Kayıt Dışı Ekonomi Kayitdişi Ekonomi Ve Enflasyon

KAYITDIŞI EKONOMİ VE ENFLASYON
Kamu açıklarının enflasyon üzerindeki etkisi
Kayıt dışı ekonominin denetim altına alınamaması nedeniyle vergi potansiyelinden yeterince yararlanılamamakta ve yüksek vergi oranlarına karşın vergi gelirlerini çok düşük düzeylerde gerçekleşmektedir Bu olgu ise kamu harcamalarının giderek daha büyük bir bölümünün borçlanma yoluyla karşılanması zorunluluğunu getirmekte bu nedenle kamu harcamaları içindeki transfer harcamalarının payı çok yüksek düzeylere erişirken yüksek kamu açıkları da kapatılamamaktadır
Kamu açıklarının ekonomik istikrarsızlığın en önemli nedenlerinden birisi olduğu düşünüldüğünde bu açıkların kapatılmasında borçlanma yerine vergi potansiyelinden yararlanılarak vergi gelirlerinin arttırılması gereği açıktır 1995 yılına ilişkin yapılan hesaplamalar kayıt dışı ekonominin denetim altına alınması durumunda bu ekonomiden elde edilebilecek vergi gelirlerinin mevcut tahakkuk eden vergi gelirlerinin %80'i düzeyinde olduğunu ve bu tutarın kamu açıklarının yaklaşık 3,3 katına yakın olduğunu göstermektedir
Ekonomik istikrarsızlığın en önemli göstergelerinden birisi olan enflasyon ile tasarruf - yatırım farkı arasındaki ilişkiye bakıldığında kamu açıklarını kapatacak nitelikteki söz konusu potansiyel vergi gelirlerine olan acil ihtiyaç daha açık görülmektedir
Kamunun boyutunun göstermek amacıyla daha önce birçok çalışmada araştırıldığı gibi enflasyon ile kamu tasarruf - yatırım farkları arasındaki ilişki 1972-1996 ve 1983-1996 verileri kullanılarak hesaplanmıştır
1972-1996 yıllarına ilişkin TEFE oranları bağımlı değişken olarak alınırken, aynı yıllara ilişkin tasarruf - yatırım farkları bulunmuş ve bu değerlerin GSMH'ye oranları ise bağımsız değişken olarak analize dahil edilmiştir Söz konusu değişkenler için iki farklı yaklaşım kullanılmıştır Birinci yaklaşımda aynı yıldaki tasarruf - yatırım farklarının GSMH'ye oranlarıyla enflasyon oranları arasındaki ilişkiye bakılırken ikinci yaklaşımda ise bağımsız değişken olan tasarruf - yatırım farklarının GSMH'ye oranlarıyla bir sonraki yılın enflasyon oranları arasındaki ilişki araştırılmıştır
Ekonominin %70, %75, %80'inin kayıt altına alınması durumunda ise enflasyonla mücadelede erişilebilecek başarılar dikkat çekicidir
Ekonominin farklı oranlarda kayıt altına alınması varsayımına dayalı senaryolar
Kamu açıklarının MG içindeki payı ile enflasyon arasındaki ilişkiler sadece regresyon analizinin sonuçları ile sınırlı değildir Regresyon sonuçları sadece tasarruf - yatırım fonları ile enflasyon arasındaki olası doğrudan ilişkiler konusunda bir fikir vermeye yöneliktir Ancak açıkların önlenmesi halinde makro dengeler üzerinde etkili olacak çeşitli süreçlerin başlaması ise bir gerçektir
Her şeyden önce kamu açıklarının giderilmesi ile birlikte makro dengeler üzerinde son derece etkili olduğu bilinen enflasyon bekleyişleri kırılma sürecine girecektir Azalan kamu açıkları ile birlikte fiyat hareketlerinin yön değiştireceği piyasalarca hemen algılanacak, karar alıcılar geçmişe göre çok farklı tepkiler vermeye başlayacaktır
Piyasalarda farklı tepkilerin ortaya çıkması her şeyden önce finansal piyasalarda etkisini gösterecek, enflasyonun gerileyeceği beklentisi ile faizler düşmeye başlayacaktır Bu gelişme de bütçeyi rahatlatacak önemli kazanımlar ortaya çıkacaktır Diğer taraftan bütçe açıkları ile ödemeler dengesinin cari işlemleri arasında güçlü ilişkiler olduğu bilinmektedir Şöyle ki azalan kamu açıkları, cari işlemler dengesi açıklarının kapatılması anlamına gelecektir Bu durumda kurlar üzerindeki baskılar önemli ölçüde azalmış olacaktır Böylece kamu kesimi dış borç ödemeleri, yükselen kurların külfetinden kurtulurken kamu kesiminin rahatlaması ile birlikte uzun süredir ihmal edilmiş olan altyapı yatırımlarının finansmanı için gerekli kaynaklar sağlanmış olacaktır
Bilindiği üzere altyapı yatırımları, dolaysız biçimde ekonomiyi uyarıcı, ekonomiyi canlandırıcı etkiler içermektedir Ayrıca altyapı yatırımlarının dolaylı biçimde ortaya çıkan ve ekonomiyi uyarıcı etkileri günümüzde çık önemsenmektedir
Kamu açıklarının kapatılması özel sektör açısından da önemli kazanımları beraberinde getirecektir Her şeyden önce istikrarlı kur ve faizler özel kesimin önünü görebilmesini sağlayacak, uzun vadeli yatırımlar için gerekli zemin hazırlanmış olacaktır
Kamu kesimi mali dengesi, vergi gelirlerindeki artışlarla sağlanınca, devlet fon piyasalarından çekilmeye başlayacak böylece toplam fon takbi, özel kesimin fon ihtiyacı ile sınırlı kalacak ve faiz oranları düşmeye başlayacaktır Ekonomik istikrar programı piyasalarda risk faktörünü azaltacağı için daha ılımlı fiyat politikalarına zemin hazırlayacaktır
Ekonomik istikrarsızlığın ticari ahlakı zayıflattığı bilinmektedir Ekonomik istikrarsızlık sivil ekonomiyi tahrip etmektedir Ekonomik istikrarın bu noktada sağlayacağı kazanımları görmemek mümkün değildir Görüldüğü üzere vergi konusunda yapılacak iyileştirmelerin ve düzenlemelerin ölçülebilen ve ölçülemeyen çeşitli faydaları bulunmaktadır Artık bu sorunun çözülmesi bir zorunluluktur
Bu gelişmeler ile birlikte yüksek vergi oranlarının düşürülmesi de olasıdır Kayıt dışı ekonominin denetim altına alınması için sistemde yapılabilecek düzenlemelerle birlikte vergiden kaçışa neden olan yüksek vergi oranlarının düşürülmesi işleminin de uygulamaya konması bu süreci hızlandıracaktır
Kayıt dışı ekonomide elde edilebilecek vergi gelirlerinin kamu açıklarını büyük ölçüde kapatabileceği ya da kamu fazlası yaratabileceği düşünüldüğünde ekonomik istikrarın sağlanabilmesi için yönetimlerin bu konuda yararlı adımlar atması gerekliliği ortaya çıkmaktadır Söz konusu potansiyel gelirden yararlanılması durumunda giderek kaynak yetersizliği nedeniyle yapılamayan altyapı yatırımlarının da hızlandırılması mümkün olacaktır

Kaynak : Wikipedia