New Deal (Yeni Görüş)

Büyük Bunalım adı verilen ve Büyük Bunalım 1929'da başlayan (ancak etkilerini ancak 1930 yılının sonlarında tam anlamıyla hissettiren) ve 1930'lu yıllar boyunca devam eden ekonomik buhrana verilen isimdir Buhran, Kuzey Amerika ve Avrupa'yı merkez almasına rağmen, dünyanın geri kalanında da (özellikle de sanayileşmiş ülkelerde) yıkıcı etkiler yaratmıştır

1929 yılından itibaren bütün dünyayı etkisi altına alan ekonomik krizin sürdüğü

1932 yılında,

ABD'de yapılan başkanlık seçimini ABD Amerika Birleşik Devletleri'nin kısaltması

FDRoosevelt kazandı Cumhuriyetçi Parti'nin başkanı İkinci Dünyâ Savaşı esnâsında Amerika BirleşikDevletlerinin otuz ikinci başkanlığını yapan devlet adamı 1930lardaki ekonomik krizlerin çözümünde tâkip ettiği politika ile hükûmetin başarılı olmasında ve krizin çözülmesinde büyük rolü oldu Japonların, 7 Aralık 1941 günü Pearl Harborda Amerikan donanmasını hava hücumu ile yakmasından sonra savaşa tam ağırlıklı olarak girmeye karar verdi Birleşmiş Milletler Teşkilâtının kurulmasına önayak oldu 1933 senesiyle 1945 senesi arasında peşpeşe üç de

Hoover'den görevi devralan yeni başkan Roosevelt'in ABD ekonomisini bunalımdan çıkarmak için uygulamaya koyduğu ekonomik, sosyal ve siyasal nitelikli önlem lerin tümüne "New Deal" (Yeni Görüş) adı verilmekte

dir


Başkan Roosevelt ülkesini içinde bulunduğu ekonomik krizden çıkarmak için, liberal kapitalizm yerine, müdaheleci, düzenleyici ve yol gösterici bir ulusal iktisat politikası oluşturmaya çalıştı Tarımsal ürünlerin fiyatlarının hızla düşmesi, çiftçilerin banka borçlarını ödeyemez hale gelmesi, küçük bankaların büyük çoğunluğunu iflâsa sürüklenmişti Sanayi kesiminde piyasadaki durgunluk nedeniyle stoklar artmış ve üretim hızla azalmıştı

1929 yılında ülkedeki işsizlerin sayısı 4,6 milyon iken

1933'de 13 milyona ulaşmıştı Bu ekonomik ve sosyal bunalımı kontrol altına almak için Başkan Roosevelt, Amerikan iktisat tarihinde önemli yeri olan devlet özel sektör ilişkilerinde yeni bir dönemin başlamasına yol açan 13 önemli yasayı yürürlüğe koydu 1933 ortalarında birbiri ardı sıra çıkarılan düzenleme yasalarıyla ekonomiye yeniden işlerlik kazandırma dönemi başladı


Bu yasalar arasında ABD'nin planlama deneyinde önemli yeri olan

TVA'nın (Tennesse Valley Authority) kuruluş yasası da vardı Bankacılık sistemini düzenleyen yeni yasa, bankaların borsalardaki spekülasyonları besleyecek krediler vermelerini engelleyecek ve tasarruf sahiplerinin haklarını koruyacak yönde önlemler getirmişti Devlet "Yeniden İnşaa Finansman Kurumu" aracılığıyla bankalara ve sanayi kesimine aktardığı fonlarla eşi görülmemiş düzeyde piyasaya kredi sağlama yoluna gitti


New Deal sanayi kesiminde üretim, piyasa ve işçi-işveren ilişkileri konularında önemli yenilikler içeren önlemler getirmişti Sanayide durgunluğu gidermek için aşırı üretimin engellenmesi, ücretlerin artırılması, iş saatlerinin kısılması ve fiyatların yükselmesi öngörülmüştü Özellikle yükselen ücretlerin toplam talebi canlandıracağı, dolayısıyla satışları artıracağı ve birikmiş stokların erimesine yol açacağı hesaplanmıştı Özel kesime yönelik destekleyici ve özendirici önlemlerin yanında kamu yatırımları ve hizmetleri için önemli fonlar ayrıldı


Bu alandaki çalışmaları düzenlemekle görevlendirilen PWA (Public Works Administration) 1935-1942 yılları arasında toplanan 13,2 milyar dolarlık kaynağı kullanarak yeni iş alanlarının açılmasına katkıda bulunduü PWA aracılığıyla, anılan dönem içinde 122 bin konut, 664 bin mil yeni yol, 77 bin yeni köprü ve 285 yeni havaalanı yapımı tamamlandı


Çıkarılan "Tarımsal Uyum Yasası" tarım kesiminde üretimin ve fiyatın belirlenmesinde devlete geniş yetkiler verirken, üreticilerin satın alma gücünün bunalım öncesindeki düzeye yükseltilmesi öngörülmüştü Başkan Roosevelt ormanlaştırma, su baskınlarının önlenmesi ve toprağın korunması gibi projeleri yürürlüğe koyarak, 300 bin kişinin işe alınmasını sağladı


1935-1942 arasında Kuzey Dakota'dan Teksas'a uzanan 200 milyonluk bir ağaç kuşağı meydana getirildi Başkan F D Roosevelt'in uyguladığı "New Deal" politikası ABD'de olduğu kadar Batı Avrupa ülkelerinde de yeni düşünce ve politikaların ortaya çıkmasına neden oldu


Roosevelt yönetimi toplumdaki çeşitli çıkar gruplarının varlığını kabul eden ve bu grupların isteklerini uzlaştıran bir çözüm getirdi Büyük iş çevrelerine karşı çeşitli devlet kontrolleri uygulanırken, karşı bir güç olarak işçi kuruluşlarının örgütlenmesi ve güçlendirilmesi sağlandı Ayrıca sanayi kesimi ile çıkarları çelişen tarım kesiminin yeni bir güç olarak ortaya çıkmasına destek verildi Fakat yönetimin tüketicileri karşı bir güç olarak örgütleme çalışmaları yeterince başarılı olmadı


Kısaca denebilir ki, Başkan Roosevelt'in "New Deal" dönemi ekonomik ve sosyal yönden çöken liberal kapitalizmi, yeniden işler hale getirmek için ekonominin işleyişine devletin en geniş ve sistematik şekilde müdahale ettiği dönemdir