Hicri Yilbaşi Nasil Ve Ne Zaman Tesbit Edildi?

Bismillah

İslâmî bir tarih başlangıcı tesbit edilirken Peygamberimiz Hz Muhammed'in Mekke'den Medine'ye hicreti esas olarak alınmış ve yapılan müzakereler sonunda Muharrem ayı da bu yılın ilk ayı olarak kabul edilmiştir

Hz Âdem'den sonra bazı vak'alar, o devrin insanları arasında bir başlangıç noktası olarak kabul edilip daha sonra zuhur eden hadiseler o vak'aya bağlanarak açıklanmaya çalışılmıştır "Nûh tufanından şu kadar ay veya yıl sonra; Hz İbrahim'in Nemrud'un ateşinden kurtulmasından şu kadar zaman sonra; Musa aleyhisselâmın Mısır'dan ayrılmasından şu kadar yıl sonra" diye zaman tesbiti ve vak'aların izahını yapmışlardır

Hıristiyanlar, Hz İsa'nın doğumunu tarihî bir mebde olarak kabul edip kendi aralarında bu noktaya bağlı olarak zaman ve tarih tesbiti ile meşgul olmuşlardır
Hiçbir hususta gayri müslimlerin işlerine özenmeyen ve onların hareketleri ile kendi davranışları arasında benzerlik bulunmamasına âzamî dikkat gösteren müslümanlar, tarih tesbitinde de onlardan farklı bir ölçü kullanmışlardır Bu sebeple Peygamber (sav)'in doğumunu değil, İslâm dininin yayılıp yücelmesini tarih başlangıcı olarak kabul etmişlerdir
Evet, Resûl-i Ekrem (sav)'in Medine'ye hicret etmesine kadar, müslümanlarca kabul edilmiş özel bir tarih başlagıcı yoktu Resulullah (sav)'in Medinei tâhire'ye göç etmesinden sonra birçok hadiseyi buna bağlı olarak izaha çalışıyorlardı "Hicretten şu kadar ay sonra" diye konuşuyorlar ve zamanla alâkalı muameleleri bu noktadan hareketle açıklıyorlardı Bu tesbitlerde sadece ay ve günden bahsediliyor ve fakat yıl tabiri kullanılmıyordu Meselâ, Bedir savaşının tarihini, hicretten 24 ay sonra diyerek tesbit ediyorlardı
Bu usul, Peygamber (sav)'in vefatına kadar böyle devam etti Sîreti İbni Hişam ve benzeri eserlerde, Resulullah (sav)'in on senelik Medine hayatında, hep ay hesabının kullanıldığını görüyoruz Hz Ebu Bekir'in halifelik zamanı ile Ömer (ra)'in halifeliğinin ilk dört yılı da bu minval üzere geçmişti Genişleyen İslâm ülkelerinde tayin edilen valiler ile hilafet müessesesi arasında veya diğer devlet ricali ile yapılan yazışmalarda, gün ay ve yıl tesbit etmek suretiyle tarih kullanılması zarurî hale gelmişti Bu hususu Hz Ömer'e arz edenler de oluyordu Bu lüzumu ilk olarak dile getiren Basra valisi Ebu Musa el-Eş'arî (ra) olmuş ve "Yâ emire'lmü'minîn!
Tarafınızdan gönderilen bazı mektuplarda târih yazılmadığını görüyorum Muamelâtın doğru yürütülebilmesi için tarih konulmasında fayda olduğuna inanıyorum" demiş idi
Hz Ömer, bundan sonra yazdığı mektup veya resmi yazılarda tarih koymaya başladı ve kendisine mektup gönderenlere de bu hususu hatırlatır oldu Bir defasında yıl belirtmek suretiyle tarihi konulmadan sadece "şaban" ayı zikredilen bir mahkeme ilâmı getirmişlerdi Bu eksikliğe dikkat çeken Hz Faruk "Bu, hangi senenin şabânıdır? Bu senenin mi, yoksa geçen yılın mı?" diye sorma zaruretini duymuştu Bu gibi hâller, bir takım araştırma ve soruşturmalara zemin hazırlamaktaydı ve zaman zaman müzâkere mevzuu teşkil etmekteydi
Yemen vilayetinin mâlî işlerini yürütmekle vazifeli bulunan Yâ'lâ bin Ümeyye, hilafet makamına gönderdiği mektup ve resmi yazılarda yıl, ay ve gün belirtrmek suretiyle tarih kullanmaya ihtimam gösteriyordu Bu usul, Halife Hz Ömer'in çok hoşuna gitmiş ve bir tarih kabulüne kesin karar vermişti Bu tarih? ^edei hangi hadiseye bağlanmalı ve o istikamette hareket etmeliydi? Bunda re'sen karar vermek istememiş ve müslümanlar arasında istişare yoluna gitmişti
Hicretin onaltıncı veya onyedinci yılında ashabın ileri gelenleri arasında bu mevzuu müzakereye açtı Yapılan teklifler şahsa göre değişiyordu Şöyle ki:
a) Sâ'd bin Ebî Vakkas, Peygamber (sav)'in vefatının tarih mebdei olarak alınması teklifinde bulundu
b) Talha bin Ubeydillah, Resûl-i Ekrem'in peygamberlikle vazifelendirildiği zamanın tarih başlangıcı olarak alınması görüşünü ortaya attı
c) Hz Ali, Allah Resulünün Medine'ye hicretinin esas alınması teklifinde bulundu
Yapılan teklifleri inceleyen şûrâ, Hz Ali'nin hicretle ilgili teklifini ittifakla kabul etti Meselenin esası hal yoluna girmiş ve işin teferruatı müzakereye açılmıştı O da hangi ayın hicret yılının ilk ayı olması
düşüncesiydi
Ashabtan Abdurrahman bin Avf, recep ayının alınması teklifinde bulundu Talha bin Ubeydillah, mübarek bir zaman olan ramazan ayının ilk ay olarak kabul edilmesi teklifinde bulundu Hz Ali, ilk hicret eden kafilenin Muharrem ayında yola çıktıklarını söylemiş ve bu ayın yılın ilk ayı olarak kabulünün uygun olacağı fikrini müdafaa etmişti
Şûrâ, bu ciheti de müzakere sonunda Hz Ali'nin teklifini uygun buldu ve ittifakla kabul etti
Müslümanların gerek tebrikleşme gerekse bazı mevzuları zamana bağlama hususunda ve bilhassa İslâmî bahislerde hicrî yılı esas olarak kabul etmelerini tavsiye eder ve yeni yıllarının hayırlı ve yümünlü olmasını niyaz ederiz

Orjinal Yazarı Ihvan



Müslümanların gerek tebrikleşme gerekse bazı mevzuları zamana bağlama hususunda ve bilhassa İslâmî bahislerde hicrî yılı esas olarak kabul etmelerini tavsiye eder ve yeni yıllarının hayırlı ve yümünlü olmasını niyaz ederiz






ALLAH cc razı olsun bu kardeşimizden

Kardeşlerim,
Çok güzel ve böylesine değerli konular o kadar çokki Forumun derinliklerinde
Onları hep beraber gün yüzüne çıkaralım kardeşlerim, takdir edersinizki
istıkamet Forum bir yıla yakındır siz üyelerimizin değerli katkıları ile hizmet
vermektedir
Bu geçen yıllarda Forumumuza eklenmiş olan bilhassa önem arzeden konulardan
yeni üyelerimizde istifade etmiş olurlar inşaALLAH