|
|
Konu Araçları |
biliriz, denizlerimizde, karides, stoklarını, zenginleştire |
Denizlerimizde Karides Stokları;Nı; Nası;L Zenginleş;Tire Biliriz ? |
08-24-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Denizlerimizde Karides Stokları;Nı; Nası;L Zenginleş;Tire Biliriz ?Kişi başına 6-7 kg su ürünlerinin tüketildiği ülkemizde, çoğumuzun bildiği balık ismi bir elin parmaklarını geçmez Belki de bugüne kadar, karides yememiş milyonlarca insan vardır ülkemizde Antenli görüntüleri yanı sıra 5 çift yürüme ve yüzme bacakları ile birçok kişinin, karidesten çok böcek diye adlandırdığı sevimli canlılardır karidesler Türleri farklı da olsa büyüklerine "jumbo" dediğimiz, isimleri bölgeden bölgeye göre değişen, balıkçının yüzünü güldüren, lüks lokantaların vitrinlerinde boy gösteren denizlerimizin değerli böcekleridir karidesler Denizlerimizde karidesler Bugüne kadar denizlerimizde, 61 tür karides tespit edilmiş olmasına karşın, bunlardan 7 tanesi ticari öneme sahiptir Bu türlerin içersinde ise Kuruma veya Japon Karidesi (Penaeus japonicus), Yeşil Kaplan Karidesi (Penaeus semisulcatus), Akdeniz Karidesi, Oluklu yada Karabüke (Penaeus kerathurus) türleri diğerlerine göre iri boyda olmalarıyla dikkat çeker Boyca küçük türlere de genel olarak "çim çim" karides denilmektedir Karideslerin yaşamlarına konuk olalım Karidesler, kış aylarını, su özelliklerinde ani değişimler göstermeyen, denizlerin derinliklerinde geçirirler Bahar aylarıyla birlikte, kıyılara doğru göç ederler ve 1 milyon a kadar yumurta bırakabilirler Doğada yavrusuna bakamayan türlerin, genellikle yumurtasının küçük, sayıca fazla olduğu kuralı karides için mükemmel işler Yumurtalar yaklaşık 03 mm çapında olup sıcaklığa bağlı olarak 13-16 saat içinde açılır Yumurtadan çıkan larvalar, sırasıyla yaklaşık 36 saat içinde nauplius, 4-5 gün içinde zoea ve 3-4 gün içersinde mysis denilen 3 larval dönem geçirir Bu süreçte toplam 12 kez kabuk değiştirdikten sonra karidese benzeyen en küçük taslak görünümümdeki postlarval döneme geçerler Büyümeleri için kabuk değiştirmek zorundadırlar Postlarvalar daha önceki su hareketine uygun (planktonik) yaşamlarını terk ederek artık deniz dibinde yaşamaya başlar Doğada yaklaşık 20 günlük olan postlarvalar kıyısal ve lagüner alanlara girerek hızla büyürler ve sonbaharda denizin derinliklerine doğru göç ederek yaşam döngülerini tamamlarlar Denizlerimizde karidesler azalıyor mu? Birçoğumuz büyüklerimizden duymuşuzdur, "Nerede o eski balıklar" diye eskileri anmalarını Yakın zaman da, Izmir Körfezi nde karides avcılığı yapan balıkçılar ile yaptığımız görüşmede de karidesin eskisi kadar bol olmadığından yakındılar Hatta, eskiden, ağları toplarken karidesin bolluğundan zor çekerlermiş şimdilerde ise, tekne başına 5-6 kg ı geçmiyor yakalanan karides Sayısal veriler de doğruluyor balıkçıları aslında 1980 li yıllarda ülke genelinde 5000-7000 ton arasında değişen karides avcılığı 1996 da 1100 tona ve 1999 yılında ise 890 tona kadar düşmüş olması dikkat çekicidir Tabii gelinen bu noktada, aşırı avcılığın ve kıyısal alanların tahribatının büyük payı da var Örneğin Izmir Körfezi, ekosisteminde önemli bir yere sahip olan 4 tane dalyan varken, şu an sadece Homa Dalyanı faal olarak çalışmaktadır Bu alanlar karides yavrularının gelişimi için önemli sahalardır Ayrıca, karides yetiştiriciliği üzerine yapılan girişimler çeşitli nedenlerden dolayı uzun soluklu olamamıştır Karides üretiminin tamamı, avcılık yolu ile sağlanmaktadır Doğal kaynakları zenginleştirebilir miyiz? "Kaynakların yönetildiği balıkçılık balıkçılıktır", diyor Japon araştırmacı Hirasawa Doğal kaynakları dengeli kullanmalıyız Onlara, kendi nesillerini devam etme şansı tanımalıyız Bunun yolu ise, doğal ortama katkı yapmaktan geçiyor Doğal suların zenginleştirilmesi ile ilgili ilk çalışma, 1867 yılında Ingiltere de yapılmıştır Bir ringa balık türü (Alosa saidissima) üretilerek yavruları doğaya bırakılmıştır 1876 yılında ise Japonya da bir som balık türü (Oncorhyncus keta) yavruları yetiştirilip doğaya bırakılmıştır Ayrıca, 100 yılı aşkın bir süredir, Avrupa Istakozu (Homarus gammarus) yetiştirilip Norveç kıyılarına bırakılmaktadır Günümüzde su ürünleri yetiştiriciliği, her geçen gün artmasına rağmen, ihtiyacın büyük bir bölümü avcılık yolu ile sağlanmaktadır Yakın bir gelecekte, bunun tersi de mümkün görünmüyor Bu da doğal kaynaklara uzun süre bağımlıyız anlamına geliyor Işte bu noktada denizlerimize baktığımızda, daha uzun süre bu görevi yerine getirecek gibi görünmüyorlar Birçok türün av verimi azalırken birçoğu da yok olma tehlikesi ile karşı karşıya Bugün insan kontrolü altında yetiştirilebilen türler yaşam döngüsü içersinde belli mevsimde Kaynak: Ayrıntılı bilgi için kureselfelaketcom |
|