Necil Kazım Akses

Necil Kazim Akses ( 1908 -

1999) Türk klasik müzik bestecisiYaşamıMüziksever bir ailenin çocuğu olan Akses, küçük yaşta keman dersleri almaya başlamış, on dört yaşındayken,

Mesut Cemilin viyolonsel öğrencisi olmuştur İlk beste denemesini de bu yıllarda viyolonsel için yazdığı bir parçayla yapmıştır Lise öğrenimi sırasında bir yandan İstanbul Belediye Konservatuarında Mesut Cemil 1902 yılının Aralık ayında İstanbul’da doğdu Tanburi Cemil Bey’in oğludur Bir ara “Tel” soyadını kullanmışsa da, kısa bir süre sonra bundan vazgeçmiştir Çocukluk yılları babasının musıki çevresinde geçti

Cemal Reşit Reyin armoni sınıfına devam eden Akses, liseyi bitirince kompozisyon öğrenimi için Cemal Reşit Rey (1904-1985) çoksesli bestecilerin öncülerinden, aynı zamanda bir orkestra şefi, piyanist ve öğretmen olarak da hizmet vermiştir İstanbul Şehir Orkestrası'nın kurucusudur Babası Osmanlı İmparatorluğu'nun önemli bir diplomat ve yazardır Babasının görevli bulunduğu Kudüs'te 25 Ekim 1904 tarihinde dünyaya gelir

Viyanaya gider Viyana Müzik Akademisinde 1926 yılında başladığı bu eğitimi, Kleineckenin viyolonsel, Joseph Marxın armoni, kontrpuan ve füg öğrencisi olarak sürdürmüştür Akademiyi bitirdikten sonra Prag Devlet Konservatuarına geçen bestecimiz, burada Josef Suj ile kompozisyon, Viyana Avusturya'nın başkenti ve ülkeyi meydana getiren dokuz federal eyaletten biri Avusturyanın kuzeydoğusunda, Tuna Nehri kıyısında yer alır Nüfûsu bir buçuk milyon (metropoliten alanınki ise iki milyon) civarındadır Yüzölçümü 415 km2, metropoliten alanınki ise 3862 km2dir Viyanada tipik bir kara iklimi hüküm sürer Ortalama sıcaklık ocakta 0°C, temmuzda ise 20°Cdir

Alois Haba ile mikrotonlar üzerinde çalışmıştır


1933 yılında Türkiyeye dönen Akses, Ankara Devlet Konservatuarının kuruluş çalışmalarını yürüten bkz Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı

Paul Hindemithe yardımcı olmuş, konservatuarın açılmasıyla kompozisyon öğretmenliğine getirilmiştir


Necil Kazım Akses, yaratıcılığını 80 yaşından sonra da sürdürmüş, örneğin "5 Senfoni"sini bu dönemde yazmıştır Onun "Ankara Kalesi" adlı senfonik şiiri, piyano için, "Minyatürler", keman ve viyola konçertoları, orkestra için "Konçerto" ve "Ballad"ı, beş senfonisi ve yaylılar için dört değerli "Kuartet"i, başlıca yapıtları arasında sayılabilir



Ankarada uzun yıllar kompozisyon öğretmenliği yapan Akses, 1948 yılında kurucusu olduğu konservatuarın müdürlüğüne, 1949 yılında Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğüne, 1954 yılında Ankara Türkiye Cumhuriyetinin başkenti ve ikinci büyük şehri Nüfus bakımından İstanbul'dan, yüzölçümü bakımından da Konya'dan sonra ikincidir Bolu, Çankırı, Kırıkkale, Kırşehir, Konya, Aksaray ve Eskişehir arasında yer alır 38°33' ve 40°47' kuzey enlemleri ile 30°52' ve 34°06' doğu boylamları arasındadır Batıdan doğuya, kuzeyden güneye transit yolların düğüm noktasıdır

Bern, 1955 yılında Bonn Kültür Ataşeliğine atanmış, 1958 yılında Türkiyeye dönünce Ankara Operası Müdürü olmuştur


Necil Kazım Akses, çağımızın çeşitli kompozisyon tekniklerini ve stillerini yakından tanımıştır Bülent Tarcana göre Aksesin yapıtları, "Yeni ? Romantik" eğilimlerle Türk müziğinin birleşimidir Besteci, büyük boyutlu yapıtları, zengin ve dolgun orkestralamanın, karışık ve yüklü bir üslubun adamıdır Önder Kütahyalıya göre, yapıtları ilk dinleyişte dağınık bir izlenim bırakabilir Uzun ve duygun cümleler, ana fikirlerin kesin çizgilerle belirlenmesinden kaçınma ve dolgun armoniler, bestecimizin başta gelen özellikleridir Karanlık orkestra renkleriyle tonsuzluk izlenimi veren yoğun bir kromatizme de rastlanabilir Son yapıtlarında belirli bir yumuşama ve aydınlık bir yazı görülmektedir 1970 yılından sonra yazdığı yapıtlar, "Orkestra Konçertosu"nda ve "Bir Divandan Gazel"de görüldüğü gibi, aleotorik (rastlamsal) bir yaklaşımı sergiler Necil Kazım Aksesin yapıtlarının seslendirme hakkı SACEMindir


Yaratıcı çalışmaları yurt dışında da yankılar uyandıran Necil Kazım Akses, başarıları dolayısıyla çeşitli ülkelerden madalyalar, ödüller almıştırÖdüller 1957de Almanyanın birinci derece "Yaratıcı Hizmet Ödülü"
1963te, İtalyanın "Cavalliere Officiale unvanı",
1973te, İtalyanın "Commendatore Madalyası",
1973te Tunusun "Habib Burgiba Sanat, Kültür Madalyası"

1971 yılında "Devlet Sanatçısı" unvanıyla onurlandırılan Necil Kazım Akses, 1981 yılında "Atatürk Sanat Armağanı"nı, 1992 yılında And Vakfının "Onur Ödülü Altın Madalyası"nı almıştırYapıtlarOperalar "Mete" tek perde, 1933
"Bayönder", tek perde, 1934
"Timur" (tamamlanmadı), 1956Şan ve Orkestra
"Şiir ve Müzik", basbariton ve orkestra için, 1935
"Senfonik Destan", soprano, koro ve orkestra için, 1973
"Solocular Geçiti", soprano, mezzo-soprano, bariton, basbariton ve orkestra için, 1976Koro
"Çokseslendirilmiş Türküler", 1936
"Konservatuar Marşı", (Erkin ile birlikte), 1940
"Eşliksiz Koro Kompozisyonları", 1947
"On Türkü", eşliksiz karma koro için, 1964
"50 Yıl Marşı", 1973
"İstanbula Gönül Veren Ozanlar", eşliksiz koro için, 1983Şan ve Piyano "Portreler", 1965
"Şiirlerle Müzik", 1975
"Hayır mı, Evet mi", 1988Orkestra
"Çiftetelli", senfonik dans, 1934
"Ankara Kalesi", senfonik şiir, 1942
"Ballade", büyük orkestra için, 1947
"Eskilerden İki Dans", 1960
"1 Senfoni", 1966
"Itrinin Nevakarı Üzerine Scherzo", büyük orkestra için, 1970
"Sesleniş", 1973
"2 Senfoni", yaylılar için, 1978
"3 Senfoni", 1980
"Orkestra Konçertosu", 1976 ? 1977
"Barış için Savaş", senfonik şiir, 1981
"4 Senfoni" (Sinfonia Romanesca Fantasia), viyolonsel ve orkestra için, 1083 ? 1984
"5 Senfoni" (Atatürk Diyor ki), retorik senfoni, koro, çocuk korosu, tenor ve org için, 1988Konçerto "Şiir", viyolonsel ve orkestra için, 1946
"Keman Konçertosu", 1969
"Viyola Konçertosu", 1977
"Idyll", viyolonsel ve orkestra için, 1980Oda Müzikleri
"Allegro Feroce", klarnet, saksafon ve piyano için, 1930
"Poéme", keman ve piyano için, 1930
"Sonat", flüt ve piyano için, 1933
"Üç Şiir", mezzo soprano ve yaylılar dörtlüsü için, 1933
"Trio", yaylılar için, 1945
"1 Yaylılar Dörtlüsü", 1946
"2 Yaylılar Dörtlüsü", 1971
"3 Yaylılar Dörtlüsü", 1979
"4 Yaylılar Dörtlüsü", 1990Solo çalgı için eserleri
"Prelüd ve Fügler", piyano için, 1929
"Beş Piyano Parçası", 1930
"Sonat", piyano için, 1930
"Minyatürler", piyano için, 1936
"Piyano için On Parça", 1964
"Capriccio", viyola için, 1977
"Hüzünlü Melodi", viyola için, 1984Sahne Eserleri "Antigone" için müzik, üflemeli çalgılar için, 1936
"Kral Oedipus" için müzik, kadınlar korosu ve üflemeli çalgılar için, 1936
"Jül Sezar", için müzik, üflemeli çalgılar için, 1936Kaynakçahttp://wwwbeethovenlivesnet/