Ermeni Ulusal Hareketi Başlaması

Başlaması
Uyanışı


Daha çok bilgi için: Ermeni mill uyanışı


Ermeniler arasında aydınlanma, bazen Ermeni halkının rönesansı olarak adlandırılan, iki kaynaktan gelişmişdir İlki Ermeni rahiplerin ait olduğu Mekhitarist Order İkincisi 19 yüzyılın sosyo-siyasi gelişmeleri ki bunlar esas olarak Fransız Devrimi ve Rus devriminin kavramlarının Ermeniler okur-yazarlar arasında yer bulmasıdır Ermeniler arasında Mekhitarist Order'a bağlı din görevlileri Ermeni tarihi ve dilini önemini öğretimlerinde vurguladılar Tiflis deki Nersesian Koleji ve Lazarian Koleji'nde Moskova-Lazarevski Enstitüsü (1816) önde gelen eğitim kurumlarında yetişmiş ulusal bilinçli Ermeni öğretmenler etkili olmaktaydı Öncüleri arasında Mikayel Nalbantyan, Haçadur Abovyan ve Stepan Nazaryan sayılmasına yarar vardır Bu ilk gurup Ermeni sorununun tanınması için savaştı
19 yüzyılda diğer ulusal hareketlerle birlikte Osmanlıda bir Ermeni aydınlar gurubu oluşmuşdur Bunlar ithalat ile uğraşan Ermeniler arasında yaygınlaşmışdır Bu kişiler kendi toplumlarına bu yeni kavramların kullanımı teşvik etmişler Bu Ermeniler son derece eğitimli idi içlerinde doktorlar, demokratik-liberal ideolojiyi benimseyen öğretmenler, vb Bu yaklaşım Ermeni Devrimci Federasyonu ile yeni bir akıma ulaştı Ermeni Devrimci Federasyonu ikinci dalga Rus devrimci düşüncesi ortaya çıkışı ile sosyalist ideoloji (Marksist değişiklik gösteren) özelliklere sahip bir hareket haline gelir








Osmanlıda Mekhitarist Order a bağlı bir din merkezi









Ermeni Kilisesi Ermeni uyanışında önemli üstlendi





Organizasyonlar
Armenekan Partisi 1885 yılında 1880 yılında kurulan Ermeni Yurttaşlar Birliği adlı gizli bir Ermeni derneğinin de kurucusu olan Ermeni Mıgırdiç Portakalyan tarafından Van merkez olmak üzere kurulmuştur Bu organizasyon "Kan dökmeden hürriyet elde edilemez" sloganını benimsemiş ve ihtilal yolu ile bağımsız Ermeni devletini kurmayı amaçlamışdır Zaman içinde öne çıkan Taşnak ve Hınçak Komiteleri bu organizasyondan eleman transferi yapmışdır
Ermeni Devrimci Federasyonu (Tashnagtsutiun, Taşnaksutyun) Ermeni radikal milliyetçi Ermeni bağımsızlığını sağlamak amacıyla 1890'da kurulan örgüt
Sosyal Demokrat Hunçakyan Partisi eski adıyla "Hınçak" 1887 yılında Kafkasyalı bir Ermeni olan Avedis Nazarbeg tarafından ve Marksist ideolojiye inanmış beş öğrenci ile birlikte İsviçre'nin Cenevre kentinde kurulmuştur Çalışma bölgesi olarak Doğu Anadolu'yu seçen komite, bir zaman sonra merkezini İsviçre'den Londra'ya götürmüştür Cemiyetin prensipleri Karl Marx'ın Komünist Manifesto'sundan esinlenerek hazırlanmış olup üyelerinin çoğu Rusyalı Ermenilerdi Komitenin amacı, Osmanlı Devleti'nden kopararak Rus ve İran daki bölgeleri birleştirmek ve böylece Büyük Ermenistan'ı kurmaktı








Ermeni Devrimci Federasyonu





Ermeni Fedaileri
Bu dönemle başlıyarak bazı Ermeniler Ermeni milisleri, çeteleri, fedaileri olarak bilinen ve ailelerini terk ederek gerilla birlikleri oluşturmuşlar İlk olarak Osmanlı İmparatorluğu'nda gerilla örgütleri kurarak Ermeni köylerinin talan edilmesine önlemek amcıyla birlik oluştursalarda bu güçlerin çoğu Ermeni ulusal kurtuluş hareketinin üyesi olarak hizmet etmişlerdir Ünlü Ermeni milis başkanları arasında Nigol Douman, Hamparsum Boyadjian, Girayr ve Murad Sebastia sayılabilmektedir








Ermeni Devrimci Federasyonu fleması altında Ermeni fedaileri









Murad Sebastia

Kaynak : Wikipedia