Meditasyon Dinsel Sistemlerde Meditasyon

Dinsel sistemlerde meditasyon

Budist meditasyon üçlü bir eğitim sistemi içermektedir: Bu üç aşama arınma (sila), konsantrasyon (samadhi) ve idrak etme (prajna) olarak adlandırılır Öğrenci, işe arınmayla başlar; sıkı bir çileci disiplini izler ve ardından, duyumsal algılarının az çok farkında olmasına rağmen, dış uyaranların düşüncesini etkilemesine izin vermeme becerisini öğrenir Bu beceriyi kazanabilmiş olmaya "zihinsel olgunluk" (sati) denir


Taoist meditasyonda solunum kontrolüne daha çok önem verilir ve meditasyon birtakım aşamalara erişebilme ustalığı olarak kabul edilir En ileri aşama, soluk alıp vermenin söz konusu olmadığı, "cenin solunumu" diye adlandırılan aşamadır Nabzın durduğu bu noktada meditasyoncu Taoist meditasyonun en aydınlık biçimi ve son hedefi olduğu belirtilen "Büyük Sükunet" haliyle şuuru "aşar"


Tibet'in spiritüel eğitim yolunda, meditasyon, algılayarak bilgi edinme (okuma, çalışma ve okunanları dinleme), kontamplasyon ve meditasyon biçiminde üç adımlı bir sistemin üçüncü adımıdır Öğrenci çaba harcayarak bilgi edindikten sonra, öğrendikleri hakkında kontamplasyon yapar ve bunlardan çıkardığı özetleri şuuruna aktarır Bir başka deyişle, önce çaba harcayarak bilgiyi öğrenme, sonra kontamplasyon yoluyla bilgiyi gözlemleme ve inceleme ve nihayet bunları yüksek şuurda özümleme şeklinde üç aşamalı bir spiritüel öğrenim söz konusudur


Zen meditasyonunda amaç, kişinin, ruhsal deneyimlerle, öz varlığına ve yüksek şuuruna erişmesidir Konsantrasyon objesi, iki temel zen sisteminden birinde, koan denilen, yanıtı aranan, şiir biçimindeki bilmecelerdir


Meditasyon uygulamalarına çeşitli biçimler altında, Sufilik ve Musevilik'te de rastlanır


Hintli mistik Osho meditasyona çok büyük bir katkı yaparak dinamik meditasyon tekniklerini oluşturmuştur Modern insanın yaşadığı dinamik ve çok boyutlu hayat ve onun ritmi meditasyonun geleneksel yöntemleriyle günümüz insanı tarafından uygulanmasını zorlaştırmaktadır Bu nedenle Osho Batının terapi yöntemlerinden esinlenerek ve onları meditasyona entegre ederek meditasyon tekniğine Buda'dan beri en büyük katkıyı yapmıştır


"Transandantal Meditasyon" (TM) denilen sistem ise, Hintli Maharishi Mahesh Yogi tarafından geliştirilmiş, kişisel mantra'ların kullanıldığı bir meditasyon sistemi olup, 1960'lı ve 70'li yıllarda Batı'da geniş bir izleyici kitlesi edinmiştir

Uzakdoğu meditasyon gelenekleri
Özellikle Hinduizm, Budizm ve Taoizm'de meditasyon, dua etmekle aynı anlamı taşır Köklü bir gelenek olan meditasyon, özellikle Hinduizm'in felsefi ve mistik kutsal kitabı olan Upanişad'ı Hindistan'daki Budist alışkanlıkları esas alır Gelenek açısından çok çeşitli ve zengin bir yapıya sahip olan meditasyon, beraberinde Yoga'yı (konsantrasyonun ilk basamağı) geliştirmiştir Özellikle Raya Yoga'daki Sutra'lar bugüne kadar birçok tekniği etkilemiştir Söz konusu bu teknikler, Pranayama'daki nefesler ve bilinç açmayı sağlayan diğer tekniklerdir Bu gelenekler meditasyonla bir bütünlük içerisindeyken beraberinde manevi amaca ulaşılabileceği düşüncesini getirir
Hıristiyanlık dinine göre meditasyon gelenekleri
Ortaçağ Hıristiyanlığında ruhsal arınma teknikleri meditatio (somut bakış açısı, gözlem) ve contemplatio (somut olmayan bakış açısı, içte toplanma) diye ayrılarak insan ruhunu açıklıyordu Özellikle mistik geleneklerde huzura erme düşüncesi ve kavrayışı, geçmişte olan şeylerin sebebini hiç düşünmemek olarak tanımlanır Ortaçağ'da bu konu hakkında çeşitli yol gösterici eserler de yayımlanmıştır (Theressa von Avila eserleri) 15 ve 16 yüzyıllarda bu tür eserler, Engizisyon Mahkemeleri tarafından yasaklandı ve mistikçiler cezalandırıldı ya da dini inançlardaki sapkınlık, dine saygısızlık yüzünden aforoz edildi Buna rağmen; belirlenmiş meditasyon teknikleri günümüze kadar ulaşabildi Bunda Cizvit Tarikatının kurucusu Ignatius von Loyala'nın ya da Hesychasmus'daki doğu kiliseleri gibi Venedik ve Fransız geleneklerini sürdüren kiliselerin katkısı olmuştur Protestan kiliselerinde ise; gözlemci ibadet şekli Hıristiyan geleneklerine uyarlanmış somut meditasyon şekline etki bakımından önemli bir rol oynamıştır
Yoga'da Meditasyon



Meditasyon düşüncesiz farkındalık konumudur O konumdayken dikkatinizi geçmişe ya da geleceğe, yani gerçekten uzağa götürecek hiçbir düşünce yoktur Kişi düşünmediğinde dikkati sadece şu anı deneyimler Şu an tek gerçektir çünkü orada ne bitmiş olan geçmiş vardır ne de gelecek Fakat meditasyon uyku ya da trans konumu değildir Çünkü meditasyon'da kişi kendi yaşadığı deneyimlerin tamamen farkındadır ve o saf farkındalık konumunda kişi içindeki sonsuz huzur, neşe ve sevgi kaynağı olan ruhunu hissetmeye başlar Meditasyon konumunda kişinin dikkati sürekli yedinci çakranın -- Sahasrara'nın -- yer aldığı başın üstündedir Yoga burada gerçekleşir Yani kişinin Kundalinisinin her yanı saran Kosmos'un gücüyle birleşmesi Bu da başın üstünde serin bir esinti olarak hissedilebilir Hafiflik ve barış konumunu hissetmeye başladığınızda sadece gözlerinizi kapatın ve düşüncelerinizi seyredin Düşüncelerinizi kontrol etmeye ya da onları durdurmaya çalışmayın Kundalininiz yükseldiğinde ve alnınızın hizasındaki altıncı çakradan geçtiğinde düşünceleriniz kendiliğinden duracak ve siz kolayca düşüncesiz farkındalık konumuna, yani meditasyon konumuna gireceksiniz Fakat bu sadece Kundalininiz uyandıktan, yani aydınlanmanızı aldıktan sonra mümkün olur
Meditasyon, yoganın temel taşlarından biridir Yoga ile ulaşılacak, evrenle birleşip bütünleşme haline meditasyon uygulaması olmadan gelmek mümkün değildir Bu meditatif hal aslında pek çok dinin pratikleri içinde yerini bulmuş bir uygulamadır Örneğin, İslam Sufizminde benzer uygulamalara sıklıkla rastlanmaktadır ki, en bilinen örnek "sema" meditatif hal sağlanmadan uygulamada devamlılığın kolay kolay gerçekleşmeyeceği bir çalışmadır Yogada uygulanan mantraları, yani kutsal sözleri tekrarlayarak gerçekleştirilen meditasyonun sufizmdeki karşılığı "zikir"dir Uygulamada solunuma ya da sema veya duaya odaklanma gibi farklılıklar olsa da, meditatif hale geçildiğinde karşılaşılan fizyolojik değişimler aynıdır Bunu yanında her iki meditasyon esnasında da kişilerin neşeli, güçlü duygular, zamansızlık hissi, farkındalıkta artış, zihinsel dinçlik, iyi olma hissi ve genel gevşeme hissettiklerini ifade ettikleri görülmektedir
Meditasyon, uygulayıcısı tarafından kendi kendine ve kendi içsel varoluşunda keşfedilecek nihai noktayı hedefler Bu ise konsantrasyonun (dhrana) ötesinde bir haldir (dhyana) ve konsantrasyonun devamlılığı sonucunda oluşan düşüncesiz kalma ile başlar Dolayısıyla bu kendine kendine ulaşılması gereken hal için şüphesiz çok çeşitli yöntem ve teknikler gelişmiştir Bunlardan sık rastlanılanları belli bir objeye konsantre olunarak, solunma konsantre olunarak, belli bir mantranın(kutsal sözün) tekrarı ile, düzenli ses, müzik ya da tınıların dinlenmesi ile vb şekilde gerçekleştirilen meditasyonlardır




"Işığı Toplama", CGJung ve Richard Wilhelm'in yazdığı "Altın Çiçeğin Gizi" kitabındaki Taoist meditasyon uygulaması


Taoizmde Meditasyon
Taoistler meditasyonu hem sağlık ve uzun ömür gibi fiziksel hem de Tao ile birleşmek, bütünleşmek gibi ruhsal bir amaçla kullanmışlardır Ruhsal gelişimin ilk aşamalarında meditasyon zihni arındırmak, duyguları dengelemek, arzuları azaltmak ve iç enerjiyi çevirmek için sonraki aşamalarda uygulayıcının Tao ile birleşmesini sağlamak için kullanılır Taoist meditasyon uygulaması Çi'nin beden kanallarında dolaştırılmasını içerir Küçük Döngü meditasyonu veya Işığın Döndürülmesi meditasyonunda nefes ile çi'nin bedenin arka ve ön yüzlerinde döndürülmesi amaçlanır
Budizm'de Meditasyon

Budist meditasyonu temelde iki tema ile ilgilenir: zihnin dönüşümü, ve bu zihnin kendisinin ve diğer olguların keşfi için kullanılmasıBuda iki tür meditasyon öğretmişti, samatha meditasyonu (Sanskritçe:samatha) ve vipassana meditasyonu (Sanskritçe:vipasyana)
Samadhi (Meditatif eğitim): samatha meditasyonu
Sekiz Aşamalı Asil Yol'un belirttiği şekliyle, samyaksamadhi "doğru konsantrasyondur" Samadhi geliştirmenin başlıca yolu meditasyondur Samadhi'nin geliştirilmesiyle, kişinin zihni kirlerden arınmış, huzurlu, sakin ve berrak hale gelir
Meditasyonu yapan bir kez güçlü ve etkin bir konsantrasyona (jhana, Sanskritçe ध्यान dhyana) ulaştıktan sonra, zihni gerçekliğin nihai doğasına dalmaya ve içyüzünü kavramaya (vipassana) hazır hale gelir, ve sonunda tüm ızdıraplardan kurtulması mümkün olur Kavrayışı elde etmek için ihtiyaç duyulan zihinsel konsantrasyona ulaşma yolunda, farkındalık gelişimi vazgeçilmez bir öneme sahiptir
Samatha meditasyonu bir nesne ya da düşüncenin farkında olmakla başlar, kişinin bedenine, zihnine ve tüm çevresine yayılarak, bir tür tam konsantrasyon ve huzur (jhana) durumuna yol açar Meditasyon tarzında, bağdaş kurarak ya da diz çökerek oturmaktan, ilahi söylemeye, yürümeye kadar pek çok farklı yöntem bulunur En yaygın yöntem, kişinin nefesine konsantre olmasıdır (anapanasati), çünkü bu yöntemle hem samathaya, hem de vipassanaya ulaşmak mümkündür
Budist uygulamada, samatha meditationunun zihni sakinleştirebileceği, ancak zihnin nasıl rahatsız olmaya başladığını anlamamızı yalnızca vipassana meditasyonunun sağlayabileceği söylenir Böylelikle bilgi (jYayınevi : ±ana; Pali Yayınevi : ±aá¹?a) ve erdeme (prajYayınevi : ±a Pali paYayınevi : ±Yayınevi : ±a) kavramak ve dolayısıyla nirvaá¹?aya (Pali nibbana) ulaşmak mümkün olacaktır Kişi jhanadayken, tüm kirler geçici olarak bastırılır Ancak erdem (prajYayınevi : ±a veya vipassana) tüm kirlenmeleri ortadan kaldıracaktır Jhanalar aynı zamanda Arahantların dinlenmek amacıyla geçtikleri durumlardır
PrajYayınevi : ±a (Erdem): vipassana meditasyonu
PrajYayınevi : ±a (Sanskritçe) veya paYayınevi : ±Yayınevi : ±a (Pali), bağımlı köken, Dört Yüce Gerçek ve varoluşun üç işareti kavramlarının kavranmasıyla ulaşılan bilgelik anlamına gelir PrajYayınevi : ±a acıları ortadan kaldırma ve bodhiyi ortaya çıkarma gücü olan bilgeliktir Tüm şeylerin doğasındaki dukkha (tatminsizlik), anicca (geçicilik) ve anatta (bensizlik) gibi olguları açığa çıkararak, nirvanaya ulaşmada temel araç olduğu söylenir
Öncelikle prajYayınevi : ±a, vaazlar (Dharma konuşmaları) dinleyerek, okuyarak, araştırarak, Budist metinleri ezberleyerek ve konuşmalara katılarak kavramsal düzeyde elde edilir Kavramsal anlayışa ulaşıldıktan sonra günlük hayata uygulanmalıdır ki, böylelikle her Budist Buda'nın öğretilerinin doğruluğunu pratik düzeyde sınayabilsin Burada dikkat edilmesi gereken, teoride kişinin derin meditasyonda olsun, vaaz dinlerken, günlük hayatında çalışırken, ya da herhangi bir eylem sırasında olsun, uygulamanın herhangi bir devresinde Nirvana'ya ulaşabileceğidir
Zazen


Zazen, Zen Budist okullarda meditasyon uygulamasına verilen addır Çin ve Japonya'da çokça rağbet gören bir Budist okul olan Zen, meditasyona özel bir vurgu yapar Zen diğer Budizm modellerine kıyasla yazmalara daha az önem atfeder, ve gerçeğe doğrudan ruhani atılımlarla ulaşılacağını vurgulamayı tercih eder
Zen Budizm başlıca iki büyük okula ayrılmıştır: Rinzai (è?¨¸?å®?) ve Soto (?¹´?å®?), birincisi büyük ölçüde ruhani atılımın aracı olarak koan (¡?, bir tür meditatif mesel veya bilmece) üzerine meditasyonu yeğler, buna karşılık ikincisi (belli oranda koanları kullanmakla birlikte) daha çok shikantaza veya "sadece oturma" üzerinde yoğunlaşır
Zen Budist öğreti paradokslarla doludur, burada amaç egonun bağlarını gevşetmek, ve Buda'nın kendisiyle eşdeğer tutulan, Gerçek Benlik ya da Şekilsiz Benlik alemine girişi kolaylaştırmaktır Bununla birlikte, Zen kutsal metinleri tamamıyla boşlamış da değildir
Vajrayana / Tantra



Mahayana geleneğinden gelmekle birlikte, Tibet-Moğol Budizmi Vajrayana ya da "Elmas Araç" (Mantrayana, Tantrayana, Tantric Budizm, veya ezoterik Budizm olarak da anılır) uygulayan okullardan biridir Mahayana'nın tüm temel kavramlarını kabul eder; bunlara Budist uygulamayı genişletmek amacıyla tasarlanmış, geniş bir düzlemdeki ruhani ve fiziksel teknikleri(yogik pratikler) de ilave eder Tantrik Budizm büyük ölçüde yogik pratikler ve meditatif uygulamalarla ilgilenir Vajrayana'nın öğelerinden bir de zihni geliştirme aracı olarak ritüeller, tahayyüller, fiziksel egzersizler ve meditasyon yoluyla psiko-fiziksel enerji tesis etmektir Bu teknikleri kullanarak uygulayıcının bir yaşam süresi içinde, hatta üç yıl gibi kısa bir sürede Budalığa ulaşabileceği iddia edilir Bazı Tibet uygulamalarında, yalnızca çok ileri düzeydeki kimi uygulayıcılar için bu tekniklere cinsel yoga da dahil edilebilir
Kabbalada Meditasyon
Kabbala'da Tanrı'nın isimleri, sıfatları, simgeleri, Tevrat'tan ifadeler, İbranice harfler, bilgelik ağacı kullanılarak meditasyon yapılır Örneğin Kabalacı birlik anlamına gelen "Echad" (Ehad) kelimesini uzatarak söyler ve özellikle son harfi vurgulayarak düşüncesini onun üzerine yoğunlaştırır
Tasavvufta Meditasyon



Tasavvufta meditasyon çeşitli şekillerde gerçekleştirilir Bazı tarikatlarda meditasyon,mürşit denilen manevi rehberin fiziksel görüntüsü ve ondaki ilahi ışığı imajine etmekle bazı tarikatlarda zikir esnasında zikirde kullanılan kelimelerin ışıklı bir şekilde hayal edilmesiyle, bazı tarikatlarda murakabe adı altında kalp üzerine dikkati yoğunlaştırmakla veya genel olarak ilahi sıfatları, yaradılışı tefekkür etmekle gerçekleştirilir
Tasavvuf öğretisine göre zikir, sema, murakabe, rabıta ile yapılan tefekkür pratikleri manevi kılavuzun (mürşit) rehberliği altında ve "seyr-i süluk" denilen sufi ezoterik yoluna inisiye olan salik tarafından gerçekleştirilmelidir Belirli pratikler için halvet denilen yalnızlığa çekilmek, öncesinde veya pratik esnasında oruçlu olmak vs gibi şartlar aranabilmekte, pratikler esnasında karşılaşılan durumlar için kılavuza danışılması ve onun önerilerine uygun olarak çalışmanın devam ettirilmesi istenebilmektedir
Bkn Rabıta (tasavvuf) ve Murakabe

Kaynak : Wikipedia