Musul

Musul
Musil




Dicle Nehri ve Musul






Musul'un Irak'taki konumu



Ülke
ırak


Nüfus (2008)



- Toplam
1800000



Zaman dilimi
DAZD (UTC+2)


- Yaz (YSU)
DAZD (UTC+4)


Musul (Arapça: Musil), Irak'ın en büyük şehirlerden birisi Irak'ın kuzeyinde Dicle Nehri kıyısında bulunan Musul'da Araplar,
Kürtler ve Türkmenler yaşamaktadırNüfusun çoğunluğunu Kürtler oluşturmaktadır

Havlan ya da Mavsil de denilen Musul, El Cezire bölgesinde, Dicle Nehri kıyısında, eski Ninova şehrinin batısında kurulmuştur
Savunmaya uygun coğraf konumuyla, verimli topraklara sahip olan şehir, antik çağdan sonra Hıristiyanlığın önemli bir merkezi haline gelmiştir
Halife Ömer zamanında İslam idaresine giren Musul, Emeviler ve Abbasiler döneminde de önemini korumuştur

1092 yılında Büyük Selçuklu, daha sonra Atabeklerin yurdu olan Musul, I İmadeddin Zengi (1127-1146) zamanında mamur bir belde olmuştur
Şehrin eski surları tamir edilerek muhteşem binalar ve bahçelerle süslenmiştir Bu bölgede yaşadığı söylenen Yunus, Daniel, Circis gibi
peygamberler adına türbe ve makamlar inşaa edilerek ziyaretgah haline getirilmiştir Çarşı meydanında İmadeddin Zeng'nin tamir ettirdiği
Emeviye Camii, Nureddin Zeng'nin yaptırdığı Ulu Camii, Mücahideddin Kaymaz'ın Dicle kenarındaki Mücahid Külliyesi önemli yapılar arasında
yer almıştır

Bedreddin Lülü zamanında (1233-1251) Musul en parlak dönemini yaşamıştır Tepede iç kale, düzgün caddeler, çoğunun üzeri kubbe ve tonozlarla
örtülü kagir evler, cami, türbe, saray ve hanlarıyla Musul, seyyahların anlatmakla bitiremediği bir şehir olmuştur(2) 646 (1288) yılı
havadisinde İbn-i Fevt, Musul'un mamur olduğunu, Bağdad sel taşkınına maruz kaldığından, Musul'un Hatuniye mahallesindeki Türkmen
çarşısının dolup taştığını, Bağdadlıların alışverişlerini buradan yaptıklarını kaydeder

Moğol istilasında, Bedreddin Lülü'nün sağlığında yağmalanmaktan kurtulan şehir, 1261 yılında saldırıya uğrayıp yok olmuştur 1871'de Musul'da
18 cami, 300 mescid, 14 medrese, 10 hankah, 2 köprü 1 de sur duvarı bulunduğu tesbit edilmiştir(4) Bu eserler, Atabekler döneminden kalan
birkaç yapı dışında, Osmanlı döneminde inşaa edilmiştir Timur işgali sırasında şehirdeki bayındırlık faaliyeti arttırılarak Nebi Yunus ve Nebi
Circis külliyeleri tamir edilmiştir Akkoyunlular devrinde meydana gelen çekişmelerden zarar gören Musul, Safeviler zamanında da aynı
ilgisizlikle başbaşa kalmıştır Bekir Subaşı hadisesi ile İranlıların eline geçen Musul, 1667 depreminde büyük hasar görmüş, veba salgını
başlayınca, halk kita*leler halinde göç etmek mecburiyetinde kalmıştır Bundan: sonra sık sık çevre eşkiyası ve Sincar bölgesi yezdleri
tarafından soyulan şehir, Nadir Şah'ın işgali ile iyice perişan olmuştur Osmanlılarca geri alınan Musul, 1850 yılında mutasarrıflık haline getirilerek Bağdad'a bağlanmışsa da 1877'de tekrar vilayet olmuştur Zengin petrol yatakları bulunan şehir, I Dünya Savaşı sırasında İngilizler tarafından işgal edilmiştir 1857 yılında Musul'da 38 mahalle, 27 cami ve mescid, 18 de medrese bulunuyordu
Bugün, 1 milyon nüfusu ile Irak'ın en önemli şehirlerinden biri olan Musul, Türk şehri karakterini yitirmemiştir Hızla gelişen modern şehircilik akımına rağmen, sağlam malzemeli yapı dokusu ile Dicle boyunca tarihi canlılığını korumaktadır Bölgede bulunan mermer cinsi taş sayesinde bütün yapıların cepheleri sütun ve kemerlerle donatılmıştır
637 tarihinde Müslümanların eline geçen Musul, uzun yıllar Osmanlı idaresinde kaldı Mondros Mütarekesinden sonra İngilizler tarafından işgal edildilen Musul, Mütarekeden sonra işgal edildiği için Misak-ı Milli sınırları içerisinde yeralıyordu İngiltere zengin petrol kaynaklarına olan yakınlığı sebebiyle Musul'u Türklere vermek istemiyordu Musul Meselesi Lozan'da çözümlenemedi Musul Sorunu, Lozan Antlaşmasından sonra Türkiye ile İngiltere arasında uzun süre anlaşmazlık konusu olduktan sonra 1926'da çözümlendi ve Musul Irak sınırları içinde kaldı Bugün de, özerk Kürt bölgesi ile Federal Irak devleti arasında belirsiz bir statüye sahiptir
Musul, Ortadoğu'nun önemli bir noktasında yer alması sebebiyle çok çeşitli kültür ve medeniyetlerin buluştuğu bir bölge olmuştur Şehirde önemli tarihi eserler mevcuttur İnsanlık tarihinin ilk yazılı belgeleri bu bölgede ortaya çıkarılmış, insanların kalabalıktan teşkilatlı topluma geçişte oluşturdukları bilgiler ilk olarak yine bu bölgede meydana gelmiştir

Kaynak : Wikipedia