarsularda yazın seviye düşmesi kışında seviye yükselmesi görülür Karstik kaynaklarla (bilgi yelpazesi) beslenen akarsularda seviye düşmesi fazla olmaz Akdeniz akarsu rejimi barajın olmadığı akarsu veya kolunda görülür Örnek: Baraj olan Seyhan-Ceyhan-Gediz-Manavgat gibi akarsular doğal özelliğini kaybetmiştir
b) Kar ve Buz Suları İle Beslenenler: Bu rejim yağışın büyük bölümünün kar şeklinde düştüğü yüksek dağlardan kaynağını alan akarsularda görülür Örnek: D Karadeniz ve D Anadolu akarsuları Bu tip akarsularda akım seviyesi Mart- Ağustos arasında yükselir kışın düşer
c) Kaynak sularıyla beslenenler: Örnek: Manavgat ve Köprücay’dır
d) Gölden çıkan akarsular:
1-Beyşehir gölünden çıkan ve Konya arazisini sulayan Çarşamba suyu
2-Eğirdir gölünden çıkan Kovada çayı
3-Manyas gölüne ulaşıp tekrar gölden çıkan Koçaçay
4-Ulubat gölünü ulaşıp tekrar gölden çıkan Kemalpaşa- Orhaneli
5-Erzurum ovasının doğu ve güneyindeki bataklık ve göllerden çıkan Karasu
6-Çıldır gölünden çıkan Arpaçay
e) Karma rejimli akarsular: Ülkemizdeki büyük akarsulardan Kızılırmak Yeşilırmak Sakarya Fırat ve Dicle önemli karma rejimli akarsulardandırbu tür akarsular farklı iklim bölgelerinden beslenir