Matematik Terimleri |
08-23-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Matematik Terimleri-A- A ile B nin Kartezyen Çarpımı: Birinci bileşeni A dan, ikinci bileşeni B den alınarak elde edilen ikililerin kümesidir? A Kümesinden B nin Farkı: A kümesinin B kümesi ile ortak olmayan elemanlarından olu-şan kümedir? A Kümesinden B ye Fonksiyon: A nın elemanlarından herbirini, B nin elemanlarına bir ve yalnız bir kez eşleyen bağıntıdır? Açı: Başlangıç noktaları aynı olan iki ışının birleşim kümesidir? Açık Önerme: İçinde bulunan bilinmeyene verilen değerlere göre doğru ya da yanlış önerme olan ifadelerdir? Açıortay: Başlangıç noktası açının köşesi olan ve açının kenarlarıyla eş açılar oluşturan ı-şındır? Açısal Bölge: Açı ile açının iç bölgesinin birleşim kümesidir? Aksiyom: Doğru olduğu ispatsız kabul edilen matematiksel ifadedir? Alan: Bir yüzey parçasının ölçüsüdür? Bir yüzeyde birim yüzeyin kaç defa olduğunu göste-ren sayıdır? Alt Küme: Bir kümenin elemanlarının sayısına göre birerli, ikişerli ya da daha fazla sayıdagruplarla oluşturduğu kümedir? Boş küme her kümenin alt kümesidir? Analitik Düzlem: Üzerine koordinat sistemi yerleştirilmiş düzlemdir? Analitik Geometri: Noktaların koordinatlarının sayısal fonksiyonları aracılığıyla bir koordi-nat sisteminde gösterilen geometrik nesneleri inceleyen matematik koludur? Apsis: Koordinat düzleminde bir noktayı gösteren sıralı ikilinin birinci terimidir? (1,9) ikilisiyle gsterilen noktanın apsisi 1 dir? Apsis Ekseni: Koordinat düzleminde yatay eksen, x eksenidir? Ar: 100 metrekarelik arazi ölçü birimidir? Arada Olma: Aynı doğru üzerinde farklı üç noktadan birisinin diğer ikisinin arasında olma-sıdır? Aralarında Asal Sayılar: En büyük ortak bölenleri 1 olan sayma sayılarıdır? 4 ile 15 aralarında asaldır? Aritmetik: 1 Toplama, çıkarma, çarpma ve bölme gibi dört işlemin tanımına temel olan tamsayılar kümesinin özellikleri kurulu matematik koludur? 2 Hesaplama ve varsayım kur-ma biçimidir? Aritmetik Ortalama: Sonlu bir sayı kümesi elemanları toplamının, bu elemanların sayısına bölü-müyle ortaya çıkan sayıdır? Asal Çarpanlara Ayırma: Bir sayma sayısı asal çarpanlarının çarpımı şeklinde yazma-dır? 24 = 2 x 2 x 2 x 3 gibi? Asal Sayı: 1 ve kendisinden başka böleni olmayan sayıdır? Aykırı Doğrular: Aynı düzlemde olmayan ve kesişmeyen doğrulardır? Ayrık Kümeler: Ortak elemenları olmayan kümelerdir? Ayrık Olay: Meydana gelişi başka bir olaya bağlı olmayan olaydır? Ayrıt: Bir cismin iki yüzeyinin arakesitidir? -B- Bağıntı: Bir kartezyen çarpımın alt kümesidir? Basit Kapalı Eğri: Düzlemde herhangi bir noktadan bir kez geçmek üzere, çizime başlanılan noktada biten eğridir? Bileşik Önerme: Birden fazla basit önermeden oluşan önermedir? Binom: Dereceleri ya da değişkenleri farklı iki terimden oluşan polinomdur? Bire Bir Eşleme: İki kümenin elemanları arasında, bir elemana karşı yalnız bir eleman alınarak yapılan eşlemedir? Bire Bir Fonksiyon: Tanım kümesinin her bir elemanını yine kendisine eşleyen fonksiyondur?Birleşim İşlemi: Kümelerin tüm elemanlarından oluşan kümelerin bulunmasıdır? Birleşim Kümesi: Kümelerin tüm elemanlarının oluşturduğu kümedir? Boş Küme: Hiçbir elemanı olmayan kümedir? Boyut: Uzunluk, genişlik ve yükseklikten herbiridir? Bölen: Bir bölme işleminde bölünenin kaç eşit parçaya ayrıldığını gösteren sayıdır? Bölüm: Bölme işleminde bölünen içinde bölenin kaç defa olduğunu gözteren sayıdır? Bölünen: Bölme işleminde eşit kısımlara ayrılmak istenen sayıdır? Bütünler Açılar: Ölçüleri toplamı 180° olan iki açıdır? Büyük Çember: Küre yüzeyi ile kürenin merkezinden geçen düzlemin arakesitidir? Büyük Daire: Küre cismi ile kürenin merkezinden geçen düzlemin arakesitidir -C- / Ç Cisim: Bir küme ve bu küme üzerinde tanımlanmış iki işlemin belli şartları taşımasıdır? Çap: Çemberin merkezinden geçen kiriştir? Çarpan: Bir çarpma işlemindeki sayılardan herbiridir? Çarpanlara Ayırma: Bir sayma sayısını en aziki sayının çarpımı şeklinde yazmadır?Örnek: 48 = 6 x 8 Çarpım: Çarpma işleminin sonucudur? Çelişki: Doğruluk değeri daima ?0″ olan bileşik önermedir? Çember: Düzlemde sabit bir noktadanaynı uzaklıkta bulunan noktaların kümesidir? Çembersel Bölge: Çember ile çemberin iç bölgesinin birleşimidir? Çıkan: Çıkarma işleminde, eksilenden ne kadar eksiltileceğini gösteren sayıdır? Çift Gerektirme: Totoloji olan iki yönlü koşullu önermedir? Çift Sayı: 2 ile tam bölünebilen sayıdır? -D- Dar Açı: Ölçüsü 90° den küçük olan dar açıdır? Dekametre: 10 metrelik uzunluk ölçü birimidir? Dekar: 10 ar veya 1000 m2 lik arazi ölçü birimidir? Denk Kümeler: Birebir eşlenebilen, eleman sayıları eşit olan kümelerdir? Derece: Bir çemberin 1 / 360 lık yayını gören merkez açının ölçüsü 1 derecedir? Dikdörtgen: Düzlemde üçü doğrusal olmayan A , B , C , D noktalarının birleşiminden elde edilen dörtgenin açıları dik ise [AB] , [BC] , [CD] , [DA] doğru parçalarının birleşim kümesidir? Dikdörtgenler Prizması: Altı tane dikdörtgensel bölgenin birleşiminden oluşan kapalı bölgedir? Dikdörtgensel Bölge: Dikdörtgen ile iç bölgesinin birleşim kümesidir? Dikdörtgenler Prizması Cismi: Dikdörtgenler prizması ile içinin birleşimidir? Dik Üçgen: Bir açısı dik olan üçgendir? Doğal Sayı: N = {0,1,2,3,4,?} kümesinin elemanlarıdır? Doğru Açı: Ölçüsü 180° olan açıdır? -E- Eksilen: Çıkarma işleminde azaltılması istenen sayıdır? Eleman: Bir kümeyi oluşturan nesnelerden herbiridir? En Büyük Ortak Bölen (EBOB) : İki veya daha çok sayma sayısını ortak olarak bölen sayma sayılarının en büyüğüdür? En Küçük Ortak Kat (EKOK): İki veya daha çok sayma sayılarının ortak katlarının en küçüğü olan sayıdır? Eş Üçgenler: Karşılıklı kenarlarının uzunlukları eşit ve karşılıklı açıların ölçüleri eşit olan üçgenlerdir? Eşit Kümeler: Aynı elemanlardan oluşan kümelerdir? Evrensel Küme: Üzerinde çalışılan konuyla ilgili olan tüm elemanları içeren kümedir? Evrensel Niceleyici: ∀ ile gösterilir ve ?her? ya da ?bütün? diye okunur? -F- F Fonksiyonunun Değer Kümesi: A dan B ye f fonksiyonu verildiğinde, B kümesidir? F Fonksiyonunun Görüntü Kümesi: A dan B ye f fonksiyonu verildiğinde, f(A) kümesidir? F Fonksiyonunun Tanım Kümesi: A dan B ye f fonksiyonu verildiğinde, A kümesidir? Faiz: Bankaya yatırılan paranın belirli bir süre sonunda getirdiği kazançtır? Fark: Çıkarma işleminin sonucudur? Fonksiyon: Çıkış kümesinin her elemanına, en çok bir görüntü eşilk ettiren bağıntıdır? -G- G Bileşke F Fonksiyonu: f : A ?> B ve g : B ?> C birer fonksiyon olmak üzere, A dan C ye (gof)(x) = g( f(x) ) kuralı ile belirlenen fonksiyondur? Genişlik: Dikdörtgen veya dikdörtgenler prizmasında boyutlardan biridir? Gerektirme: Totoloji olan şartlı önermedir? Görüntü: Sayı ekseni üzerinde bir sayıya karşılık gelen noktadır? Grup: Bir küme ve bunun üzerinde tanımlanan bir işlemin belli şartları taşımasıdır? -H- Hacim: Kapalı uzay parçasının ölçüsüdür? Bir uzay parçasında birim hacimin kaç defa olduğunu gösteren sayıdır? Halka: Bir küme ve bu küme üzerinde tanımlanmış iki işlemin belli bazı şartları taşımasıdır?Hektar: 100 ar veya 10000 m² lik arazi ölçüsü birimidir? Hektometre: 100 metrelik uzunluk ölçü birimidir? Hipotez: p => q teoreminde p önermesidir? Hüküm: p => q teoreminde q önermesidir? -I- / İ Işın: Doğruda ayırma noktası ile bu noktanın bir yanında bulunan noktaların oluşturduğu kümedir? İçine Fonksiyon: Örten olmayan fonksiyon İhtimal: Bir olayın olabilme şansını belirten sayıdır?Olasılık? İki Kümenin Birleşimi: İki kümenin elemanlarından oluşan kümedir? İki Kümenin Kesişimi: İki kümenin ortak olan elemanlarından oluşan kümedir? İki Yönlü Koşullu Önerme: pq biçimindeki bileşik önermedir? İkili: İki nesnenin oluşturduğu sıralı ikilidir? İkili İşlem: Bir kümenin iki elemanından gene bu kümeye ait bir elemanın elde edilmesini sağlayan kuraldır? İrrasyonel Sayı: Rasyonel olmayan sonsuza kadar devreden sayıdır? Örnek: = 3,1415? İskonto: Bir malın satış fiyatı üzerinden yapılan indirimdir? İspat: Bir teoremin hükmünün kesin olarak doğru olduğunun gösterilmesidir? İşlem: A x A nın bir alt kümesinden A ya fonksiyondur? -K- Kalan: Bölme işleminde bölünenden artan veya çıkarma işlemindeki farktır? Kapalı Bölge: Basit bir kapalı eğri ile bu eğrinin iç bölgesinin birleşimidir? Kapsama: Bir kümenin başka bir kümeyi içine almasıdır? Kare: Bütün kenarları eş ve karşılıklı açıları dik olan dörtgendir? Kental: 100 kg?lık ağırlık ölçü birimidir? Kesen: Çemberi farklı iki noktada kesen doğrudur? Kesir: Bütünün eş parçalarından bir veya birkaçını gösteren sayıdır?Örnek: 5/7 , 8/9 gibi? Kesişen Doğrular: Yalnız bir ortak noktaları olan doğrulardır? Kesişim İşlemi: Kümelerin ortak elemanlarının oluşturduğu kümenin bulunmasıdır? Kesişim Kümesi: Kümelerin ortak elemanlarından oluşan kümelerdir? Kiriş: Uç noktaları çember üzerinde olan doğru parçasıdır? Kombinasyon: n, r doğal sayı ve r£n olmak üzere, n elemanlı bir A kümesinin r elamanlı her alt kümesine A kümesinin r li kombinasyonu ya da kombinezonu denir? Komisyon: yapılan bir alışverişte, aracı olan kimseye yaptığı hizmet karşılığı ödenen para-dır? Komşu Açılar: Birer kenarları ortak, diğer kenarları bu kenara göre farklı tarafta bulunan iki açıdır? Komşu Bütünler Açılar: Ölçüleri toplamı 180° olan komşu açılardır? Komşu Tümler Açılar: Ölçüleri toplamı 90° olan komşu açılardır? Koni: Tabanı dairesel ya da elips biçiminde olan ve yukarı doğru gitgide daralarak sivrilen cisimdir? Konik: Koni biçiminde olan? Koordinat Düzlemi: Birbirini dik kesen, yönlendirilmiş iki doğrunun belirttiği düzlemdir? Küçük Daire: Küre cismi ile kürenin merkezinden merkezinden geçmeyen düzlemin arake-sitidir Küçük Çember: Küre kapalı yüzeyi ile kürenin merkezinden geçen düzlemin arakesitidir? Küp: Altı yüzü de karesel bölge olan prizmadır? Küre: Uzayda, sabit bir noktaya eşit uzaklıkta bulunan noktaların kümesidir? Kürenin İçi: Küre merkezine uzaklıkları kürenin yarıçapından küçük olan noktaların kümesidir? -M- Matematik Sistem: Bir küme ve bu küme üzerinde tanımlanmış bir veya daha çok işlemden oluşan sistemdir? Modüler Aritmetik: m>1 ve m doğal sayılar kümesinin bir elemanı olarak, tamsayıların m ile bölümünden kalan sınıfları ile yapılan aritmetiktir? Mutlak Değer: x reel sayılar kümesinin bir elemanı olarak, sayı doğrusunda x e karşılık gelen noktanın başlangıç noktasına uzaklığı, x in mutlak değeridir? x olarak gösterilir? -N- Nesne: ?Kişi? ya da ?Kimse? ile anlatılan varlıkların dışında kalan ağırlığı, kütlesi olan her türlü varlıklardır? Nicelik: Bir şeyin sayılabilen, ölçülebilen, azalıp çoğalabilen özelliği yani miktarıdır? Nitelik: Bir şeyin nasıl olduğunu belirten, onu başka şeylerden ayıran özelliktir? Nokta: İki doğrunun kesiştiği yerde bulunan çok küçük boyutlu uzay öğesidir? -O- Olasılık: Bir olayın olabilme şansını gösteren sayıdır? Olmayana Ergi Metodu: Bir teoremde hükmün değilini doğru varsayıp hipotezin değilini elde ederek yapılan ispattır? Ondalık Açılım: Bir ondalık kesrin virgül ile gösterilmesidir?Örnek: 2 / 5 = 0,4 gibi? Ondalık Kesir: Paydası 10 un tam kuvveti şeklinde olan veya bu duruma getirilebilen sayılardır? Oran: Aynı ölçü birimi ile ölçülebilen çoklukların veya iki kümenin elemanlarının bölüm yoluyla karşılaştırılmasıdır? Orantı: İki oranın eşitliğidir? a,b,c,d gerçek sayıları için a/b = c/d eşitliği bir orantıdır? Ortak Bölen: Birden fazla sayma sayısını kalansız olaraka bölen sayma sayısıdır? Ortak Kat: Birden fazla sayma sayısının katı olan sayma sayısıdır? -P- Paralel Doğrular: Bir düzlem içinde olup ortak noktaları bulunmayan doğrulardır? Paralelkenar: Karşılıklı kenarları paralel olan dörtgendir? Permütasyon: Bir kümenin ya da küme parçalarının elemanlarının belli bir sıraya göre dizilişleridir? Permütasyon Fonksiyonu: A dan A ya bire bir olan fonksiyondur? -R- Rakam: Sayıları yazmak için kullanılan işaretlerdir? Rasyonel Sayı: a,b birer tamsayı, b sıfır olmamak şartıyla a/b şeklinde yazılabilen sayıdır? Reel Sayılar: Rasyonel ve irrasyonel sayıların birleşimi olan kümedir? -S- Sabit Fonksiyon: Tanım kümesinin bütün elamanlarını değer kümesinin aynı elamnı ile eşleyen fonksiyondur? Sayı Doğrusu: Bir doğru üzerinde bir başlangıç noktası alınıp sağa doğru eşit aralıklarla noktalar işaretlerle , başlangıç noktası 0, diğer noktalar sıra ile 1,2,3,? ile eşlenirse elde edilen şekil bir sayı doğrusu olur? Sayma Sayısı: {1,2,3,4,?} kümesinin elemanlarından herbiridir? Sembol: Belirlenmiş bir anlamı olan resim, şekil, harf gibi işaretlerdir? Simge? Sıralı İkili: Kartezyen çarpım kümesinin elemanlarıdır? Sıfır Fonksiyonu: f(x)=0 kuralı ile verilen fonksiyondur? Sonlu Küme: Hiç bir özalt kümesi ile birebir eşlenemeyen kümedir? Sonsuz Küme: En az bir özalt kümesi ile birebir eşlenebilen kümedir? -T- Tam Açı: Ölçüsü 360° olan açıdır? Tamsayılar: Z = {?, ? n,?, -1,0,1,2,3,?n,?} sayı kümesidir? Tek Sayı: Çift olmayan tamsayıdır? Terim: Toplama ve çıkarma işlemlerinde toplanan veya çıkan sayılardan her biri? Ters Eleman: A kümesinde tanımlı bir * işleminin etkisiz elemanı e olduğuna görea * x = x * a = e koşulunu sağlayan x elemanı a elemanının * işlemine göre ters elemanıdır? Ters Rasyonel Sayılar: Çarpımları 1 olan iki rasyonel sayıdan her biridir? Totoloji: Doğruluk değeri daima 1 olan bileşik önermedir? Tümler Açılar: Ölçüleri toplamı 90° olan iki açıdır? -U- / Ü Uzay: Bütün varlıkların içinde bulunduğu sonsuz sayıda noktaların oluşturduğu kümedir?Uzunluk: Dikdörtgen veya dikdörtgenler prizmasındaki boyutlardan biridir? Üçgen : A, B, C ; üçü birden doğrusal olmayan üç farklı nokta olmak üzere, [AB], [AC] ve [BC] doğru parçalarının birleşimine ABC üçgeni denir Üçgenin alanı : Herhangi bir üçgenin alanı, tabanı olarak alınan bir kenarın uzunluğu ile bu tabana ait yükseklik uzunluğu çarpımının yarısına eşittir Üs : a bir reel sayı, n bir pozitif tam sayı olmak üzere; n tane a sayısının çarpımı an dir an ifadesindeki a ya taban, n ye kuvvet (üs) denir -V- Varlıksal Niceleyici: ∀ sembolü ile gösterilir ve ?en az bir? veya bazı anlamlarını taşır? Venn Şeması: Bir kümenin elemanlarının bir kapalı eğri içine yazılarak gösterilmesidir? Vektör: Doğrultuları, yönleri ve boyları aynı olan yönlü doğru parçalarının kümesidir? -Y- Yamuk: Yalnız iki kenarı paralel dörtgendir? Yarıçap: Çemberin merkezini herhangi bir noktasına birleştiren doğru parçasıdır? Yay: Çember üzerinde farklı iki nokta ile sınırlı çember parçasıdır? Yönlü Doğru Parçası: Bir ucu başlangıç, diğer ucu bitiş noktası olarak seçilen doğru parçasıdır? Yer Vektörü: Başlangıç noktası orijinde olan vektördür? -Z- Zıt Işınlar: Başlangıç noktaları aynı (ortak), bileşimleri bir doğru oluşturan ışınlardır? Zıt Vektörler: Başlangıç noktası, doğrultuları ve uzunlukları aynı, yönleri zıt olan vektörlerdir? |
|