Ulusal Emek Konfederasyonu Tarihçe

Tarihçe





Barcelona'da bir CNT Lokali



İlk yıllarında İspanyol anarşist hareket güçlü ulusal bir örgütün eksikliğini yaşıyordu Anarşist Juan Gomez Casas, CNT'nin kurulmasından önce anarşist örgütün gelişimi hakkında şunları söylüyordu:


Bir dağınıklık dönemi ardından, İspanyol Bölgesi İşçileri Federasyonu ,yerini İspanyol Bölgesi Anarşist Örgütü'ne bıraktı Bu örgüt daha sonra 1890'da Yardım ve Dayanışma Paktı'na dönüştü, anarşizme karşı düzenlenen baskıcı yasalar nedeniyle çeşitli parçalara ve otonom işçi topluluklarına ayrılarak 1896 yılında kendiliğinden dağıldı FRE'den kalanlar ise CNT'nin doğrudan öncülü olan İşçi Dayanışması'nı (Solidaridad Obrera) kurdular"Juan Gomez Casas"




20 yüzyılın başlarında anarşistler arasında harekete bütünlük ve güç katacak yeni bir ulusal işçi örgütüne ihtiyaç olduğuna dair fikir birliği vardı Bu durum, endüstri devriminin doğal süreci içinde tanımlanıyordu Burbon resterasyonu süresince, Canovas del Castillo ve Praxedes Mateo Sagasta tarafından temsil edilen geleneksel ve hanedancı partiler karşısında, ortaya çıkan işçi hareketi siyasi parti PSOE ve işçi sendikası UGT etrafında birleşti Burjuvazinin bir kısmının desteklediği Cumhuriyetçi ve daha belirgin olarak demokratik hareketlerde vardı

İlk yıllardaki devrimci sendikalizmin ağırlığı, anarkosendikalizm takipçisi, devrimci sendikalist mücadelenin temel ilkelerine inanan Solidaridad Obrera editörü José Prat ve Ricardo Mella'nın tezlerinden kaynaklanıyordu

Bu ortamda, dönemin çoğunlukçu sendikası sosyalist UGT karşısında bir güç yaratmak ve "işçi sınıfının ekonomik özgürlüğünün gerçekleşmesini, burjuvazinin mülksüzleştirilmesi yolu ile hızlandırmak" amacıyla, CNT 1910 yılına doğru, Barselona'da gerçekleştirilen Katalan İşçi Dayanışması sendikası kongresinde kuruldu CNT çeşitli sendika ve diğer konfederasyonlar aracılığıyla yaklaşık 30000 üye ile küçük bir sendika olarak sürece katıldı

CNT 1911 yılında, 1914 yılına kadar illegal kalmasına yol açacak bir genel grevi birinci kongresi sırasında başlattı Aynı yıl sendika resmi ismini aldı

1916'dan itibaren CNT, UGT politikasını, bu sendika ile ilişkiler kurarak değiştirdi, bu iki örgüt birlikte 1917 genel grevini düzenledi CNT'nin 1919 yılında yapılan ikinci kongresinde İspanyol işçi hareketini birleştirmeye yönelik katkılar için örgütlerin bir bütünleşme olasılığı üzerinde çalışıldı Aynı kongrede CNT'nin Üçüncü Enternasyonal'e geçici üyeliği onaylandı, fakat Angel Pestaña'nın SSCB'yi ziyareti ardından, onun önerisiyle, CNT kesin olarak 1922 yılında Enternasyonal'den çıkartıldı

CNT'nin Yükselişi





CNT'nin 1911-1937 yılları arasında üye sayısındaki değişimi gösteren tablo



1918'den itibaren CNT, birçok işçinin sendikaya üye olmasını sağlayan katalan sanayisindeki kriz nedeniyle güç kazandı "La Canadiense" grevinin gelişiminde CNT önemli rol oynadı Daha sonra işverenler arasında, şiddetin artmasına ve sendikayı oldukça çok etkileyen *****lı çetelerin ortaya çıkmasına neden olacak panik havası yayılmaya başladı

1922 yılında Berlin'de CNT'nin de bağlı olduğu Uluslararası İşçi Birliği kuruldu 1923 yılında, Miguel Primo de Rivera'nın diktatörlüğü ile birlikte, sendika illegal ilan edildi

1927 yılında ve CNT üyelerinden (cenetistas) bazılarının "ılımlı" pozisyon almalarından önce, Valencia'da İberya Anarşist Federasyonu (Federacion Anarquista Iberica- FAI) kuruldu Anarşist eğilimli grupların birliği olan FAI, CNT ile bilinen bağı nedeniyle ilerleyen yıllarda önemli rol üstlenecek, yani anarkosendikal harekette FAI unsurlarının (faistas) varlığı görülecekti Burada amaç, sendikanın anarşist ilkelerden uzaklaşmamasının sağlanmasıydı

İkinci Cumhuriyet

Monarşinin yıkılması ardından 1931-33 döneminde CNT'nin II Cumhuriyete giderek azalacak olan bir desteği vardı Cumhuriyetçi otoritelerle sektörel ve genel grevler sırasında yaşanan sürekli çatışmalar ve hemen ardından, Ocak ve Aralık devrimlerinin devlet tarafından bastırılması, Casas Viejas Olayları, desteğin azalmasındaki etkenlerdi O sıralar CNT'nin asıl çekirdeği Katalunya'da bulunuyordu, fakat Aragon (burada UGT karşısında çoğunlukta idi) veya Andalucia gibi yerlerde de önem kazanmaya başlamıştı

Sendikada "Ilımlılar" (fai üyesi olmayanlar) ile radikaller (sendikada fai unsurları) arasındaki gerilim sürekliydi Bu yüzden örgütün adem-i merkeziyetçi ve sektörel yapısını incelemek güçtü Farklı gruplar arasındaki gerilim sonunda 1931 yılında fai unsurları dışındaki bir grup Otuzların Manifestosu'nu yayınladı ve 1932'de Angel Pestaña, Sendikal Parti'yi kurdu

İki yıllık radikal CEDA döneminde ulusal çapta ve yoğun şekilde anarkosendikalizm ilkelerine saldırı CNT'nin çalışmalarını yeraltına kaydırmasına neden olacak ve 1934 Ekim devrimi boyunca, sosyalist inisiyatif karşısında, CNT olaylara ikinci planda katılacaktır Diğer taraftan Asturias'ta, CNT'nin Asturias, Leon ve Palencia Bölgesel Emek Konfederasyonu, UHP aracılığı ile, UGT ve FSA arasında oluşturulan ittifak nedeniyle devrime aktif olarak katılacaktır Bu şekilde, Felguera ve Llano de Gijon banliyölerinde kısa özgürlükçü komünizm deneyimleri yaşanacaktır:


El Llano bölgesinde CNT ilkeleri doğrultusunda bir toplum yaşamı düzene sokulmaya başlanmıştı: Zenginliğin toplumsallaşması otoritenin ve kapitalizmin tasviyesi Şehrin devrimcilerin denetiminde olduğu dönem, birçok ders çıkarılmasını sağlayan kısa bir deneyimdi La Felguera'dakine benzeyen bir süreç takip edildi İhtiyaçlar için mahallelerden delegelerle, Tedarik Komiteleri kuruldu Mahalle bazında kontrol, ekmek ve diğer ihtiyaç duyulan ürünlerin miktarının belirlenmesini kolaylaştırıyordu Tedarik Komitesi özellikle un başta olmak üzere halihazırda bulunan malların genel kontrolünüde yapıyordu "Manuel Villar Asturias Ayaklanmasında Anarşizm:1934 Ekim Devriminde CNT ve FAI"


Bu dönem boyunca 30000 kadar tutuklama olduğu tahmin ediliyor Zaragoza'da genel grev ile devam eden ve iki hafta süren taşımacıların başarılı grevi 1935'te UGT ile birliği sağladı, fakat birliktelik sonraki eylemlerde güçlendirilerek devam ettirilemedi

İç Savaş

Halk Cephesi'nin oylarında ki artışın bir kısmının özgürlükçülerin desteğinden kaynaklandığı kabul edilir 1936 yılında CNT, iç savaşın sonunda bastırılmasına kadar, daha kısa süreli yasal örgüt kabul edilmesini takiben yeraltı dönemine girdi ve ardından tekrar yasal konum kazandı, sendika iç savaşta milliyetçilere karşı Cumhuriyetçi güçlerle işbirliğine gitti, hatta çeşili bakanlıklar ve yönetimde yüksek mevkiler alarak çatışmanın arttığı dönemde hükümette de yer aldı

Barselona'da geniş çaplı bir kollektifleştirme hareketi ile kontrolü ele geçirdiler George Orwell bunlara tanık olanlardan biriydi


Hayatımda ilk defa denetimi işçi sınıfının ele geçirdiği bir şehirle karşılaştım Hemen hemen tüm binalar, büyüklüğü ne olursa olsun, işçilerin elinde bulunuyor ve üzerlerinde devrimci partilerin amblemleri görülüyor Neredeyse tüm kiliseler yıkılmış ve eşyaları yakılmış Her yerde, işçi müfrezeleri sistemli bir şekilde kiliseleri yıkmakla meşgul Bütün dükkanlarda ve kafelerde toplumsallaştırılmış hizmetlerin yeni kurallarını açıklayan bildiriler görülüyor: ayakkabı boyacılarına kadar her şey kollektifleştirilmiş ve boya sandıkları kırmızı ile siyaha boyanmış Garsonlar ve satıcılar, müşterilerin yüzlerine bakıyorlar ve onları kendileri gibi görüyor buna göre davranıyorlar Servis şekli ve hatta törensel dil kaybolmuş Kimse efendim ve don kelimelerini kullanmıyor, ne de siz diye hitap ediyor İyi günler yerine selam kullanılıyor George Orwell Katalunya'ya Selam


1936 Ağustosunda, Aragon'da cephede denge kurulmaya başladığında, bölgenin beşte ikisi isyancıların elindeydi fakat bölgenin ve Calatayud'un üç önemli şehrini kontrol ettikleri için nüfusun yarısı bu bölgede bulunuyordu Burada CNT önemli yer tutmasına rağmen, milliyetçilere cevap verebilecek güçten yoksundu ve milliyetçilerin kontrol ettiği yerlerde baskı örgütün varlığına kısa sürede son verdi

İkiye ayrılan Aragon'un diğer tarafında, Cumhuriyetçi devlet aynı şekilde hareketsiz kalmıştı Bajo Teruel ve Huesca'yı ele geçiren CNT milisleri eski belediyelerin yerine savunma komiteleri kurmuşlardı Anarşistlerin çoğunlukta olduğu bölgelerde savaş öncesi toprağın hızla kamulaştırılması başlamıştı Bu ilk kamulaştırmalar zor a dayanmıyordu ve kaçanlar ile kayıpların ele geçirilen toraklarından oluşuyordu Toprağını elinde tutmak isteyenlerin, bunları ailesi dışında üçüncü kişilere devretmesi mümkün değildi ve işlenmeyen toprakların denetimi kollektiflerin eline geçiyordu

George Orwell kollektiflerde yaratılan yeni toplumun özellikleri hakkında şunları dile getirir:


Az ya da çok şans eseri, devrimci bilincin ve kapitalizmin reddinin bunun karşısında bulunan sistemden çok daha normal karşılandığı yegane Batı Avrupa toplumuna katılıyordum Aragon'da onbinlerce insan içinde işçi kökenliler çoğunluktaydı, hepsi aynı koşullarda yaşıyordu ve birbirlerine aynı şekilde davranıyorlardı Bu, teoride tam ve mükemmel eşitlikti, pratikte ise gerçek olmaktan çok uzak değildi Bazı açılardan sosyalizm öncülü bir deneyim yaşanıyordu, bununla, baskın zihinsel tutumun sosyalist karakterini kastediyorum Medeni hayatın gelip geçici birçok hevesi -gösteriş, kazanma hırsı, partonlardan korkma vs- artık yokolmuştu Sınıfsal ayrım İngiltere'nin tüccar atmosferinde hemen hemen imkansız görülen bir noktaya kadar kalkmıştı Orada sadece köylüler ve biz vardı, ve kimse kimsenin efendisi değildi George Orwell


Kollektiflerin en önemlilerinden bazıları; Alcañiz, Calanda, Alcorisa, Valderrobres, Fraga veya Alcampel'di Burada sadece topraklar kollektifleştirilmiyor, kollektif işlerde öğreniliyordu; bu çalışmalar arasında Fraga'da yaşlı konaklama merkezi veya hastanelerin tamiratıda (Barbastro veya Binéfar'da olduğu gibi, Durruti Sağlık Ocağı) bulunuyordu Aynı şekilde aralarında Özgürlükçü Militanlar Okulu gibi okulların bulunduğu eğitim vakıflarıda bunlara örnek gösterilebilir Tüm bu çalışmalar iç savaş boyunca milliyetçilerin orduları tarafından yokedilecekti

Kırsal kesimdeki yeni kurumları korumak için komite, temsil edilen halkın sendikal yetkililerinin katılımı ile Durruti desteğinde, bölgesel, olağanüstü bir toplantı düzenledi Özünde Katalan olan CNT'nin ulusal komitesinin görüşleri aksine, Aragon Bölgesel Savunma Konseyi kuruldu

23 Aralık 1936'da Joaquin Ascaso, Miguel Chueca ve üç cumhuriyetçi ve bağımsız lider tarafından oluşturulan bir heyetin Madrid'te kabulü ardından, dört anarşistinde (Joan Garcia Oliver, Juan Lopez, Federica Montseny ve Juan Peiro) içinde bulunduğu Largo Caballero hükümeti anarşistler gibi sosyalistler ve cumhuriyetçilerinde temsil edildiği devrimci bir organ olan Ulusal Savunma Komitesi oluşumunu kabul etti

1937 yılı Şubat ortalarında, Aragon özgürlükçülerinden 80000 kollektivisti temsilen 500 delegenin katıldığı Caspe'de bir bölgesel kollektif federasyonu kurma amacıyla bir kongre düzenlendi

1937 Mart ayında bir CNT toplantısında Ulusal Komite, Bölgesel Konsey'i denetim altında tutabilmek için sansür oylaması istedi Tüm Aragon bölge komitesinin istifa tehdidi buna engel oldu Barselona Mayıs olayları ve Largo Caballero hükümetinin düşmesi ve ardından Juan Negrin hükümetinin gelmesi özgürlükçü deneyimin çöküşünü hızlandırdı

Temmuz ayı başlarında, Halk Cephesinin Aragonlu örgütleri, Konseye ve başkanı Francisco Ascaso'ya açık destek verdi Dört hafta sonra 11 tümen bölgeye girdi 10 Ağustos 1937'de Valencia'da kurulan cumhuriyetçi hükümet, Aragon'un Bölgesel Savunma Konseyi'ni fesh etti Lister'in tümeni Aragon cephesinde büyük bir saldırı için hazır bulunuyor, tümen ayrıca anarşist örgütleri denetim altına almak ve önceki oniki ay içinde yaratılmış olan kollektifleri dağıtmak içinde kullanıldı

Dönemin diğer önemli isimleri Fernando Ascaso ve Miguel Garcia Vivancos'tur

Devrim ruhu kadın, erkek arasındaki ilişkilerde ve cinsiyet konusunda da etkili olmuştur Özgür Kadınlar örgütü, hayat kadınlarına istedikleri takdirde alternatif sunmak üzere çalışmalar yürüttü Kadınlar o zamana kadar ispanyol toplumunda sahip olmadıkları bir rolü cephede savaşarak, o zamana kadar yasak olan alanlarda ağır işlerde çalışarak kazandılar Özgür sex yaygınlaştı Buna rağmen, bazı ebeveynlerin şüpheci yaklaşımı, taraflardan birinin devam etmek istememesi durumunda geçersiz kabul edilen resmi olmayan devrimci evlilikleri gündeme getirdi

Franco Diktatörlüğü Döneminde CNT

1939 yılında siyasi sorumluluklar yasası, örgütü yasadışı ilan etti ve varlıklarına el konuldu: taşınmazlar, materyaller, araçlar, banka hesapları, kollektifleştirilmiş işyerleri ve dökümanlar O sıralarda CNT bir milyon üyeye sahipti ve üzerinde büyüdüğü geniş bir tabana sahipti

CNT İspanya'da Franco rejimi boyunca çalışmalarını yeraltına kaydırdı, ayrıca sürgünde cenetistalar etkinlikler yürüttü 1948 yılına kadar Francisco Franco rejimine karşı gerilla savaşı biçimde mücadelesine devam etti

Daha sonraları, ayrılıkçı tutumlar, halk arasında etkinliğin yitirilmesine neden olacak zaafiyetler ortaya çıkardı 1961 yılında Katolik Hareketin İşçi Kardeşliği (HOAC) ve Katolik İşçi Gençlik gibi anti-francocu katolik işçi örgütleri içinde anarkosendikalist ilkelere yöneliş sayesinde 1960 ve 1970'li yıllar boyunca örgüt güçlenerek yeniden canlılık kazandı

Geçiş Dönemi

1975 Kasım ayında Franco'nun ölümü ardından geçiş devresi başlar Bu dönemde CNT'nin 1936 yılından beri ilk defa 1979'de Kongresi toplandı En önemlisi Montjuic'te olan çeşitli kitlesel mitingler düzenledi, bu mitingler sonucunda emek merkezlerini hedefleyen çizgide hareket kararı ileri sürülecekti: sendikal seçimlere katılmamak, işyeri komitelerini tanımamak, işyeri veya devlet yardımlarını kabul etmemek, sendikal ****iyonların oluşumuna yardımcı olmak

CNT, birinci kongresinden bir yıl önce 1978'de Barselona'da Caso Scala olarak bilinen kundaklama sonucu çıkan bir yangın nedeniyle olumsuz etkilendi CNT üyeleri örgütün suçlu gösterilmek istendiğini savundu


Açıkça, polis hiçbirşeyi, hiçbir insanı aramıyordu- zaten suçlular ellerindeydi- sadece cenetistalara (CNT üyeleri) gözdağı vermeye çalışıyorlar ve kendini anarkosendikalist sendikal çizgide tanımlayan, bağlılığından daha ötesine ve polis baskısına meydan okumaya hazır olmayan binlerce üye işçiyi örgütten uzaklaştırmaya çalışıyorlardı Olay oldukça ciddi idi, yeni tutuklama haberleri üyelerin büyük kısmında güvensizlik ortamı yaratıyordu Diğer taraftan saldırıda CNT isminin geçmesi kamuoyunda örgütün ve anarşistlerin imajlarını ciddi şekilde zedeleyici etki yaptı Eğer bunlara birde o dönemde oldukça artmış olan faşist grupların şiddet ve saldırı haberlerini eklersek durumu özetleyen bir resim elde edebiliriz O sıralar özgürlükçü olmak yeterince rahatsız edici bir durumdu İletişim araçları halk arasındaki popülaritesini azaltmak için kullanıldı, polis ve aşırı sağcı gruplar sendikanın tehlikeli algılanmasına yol açtı Revista Polémica El Caso Scala Anarkosendikalizme Karşı Yürütülen Süreç


Yasallığını kazanması ardından örgüt, 1939'da devletin el koyduğu varlıkların tazmini için harekete geçti 4/1986 sayılı yasa el konulan varlıkların iadesini ve taşınmazlarının kullanımının sendikalara bırakılmasını düzenliyordu Bundan sonra, CNT devlet tarafından el konulan varlıkların iadesini sürekli dile getirecektir

1990'lı yıllarda, elde tutulan sendikal varlığın iadesi işlemlerini yürütmekle sorumlu, Madrid merkezli kurum, Ekonomik ve Sosyal Konsey binalarının işgal edildiği bir süreç yaşandı 2004 yılında mahkeme ve CNT arasında varılan anlaşma ile işgalde adı geçen yüzlerce davalının aklanması kabul edildi

Günümüzde CNT

CNT sendikal seçimlere ve işyeri komiteleri modeline karşıdır, CCOO ve UGT gibi çoğunlukçu sendikalara ve emek alanında reformlara eleştirel bakar, aynı zamanda taleplerin dile getirildiği bir platform olmaya devam eder

2005 yılında İspanyol hükümeti CNT ve UGT'nin iç savaş boyunca ve sonrasında el konulan sendika varlıklarının iadesine devam etti Bazı toplumsal örgütler ve medya organlarında iade sürecinde UGT lehine bir yol izlendiği izlenimi oluştu, anarkosendikallerin üye sayısı 1936 yılında diğer sendikaların ki ile benzer olmasına rağmen hükümen CNT'ye 2005 yılında dört milyon avro verirken, UGT'ye bundan olduça fazlasını verdi CNT bugüne kadar devletin el koyduğu tarihi varlıkların iadesini talep etmeye devam ediyor

Simgeler ve Kültür

CNT toplumun kökten dönüşümü amacına paralel olarak, özgürlükçü vakıfların yardımı aracılığıyla kültür ve özgür bilginin bütün işçiler için ulaşılabilir olmasını sağlamaya çalışır Özgürlükçü Militanlar Okulu özgürlükçü eğitim aracılığıyla "gençlerin deneyim ve kollektifler için çalışmanın ayrılmaz koşulu olan kişisel sorumluluk kazandırılması" için çalışmalar yürütmek üzere bir enstitü olarak kuruldu

Anselmo Lorenzo Özgürlükçü Çalışmalar Vakfı aracılığı ile CNT kültürel alanda etkinlikler düzenler, kitap derlemesi yapar, konferanslar ve seminerler düzenler, ayrıca CNT'nin bazı ****iyonları Esperanto'nun gelişmesine katkılar sağlamaktadırlar





CNT Bayrağı



CNT'nin bayrağı milliyetçiliğe karşı enternasyonalizmin ifadesi olarak işçi hareketinn kızıl ve anarşizmin siyah renklerinin çapraz birleşmesinden oluşur

CNT marşı ünlü "A las barricadas" marşıdır 1883 yılında Polonyalı şair Waclaw Swiecicki, Warschawjanka ismiyle düzenlemiş İspanyolca'ya Valeriano Orobon Fernandez tarafından çevrilmiş ve 1933'de Angel Miret'in karma korosu için bir aranjmanla yayınlanmıştır

A las Barricadas (yardım*bilgi)





CNT tarafından organize edilen film gösterimine giriş bileti



Pul koleksiyonu meraklıları, iç savaş boyunca basılmış CNT pullarından, koleksiyonları için yararlanabilirler Ayrıca döneme ait çok çeşitli posterler, sinemaya giriş biletleri ve 1936 İspanyol Devrimi'nde kollektifleştirilen fabrikalarla ilgili koleksiyon eşyaları bulunmaktadır

İç savaşta CNT ile ittifaklar kuran POUM milisleri arasında mücadeleye katılan George Orwell, CNT ve anarşizmin şekillendirdiği Barselona günlerini Katalunya'ya Selam adlı kitabında anlatmıştır Eserinin dokuzuncu bölümünde şunları söyler: "Tamamen kişisel tercihlerimi gözönünde bulunduracak olursak anarşistlerin arasına katılmak bana büyük zevk verirdi"

1936 yılında sinema endüstriside kollektifleştirilmiştir ve bu sayede En la Brecha (1937) gibi kısa filmler üretilmiştir CNT'den son dönem İspanyol filmi, Vicente Aranda'nın Libertarias (1996) adlı eserinde de bahsedilmektedir Filmde İspanya İç Savaşı döneminde Aragon cephesindeki bir grup milis konu edilir


Kaynak : Wikipedia