Kalp Krizi Neden Oluşur?

Her yıl bir çok insanın yaşamını kaybetmesine neden olan hastalıklardan birisi olan kalp krizinin ne olduğu, nasıl oluştuğu ve belirtileri ile ilgili önemli bilgilerin tamamını Prof Dr Ahmet Alpman açıklıyor




Kalp Krizinin Tanımı


Kalp krizi (miyokard enfarktüsü) kalp kasının bir bölümünün o bölgeye yetersiz kan akışından dolayı ölmesi (kalıcı hasara uğraması) sonucu meydana gelir


Kalp Krizinin Nedenleri


Kalp krizlerinin çoğu koroner arterlerde (kalp kasına kan ve oksijen taşıyan atardamarlar) oluşan pıhtılar (trombüs) sebebiyle meydana gelir Pıhtılar genelde ateroskleroz1 sonucu meydana gelen değişiklikler yüzünden daralmış koroner arterlerde oluşur Arter duvarının içindeki aterosklerotik plak bazen çatlar ve bu da pıhtı oluşumunu tetikler
Koroner arterlerdeki pıhtılar kalp kasına kan ve oksijen akışını engeller, bu da o bölgedeki kalp hücrelerinin ölümüne sebep olur Hasar gören kalp kası kasılma yeteneğini kaybeder ve kalbin geri kalan kısmı hasar gören bu bölümün işini de yapmak zorunda kalır
Kalp krizinin ne kadar yaygın olduğunu kesin olarak tahmin etmek oldukça güçtür, yalnız ABD?de her sene 200000-300000 insan tıbbi yardıma başvuramadan önce infarktüs nedeniyle ölüyor Her sene yaklaşık bir milyon hastanın ise kalp krizi şikayetiyle hastanelere başvurduğu düşünülmektedir


Kalp Krizinin Risk Faktörleri:


Koroner arter hastalıklarının ve kalp krizinin risk faktörleri genel olarak kalp damar hastalıkları risk faktörlerinin aynısıdır Belirtilen risk faktörlerinin çoğu fazla kiloyla ilgilidir Dar olan bir damarın üzerinde pıhtı oluşumunu her hangi bir neden başlatabilir Bazen ani ve bunaltıcı stres buna neden olabilir


Son birkaç senede, koroner arter hastalığı için, artmış homosistein, C-reaktif protein ve fibrinojen seviyeleri gibi yeni risk faktörleri saptanmıştır Yüksek homosistein, beslenmeye folik asit ilavesiyle tedavi edilebilir Ancak bu yeni risk faktörlerinin pratik değeri üzerine çalışmalar hala devam etmektedir ve halen homosistein seviyesinin düşürülmesinin olumlu etkileri olduğuna ait kesin kanıtlar yoktur


Her 5 ölümün biri kalp krizinden dolayı gerçekleşmektedir Kalp krizi yetişkinlerdeki ani ölümün başlıca nedenlerinden biridir


Kalp krizinin belirtileri ve tanı


Kalp krizinde şikayetin esasını göğüs ağrısı oluşturur: Göğüs ağrısı: Göğüs kemiğinin arkasındaki göğüs ağrısı kalp krizinin en önemli belirtisidir; fakat, özellikle diyabet hastalarında ve yaşlılarda, bu ağrı çok belirsiz olabilir yada hiç hissedilmeyebilir (sessiz kalp krizi) Ağrı sıklıkla göğüsten omuz yada kollara, ense, dişler, çene, karın veya sırta doğru yayılır Bazen ağrı sadece bu bölgelerden birinde hissedilir
Kalp Krizi Ağrısının özellikleri:

• Ağrı 20 dakikadan fazla genellikle saatlerce sürer ve genelde dinlenme yada nitrogliserinle geçmez,
• Ağrı, şiddetli ve künt vasıftadır Fakat keskin veya belirsiz olabilir,
• Ağrı, sıkıştıran, ağırlık, baskı yapıcı tarzda olabilir,
• Göğüste daralma hissi uyandırabilir,
• ?Göğüsde fil oturuyormuş? gibi veya
• Hazımsızlık olarak da hissedilebilir Beraberinde sıklıkla soğuk terleme ve ölüm korkusu da vardır

Kendi başına yada göğüsteki ağrıyla birlikte hissedilebilen diğer belirtiler şunlardır:

• Nefes darlığı
• Öksürük
• Baş dönmesi ve sersemleme
• Bayılma
• Mide bulantısı ve kusma
• ?Kıyametin geldiği? hissi
• Sıkıntı

Göğüs ağrısı olduğunda özellikle risk faktörlerine de sahipseniz mutlaka doktorunuza veya bir sağlık kuruluşuna gitmelisiniz Kalp krizi tanısını mutlaka doktor koymalıdır Tanıda 3 önemli bulgudan yararlanılır:

• Hastanın şikayeti: bunu esas itibarıyla göğüs ağrısı oluşturur
• EKG (elektrokardiyogram): kalp krizlerinin büyük bir çoğunluğunda EKG'de kalp krizine özgü değişiklikler olur Bu değişiklikleri saptamak için sık aralıklarla EKG alınır
• Laboratuarda yapılan kan testleri: bununla infarktüsle birlikte kana karışan bazı enzimlerin (CPK, CPK-MB, Troponin T ve I, myoglobin vb) düzeyi ölçülerek tanı kesin olarak konur

Kalp krizi tanısı koymak için yukarıdaki bulgulardan en az 2'si olmalıdır Dolayısı ile 1 bulgu tanı için yeterli değildir


Aşağıdaki testler, kalp krizinde kalpteki hasarın büyüklüğünü ortaya koymak için kullanılır:

• Elektrokardiyogram (EKG)
• Ekokardiyografi
• Koroner anjiyografi
• Nükleer ventrikülografi (MUGA veya RNV)

Erken tanı çok önemlidir Zaman geçtikçe ritim bozukluklarından yaşamı yitirme ihtimali artacak ve harap olan kalp kası miktarı artacaktır Harap olan kalp kasının telafisi yoktur Kalp krizinde "ZAMAN=KALP KASI" demektir


Korunma
Kalp krizini önlemek için;

• Kan basıncınızı kontrol edin,
• Toplam kolesterol seviyelerinizi kontrol edin Kolesterol kontrolüne yardımcı olmak için doktorunuz statin grubundan ilaçlar yazabilir,
• Eğer içiyorsanız sigara içmeyi bırakın,
• Meyve ve sebze bakımından zengin, az hayvansal yağ içeren diyetler uygulayın,
• Şeker hastalığınız varsa mutlaka kontrol altında tutun,
• Fazla kiloluysanız kilo verin,
• Kalp sağlığınızı korumak için her gün ya da haftada birkaç kere yürüyerek ya da diğer egzersizlerle vücudunuzu çalıştırın (Fakat önce kalp hastalıkları uzmanınıza danışın),
• Stresten uzak durun gerekirse bunun için profesyonel yardım alın (yoga, meditasyon, psikiyatrist vb),
• Eğer kalp krizi için bir ya da daha fazla risk faktörü taşıyorsanız kalp krizini engellemeye yardımcı olması için aspirin alıp almamanız konusunda doktorunuza danışın

En önemlisi bu yukarıda yazdıklarımı klasik doktor lafları olarak algılamayın! Unutmayın; etrafınız, bir çok hızlı yaşayıp! genç yaşta kaybedilen insan yakınları ile dolu!
Bir kalp krizinden sonra dikkatli bakım, ikinci bir kalp krizi riskini azaltmak açısından önem taşımaktadır Genelde yavaş yavaş normal bir yaşam stiline dönmenize yardımcı olmak için kardiyak rehabilitasyon programları önerilmektedir Doktorunuzun önerdiği egzersiz, beslenme ve ilaç tedavisini düzenli uygulayın


Prof Dr Ahmet ALPMAN