Batman Kaleleri |
08-14-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Batman KaleleriPertükân Kalesi Sason’un 4 km güneybatısında bulunan Tekevler (Gündenu) köyünün doğusunda yer alan bu kale, oldukça harap durumdadır Ulaşımı kolay olduğu için tarihteki çatışmalarda birçok kez el değiştirdiği anlaşılmaktadır Kale duvarlarındaki yer yer çökme ve açılan büyük gedikler, kalenin savaşlarda odak noktası olduğunu göstermektedir Beksi Kalesi Sason ilçesinin 7 km kuzey batısında bulunan Meydanok dağının güney yamacında bulunmaktadır Bekiş köyü yakınında bulunan ve kısmen harap durumda olan bu kalenin vadiye hakim bir dağın yamacında, kuvvetli bir savunma taktiği ön planda tutularak Bizanslılar tarafından inşa edilmiş olması, hiçbir devirde ele geçirilmediğini göstermektedir Çünkü ele geçirilmesi çok zor olan bir coğrafi yapıya sahiptir Kandil Kalesi Kozluk ilçesinin 6 km kuzey batısında, Sason’a giden eski yol üzerindeki Bölükkonak (Hergemo) köyünün güneyinde bulunan bir tepe üzerinde inşa edilmiş olan bu kale, doğudaki kalelerin tahkimi amacıyla ve dış güçlerin Erzen bölgesine girişini önlemek üzere 4 Yüzyılın ilk çeyreğinde Bizanslılar tarafından inşa edilmiştir Rabat Kalesi 4yüzyılın başından itibaren Erzen bölgesinin paylaşımı konusunda Perslerle Bizanslılar arasında başlayan savaşlar, yüzyılın sonuna kadar devam etmiştir İşte bu dönemde savunma amaçlı olarak karşı taarruzların bertaraf edilmesi için Bizanslılar tarafından Sason, Kozluk ve Bitlis üçgeninde çok sayıda savunma amaçlı kaleler kurmuşlardır Kozluk ilçesinin 18 km kuzeyinde bulunan Yanıkkaya (Rabat) köyündeki Rabat Kalesi de bunlardan bir tanesidir Bozikân Kalesi Sason ilçesinin 25 km kuzeyinde bulunan Kaleyolu (Bozikân) köyünde bulunmaktadır Bizans dönemine ait olan bu kale de diğer kaleler gibi 4 yüzyıl yapılarından olup, doğudan batıya ulaşımı sağlayan ipek yolunun bu bölgesindeki kontrolünü sağlayan bir görev üstlendiği söylenmektedir Kozluk (Hezo) Kalesi Hasankeyf, Siirt ve Maiferkeyn (Silvan) arasındaki üçgende yer alan Erzen bölgesinin önemli kalelerinden biri olan bu kale, MS 416 yılında Pers Hanedanı için dini bir merkez olarak kayalık bir tepe üzerine inşa edilmiştir Ancak zamanla ortaçağın bu bölgesinden geçen ipek yolunun önemli bir üssü olarak bütün ulaşımı kontrol eder bir konuma gelmiştir Uzun yıllar İran İmparatorluğuna bağlı kalan Kozluk Kalesi, 5 Yüzyılda bir Nasturi piskoposluğunun merkezi durumunda iken, MS639 yılında İyaz Bin Ganem komutasındaki Müslüman orduları tarafından ele geçirilmiştir Oldukça harap durumda olan kale, Kozluk ilçe merkezinin kale mahallesinde bulunmaktadır Hasankeyf Kalesi Yekpare taştan yapılmış olan Hasanakeyf kalesi, Dicle nehri kıyısında ve nehirden 200 m yüksekliğindedir MS363 yılında bir Süryani piskoposluğunun merkezi olarak Bizanslılar tarafından yapılmıştır Hıristiyanlığın bu bölgede yaygılaşmasından sonra, Kadıköy Konsülü tarafından MS 451 yılında alınan bir kararla Hasankeyf’teki Piskoposluğa Kardinal unvanı verilmiştir Çok korunaklı ve ele geçirilmesi zor olan bu kale, Bizanslıların doğuda yaptıkları en sağlam kalesidir Hasankeyf Kalesinin asıl adı “ Hısno Koyfa ” yani, Kaya Kalesidir Yaklaşık 300 yıllık Bizans hakimiyeti döneminde dini bir işlev gören Hasankeyf Kalesi, İslamiyetin inkişafından sonra, sırasıyla Abbasiler, Mervaniler ve Hamdanilerin egemenliğinden sonra 638 yılında Halit Bin Velid’in komutanı İyaz Bin Ganem tarafından fethedilmiştir 1071 Malazgirt Meydan Muharebesinden sonra Selçukluların Anadolu’ya girmesiyle birlikte bu bölgede hakimiyet kuran Artuk Oğulları Beyliği sınırları içinde kalan Hasankeyf Kalesi, Artuk Oğulları tarafından imar edilerek iskana açılmış ve 1101-1231 yılları arasında Artuk oğulları beyliğine başkent yapılmıştır Hasankeyf, 1260 yılında Moğollar tarafından istila edilince, halk şehri terk ederek çok muhkem olan kaleye ve yamaçlardaki mağaralara sığınarak Hülagu’nun zulmünden kısmen de olsa kurtulmayı başarmıştır Hasankeyf kalesinin iki kapısı vardır Doğudaki kapıya İmam Abdullah Kapısı, Batıdaki kapıya da Sır Kapısı denilmektedir Kaleye basamaklı merdivenler şeklinde olan bu yollardan çıkılır Kale duvarlarında birçok kitabe yer almaktadır Kaleye su taşımak için Dicle nehrine inen biri açık diğeri gizli iki takviye yol yapılmıştır 200’er basamaklı olan bu merdivenli yollar halen sağlam durmaktadır |
|