Nüfus Ve Yerleşme/Türkiyenin Nüfusu

TÜRKİYE'NİN NÜFUSU


a Genel nüfus sayımları ve yararları

Yurdumuzun nüfusunu belirlemek amacı ile belli aralıklarla nüfus sayımları yapılmaktadır Çünkü bir ülkeyi yaşatan, koruyan ve yücelten en önemli unsur, insandır Ülkelerin ekonomilerinin gelişmesinde yalnız doğal zenginliklerin bulunması yeterli değildir Bunları işletecek insanın varlığı da çok önemlidir Ülkelerin askeri ve siyasi gücü de insan unsuruna bağlıdır Bu bakımdan bir ülkede yaşayan insan sayısının bilinmesi gerekir Bu amaçla dünyanın birçok ülkesinde olduğu gibi, yurdumuzda da belirli aralıklarla nüfus sayımlan yapılmaktadır

Yurdumuzda, düzenli nüfus sayımlan cumhuriyetin ilanından sonra yapılmaya başlanmıştır Bunlardan ilki 1927'de, ikincisi 1935'te yapılmıştır Bu sayımlar, 1990 yılına kadar her beş yılda bir tekrarlanmıştır 1990 yılından sonra nüfus sayımlarının on yılda bir yapılması kararı alınmıştır Ancak ülke ihtiyaçları nedeniyle 30 Kasım 1997'de bir nüfus sayımı daha yapılmıştır Bu sayım, bundan önce yapılan nüfus sayımlarından farklı bir özellik taşımaktadır Bu sayımla yalnızca ülkedeki insan sayısı belirlenmek istenmiştir Bundan sonraki nüfus sayımları, daha önceden planlanmış olduğu gibi on yılda bir yapılacaktır Ülkemizde en son yapılan genel nüfus sayımı 2000 yılında gerçekleşmiştir

Genel nüfus sayımları ile ülkemizde yaşayan insan sayısı belirlenir Ayrıca, bu sayımlarla ülkemizin nüfus yoğunluğu, nüfusumuzun yaş ve cinsiyet durumu, okuryazar olanlarla olmayanlar tespit edilir Nüfusun öğrenim durumu, çalışanlarla çalışmayanların sayısı, medeni durumları ve daha birçok özelliği de bu sayımlarla ortaya çıkar

Yurdumuzda yapılan nüfus sayım sonuçlarına dayanarak devlet, gerekli gördüğü konularda önlemler alır Halkın sağlık, iş, eğitim, beslenme, konut vb alanlardaki gereksinimlerini, bu sayımlardan çıkan sonuçlara göre belirler ve gidermeye çalışır

Nüfus sayımlan, yurdumuzun her yerinde aynı günde yapılır Sayımın sağlıklı yapılabilmesi için o gün sokağa çıkma yasağı uygulanır Sayım memurunun her ev halkı için doldurduğu belgeler, sayım bürolarında toplanır Bütün illerden alınan bilgiler, Ankara'da Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE)'nde değerlendirilir
b Yurdumuzda nüfusun genel dağılışı

Nüfusumuz ülkemizin her yerine eşit dağılmamıştır Bazı yerler çok kalabalık, bazı yerler tenhadır Ekime, dikime, yerleşmeye ve ulaşıma elverişli alanlar, nüfusun yoğunlaştığı yerlerdir Ayrıca madenciliğin, sanayinin ve ticaretin geliştiği yerler ile kıyılarımızın bazı kesimleri de nüfusun yoğun olduğu alanlardır

Buna karşılık yerleşmeye ve tarıma elverişli olmayan dağlık alanlar, yurdumuzun seyrek nüfuslu yerleridir Bundan başka, denizin ılıtıcı etkisinden uzakta kalan ve yeterli yağış alamayan yerler de yurdumuzun seyrek nüfuslu alanlarını oluşturur Buralarda kış mevsimi uzun ve şiddetli geçmekte, buna bağlı olarak üründe çeşitlilik ve verim azalmaktadır

Yurdumuzda nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu yerler, Marmara Bölgesi'ndedir Bunun başlıca nedenleri, başta sanayi olmak üzere, bölgenin ulaşım, ticaret ve hizmet sektörleri ile tarım üretiminde büyük gelişme göstermesidir

Ege Bölgesi'nde kıyı ovaları ve akarsular boyunca içeriye doğru uzanan çukur alanlarda da nüfus yoğundur Buna karşılık bölgenin iç kesimlerindeki dağlık yerler seyrek nüfusludur

Akdeniz Bölgesi'nde nüfusun yoğunlaştığı yerler, daha çok kıyı kesimindeki ovalardır Çukurova bunların en önemlisidir Kıyı kesiminden sonra bölgeyi baştan başa kaplayan Toros dağlan, iç kesimlerde nüfusun tenha olmasına yol açmıştır Toroslar, tarıma, yerleşmeye ve ulaşıma elverişli değildir

Karadeniz Bölgesi'nde nüfus dağılışı oldukça düzensizdir Bölgenin kıyı şeridi, özellikle doğu kesimi, Türkiye'nin yoğun nüfuslu yerlerindendir Bunun başlıca nedeni, tarıma elverişli toprakların kıyı şeridinde yoğunlaşmış olmasıdır Ayrıca, her mevsim yeterli yağış alması ve elverişli iklimi de bu ovalardan bol ürün elde edilmesini sağlamıştır Buna karşılık kıyı şeridinin hemen gerisinde uzanan dağlık kesimde nüfus seyrektir Ancak bölgenin orta kesiminin kıyı gerisi yoğun nüfusludur Çünkü, buradaki dağlar fazla yüksek değildir Yeşilırmak boyunca uzanan verimli ovalar geniş yer tutar Karadeniz Bölgesi'nin batı kesiminde tarım etkinliklerinin fazla olduğu iç ovalar ile sanayinin geliştiği kıyı kesimleri nüfus bakımından yoğun yerlerdir

İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu, kuraklık nedeniyle az nüfuslanmıştır

İç Anadolu'da, Konya Ovası, Tuz Gölü çevresi ile dağlık alanlar, nüfusun en tenha olduğu yerlerdir Buna karşılık, başkent Ankara ve çevresi ile bazı büyük kentlerin (Konya, Kayseri, Eskişehir vb) çevresi iş olanaklarının elverişli olması nedeniyle yoğun nüfusludur Güneydoğu Anadolu'da ise nüfus daha çok ekim ve dikime elverişli alanların bulunduğu Diyarbakır Havzası, Mardin Eşiği ve dağların eteklerinde toplanmıştır

Doğu Anadolu nüfus yoğunluğu az olan bölgemizdir Yurdumuzun en geniş bölgesi olan Doğu Anadolu'da nüfus, daha çok çukur ovalarda toplanmıştır Bölgenin, dağlık ve şiddetli karasal iklime sahip olması, bu sonucu ortaya koyan en önemli etkenlerdir