Nevşehir Tarihi Eserler Ve Turistik Yerleri

Nevşehir yalnız Türkiye’nin değil dünyânın sayılı turizm merkezlerinden biri olabilecek özelliklere sâhiptir Peri bacaları ve kayalara oyulmuş kiliseler, yeraltı şehirleri Hacı Bektaş-ı Velî Dergâhı ve birçok târihî eser yabancı ve yerli turistin gezdiği yerlerdir Bazıları şunlardır:


Nevşehir Kalesi: On ikinci asırda Selçuklular tarafından yapılan kaleyi Dâmâd İbrâhim Paşa tamîr ettirmiştir İl merkezinin güneybatısında yüksek bir tepe üzerindedir Yontma taştan yapılan kale iki kapılıdır


Dâmâd İbrâhim Paşa Külliyesi: On sekizinci asırda Sadrâzam Dâmâd İbrâhim Paşa tarafından yaptırılan külliye; câmi, medrese, kütüphâne, sıbyan mektebi imâret ve hamamdan meydana gelmiştir Câminin kubbesi kurşun olduğu için Kurşunlu Câmii olarak da bilinir Câminin mihrabı mermer işçiliğinin çok güzel örneklerindendir Minberi çok güzeldir Müezzin mahfilinin altı, altın yaldızla işlemelidir Medrese 1961’de Vakıflar Genel Müdürlüğünce tâmir ettirilerek Kütüphâne olarak halka açılmıştır İmâret kısmı 1949’da müzeye çevrilmiştir Sibyan mektebinde minyatür, arkeolojik ve etnografik eserler sergilenir Kütüphâne kısmında çok kıymetli 40300 eser bulunmaktadır El yazması olan eserler çok değerlidir


Kara Câmii: Sadrâzam Dâmâd İbrâhim Paşa tarafından 1715’te yaptırılmıştır Kesme taştan sâde bir yapıdır Minâresi 19 asırda yaptırılmış olup tek şerefelidir


Alâaddîn Câmii: Avanos ilçesinde 13 asırda yaptırıldığı tahmin edilmektedir Tâmir ve eklerle ilk orijinalliğini kaybetmiştir Minâresi 1950’de ilâve edilmiştir


Ulu Câmi: Avanos ilçesindedir Yeraltı Câmii de denir On sekizinci asır Osmanlı eseridir Tabanı toprak seviyesinin altındadır Düz damlıdır


Karavezir Külliyesi: Gülşehir ilçesinde Karavezir Seyid Mehmed Paşa tarafından 1779’da yaptırılan külliye; câmi, medrese ve çeşmeden meydana gelmektedir Câmisi Kuşunlu Câmi olarak da bilinir Medrese 1960’ta tâmir ettirilmiş olup kütüphâne olarak kullanılmaktadır


Kızılkaya Köyü Câmii: Gülşehir ilçesine bağlı Kızılkaya köyündedir Kitâbesinden 1293’te yaptırıldığı tahmin edilmektedir Görmüş olduğu tâmirlere rağmen orijinalliğini kaybetmemiştir


Taş Câmii: Gülşehir’in Türk köyündedir On üçüncü asırda yapıldığı tahmin edilen câmi yıkık vaziyettedir


Hacı Bektaş Velî Dergâhı ve Külliyesi: On dördüncü asırda Hacı Bektaş-ı Velî tarafından yaptırılmıştır Külliyede; çilehâne, dergah, türbe, mescit ve çeşmeler yer alır Mescit Sultan İkinci Mahmûd Han tarafından yaptırılmıştır Dergah 23 kısımdan ibârettir Her kısmın özel bir ismi vardır 1) Köşk, 2) Çatalkapı, 3) Değirmen penceresi, 4) Misâfir köşkleri, 5) Çamaşırhâne, 6) Ekmekevi, 7) Anbar, 8) Meydan bahçesi, 9) Misâfirhâne, 10) Meydan, 11) Kiler, 12) Üçler kapısı, 13) Altılar kapısı, 14) Aşevi, 15) Aşevi meydanı, 16) Kiler bahçesi, 17) Yaz meydanı, 18) Hazret avlusu, 19) Kabristan, 20) Balum Sultan Türbesi, 21) Hasbahçe kapısı, 22) Kırklar meydanı, 23) Hasbahçe Hacı Bektaş-ı Velî’nin türbesi klâsik Selçuklu kümbetleri plânında olup, duvarları ve tavanı sülüs yazı ve çiçek motifleriyle süslüdür Külliyede on altı çeşme vardır


Taşhunpaşa Külliyesi: Ürgüp ilçesinin Damse köyündedir Karamanoğulları zamânında yapılmış olan külliye câmi, sekizgen kümbet, altıgen kümbet ve medreseden meydana gelmektedir Câminin kitâbesi yoktur On dördüncü asırda yapıldığı tahmin edilmektedir Orjinal minber ve mihrabı Ankara Etnoğrafya Müzesindedir Medrese, câmiye 3 km uzaklıktadır Araştırmalar, medresenin daha önceleri saray olarak kullanıldığını ortaya koymuştur


Sarıhan: Ürgüp-Avanos karayolu üzerinde, Avanos’a 5 km uzaklıktadır Selçuklular devrinde yapıldığı tahmin edilmektedir Sultan hanlarının klasik plânındadır


Beylikhanı: Câmi-i Kebir mahallesindedir 1726’da Dâmâd İbrâhim Paşa yaptırmıştır Yapıdan günümüze sâdece hayvanlara âit bölümü ulaşabilmiştir


Eski eserler: Tabiî güzellikleri yanında târihî eserleri de meşhurdur Bu bölgede Göreme Kaya Kiliselerinin sayısı 365’dir Erozyon (aşınma) yolu ile meydana gelen peri bacası denilen kayaların içine oyularak yapılmıştır On ve on üçüncü asırlar arasında Hıristiyan keşişler ve halk burada yaşamışlardır Duvarları fresklerle dolu olan Tukalı Kilise ile Elmalı,Karanlık Çarıklı, Yılanlı, Saklı, Thedor ve St Barbara kiliseleri en meşhurlarıdır


Göreme ve Ürgüp tabiî hâdiselerle meydana gelen külah şeklinde kayalıklardan (peri bacalarından) ibârettir 5 bin m2lik bir alandadır


Erciyas ve Hasan dağlarının volkanik tüflerinin göl sularının dibine kat kat yerleşmesi ve gölün kuruması ile meydana getirdiği yumuşak ve kalkerli toprak örtüsü işlenerek Göreme’deki eserler yapılmıştır Kapadokya için; “Büyüleyici havası ve sessiz vâdileri, insanın nefesini kesecek güzelliği ve kayalara oyulmuş yeraltı şehirleriyle dünyâda nâdir rastlanan bir yer” denmiştir


Zelve Harabeleri: Göreme’ye 4 km mesâfededir Çavuşun Kilisesi: Avanos yakınındadır Duvarlarında çeşitli figürler vardır Açıksaray: Erozyon etkisiyle tepelerin oyulması ve kapı biçimli oyuklarla bir sarayı andırır Balkon kiliseleri: Ortahisar’a 7 km mesafededir Binlerce güvercinin yaşadığı bir patikadan gidilir


Yeraltı şehirleri: Derinkuyu ilçesi ile Kaymaklı kasabasında bulunan yeraltında kayalara oyulmuş şehir kalıntıları vardır Derinkuyu’daki yeraltı şehrinin manastırı, soğuk hava tesisi ve akıl hastânesi kalıntıları meşhurdur


Üçhisar: İl merkezinin 8 km doğusunda kalesiyle dikkati çeken bir dinlenme ve eğlence merkezidir 40 m yükseklikteki kale, çevrenin ve Göreme Vâdisinin seyredildiği bir yerdir


Kaymaklı (Eneği): İl merkezinin 20 km güneyinde yer alan yeraltı şehrinin bulunduğu bir beldedir Düşman saldırıları sırasında korunmak maksadıyla yapılan sığınaklardır Karışık dehlizlerle 4 kat aşağıya inilir


Mesîre yerleri


Nevşehir tabiî güzellikler bakımından da zengindir Mesire yerleri genelde vâdi tabanlarıyla Kızılırmak kıyılarıdır


Göreme Vâdisi: İl merkezine 14 km mesâfede, Kızılırmak’a güneyden açılan bir vâdidir Vâdinin yamaçlarında peri bacaları vardır Üçhisar bucağından bu vâdiyi seyre doyum olmaz Buradan peri bacaları, güvercinlikler, kaya kiliseler ve civarının manzarası çok güzel görünür


Kadirah Deresi: İl merkezine 3 km uzaklıkta tabiî güzelliği fevkalâde olan bir mesire ve dinlenme yeridir Bölgede Nevşehir Çayının bazalt kayalarını yararak açtığı çok sayıda delik ve çağlayanlar vardır


Üzengi Deresi: İl merkezine 14 km uzaklıkta güzel bir mesire yeridir Duvar gibi yükselen vâdi yamaçları, meyve bahçeleri ve mâdensuları ile rağbet edilen bir dinlenme yeridir


Kazankaya: Gülşehir yakınındadır Türlü biçim ve renkteki kayaların görünüşü çok güzeldir


Ballıkaya: İl merkezine 5 km uzaklıkta manzarası ile meşhur bir mesîre yeridir


Kızılırmak kıyıları: Kızılırmak Vâdisi Gülşehir ve Avanos ilçelerinin topraklarında genişleyerek tabii kumsallar ve ağaçlık dinlenme yerleri ortaya çıkarmıştır İl merkezine yaklaşık 20 km’dir


İçmeler ve kaplıcalar


İlde çok sayıda içme ve kaplıca vardır Bunlardan en meşhuru Kozaklı kaplıcalarıdır


Kozaklı kaplıcaları: Kozaklı ilçesinin güneyinde dere yatağındadır Konaklama tesisleri mevcuttur Kaplıca suyu ağrılı hastalıklara ve romatizmaya iyi gelmektedir


Gümüşkent (Salanda) İçmesi: Gülşehir-Hacıbektaş karayolundan 3 km içeridedir Tesisi yoktur Deri hastalıklarına faydalıdır Yöre halkı tarafından içme olarak faydalanılmaktadır


Bölgedeki diğer kaplıcalar; Nevşehir İçmesi, Çorak İçmesi, Deliklikaya İçmesi, Kızıltepe Mâdensuyu, Sarıkaya İçmesi, Avanos Ballıca Kaplıcası, Ürgüp Çökek köyü İçmesi ve Ürgüp Üzengiçay İçmesidir Bu suların içmesi; Karaciğer, barsak, mîde ve safra yolları ile idrar yolu iltihapları ve mesâne taşlarının düşürülmesinde faydalıdır