Bilinçli Gıda Tüketimi

Kübra Vildan KÜÇÜK

Alışverişi oldukça seven bir milletiz Fakat maalesef dikkatli bir tüketici değiliz; özellikle de gıda alanında… Eve girecek bir eşyanın, ağza alınacak lokmalardan daha fazla araştırıldığına şahit oluyoruz çoğu kez Gelin görün ki konu gıda olunca merceğimizi evde unutarak çıkıyoruz alışverişe!

Tüketici kimliğimizi pasifleştirirken göremediğimiz gerçek şu ki; en iyi kontrolör aslında bizleriz Ve bununla beraber belki de en caydırıcı ceza yaptırımına sahibiz: “Uygun olmayanı satın almamak” Unutmayalım ki alıcı bulamayan hiç bir ürün kalıcı olamaz!

Bu demek oluyor ki tüketici olarak güvenli gıda zincirinin kilit noktasını teşkil ediyoruz Sahip olduğumuz bu konumun hakkını verebilmek için beraberinde getirdiği sorumlulukların farkında olmamız gerekiyor Peki nedir bu sorumluluklar? Araştırmak, sormak, sorgulamak, eleştirmek ve nihayetinde bilinçlenmek… Eleştirmek zaten tüketici olarak bizim en doğal hakkımız ve bu hakkımızı sonuna kadar da kullanmalıyız Eleştirmeden iyi bir tüketici olduğumuzu iddia edemeyiz ve bunu yapmayan tüketicinin şikayet etme hakkı olmayacağını da göz ardı etmemeliyiz Eleştireceğiz Eleştireceğiz ki “bilinçli tüketici” kimliğine bürünebilelim

BİLİNÇLİ BİR TÜKETİCİ OLARAK NELERE DİKKAT ETMELİYİZ?

Etiket okuma alışkanlığı edinmeli, gıda maddelerinin etiketlerinde mutlaka gıda maddesinin adı, içindekiler, net miktarı, firma adı, adresi ve üretildiği yer, son tüketim tarihi, Tarım Bakanlığından alınmış üretim iznini gösteren tarih ve sayısının olup olmadığını kontrol etmeliyiz

Son kullanma tarihine eve gelip de o ürünü kullanacağımız zaman değil(!) satın alırken bakmalı ve kullanma süresi geçmiş gıdaları tüketmemeliyiz

Satın alındıktan sonra son kullanma tarihi geçmemiş olsa bile gıda maddesinin ambalajı açıldığı anda bozulma, küflenme, renk değişikliği veya kokusunda değişiklik varsa böyle gıdaları tadına bakarak kontrol etme yoluna gitmeden iade etmeliyiz

Alışveriş esnasında gıdaların görünüş özellikleri ve ambalajına da dikkat etmeliyiz Alt ve üst kapakları normal görüntüsünü kaybetmiş ve bombaj (şişkinlik) oluşturmuş konserve kutularını almamalıyız Vakumla paketlenmiş ürünlerde de vakum bozulmuşsa bu ürünleri tüketmemeliyiz

Gıda mühendislerinin tavsiyesi üzerine, tanınmış markalar daha dikkatli ve hijyen kurallarına uygun üretim yaptıklarından bilinen markaları tercih etmeliyiz

Herhangi istenmeyen bir durumla karşılaşıldığında Tarım Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Tüketici Koruma Derneklerine şikayette bulunmalıyız Tarım Bakanlığının hizmete sunmuş olduğu “ALO 174 GIDA HATTI”ndan bu amaçla faydalanabiliriz

“BİLİNÇLİ OLMAK” ALIŞVERİŞLE BİTMİYOR!

Gıda Mühendisleri Odası Bursa Şube Başkanı Serkan Durmuş’un da ifade ettiği gibi bilinçli bir tüketici olmak güvenilir ve kaliteli bir ürün satın almaktan ibaret değil! Bilinçli tüketici bunun yanında, aldığı ürünleri en iyi şekilde muhafaza ederek tüketebilen kişidir Dolayısıyla gıdaların saklanması ve ambalajı ile ilgili dikkat edilmesi gereken kurallardan haberdardır

Durmuş tüketicilere önerilerde bulunurken şunları kaydediyor: “Süt ve süt ürünleri, ambalajları açılmadığı takdirde üzerinde yazılı olan muhafaza koşullarında (sıcaklık ve saklama yeri) son kullanma tarihine kadar tazeliğini korur Mikroorganizmaların çok kolay üremesi nedeniyle bu ürünler, ambalajları açıldıktan sonra mümkün olan en kısa sürede tüketilmelidir Bu süre pastörize sütler için 3 gün, sterilize edilmiş (UHT) sütler için 5-7 gündür Krem peynir gibi yumuşak peynir türleri ambalajı açıldıktan sonra 1 hafta, tulum peyniri gibi sert peynirler ise açıldıktan sonra 3-4 hafta içerisinde tüketilmelidir”

KURU GIDALARIN SAKLANMASI

Un, şeker, bakliyat türü kuru gıdaların cam kavanozlarda, kuru ve serin yerlerde; meyve ve sebze ürünlerinin ise buzdolabı koşullarında saklanması gerektiğini dile getiren Durmuş’un dikkat çektiği bir başka nokta da; meyve, sebze gibi çabuk bozulabilen ürünlerin ihtiyaç miktarınca satın alınmaları Çünkü bu ürünlerin kısa zamanda ve yeterli miktarlarda tüketilebilecek kadar satın alınmaları hem ekonomik açıdan hem de sağlıklı tüketilebilmeleri bakımından önem arz ediyor

ET ÜRÜNLERİNİN SAKLANMASI

Ambalajı açılmış salam, sosis gibi şarküteri ürünlerinin tüketim sürelerine de değinen Durmuş tüketiciye şu uyarılarda bulunuyor: “Ambalajı açılmış salam, sosis gibi şarküteri ürünleri buzdolabında 3 gün süreyle tutulabilir 3 gün içinde tüketilmeyecek olan et ürünleri dondurularak 6 ay muhafaza edilebilir Çiğ et ürünleri herhangi bir işlem görmeden buzdolabında 2-3 günden fazla saklanırsa bozulma gösterecektir Daha uzun süre muhafaza edilmek isteniyorsa böyle ürünleri pişirmek ya da dondurmak gibi işlemler uygulanmalıdır”

Ürünlerin buzdolabında renk, tat ve koku değişikliğine uğramadan saklanabilmesi için öncelikle cam kapları öneren Durmuş, dondurulmuş ürünlerin ise buzluklarda ve derin dondurucularda saklanması gerektiğinin ve gıdaları derin dondurucuda alüminyum folyo yerine, plastik torbalara koyarak veya streç filme sararak dondurmanın daha doğru olacağının da uyarısını yapıyor

Tüm bunlar gösteriyor ki, öncelikle tüketici kimliğimizin ne denli önem arz ettiğinin bilincinde olmalıyız Belirleyici, denetleyici ve düzeni değiştirici rollerimizin farkındalığıyla hareket ederek bilinçli gıda tüketimini gerçekleştirebilmeliyiz