Neden Ve Nasıl Yok Ediyoruz!!!

Eski çağlarda insanlar, beslenmek ve korunmak için hayvanları öldürüyorlardı Ama yüzyıllar içinde insanın hayvanları öldürme nedenleri çok çeşitlendi ve giderek bir katliama dönüştü Bugün var olan türlerin yüzde yirmisinin 21 yüzyılda yok olacağı tahmin ediliyor


Yanlış inançlar


Hayvanlar konusunda insanlar, birçok yanlış ve boş inanca sahipler Kendileri için yararlı pek çok hayvanı bu yanlış inançlar nedeniyle yok yere öldürüyorlar Örneğin tarlaları, köyleri farelerden temizleyen baykuş, "uğursuz" olduğu yolundaki yanlış inanç nedeniyle öldürülüyor Leşleri yiyerek hastalık ve mikropların çoğalmasını engelleyen sırtlanlar, "çirkin" oldukları gerekçesiyle yok ediliyor Aynı biçimde kurt, karga, yılan, örümcek ve daha pek çok tür, yanlış inaçlar nedeniyle öldürülüyor


Korunmak içinÇok eski çağlardan beri insanlar korunmak amacıyla hayvanları yok ediyorlar O günlerde insan, korkak ve korunmasız bir yaratıktı Silahları ilkeldi ama zekası sayesinde kendisini tehdit eden hayvanları tuzağa düşürüp yok ediyordu Tarih öncesi çağlardan kalma mağara resimlerinde, ilk insanların vahşi hayvanlara karşı düzenledikleri avlar sahnelenir



Oyun ve eğlence için

İnsanlar, basit ve acımasız zevkler için yüzyıllardan beri hayvanlara doğalarına aykırı olarak davranıyor Onlara ya işkence ediyor ya da öldürüyorlar Roma İmparatorluğu döneminde aslan ve leoparlar arenalarda öldürülürdü Günümüzde, horoz ve köpekler vahşice dövüştürülüyor İspanya ve Meksika'daki boğa güreşlerinde yüzlerce boğa, acı çeke çeke yaşamını yitiriyor



Savaşlar


Savaşlarda atılan bombalar, kimyasal silahlar, hareket halindeki binlerce zırhlı araç ve asker, vahşi doğaya büyük zarar veriyor; buralarda yaşayan canlıların yaşam ortamlarını yakıp yıkıyor


Havayı kirlettiğimiz için

Kirli hava yalnız insanların değil, hayvanların da zehirlenip ölmelerinin nedeni

Asit yağmurlarına neden oluyor, asit yağmurları da yeryüzündeki ormanların ölümüne

Ormanlar ise yaban hayvanların evi



Moda ve aksesuar için

Kürkü için birçok türden binlerce hayvan öldürülüyor Çanta, şapka, kemer ya da biblo yapmak için fillerden timsahlara, yılanlardan ceylanlara kadar birçok hayvan acımasızca yok ediliyor Hem de yasadışı yollarla ve son derece acımasız yöntemler kullanılarak Geçtiğimiz yıllarda Türkiye'de, kürkleri nedeniyle birçok tilki, doğaya bırakılan zehirli yemlerle öldürüldü Soyları tükenme noktasına gelen, günümüzde koruma altına alınan karacalardan bir çoğu, ayaklarından baston yapmak için katledildi Gösteriş için de yüzbinlerce hayvanın ölümüne neden oluyoruz Yalnızca gösteriş için, soyu tükenme noktasına gelmiş olan kaplan, geyik, leopar gibi hayvanlar öldürülüyor Bu hayvanların post, boynuz, diş gibi organlarıyla bazı insanlar evlerini süslüyor



Göl ve bataklıkları kuruttuğumuz için


Devlet Su İşleri gibi bazı kurumlar, tarım arazisi kazanmak ve su rezervi elde etmek için göl ve bataklıkları kurutarak yaban hayvanların soylarının tükenmesine neden oluyor Yurdumuzda yalnızca Hatay'daki Amik Gölü'nde yaşayan yılanboyun isimli kuşun soyu, gölün kurutulmasıyla yok oldu Göl ve bataklık kurutma işlemi günümüzde de sürüyor



Tarım ilaçlarıyla

Bitkilere zarar veren böcek, fare gibi canlılarla mücadele etmek için tarlalara atılan yapay gübreler ve zehirler, milyonlarca hayvanın da ölüm nedeni Tarım ilaçları nedeniyle soyları tükenen hayvanlara en güzel örnek, kelaynaklar Göçmen kuşlardan olan kelaynaklar, yazın Afrika'dan göç edip Urfa'nın Birecik ilçesine geliyorlardı 1950'li yıllarda, bölgede 600 çiftten fazla kelaynak görülüyordu Ama yine o yıllarda zararlı böcekler için kullanılmaya başlanan tarım ilaçları, kelaynakları da yok etti Çünkü kelaynakların yiyeceğini bu zararlı böcekler oluşturuyordu 1970'li yıllara gelindiğinde, kelaynakların sayısı 50'nin altına düşmüştü Koruma altına alındılar ama, artık her şey için çok geçti Bugün Birecik'teki koruma istasyonunda üretilmiş olan kelaynaklar, göç etme özelliklerini yitirmiş durumdalar



Avcılık

İnsan yüzyıllardır avlanıyor Ama avcılık hiçbir çağda 20 yüzyıldaki kadar katliam boyutlarına ulaşmadı Günümüzde, Türkiye'de 4 milyon kayıtlı avcı olduğu sanılıyor Hayvanların sayısı ise bu rakamın çok altında Örneğin soyu tehlikede olan dikkuyrukların sayısı 15 bini geçmiyor Ayı sayısı ise 2 bin civarında



Ormanları yakıp yıktığımız için

Ormanlar doğal yaşamın en önemli alanları Ama yakarak, keserek ormanları yok ediyor, dolayısıyla burada yaşayan böcekten ayıya, kelebekten kuşa kadar birçok hayvanın soyunun tükenmesine neden oluyoruz Özellikle yaz mevsiminde Ege ve Akdeniz bölgelerinde çıkan yangınlar hayvanlara büyük zarar veriyor Bu yangınlarda belki de hiç keşfedilmemiş türlerin son üyeleri de yanıp kül oluyor



Bilimsel deneyler

Kobay sözcüğü, çoğu kişi için "laboratuvarda deney amacıyla kullanılan canlı" anlamına gelir Ama bu sözcük, laboratuvarlarda deney amacıyla en çok kullanılan hayvan olan "kobay"dan kaynaklanır Yaklaşık 30 santimetre boyundaki kobaylar çok kolay evcilleşirler Güney Amerika kökenli bu hayvanların yaşamı laboratuvarda başlayıp, laboratuvarda biter Kobayların yanı sıra, insanın fizyolojik yapısıyla benzer özellikler gösterdikleri için beyaz fareler, maymunlar, köpekler de çeşitli deneyler amacıyla laboratuvarlarda işkence görüyor ve öldürülüyor Tropikal bölgelerde yaşayan birçok yılan, zehirleri alınmak üzere doğal ortamlarından koparılıp yok ediliyor




Otoyol kazaları

Gelişen ulaşım sektörü, bütün doğal alanlardan otoyol geçmesine neden oldu Hızlı giden taşıtlar bu yollarda birçok yaban hayvanın ölümüne neden oluyor Otoyollarda yaptığınız gezilerde çevrenize dikkat edin! Aracınızın camına, özellikle yazın pek çok böcek çarparak ölecek Yol kenarlarında araçların çarpması sonucu yaşamını yitirmiş birçok kedi, köpek, kirpi, yılan, kaplumbağa, kuş cesedi göreceksiniz Uçakların pervaneleri ve jet motorları da yüzlerce kuşu öldürüyor



Nüfus artışı

İnsan nüfusunun hızlı artışı, hem insan hem hayvan hem de bitkiler açısından büyük tehlike Çünkü artan insan nüfusu, doğa ve orman alanlarının tahrip edilmesine neden oluyor Yeni kentler kuruluyor, yeni yollar yapılıyor, yeni tarlalar açılıyor Orman alanları, sanayi tesisleri yapılmak için kesilip biçiliyor Dolayısıyla hayvanlara

yaşayacak yer kalmıyor Örneğin "caretta caretta" türü denizkaplumbağaları, Fethiye ve Akdeniz koylarımızdaki kumsallara yumurtalarını gömerek çoğalırlar Ama son 20 yıldır hızla gelişen turizm sektörü, Türkiye'nin bütün ıssız koylarının otellerle, güneşlenen insanlarla dolmasına neden oldu




Ticaret için

Vahşi ve egzotik hayvan ticareti tüm dünyada olağanüstü boyutlarda

Bunun yanı sıra derisi, dişi, kürkü, kemikleri ve kabukları için, fillerden timsahlara, deniz kabuklularından tilkilere kadar, birçok türde hayvan acımasızca öldürülüyor Örneğin tropik ülkelerde tuzaklarla yakalanan papağan, maymun gibi birçok tür, Türkiye'nin büyük illerindeki hayvan mağazalarında rahatlıkla satılıyor





DENİZKAPLUMBAĞALARI

Soyu tehlikede olantürlerden biri Sayıları hızla azalıyor Bunun çeşitli nedenleri var Birincisi, üreme alanları olan kumsalların insanlar tarafından tahrip edilmesi İkinci neden, bazı türlerin etinin yenmesi Üçüncü neden, ağları parçaladıkları gerekçesiyle balıkçılar tarafından öldürülmeleri Bazı ülkelerde denizkaplumbağası kabukları turistik eşya olarak bile satılıyor




Anadolu balıkları alarm veriyor


Gökçe, Akşehir İnci, Siraz, Kababurun, Kum balığı gibi sadece Anadolu’daki göl ve akarsularda yaşayan balıklar, sulak alan kaybı, barajlar, yabancı balık türlerinin gelişigüzel atılması ve aşırı kirlenme nedeniyle yok olma tehdidi altında




Orkidenin başını salep yaktı

Her yıl 45-180 milyon arasında yabani orkide salep yapımında kullanılmak üzere doğadan toplandığı için günümüzde yalnızca 200 tane kaldı


Nesli Tükenmekte Olan Kelaynaklar Afrika'da


Bugün kelaynaklar dünyanın en çok tehdit altında olan kuşlarından birisi



(Birecik Kelaynak Üretme İstasyonu'nun İnternet sitesinden)

Kelaynaklar (Geronticus eremita) eskiden Türkiye’den Kuzey Afrika’ya, Arap Yarımadası’ndan Fas’a kadar çok geniş bir bölgede ürerlermiş 17 yüzyılda Avrupa’nın ortasında, Alp Dağları’nda bile ürediği bilinmektedir


Fakat avcılık, üreme alanlarında rahatsız edilmeleri, yaşam alanlarının değişmesi ve beslenme alanlarında kullanılan zirai ilaçlardan zehirlenmeleri sonucunda sayılarında ciddi azalma ve dağılım gösterdikleri alanlarda daralma meydana gelmiştir


Bugün kelaynaklar dünyanın en çok tehdit altında olan kuşlarından birisi


Kelaynaklar Fas’ın güney batısında iki alanda, çok ufak bir koloni ile Suriye’de ve tüm Avrupa’da sadece Türkiye’de yaşamaktadırlar


İzlanda balina avına yeniden başlıyor


İzlanda, ticari amaçla balina avına yeniden başlayacağını açıkladı



İzlanda hükümetinin açıklamasında, balina avına yeniden başlanmasının, soyu tükenme tehlikesiyle karşı karşıya kalan türleri tehdit etmeyeceği belirtildi Açıklamada balina avına ne zaman başlanacağına değinilmedi

İzlanda, balina avına 1990’da son vermişti



Akdeniz'de 350 fok kaldı


Roma Bilgi ve İletişim Bölgesel Eylem Merkezi Direktörü Sergio Illuminato, Akdeniz havzasında 350 Akdeniz fokunun kaldığını ve korunma tedbirleri için yıllık 5 milyon avro bütçeye ihtiyaç olduğunu bildirdi


Tehlike çanları orkinoslar için çalıyor


Akdeniz'in en önemli deniz zenginliklerinden biri olan orkinos balıkları, yasadışı avcılık sonucu tükenme noktasına geldi


Avlanan her fok için 60 dolar

Kanada'da 325 bin fokun öldürüleceği av başladı Avlanan her fok, 60 dolar demek







FLAMİNGOLAR


Kuşlar, yeryüzündeki en güzel canlı gruplarından biri

Bilim adamları, bugüne kadar 10 bin kuş türü tespit ettiklerini belirtiyorlar Ama yaşam ortamlarının insanlarca yok edilmesi, sayılarını hızla azaltıyor En zarif kuş türlerinden olan flamingoların uçuşunu izlemek ise olağanüstü bir deneyim Flamingolar Sultan Sazlığı ve Tuz Gölü gibi tuzcul sulak alanlarda yaşıyorlar



KELEBEKLER

Narin, korunmasız yapıları nedeniyle kelebekler, insanın doğaya verdiği zarardan en çok etkilenen böcek türü Kanatlarının olağanüstü etkileyici renk kompozisyonlarıyla insanların eskiden beri ilgisini çeken kelebekten Türkiye'de 268 tür bulunuyor









ANADOLU LEOPARI

Anadolu leoparı, Türkiye'de yaşayan vahşi kedilerin en güzel örneklerinden biriydi Ama yüzyıllar boyunca avlandı ve sayıları hızla azaldı Anadolu leoparının son bireyleri, 1950'li yıllarda Dilek Yarımadası'nda ve 1970'li yılların başında Eskişehir çevresinde görüldü ve görüldüğü yerde de öldürüldü O günden bu yana varlığından haber yok

AKDENİZ FOKU

Soyu tükenen her canlı, aslında insanın bir parçası Onunla birlikte bir parçamızı da yitiriyoruz Bu nedenle her insan, onu yaşatmak için çaba harcamalı Yok olma sınırındaki bir başka hayvan türü de Akdeniz foku


Tanrıça yunus pigme suaygırı slender loris, dünyaya veda etmek üzere


Dünya ısınıyor, atmosfer, karalar ve denizler kirleniyor, birçok canlı türünün yaşamı da tehlikeye giriyor Özellikle de memeli hayvanların yaşam alanı her geçen gün daralıyor

Dünya Koruma Birliği IUCN’nin geçen yılki tespitine göre tanımlanan 5 bin 416 memeli türünün yüzde 20’si yok olma tehdidiyle karşı karşıya


Son altı yılda büyük artış olmasa da bu tehdit sürüyor Londra Zooloji Derneği, yok olma tehlikesi yaşayan hayvanları kamuoyuna tanıtmak amacıyla EDGE projesini başlattı İlk aşamada 100 türü belirledi En büyük tehdit altındaki 10 tür bu yıl mercek altına alınacak


Küresel ısınma ve çevre kirliliği sadece insanları tehdit etmiyor Elbette binlerce diğer canlı türü de iklim değişikliklerinden ve yaşam alanlarının kirlenmesinden dolayı soylarının tükenmesi tehdidiyle karşı karşıya Bu durumdan en çok etkilenenler de memeli hayvan türleri


Aralarında az bilinen ve çok ilginç türlerin de bulunduğu memelilerin tükenmesine karşı çalışma başlatanlardan biri de İngiltere’deki Londra Zooloji Derneği (ZSL) oldu Dernek, EDGE (Evolutionarily Distinct and Globally Endangered) adını verdiği proje ve EDGE of Existence :: Evolutionarily Distinct & Globally Endangered internet sitesiyle yok olmanın eşiğindeki hayvanları kamuoyuna duyurmak ve destek toplamak istiyor Önceliği bugüne kadar göz ardı edilen türlere veriyor Bu amaçla öncelikle doğada en az örneği kalan 100 memeli türünü saptadılar Bu 100 tür 15 Ocak’ta açıklandı Aralarında pigme hipopotam, Yangtze yunusu, uzun kulaklı jerboanın da bulunduğu 10 türe ise projenin ilk çalışma yılı 2007’de özel ilgi gösterilecek


ZSL’den Dr Jonathan Baillie, The Guardian gazetesine EDGE’in özel türlere odaklanan ilk küresel program olduğunu söyledi: "Dünyanın en olağanüstü türlerini korumak için çalışacağız Aralarında kibrit kutusu büyüklüğünde yarasalar, yumurta bırakan memeliler ve zehirli dev kemirgenler var Liste başındaki Yangtze yunusu için ekibimiz Çin’e gitti, tek yunusa rastlamadı Yok olmanın eşiğinde Bu türlerden birini bile kaybetmek insanlık için Mona Lisa tablosunu kaybetmek kadar büyük kayıp, hiçbirinin yeri doldurulamaz"


EN AZ ÖRNEĞİ KALAN TÜRLER


100 türlük liste hazırlanırken, yakın türü en az kalan memeliler seçildi Bu yolla hangi türlerin uzun süre bağımsız olarak evrimleştiği de tespit edildi Daha sonra bu türler Dünya Koruma Örgütü IUCN’in "Kırmızı Liste"siyle karşılaştırıldı ve en öncelikli 10 tür belirlendi Bunların bir kısmı ulaşılmaz bölgelerde yaşadıkları ya da araştırmacıların ilgisini çekmedikleri için çok az biliniyordu


Proje kapsamında türleri korumak için geliştirilen çözümler ve ne yapılması gerektiği kamuoyuyla paylaşılacak ZSL, yerel araştırmacıların işbirliğiyle geliştireceği planları web sitesinde duyuracak Çevreye duyarlı kişiler projelere bağışta bulunabilecek Ayrıca son gelişmeler de araştırmacıların blogları sayesinde günü gününe takip edilebilecek


DURUMU EN KRİTİK 10 MEMELİ


Yangtze Nehri yunusu, uzun gagalı ekidna, Hispaniola solenodonu, çift hörgüçlü deve, pigme su aygırı, slender loris, hirola, uzun kulaklı jerboa, altın sokumlu hortumlu fare, Bumblebee yarasası


İndri: Bu lemur türü Malgaş halkınca kutsal kabul ediliyor Ormanlarla birlikte yok olma tehdidiyle karşı karşıya İndriler kilometrelerce uzaktan duyulan çığlığıyla meşhur


SADECE MADAGASKAR’DA YAŞAYAN İKİ TÜR


Altın taçlı sifaka: Madagaskar’da en seyrek bulunan lemur türü 1988’de keşfedildi Bölgede açılan altın madeni bu türü tehdit ediyor


SLENDER LORIS


Sadece Hint Okyanusu’ndaki Sri Lanka Adası’nın güneyinde yaşayan bu memeli türünün boyu 11 ila 17 cm, ağırlığı 103 ila 172 gram Bir insanın başparmağı büyüklüğündeki slender loris vücuduna göre kocaman yuvarlak gözleri sayesinde karanlıkta çok iyi görüyor Sri Lanka ormanlarının tarım alanı açmak için yok edilmesi ve geleneksel tıpta kullanılmak üzere avlanılması nedeniyle türü yok olmak üzere Foto: AP


Pigme SUAYGIRI


1,5 ila 1,75 metre boyundaki ve 160 ila 270 kilo ağırlığındaki pigme suaygırı bugün sadece Batı Afrika’daki birkaç ülkede yaşıyor Birbirinden ayrı alanlarda yaşayan 2 ila 3 bin örneği hálá hayatta Nijerya’daki son örneklerinin de tükendiği ve sadece Liberya ile Sierra Leone’de yaşadığı tahmin ediliyor


YANGTZE YUNUSU

Sadece Yangtze Nehri’nde yaşayan bu yunus türünün hiçbir yakın akrabası yok 20 milyon yıl önce geçirdiği evrimle diğer yunus türlerinden ayrılmış Çin efsanelerine göre, Baiji yunusu boğulduktan sonra yeniden hayata gelen bir prenses Yangtze Tanrıçaları diyorlar onlara Son 30 yılda soyu hızla tükendi 2006 sonunda Yangtze Nehri’ndeki altı haftalık aramada tek örneğine rastlanamadı Fotoğraftaki Qi qi isimli yunus ise Çin’in Wuhan kentindeki akvaryumda 22 yıl yaşadı, 2002’de öldü


UZUN KULAKLI JERBOA


Fare benzeri bu kemirgen Moğolistan ve Çin’in belli bölgelerinde yaşıyor Hakkında çok az bilimsel veri var En önemli özelliği kulaklarının kafasından üçte bir oranında daha büyük olması Bu özelliğiyle, dünyanın vücuduna göre en büyük kulaklara sahip hayvanı


TÜKENEN TÜRLERİ KORUMADA ÖNCELİKLİ ÜÇ AMAÇ


EDGE Programı, dünyanın evrimsel olarak en farklı türlerinin soyunun tükenmesini önlemeyi hedefliyor İlk amaç, tehlikeyi duyurmak Fil, gergedan gibi iri türlerin yok olma tehdidiyle karşı karşıya olduğu bilinse de diğer birçok türün tehdit altında olduğu fark edilmiyor İkinci amaç, bu türleri doğal yaşam alanları içinde incelemek Ancak, bu yolla asıl tehditleri belirleyip koruma yöntemlerinin saptanacağına inanılıyor Koruma programları sahadaki araştırmacıların tavsiyesi, kılavuzluğuyla uygulanacak Üçüncü amaç, yerel toplulukları gözetmek Doğal kaynakları korumalarını sağlamak


Telli turnalar Türkiye'yi terk etti


Anadolu türkülerinin en önemli motiflerinden olan, bir zamanlar sürüler halinde gelen göçmen telli turnalardan günümüzde yalnızca 11'i üreme alanı olarak Türkiye'yi seçiyor