İ. Yezid Halifelik Dönemi

Halifelik Dönemi
Hüseyin ve Kerbela Olayı
I Yezid yönetimi babasından devraldığından hilafet, onun şahsında saltanata dönüştü Ancak halifeliğine itirazlar gecikmedi Hüseyin, onun halifeliğini tanımadığını bildirerek kendi halifeliğini ilan etti Kufe valisi Hüseyin'e biad etti
Hüseyin önce Mekke'ye, ardından da desteğini umduğu Kufe'ye doğru yola çıktı Ancak Hüseyin'in ilerleyişi 2 Ekim 680'de Emevi birlikleri tarafından Kerbela'da durduruldu ve 10 Ekim 680'de Hüseyin ve beraberindeki 72 kişi şehid edildi İslam tarihi açısından Yezid'in hilafeti dönemindeki en önemli olay bu olmuştur Hüseyin'i şehit ettirmiştir Hüseyin'in öldürülmesi emrini Yezid'in değil, yeni atadığı Kufe valisinin verdiği ve Yezid'in Hüseyin'in ölümüne üzüldüğü yönünde rivayetler olmakla birlikte İslam tarihçileri bu durumdan genellikle Yezid'i sorumlu tutarlar O günden bugüne Yezid, İslam'da zulmün ve kötülüğün sembolü olarak anıldı
Abdullah Bin Zübeyr İsyanı ve Mekke ve Medine'ye Hücum
Yezid'e sadakat yemin etmeyenlerin diğer bir başkanı Halife Ebubekir'in torunu ve Peygamber'in yakın sahabilerinden olan Zübeyr'in oğlu Abdullah bin Zübeyr idi Hüseyin'in Kerbela'da ölümünde sonra Abdullah bin Zübeyr Mekke'ye döndü, Yezid'i halife kabul etmediğini bildirip isyan bayrağını açtı ve Hicaz'da ve Arabistan'da durumunu güçlendirmeye koyuldu Medine'liler önce I Yezid'le durumu görüştüler ve sonra Medine'nin Emevi emirini şehirden atıp Abdullah bin Zübeyr tarafına geçtiler Abdullah bin Zübeyr, I Yezid'in Basra'daki Irak ve Kufe valisi olan Ubeydullah bin Ziyad'a karşıt olmak üzere, Irak'da Kufe'ye bir vali bile gönderdi Abdullah bin Zübeyr Mısır ve Suriye'de bile Emevilerden hoşlanmayanlar tarafından tutulmaktaydı Yezid, Basra'daki Irak valisi Ubeydullah bin Ziyad'a Hicaz'a ordusuyla gidip Abdullah bin Zübeyr'in isyanını bastırmasını istedi, ama Ubeydullah hasta olduğu bahanesiyle bunu kabul etmedi Bunun üzerine Yezid 10000 kişilik Suriyelilerden oluşan bir orduyu Müslim bin Ukbe El-Murri komutasında Hicaz'a gönderdi Bu ordu Abdullah bin Zübeyr'i tutanlar ve çoğu Medine'li bir ordu ile Medine'nin kuzey-doğusunda bulunan El-Harre'da muharebeye giriştiler El-Harre Muharebesi (veya Harre olayı) kısa ve çok kanlı oldu Medineli birkaç sahabi bu muharebede öldürüldü Sonunda Medineler yenilip şehirlerine çekildiler Suriyeli Arap ordusu Medine'ye girdi ve şehir ahalisine zulmedip üç gün şehri yağmaladılar Suriye ordusu komutanı Müslim bin Ukbe al-Murri mülkiyet ve insan haklarını hep çiğnediği için müsrif lakabını aldı Müslim bin Ukbe El-Murri bu arada hastalanıp öldü Onun yerine Suriyelilerin ordusunun başına Hüseyin bin Numeir as Sakuni gecti ve ordusunu Mekke'ye yöneltti Abdullah bin Zübeyr bu orduya karşı tutunamayıp Mekke içine çekildi ve Suriyeler ordusu Mekke şehrini kuşatma altına aldı Uc ay kadar süren bu kuşatma sırasında Suriyeliler şehri çevreleyen tepelerden mancınıklar kullanarak şehre büyük taşlar atmaya başladılar; Kabe'ye bile zarar verdiler ve Kabe'nin örtüsünü yaktılar Tam bu sırada Yezid'in ölüm haberi ölümünden 27 gün sonra bu orduya yetişti ve ordu Şam'a döndü Yezid'in yerine gelecek oğlu hakkında o kadar az bilgi bulunuyordu ki Mekke'yi kuşatan komutan Abdullah bin Zübeyr'e Suriye'ye gelirse onu Şam'da halife ilan edebileceğini söylediği bildirilir Fakat bin Zübeyr Mekke'den ayrılmak istemediği için bu teklifi kabul etmemiştir
Fakat bu ordunun Medine'yi talan etmesi ve Mekke kuşatmasında Mekke'ye ve Kabbe'ye büyük zararlar vermesi yüzyıllarca unutulmadı Ölmüş olan Yezid'in zulüm ve kötülük sembolüğüne bir neden de bu Medine ve Mekke'ye verdiği büyük zararlardır
Kuzey Afrika'da İlerleme ve Yenilgi
682de I Yezid Ukbe bin Nafi'yi, daha onceki halifeler zamanında fethettigi ama sonra Muaviye zamanında Meseleme bin Muhalled'nin tayin ettigi vali Ebu'l Muhacir Dinar tarafından idare edilen, Kuzey Afrika'da Mısır'ın batısında bulunan Ifrikiyye olarak anılan bolgelere, yeniden vali tayin etti Ukbe tekrar Tunus'da daha once kurmus oldugu Keyrevan sehrini us yaparak Berberler ve Bizans'ın Afrika kalıntıları ile savaslar yaptı Suvari ordusuyla batıya sefere cıkarak Tanca sehrine ve Atlantik Okyanusu kıyılarına kadar geldi Boylece simdiki Cezayir ve Fas ulkelerini feth etmis oldu Bu Kuzey Afrika sahillerinde bulunan Arap kabileleri gunumuzde bile Ukbe'yi cedlerinden saymaktadırlar
Daha sonraki XI yuzyılda Ibni Haldun'dan ta XIV yuzyıldaki Arap tarihcileri Ukbe'nin Fas fethinden donerken buyuk bir yenilgiye ugradıgını bildirirler Bu gec Arap tarihcilerine gore 683de Ukbe Fas'dan donmekte iken ordusunu dagıtmıstı ve Berberlerin elinde bulunan Atlas Daglari civarlarinda bulunmaktaydi Biskra denilen bir mevkide "Kuseyla bin Lemzem" adlı Berber komutani altındaki Berber ordusuyla muharebeye giristi Bu muharebeyi Araplar kaybetti; Ukbe bin Nafi ve yaninda bulundurdugu kendinden daha once Ifrikiyye valisi olan Ebu'l Muhacir Dinar da bu muharebede olduruldu Berber orduları Araplara hucuma devam ettiler Araplar Barka'ya dogru cekildiler ve ellerine gecirdikleri buyuk arazi parcalarını kaybettiler Tunus'da usleri olan Keyrevan sehrini bile bırakmak zorunda kaldılar Bu Araplara buyuk bir darbe oldu ama gecici idi 688de Zuheyr bin Kays komutasinda bir Arap ordusu Ifrıkıye'ye tekrar almis ve 690da Mama Muharebesinde Kuseyle yenilip oldurulmustur
I Yezid'in Arabistan uzerine seferi ve Kuzey Afrika'da ordularının yenilgiye ugraması, elinde eskiden bulundurdugu Kuzey Afrika'yi tekrar almak icin bir fırsat goren Bizans Imparatorlugu tarfindan iyi kullanildi Imparator II Justinyan mensubu oldugu Herakleios hanedaninin ortaya cikma kaynagi olan eski Kartaca Eksarjligi'ni tarafından geri almak icin yeni girisimlere basladi 683de Akdeniz'deki Bizans donanması yine bu denizin hakimi oldu ve bunu hemen takiben Rodos'u ve Kıbrıs'in bir kısmını yeniden ellerine gecirdiler

Kaynak : Wikipedia