Daygam Bin Mâlik

DAYGAM BİN MÂLİK

Evliyâdan İsmi, Daygam bin Mâlik'tir Doğum, vefât yeri ve târihleri kesin olarak bilinmemektedir

Çok iyi bir terbiye ile yetişti Gönlü her zaman Allah sevgisi ile dolup taşardı Annesi kendisi ile çok ilgilenirdi Oğlunun Allah sevgisinden çeşme gibi akan göz yaşlarını gördükçe o da kendini tutamayıp ağlardı Çok ibâdet ederdi

Seyyâr bin Hâtem anlatır: Daygam'ın gece ve gündüzü ibâdetle geçer, çok duâ ederdi Bir defâsında secde hâlinde; "Yâ Rabbî! Mahlûkâtın kalpleri senden nasıl döner?" diyordu Kendisine bir hastalık geldiğinde gusül, boy abdesti alır evine kapanır, kapısını kilitler ve; "Yâ Rabbî! Sana geldim" der, rükû ve secde ederdi Daygam hazretlerinin günlük virdi, âdet ettiği ibâdeti dört yüz rekat namaz kılmaktı Yaz ve kış bu ibâdetine devâm ederdi"

Abdullah bin Amr anlatır: "Sevdiğim bir arkadaş olan Amr bin Müslim'in yanına gittim Mescidde ıslanan iki ayrı yer gösterdi Biri onun hizâsında idi"Hayırdır inşâallah bu nedir?" dedim O; "Vallahi bu, akşam ile yatsı arasında rükûda iken Daygam bin Mâlik'in akıttığı gözyaşlarının izleridir" dedi"

Ezher bin Mervan Rakkaşî anlatır: "Daygam, ibâdeti çok bir zât idi Başkalarına hiç benzemezdi Dâimâ üzüntülü görünürdü Birisi annesine onun bu üzüntülü hâlinden sordu Annesi ağladı ve; "Çağırıldığı şey (âhiret) için varsın üzülsün Hazret-i Hasan ve sevdikleri de üzüntülü gittiler" dedi"

Bir gün annesi, Daygam'a seslendi O da; "Buyur anneciğim" diyerek yanına geldi Annesi; "Allahü teâlâya yakın olman sebebiyle sevinçli misin?" dedi Bunun üzerine Daygam, bir feryâd koparıp yere baygın düştü Onun bu feryâdı gibi bir feryâd hiç duyulmamıştı Annesi ağlayarak yanına oturdu ve; "Ey oğlum! Senin yanında Rabbinin işinden bir şey de sormaya gelmez oldu" dedi

Yine bir gün annesi Daygam'a seslenmişti O her zamanki edebini gösterip; "Buyur anneciğim!" dedi Annesi ona; "Ölümü seviyor musun?" diye sordu Daygam; "Evet anneciğim!" dedi Annesi; "Niçin seversin?" diye sordu ve açıklamasını istedi O da; "Allahü teâlânın yanında hayırlı olan şeyi ümid ediyorum" dedi Ana-oğul ağlamaya başladılar Ev halkı da onlarla birlikte ağladı

Bir defâsında yine annesi; "Ey oğlum! Ölümü seviyor musun?" demişti Daygam buna karşı; "Hayır Anneciğim!" dedi Annesi buna hayret edip sebebini sordu O da; "Ölüme hazır değilim" dedi Bunun üzerine ana-oğul ağlamaya başladı

Hakem bin Nuh, bir gün Daygam'ın oğluna şöyle anlattı: "Baban Daygam bin Mâlik ile bir gemide idik Gece sabaha kadar ağladı, inledi Sabah olunca biz; "Ey Mâlik! Gecen çok uzun sürdü" dedik Yine ağladı Sonra; "İnsanlar yarın başlarına gelecek şeyleri bilseler, hayattan ebedî lezzet almazlar Vallahi şu gecenin şiddetli karanlık ve korkusu, bana âhireti ve oradaki işin zorluğunu hatırlattı O gün bütün işler insanı üzer dedikten sonra, Lokman sûresi 33 âyet-i kerîmesini okudu Meâlen "Ey insanlar! Rabbinize karşı gelmekten sakının Ne babanın evlâdı, ne evlâdın babası için bir şey ödeyemeyeceği günden çekinin Bilin ki Allah'ın verdiği söz gerçektir Sakın dünyâ hayâtı sizi aldatmasın ve şeytan, Allah'ın affına güvendirerek sizi kandırmasın"

HOR VE HAKÎR OLUR

Mevlânâ Ebû Eyyûb anlatır: "Daygam bin Mâlik bir gün bana; "Ey Ebâ Eyyûb! Nefsinin düşmanlığından sakın Ben insanların dünyâda üzüntülerinin bitmediğini gördüm Allahü teâlâya yemin ederim ki, âhirette mümin sürûr, sevinç görmezse iki şeyle karşılaşır: Dünyâda iken yaptıklarına pişman olur Bunu niye yaptım der Diğeri âhirette hor ve hakir olur" dedi Bunun üzerine ona; "Mümine âhirette sevinç neden olmasın, zîrâ o dünyâda, Allah'ı için yorulup didiniyor?" dedim Bana; "Ey Ebû Eyyûb! Nasıl kabûl görsün nasıl selâmete ersin? Zîrâ nice kimseler işinin gücünün; îmân, ibâdet ve ihlâsının doğru olduğunu zanneder Sonra da artık kurtuldum, der Bunların yaptıkları işler, Allahü teâlânın rızâsına uygun olmadığı için, işleri âhirette yüzlerine vurulur" dedi"

1) Sıfât-üs-Safve; c3, s240-243