Hakim Ve Cumhuriyet Savcilari Hakkinda Yapilan İnceleme Ve Soruşturma İşlemleri Hakkinda Genelge (Ceza İşleri Genel Müdürlüğü)

HAKİM VE CUMHURİYET SAVCILARI HAKKINDA YAPILAN İNCELEME VE SORUŞTURMA İŞLEMLERİ HAKKINDA GENELGE (CEZA İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ)

HAKİM VE CUMHURİYET SAVCILARI HAKKINDA YAPILAN İNCELEME VE SORUŞTURMA İŞLEMLERİ HAKKINDA GENELGE (CEZA İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ)

TC
ADALET BAKANLIĞI
Ceza İşleri Genel Müdürlüğü
Sayı : B030CİG0000005/0100602/ 1101/01/2006
Konu : Hâkim ve Cumhuriyet savcıları hakkında
yapılan inceleme ve soruşturma işlemleri
[/b]GENELGE
No : 12
Hâkim ve Cumhuriyet savcılarının görevden doğan veya görev sırasında işledikleri suçları, sıfat ve görevleri gereğine uymayan tutum ve davranışları nedeniyle haklarında inceleme, soruşturma ve kovuşturma yapılması usulleri ile kişisel suçlarıyla ilgili bazı hususların hatırlatılmasında yarar görülmüştür
Bilindiği üzere;
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 140'ıncı maddesinde hâkimlik ve savcılık mesleği, 144'üncü maddesinde hâkim ve savcıların denetimi,
2992 sayılı Adalet Bakanlığının Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun'un 9'uncu maddesinde, Bakanlığımız Ceza İşleri Genel Müdürlüğünün görevleri,
2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu'nun 6'ncı maddesinde; hâkim ve savcılar hakkında denetim, inceleme, soruşturma ve kovuşturmanın bu Kanuna göre yapılacağı, altıncı kısmında disiplin cezaları ve görevden uzaklaştırma usulü,
Düzenlenmiş bulunmaktadır
2802 sayılı Kanun'un;
"Disiplin Cezaları, Görevden Uzaklaştırma" başlıklı altıncı kısmının; 72'nci maddesinde; "Hâkim ve savcılar hakkında ceza soruşturması veya kovuşturmasına başlanmış olması, aynı olaydan dolayı disiplin soruşturmasını gerektirmeyeceği gibi, ilgilinin mahkûm olması veya olmaması ayrıca disiplin cezası verilmesine engel teşkil etmez
Meslekten çıkarma ve yer değiştirme cezalarını gerektiren eylemler hariç olmak üzere, bu Kanuna göre disiplin soruşturmasını gerektiren eylemlerin işlenmesinden itibaren üç yıl geçmiş ise disiplin soruşturması açılamaz Disiplin cezasını gerektiren eylemin işlendiği tarihten itibaren beş yıl geçmiş ise disiplin cezası verilemez
Disiplin cezasını gerektiren eylem, aynı zamanda bir suç teşkil eder ve bu suç için kanunda daha uzun bir zamanaşımı süresi öngörülmüş olur ve ceza soruşturması veya kovuşturması da açılır ise, ikinci fıkrada belirtilen süre yerine bu süreler uygulanır Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca kovuşturma sonucunun beklenmesine karar verilenler hakkında ise, mahkeme kararının kesinleşmesinden itibaren iki yıl geçmekle ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrar"
"Soruşturma ve kovuşturma" başlıklı yedinci kısmının; 82'nci maddesinde; "Hâkim ve savcıların görevden doğan veya görev sırasında işlenen suçları, sıfat ve görevleri gereğine uymayan tutum ve davranışları nedeniyle, haklarında inceleme ve soruşturma yapılması Adalet Bakanlığının iznine bağlıdır Adalet Bakanı inceleme ve soruşturmayı, adalet müfettişleri veya hakkında soruşturma yapılacak olandan daha kıdemli hâkim veya savcı eliyle yaptırılabilir
Soruşturma ile görevlendirilen hâkim ve savcılar, adalet müfettişlerinin 101'inci maddedeki yetkilerini haizdirler"
84'üncü maddesinde; "Hâkim ve savcıların savunmaları, soruşturmayı yapan görevlilerin üç günden az olmamak üzere verdiği süre içinde veya belirttiği bir tarihte alınır Süresi içinde veya belirtilen tarihte savunmasını yapmayan bu hakkından vazgeçmiş sayılır"
86'ncı maddesinde; "Hâkim ve savcıların suçlarına iştirak edenler aynı soruşturma ve kovuşturma mercilerine tabidirler"
87'nci maddesinde; "Hâkim ve savcılar hakkında tamamlanan soruşturma evrakı Bakanlık Ceza İşleri Genel Müdürlüğüne gönderilir Bu Genel Müdürlük tarafından yapılacak inceleme sonunda düzenlenecek düşünce yazısı üzerine kovuşturma yapılmasına veya disiplin cezası uygulanmasına gerek olup olmadığı Bakanlıkça takdir edilerek evrak ilgili mercilere tevdi olunur veya işlemden kaldırılır"
89'uncu maddesinde; "Hâkim ve savcılar hakkında görevden doğan veya görev sırasında işledikleri suçlar nedeniyle kovuşturma yapılması gerekli görüldüğü takdirde evrak, Adalet Bakanlığınca ilgilinin yargı çevresinde bulunduğu ağır ceza mahkemesine en yakın ağır ceza mahkemesi Cumhuriyet savcılığına, Adalet Bakanlığı merkez kuruluşunda görevli hâkim ve savcılar hakkındaki evrak ise Ankara Cumhuriyet Savcılığına gönderilir
Cumhuriyet savcısı beş gün içinde iddianamesini düzenleyerek evrakı, son soruşturmanın açılmasına veya son soruşturmanın açılmasına yer olmadığına karar verilmek üzere ağır ceza mahkemesine verir
İddianamenin bir örneği Ceza Muhakemesi Kanunu gereğince, hakkında kovuşturma yapılana tebliğ olunur Bu tebliğ üzerine ilgili, Kanunda yazılı süre içinde delil toplanmasını ister veya kabul edilebilir istekte bulunursa bu husus göz önünde tutulur ve gerekirse soruşturma başkan tarafından derinleştirilir"
93'üncü maddesinde; "Hakim ve savcıların kişisel suçları hakkında soruşturma, ilgilinin yargı çevresinde bulunduğu ağır ceza mahkemesine en yakın ağır ceza mahkemesi Cumhuriyet başsavcısına, son soruşturma o yer ağır ceza mahkemesine aittir
Adalet Bakanlığı merkez, bağlı ve ilgili kuruluşlarındaki hakim ve savcıların kişisel suçları hakkında soruşturma ve kovuşturma Ankara Cumhuriyet Başsavcısı ve ağır ceza mahkemesine aittir"
Hükümlerine yer verilmiştir
Bu itibarla;
Hâkim ve Cumhuriyet savcıları hakkında yapılan inceleme ve soruşturma işlemlerinde;
1-İnceleme ve soruşturmaların, muhakkik tayin edilenler tarafından bizzat yapılması, başka hâkim ve Cumhuriyet savcıları ile kolluğa tevdi edilmemesi,
2-Soruşturmalarda, hakkında soruşturma izni verilene, savunmasını tam anlamıyla yapabilmesi için Bakanlık soruşturma mucibinde yer alan kendisi ile ilgili iddiaların aynen bildirilmesi, savunmada ileri sürülen tanıkların dinlenip, tüm delillerin toplanması,
3-Konuya ilişkin evrak veya dosyanın incelendiğine dair ayrıntılı inceleme tutanakları tanzim edilmesi, önemli görülen belgelerin tasdikli örneklerinin evraka eklenmesi, gerekmediği hâllerde tüm evrak fotokopisinin gönderilmemesi,
İnceleme ve soruşturmaların zamanaşımına uğramaması bakımından, kanun yollarına başvuru sebebiyle mahallinde incelenemeyen şikâyet konusuyla ilgili dosyaların aslının veya lüzumlu görülen belgelerin tasdikli bir örneğinin merciinden getirtilmesi suretiyle inceleme tutanaklarının düzenlenmesi,
4-Hâkim ve Cumhuriyet savcıları ile birlikte şikâyet olunan kişiler hakkında, iddiaya konu eylemler arasında 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu'nun 86'ncı maddesi anlamında birliktelik bulunması hâlinde bu Kanun hükmüne göre işlem yapılması, aksi durumda evrakın tefrik edilerek, kişilerin tâbi oldukları usule göre kanunî gereğinin takdir ve ifası, evrakın birlikte fezlekeye bağlanarak Bakanlığımız Ceza İşleri Genel Müdürlüğüne iletilmemesi,
5-Hâkim ve Cumhuriyet savcıları hakkındaki ihbar ve şikâyet üzerine Bakanlıktan izin alınmadan inceleme ve soruşturma yapılmaması,
6-Mesele mahiyetinin araştırılması niteliğindeki yazımız ve ekindeki evrak üzerine yapılan ön inceleme sonunda, yazı içeriğinde belirtilen hususlara bağlı kalınarak cevap verilmesi, ilgili hâkim ya da Cumhuriyet savcısı hakkında fezleke düzenlenmemesi,
7-Soruşturma izni verilmeden önce, inceleme aşamasında hâkim ve Cumhuriyet savcısının savunmasının alınmaması, izin verilenler hakkında ise, 2802 sayılı Kanun'un 84'üncü maddesi uyarınca savunmasının alınması,
8-Kovuşturma izni üzerine, son soruşturmanın açılmasına ilişkin mahkeme kararı ile son soruşturmanın açılmasına yer olmadığına dair veya yargılama sonunda verilen mahkeme kararının kesinleşmiş tasdikli bir suretinin Bakanlığımız Ceza İşleri Genel Müdürlüğüne gönderilmesi,
9-Hâkim ve savcılar hakkında ceza soruşturması veya kovuşturmasına başlanmış olmasının, aynı olaydan dolayı disiplin soruşturmasını gerektirmeyeceği gibi, ilgilinin mahkûm olması veya olmamasının ayrıca disiplin cezası verilmesine engel teşkil etmeyeceği hususu birlikte değerlendirilip, zamanaşımı sürelerinin hesaplanmasında önem arz eden eylem tarihinin titizlikle tespit edilmesi,
2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu'nun 72'nci maddesinde belirtilen zamanaşımı süreleri dikkate alınarak, Hâkim ve Cumhuriyet savcıları hakkındaki inceleme ve soruşturmaların bir an önce sonuçlandırılması, evrakın Bakanlığımız Ceza İşleri Genel Müdürlüğüne ivedilikle intikal ettirilmesi, aksi durumun sorumluluk doğuracağının hatırdan çıkartılmaması,
10-Fezleke tanzim edilirken;
a)Fezlekenin inceleme veya soruşturmaya yönelik olup olmadığının belirtilmesi,
b)Şikâyetçinin kimlik bilgileri ve adresi ile şikâyet edilen hâkim ve Cumhuriyet savcılarının kimlik bilgilerinin ve son görev yerlerinin sicil numaraları ile birlikte açık bir şekilde yazılması,
c)Tüm iddiaların inceleme veya soruşturma maddeleri hâlinde tek tek gösterilmesi,
d)Eylem tarihlerinin her bir eylem için ayrı ayrı belirtilmesi,
e)İnceleme veya soruşturmanın seyrinin ve delillerin nelerden ibaret olduğunun bildirilmesi,
f)Verilen izin üzerine yapılan soruşturma sırasında ilgilinin savunmasında gösterdiği delillerin toplanması,
g)Deliller değerlendirilerek, sonuca nasıl varıldığına ilişkin kanaatin açıkça belirtilmesi,
11-İnceleme ve soruşturmalar sırasında bilgisayarda yapılan işlemlerin CD veya diskete aktarılarak evrakıyla birlikte gönderilmesi,
12-Yazışmalarda ilgi tutulurken sayı hanesindeki haberleşme kodu ile dosya numaralarının doğru ve eksiksiz yazılması,
13-Soruşturma iznini hâvî düşünce örneğinin, fezlekeye rapten Bakanlığımız Ceza İşleri Genel Müdürlüğüne iadesi sırasında dosyadan çıkarılmaması,
14-Dosyanın düzenli hazırlanması ve dizi pusulasına bağlanarak gönderilmesi,
15-Şikâyetçinin medenî haklarını kullanma ehliyetinden mahrum olduğunun anlaşıldığı hâllerde, bu durumun hemen yetkili vesayet makamına bildirilmesine ilişkin 4721 sayılı Medenî Kanun'un 405'inci maddesinin ikinci fıkrasına göre işlem yapılmasına dikkat edilmesi,
Henüz vesayet altına alınmamış olmakla birlikte akıl hastalığına duçar oldukları sağlık kurulu raporu ile anlaşılanların ihbar ve şikayetlerinin işleme konulmayacağının dikkate alınması,
16-Sadece disiplin cezasını gerektirecek mahiyette olan ihbar ve şikâyetin kötü niyetle yapıldığı veya delillerin uydurulduğu anlaşılan hâllerde müşteki hakkında 2802 sayılı Kanun'un 76'ncı maddesi uyarınca Bakanlıktan izin istenmesi, suç isnadı niteliğindeki ihbar ve şikâyetler ile ilgili olarak izin istenmeden re'sen gereğine tevessül olunması,
17-Hâkim ve Cumhuriyet savcılarının kişisel suçlarına ilişkin ihbar ve şikâyetlerde izne gerek bulunmadığından, soruşturmanın 2802 sayılı Kanun'un 93'üncü maddesi gereğince ilgilinin yargı çevresinde bulunduğu ağır ceza mahkemesine en yakın ağır ceza mahkemesi Cumhuriyet başsavcısı tarafından bizzat yürütülerek sonuçlandırılması, bu nevi soruşturmaların kolluğa bırakılmaması, düzenlenecek iddianame veya kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın; kamu davası açıldığında ise, yargılama neticesinde verilen mahkeme kararının kesinleşmiş tasdikli bir suretinin disiplin yönünden yapılacak değerlendirmeye esas olmak üzere Bakanlığımız Ceza İşleri Genel Müdürlüğüne gönderilmesi,
18-Hâkim ve Cumhuriyet savcıları ile birlikte şikâyet edilip dosyası tefrik edilen şahıslar hakkında, genel hükümler gereğince soruşturma yapılmak üzere gönderilen evrakın alındığının bildirilmesi ile yetinilmesi,
Konularında gereken dikkat ve özenin gösterilmesini rica ederim
Cemil ÇİÇEK
Bakan

Kaynak: mevzuatadaletgovtr