Gayzer

Gayzer Alm Gaysir, Geiser (m), Fr Geyser (m), İng Geyser Sıcak su ve buharı, zemin içinde 30 m gibi bir derinliğe ulaşabilen tabii bir tüp şeklindeki boşluktan yeryüzüne fasılalı olarak fışkırtan kaynak Gayzer adı, Güneybatı İzlandada mevcut ve püsküren anlamını taşıyan "Geysir" adlı bir gayzerden gelmektedir


Gayzerler, ekseriya yeni bir volkanik aktiviteye sahip bölgelerde ortaya çıkmaktadır Gayzerlerde peşpeşe iki fışkırma arasındaki zaman periyodu umumiyetle düzensizdir Amerikada Yellowstone Milli Parkındaki gayzerin suyu takriben, saatte bir, 50 m yüksekliğe fışkırmaktadır Bazı yerlerde gayzer faaliyeti gösteren soğuk su kaynakları da vardır Yeni Zelandada ve İzlandada gayzerler bulunmaktadır Yeni Zelandada 1886daki Taravera volkanik püskürmesinden sonra su, buhar, çamur ve taşları 4 saat müddetle 240 m kadar yükseğe püskürten yedi adet gayzer teşekkül etmiş ve 1904te bitişik Taravera Gölünün sularının akıtılmasıyla bu gayzerlerden 450 metreye kadar su püskürten birinin faaliyeti durmuştur


Gayzerler milyonlarca yıl önce erimiş volkanik kayalarda bulunan ısıdan faydalanırlar Gayzerlerdeki suyun buhar halinde bu kayalardan geldiği de olmaktadır Birçok gayzerlerdeki su, yüzeydeki çatlaklardan ve geçirgen tabakalardan sızarak, gayzer tüpünü dolduran yağış sularıdır Alttaki suyun iç sıcaklığı, yeryüzündeki suyun normal kaynama sıcaklığına ulaşsa bile tüpde toplanan suyun statik basıncı onun kaynamasını önler Su içinden yükselen hava kabarcıklarıyla yukarıya doğru bir su kabarması meydana gelerek, su dışarı taşar Bunun sonucu olarak su basıncındaki azalma, alttaki aşırı ısınmış bir miktar suyun buhar haline geçerek püskürtmeyi başlatmasına sebeb olur Püsküren suyun içinde mineral maddeler gayzer ağızı civarında kireçli veya renkli tebeşir görünümündeki birikintilere yol açar Bu maddeler, opal cinsi kıymetsiz maddelerdir


Gayzer faaliyetlerinin anlaşılması için püsküren suyun kimyasal ve hacimsel incelemeleri ile sıcak su kaynaklarının bulunduğu yerde açılan kuyuların etüdünden istifade edilmektedir Bununla beraber gayzerlerin peryodik olarak püskürme mekanizması halen tam anlaşılamamıştır İzlandadaki bir gayzerin incelenmesi ile bulunan sonuçların diğer gayzerlere de uygulanmasına çalışılmışsa da bir başarı sağlanamamıştır


Kaynak: Rehber Ansiklopedisi