Çalışmak İbadettir

Sual: Çalışmak ibadet midir?
CEVAP
Müminin çalışması ibadettir Fakat imansızın çalışması ibadet olamaz Ben namaz kılmam ama bak çalışıyorum, bu da ibadettir demek yanlıştır Namaz kılmayanın da çalışması ibadet olmazKimseye muhtaç olmamak için çalışmak çok kıymetlidir Peygamber efendimiz, Hazret-i Muaz ile müsafeha edince buyurdu ki:
- Ya Muaz, ellerin nasırlaşmış
- Evet ya Resulallah, kazma elimde toprakla meşgul oluyor ve bu sayede çoluk çocuğumun nafakasını kazanıyorum
Fahr-i kâinat efendimiz, Hazret-i Muaz’ı öpüp buyurdu ki:
- Bu eli Cehennem yakmaz (Tibyan)

Yine bir gün bir genç, sabah erkenden işine gidiyordu Eshab-ı kiramdan bazıları, bunu uygun görmediler Orada bulunan Peygamber efendimiz buyurdu ki:
(Öyle söylemeyiniz! Eğer kimseye muhtaç olmamak, ana babasını ve aile efradını muhtaç etmemek için işine gidiyorsa, her adımı ibadettir Eğer kazanacağı para ile öğünmek, keyf sürmek niyetinde ise, şeytanla beraberdir) [Taberani]

Görüldüğü gibi bir müslümanın iyi niyetle çalışması ibadettir Fakat kâfirin ve her haramı işleyen kimsenin çalışması ibadet olmaz Namaza ne lüzum var, çalışmak da ibadettir demek çok yanlıştır Böyle söyleyen kâfir olur Namaz kılan, haramlardan kaçan kimsenin iyi niyetle çalışması ibadettir (K Saadet)

Herkesin rızkı ayrılmıştır
İnsan, rızkını aradığı gibi, rızk da, sahibini arar Çok fakirler vardır ki, zenginlerden daha iyi, daha mutlu yaşar ü teâlâ kendisinden korkanlara, dinine sarılanlara, ummadıkları yerden rızk gönderir ü teâlâ, insanları yaratırken, ömürleri gibi, rızklarını da takdir etmiştir Bu konudaki hadis-i şeriflerden bazıları şöyle:
(ü teâlâ, müminin rızkını ummadığı yerden verir) [İHibban]

(’tan korkun, istediğiniz şeylere kavuşmak için, iyi sebeplere yapışın Kötü sebeplere yanaşmayın! Hiç kimse, takdir edilen rızkına kavuşmadıkça ölmez) [Hakim]

(Eceliniz sizi nasıl takip ederse, rızkınız da öylece takip eder Rızk için sıkıntı çekerseniz, ü teâlânın emrine uygun hareket edin) [Taberani]

( korkusunu sermaye edinen, rızkına ticaretsiz ve sermayesiz kavuşur) [Taberani]

(ü teâlâya tam tevekkül etseydiniz, sabah aç gidip, akşam tok dönen kuşlar gibi rızka kavuşurdunuz) [Tirmizi]

Helal rızka kavuşmak isteyen sebeplerine yapışmalıdır! Para kazanmak, malı arttırır Fakat, rızkı arttırmaz Rızk, mukadderdir Yani ezelde ayrılmıştır Rızk, maaşa, mala, çalışmaya bağlı değildir Fakat emrettiği için çalışmak gerekir Çünkü, ü teâlânın işleri, sebepler altında tecelli eder Âdet-i İlahiye böyledir Fakat, bazen, sebebe yapışıldığı halde, iş hasıl olmayabilir Yahut, sebepsiz de, hasıl olabilir Bu konudaki hadis-i şeriflerden bazıları şöyle:
(Rızkının bol olmasını isteyen, sıla-i rahm etsin!) [Buhari]

(Sadaka vermeye devam edenin rızkı artar!) [İbni Mace]

(Cömerdin evine rızk, devenin göğsüne vurulan bıçaktan daha tez gelir) [İbni Mace]

(İstiğfara devam eden, ummadığı yerden rızıklanır) [İbni Mace]

(Namaz kılmak rızkın bereketine sebep olur) [Miftah-ül cenne]

(Hanımı ile [iyi geçinip] şakalaşanın, rızkı artar) [İLal]

Fakirliğe sebep olan şeyler
Bazı şeyler fakirliğe yol açar, rızkın güçlükle gelmesine sebep olur Mesela tırnağı uzun olanın rızkı meşakkat ile, sıkıntı ile hasıl olur Bu konudaki hadis-i şeriflerden bazıları şöyle:
(Günah işlemek, rızktan mahrumiyete sebep olur) [İbni Mace]

(Yalan söylemek rızkı azaltır) [İsfehani]

(Zina fakirliğe yol açar) [Beyheki]

(Sabah uykusu rızka manidir) [Beyheki]
[Rızkların dağılması sabah namazından sonra olur Manevi rızkların dağılması ise ikindi namazından sonradır Bu iki vakitte uyumamaya dikkat etmelidir! (El-Envar)]

(Sabah namazını kıldıktan sonra uyumayın, rızkınızı aramaya çalışın!) [Taberani]

(Hak teâlâ rızkları, fecr ile güneşin doğacağı vakitler arasında verir) [Beyheki]

(Rızka kavuşan çok hamd etsin!) [Hatib]

Hamd etmek, ü teâlâya şükretmek demektir Her nimetin ü teâlâdan geldiğine inanmak gerekir ü teâlâ, Hazret-i Musa’ya buyurdu ki:
(Kendine verdiğim nimeti, benden bilip kendinden bilmeyen, nimetlerin şükrünü eda etmiş olur Rızkını kendi çalışması ile bilip, benden bilmeyen ise, nimetin şükrünü eda etmemiş olur) [İGazali]

Zarardan dönmek gerekir
Zararın neresinden dönülürse kârdır Rızk endişesiyle, harama el uzatmamalı ve şu hadis-i şerifin muhatabı olmamalıdır:
(Bir zaman gelir ki, insanlar, yalnız malın, paranın gelmesini düşünür, helalini ve haramını düşünmezler) [Buhari]

ü teâlâ, herkesin rızkını ezelde takdir etmiş, ayırmıştır Rızk değişmez, azalıp çoğalmaz Kimse kimsenin rızkını yiyemez ü teâlânın 99 isminden biri Rezzak'tır, her varlığın rızkını vericidir ü teâlâ, (Herkesin rızkı bana aittir) buyuruyor Rızk için ü teâlânın verdiği söze güvenmelidir! Kur'an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki:
(Yeryüzündeki her canlının rızkı, ’a aittir) [Hud 6]

Hadis-i şeriflerde de buyuruldu ki:
(Rızk için üzülme, takdir edilen [ezelde ayrılmış olan] rızk seni bulur) [İsfehani]

(Rızkı genişleten, daraltan, gönderen yalnız ü teâlâdır) [Redd-ül Muhtar]

(’tan kork, rızkını güzel yoldan ara, helali al, haramı terk et!) [İbni Mace]

(Rızkını gecikmiş sayma! Hiç kimse, rızkına kavuşmadıkça ölmez) [Hakim]

(Hiç kimse, nasibinden fazla rızka kavuşamaz Rızkına kavuşup yemedikçe de ölmez İstemese de rızkı kendisine verilir) [Hakim]

(Hak teâlâ, Hazret-i Adem'e bin çeşit sanat öğretip buyurdu ki: Neslin, bu sanatlardan biri ile rızkını arasın! Sakın dini geçim vasıtası yapmasın!) [Hakim]

(Zikrin hayırlısı hafi [gizli] olanı, rızkın hayırlısı ise kâfi olanıdır) [Beyheki]

(ü teâlâ sevdiğine, rızkını kâfi [yetecek kadar] verir) [Ebuşşeyh]

(ü teâlânın verdiği rızka kanaat eden mümin kurtulmuştur) [Müslim]

(Helal kazanmak için sıkıntı çekene, Cennet vacip olur) [İGazali]

(En güzel rızk, helale, harama dikkat edilerek kazanılandır) [Nesai]

Peygamber efendimiz, (Eğer korkusunu kendinize sermaye edinirseniz, rızkınız, ticaretsiz ve sermayesiz gelir) buyurup şu mealdeki âyeti okudu:
(Kim ’tan korkarsa, ona bir çıkış yolu ihsan eder ve rızkını ummadığı yerden gönderir) [Taberani-Talak 2,3]

ü teâlâ emrettiği için çalışan, rızkını helal yoldan arayan, ezeldeki rızkına kavuşur Rızkı da bereketli olur Bu çalışmaları için de sevap kazanır Eğer, rızkını haram yoldan ararsa, yine ezelde ayrılmış olan rızka kavuşur Fakat, bu rızk ona hayırsız, bereketsiz olur, kazandığı günahlar da, onu felaketlere sürükler
Hazret-i Hızır'ın tamir ettiği binanın altındaki altın levhada şunlar yazılı idi:
(Ölüm hak iken gülüp eğlenen, kadere inandığı halde üzülen, rızka ü teâlâ kefil iken zahmetlere giren, Kıyamette sorgu-sual varken gaflete dalan, fâniliğini bildiği dünyaya bel bağlayan kimseye nasıl hayret edilmez?)

Çok kazanmak için çok çalışmak
Sual: Çok kazanmak için çok çalışmak dine aykırı mıdır?
CEVAP
Kendinin ve çoluk çocuğunun nafakasını kazanacak ve borçlarını ödeyecek kadar çalışıp kazanmak farzdır Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Çalışıp kazanmak farzdır) [Taberani]

Çoluk çocuğunun bir yıllık nafakasını toplayacak kadar çalışmak mubahtır Müslümanlara yardım için, cihad etmek için fazla çalışıp kazanmak müstehaptır, iyidir Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(İnsanların en iyisi, insanlara faydalı olandır) [Kudai]

Gösteriş için, övünmek için kazanmak tahrimen mekruhtur Çalışmak rızkı artırmaz Çalışmak takdir edilen rızka kavuşturmaya vesiledir Rızkı veren ü teâlâdır Çalışmak sebebe yapışmaktır Sebeplere yapışmak sünnettir (El-İhtiyar)

Ahiret sevabı için, (çok kazanmak için, çok çalışmak gerekir) sözü elbette pek hoştur

Kur'an-ı kerimde mal için hayır adı verilmiş ve mal övülmüştür Hadis-i şerifte de buyuruluyor ki:
(Bir zaman gelir ki, kişi dinini ve dünyasını ancak para ile ayakta tutabilir) [Taberani]
Dinimiz, parayı değil, paranın sevgisini kötülemiştir

İbrahim aleyhisselam, Peygamber olup puta tapmaktan çok uzak olduğu halde, (Ya Rabbi, beni ve çocuklarımı puta tapmaktan koru!) diye dua etmiştir Puttan maksat para sevgisidir Demek ki, parayı sevmek, puta tapmaya benzetilmiştir Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Paraya tapan helak olur) [Tirmizi]

(Altın ve gümüşün [paranın] kuluna lanet olsun!) [Tirmizi]

(Paraya gönül vermek, sizden öncekileri mahvettiği gibi sizi de mahvedebilir) [Taberani]

(Bir zaman gelir ki, kaygısı mide, şerefi mal, kıblesi kadın, dini para olan kimseler çıkar Bunlar halkın şerlileridir) [Sülemi]

Hadis-i kudside de buyuruldu ki:
(Hak teâlâ buyurdu ki, "Ey dünya, bana hizmet edene hizmetçi ol! Sana hizmet eden de senin hizmetçin olsun") [Ebu Nuaym]

Dünya kötü mü?
Sual: Dinimizde dünya ne demektir?
CEVAP
Dünya, haram ve mekruhlardır Dünya, mal, servet, dünyalık, rızk gibi manalara da gelir
İmam-ı Rabbani hazretleri buyurdu ki:
Dünya, seni ü teâlâdan uzaklaştıran şeyler, demektir Kadın, çocuk, mal, rütbe, mevki düşüncesi ü teâlâyı unutturacak kadar aşırı olursa, dünya olur Çalgılar, oyunlar, faydasız, boş şeylerle vakit geçirmek (Kumar, kötü arkadaş, kötü filimler, mecmua ve romanlar) hep bunun için dünya demektir Din ile dünyayı birlikte kazanmak imkansızdır Ahireti kazanmak isteyenin dünyadan vazgeçmesi gerekir

Bu zamanda dünyayı tamamen terk etmek kolay değildir Hiç olmazsa hükmen terk etmek yani terk etmiş sayılmak gerekir Bu da her işte İslamiyet’e uymak demektir Yiyecekte, içecekte, giyecekte ve ev kurmakta İslamiyet’e uymak gerekir

Dünya ahiretin kazanç yeridir Kazanç yeri kötülenmez Haram kazanç kötülenir Dünyayı kötüleyen hadis-i şeriflere bu açıdan bakmak gerekir
Hadis-i şeriflerde buyuruluyor ki
(Dünya sevgisi bütün hataların başıdır) [Hakim]

(Dünya melundur Yalnız için olanlar müstesnadır) [İbni Mace]

(Dünya peşinde koşan, açgözlü olur, hep yokluk içinde kıvranır, işleri zorlaşır, nasibinden de fazla bir şeye kavuşamaz Ahiret için çalışanın da, işleri kolaylaşır, gönlü zenginleşir, yüz çevirdiği dünyalık da kendisine teveccüh eder) [Tirmizi]

(Emeli hep dünya olanın, Hak indinde değeri yoktur Bunun meşgalesi tükenmez, fakirlikten kurtulamaz, zenginliğe kavuşamaz, sonu gelmeyen boş kuruntularla oyalanır) [Taberani]

(Ateşin odunu yediği gibi, dünya sevgisi de imanınızı yer) [İGazali]

(Kalbinizi, dünyadan bahsederek meşgul etmeyin!) [Beyheki]

(Dünyanın yükselttiği her şeyi ü teâlâ alçaltır) [Buhari]

(ü teâlâ, bir kimseye ahireti kazanması için dünyayı verir, ama dünya için ahireti vermek istemez) [Deylemi]

(ü teâlâ, dünyanın akıbetini, yenilen yemeğin akıbetine benzetmiştir) [Taberani]

(Dünyadan yüz çevir ki, ü teâlâ seni sevsin! Halkın eline bakma ki seni sevsinler) [İbni Mace]

(Dünyayı ahirete tercih eden, üç şeye maruz kalır Sıkıntısı hiç eksilmez, yokluktan kurtulmaz ve doymak bilmeyen bir hırsa kapılır ki, hiç bir zaman boş vakit bulamaz) [Taberani]

(Cenneti isteyen hayra koşar, Cehennemden korkan, haramlardan kaçar Ölümü bekleyen dünya lezzetlerini terk eder Dünyaya meyledene musibetler yağar) [İbni Hibban]

(ü teâlâ bir kuluna hayır murat edince, onu dünyadan uzaklaştırır, ahirete teşvik eder ve kusurlarını kendine gösterir) [Deylemi]

(Tahsilsiz ilme, rehbersiz hidayete kavuşmak isteyen, dünyadan yüz çevirsin!) [İGazali]

Zenginlik ve saltanat
Mal ve makam sahibi olmak başka, mal ve makam sevgisi başkadır Dünya ve ahiret saadetine kavuşmak ve insanlara hizmet edebilmek için mal ve makam sahibi olmak çok iyidir Bütün dünya bir kimsenin olsa, mala mağrur olmadan dine uygun harcasa, çok büyük sevap kazanır Süleyman aleyhisselam, büyük bir zenginlik ve saltanat içinde yüzdüğü halde, Cenab-ı Hak, Kur'an-ı kerimde, (O ne iyi kuldur) diye övmektedir (Sad 30)

Peygamber efendimizden sonra insanların en üstünü olan Hazret-i İbrahim’in ovaları dolduran davarları yanında yalnız yarım milyon sığırı vardı Mal ve makamı kötüye kullanmak zararlıdır
İnsanı iyilik etmekten alıkoyan her şey dünyadır Kur'an-ı kerimde, Cennetin, makam hırsıyla büyüklük taslamayan kimselere verileceği bildirilmektedir
Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
("La ilahe illallah" diyen, dünyayı dinden üstün tutmadıkça, ü teâlânın gazabından ve azabından kurtulur Dini bırakıp dünyaya [haramlara] sarılırsa, ü teâlâ, ona; "Yalan söylüyorsun" buyurur) [Hakim]

(Dünya işi için üzülen ü teâlâya karşı öfkelenmiş olur) [Taberani]

Çalışmadan rızk beklemeyin
Sual: Fakirlikten kurtuluş için dua var mıdır?
CEVAP
Dinimiz çalışarak kazanmayı emretmektedir Hazret-i Ömer, (Çalışın, kazanın! Çalışmadan rızk beklemeyin! ü teâlâ gökten para yağdırmaz) buyurdu Hazret-i Lokman Hakim de, (Çalış, kazan! Çalışmayıp muhtaç olanın dini ve aklı noksandır) buyurdu Rızk için endişe etmemelidir!
Kur'an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki:
(Her canlının rızkı ’a aittir) [Hud 6]

(Şeytan, sizi fakirlikle korkutup, fahşaya sürükler [cimriliğe, her türlü kötülüğe teşvik eder]) [Bekara 268]

(Yeryüzüne dağılın, ’ın fazlından rızkınızı arayın!) [Cuma 10]

Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Rızk için üzülme, takdir edilen rızk seni bulur) [İsfehani]

(En güzel rızk, helale, harama dikkat edilerek alın teri ile kazanılandır) [Nesai]

(Çalışıp kazanmak her müslümana farzdır) [Taberani]

(İbadet on kısımdır, dokuzu çalışıp helal kazanmaktır) [Deylemi]

(Kimseye muhtaç olmamak ve ana-baba, çoluk-çocuğunu da muhtaç etmemek için işe gidenin her adımı ibadettir) [Taberani]

(Çalışmayıp kendini sadaka isteyecek hâle düşüren 70 şeye muhtaç olur) [Tirmizi]

(Geçimini helalinden kazanmak, yolundaki cihad gibidir) [Deylemi]

(Cihad, sadece kılıç sallamak değildir Ana-babaya, evlada bakmak, kimseye muhtaç olmamak için çalışmak da cihaddır Çalışıp kimseye yük olmayan mücahiddir) [İAsakir]

Çalışmak farzdır
Nafakasını kazanacak ve borçlarını ödeyecek kadar çalışıp kazanmak farzdır Cafer Huldi hazretleri, (Büyüklerimiz, kendi için değil, din kardeşlerine yardım için, çalışıp kazanmıştır) buyuruyor Müslümanlara yardım için, cihad etmek için fazla çalışıp kazanmak müstehaptır, iyidir Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(İnsanların en iyisi, insanlara faydalı olandır) [Kudai]

Şu duayı okuyan fakirlikten kurtulur demek, o dua kabul olmuşsa, ona bir çalışma kapısı açılır veya ummadığı yerden rızka kavuşur demektir Hastalığı için dua eden de şifaya sebep olan ilaca veya başka bir sebeple sıhhate kavuşur Çalışmak rızkı artırmaz Rızkı veren ü teâlâdır Çalışmak sebebe yapışmaktır Sebeplere yapışmak sünnettir (El-İhtiyar)

İhtiyaçtan kurtulmak, bereketli rızka kavuşmak için sebeplere yapışmalıdır!
Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Ömrüm uzun, rızkım bol olsun diyen, akrabasını ziyaret etsin, görüp gözetsin!) [İ Ahmed]

(İhtiyaçlarını insanlara açan, ihtiyaçtan kurtulamaz ü teâlâya arz eden ise, ihtiyaçtan kurtulur) [Hakim]

( korkusunu sermaye edinen, rızka ticaretsiz ve sermayesiz kavuşur Kur'an-ı kerimde, "Kim ’tan korkarsa, ona bir çıkış yolu ihsan eder ve rızkını ummadığı yerden gönderir" buyuruldu) [Talak 2, 3 - Taberani]

(Rızka kavuşan çok hamd etsin! Rızkı azalırsa istiğfar etsin!) [Hatib]
[Hamd, "Elhamdülillah", İstiğfar, "Estağfirullah" demektir İstiğfar etmek, günahların affına sebep olan iyilikleri yapmaktır]

(Eve girerken "İhlas" suresini okuyan, fakirlik görmez) [TKurtubi]

(Sıkıntıya düşen veya borçlanan, bin kere "La havle ve la kuvvete illa billahil aliyyil azim" derse, ü teâlâ işini kolaylaştırır) [Şir’a]

[Duaların kabul olması için Ehl-i sünnet itikadında olmak, ü teâlânın emirlerini yapıp yasaklarından kaçmak gerekir]