Ağrı'nın Tarihçesi - Ağrı Tarihçesi

Ağrı'nın Tarihçesi - Ağrı Tarihçesi

Orta Asya dan gelen kavimlerin Anadolu ya girişleri sırasında Ağrı, bir geçiş oluşturmuş, dolaysıyla bir çok medeniyete sahne olmuştur Ancak bu medeniyetler Ağrı yı bir geçiş kapısı olarak gördüklerinden burada çok köklü bir uygarlık oluşturamamışlardır Bölgede egemenlik kurdukları sanılan Hititler in güçlerini yitirmeleri Üzerine, Mö1340-Mö1200 tarihleri arasında Huriler Krallık merkezi olarak Urfa dan uzak olan Ağrı yı ellerinde tutamamışlardır

En köklÜ uygarlığı Urartular oluşturmuştur Urartu nun Van GölÜ nÜn kuzey ve kuzeydoğusundaki Ülkeler Üzerine, Kral ispuini (Mö825-Mö810) döneminde seferler başlamış , Kral Menua (Mö810-Mö786) döneminde bu akınlar daha da ağırlık kazanmıştır Kuzeye ve kuzeydoğuya giden yollar Üzerinde inşa edilen kaleler, buraya yapılan seferlerin önceden planlandığını göstermektedir




Ağrı Dağı nın yamaçlarında, karakoyunlu ve Taşburun köylerinin arasında ele geçen bir Urartu yazıtı Kral Menua nın bu bölgedeki egemenliğinin kesin kanıtıdır Mö712 yıllarında Kızılırmak boylarına kadar uzanan Kimmerler, Ağrı da geçici de olsa bir hakimiyet kurmuşlardır Medler (Mö708-Mö555) Asur Devleti nin yıkılması ile birlikte bir yayılma sÜrecine girmiş, bunun sunucu olarakta Ağrı ve çevresini topraklarına katmışlardır Medler in yıkılması ile birlikte Persler; Büyük iskender in Pers Kralı IIIDarius u (Mö331) yenerek Anadolu yu ele geçirdiği zamana kadar yaklaşık iki yÜzyıl kadar bölgede yaşamışlardır Büyük iskender in ölümü Üzerine oluşan boşluktan faydalanan Ermeniler bölgeyi ele geçirmişlerdir

Doğu Anadolu ya gelip yerleşen ilk Türk topluluğu Mö680 yılında bölgeye gelen Sakalardır Murat Nehri ve Doğubeyazıt çevrelerine kısa sürede yerleşmişlerdir Daha sonraları Arsaklılar ve Artaksıyaslı Krallığı, Ağrı ve çevresine hakim olmuştur Bölge, HzOsman zamanında islam orduları tarafından fethedilmiştir 872 yılına değin Abbasilerin kontrolÜ altında kalan Ağrı, daha sonra Bizans ın kontrolüne geçmiştir

1071 Malazgirt Savaşı sonrası bölgeye gelen Türk boyları gelmeye başlamıştır Ağrı, yüzyıla yakın bir süre Sökmenli Devleti nin Sınırları içine girmiştir 1027-1225 yılları arasında Ani Atabekleri, 1239 da Cengizliler, 1256-1358 yılları arasında ilhanlılar ve Celayirliler Ağrı da hÜkÜm sÜrmÜşlerdir ilhanlılar bazen kurultaylarını Ağrı Dağı nda yapmış, Anadolu ve iran ı buradan yönetmişlerdir 1393 te Moğol hakanı Aksak Timur, Ağrı bölgesini ele geçirmiştir

1405-1468 tarihleri arasında Ağrı, Karakoyunlu Toprakları içinde yer almış, Karakoyunlular yıkılanca Ağrı Akkoyunlular ın egemenliğine geçmiştir Ağrı, Yavuz Sultan Selim tarafından çaldıran savaşı sonrası Osmanlı topraklarına katılmıştır

Osmanlı döneminde şorbulak olarak anılan ilin adı, Ermenilerin zamanında Karakilise olarak değiştirilmiştir Kazım Karabekir Paşa zamanında karakilise ismi değiştirilerek Karaköse diye adlandırılmıştır Nuh Tufanı ilgisinden dolayı Tevrat ta adı geçen Ararat Dağı ve Ülkesinin, Ağrı ve çevresinin olduğu sanılması dolaysıyla, Ağrı ya batılılar tarafından, Ararat ta denilmektedir 1834 yılında bucak, 1869 yılında ilçe olan Ağrı, 1927 yılında il merkezi olmuştur 5165 m YÜksekliğiyle TÜrkiye nin en bÜyÜk dağı olan Ağrı Dağı ndan dolayı da Ağrı adını almıştır