Gıda Zehirlenmesi Nedenleri

Yanlış beslenme bazen çok ciddi sorunların doğmasına neden olabiliyor Bu sorunlardan en bilindiği gıda zehirlenmesidir Gıda zehirlenmesinin hangi sebeplere bağlı olarak oluştuğunu öğrenmek istiyorsanız sizlere gıda zehirlenmesi ile ilgili önemli bilgileri sunmak istiyorum


Zehirli patojenik mikro organizmalar içeren besinlerin yenmesi çok çeşitli hastalıkların nedenidir; ama bu demek değildir ki bütün hastalıklar yemek zehirlenmesi sınıfına girer Hangi patojenlerin besinle karışarak o besini zehirlediği sorulduğunda buna yanıt veren birçok bakış açısı vardır, ama literatürde açık şekilde yansıtılmıştır yani bu zehirlenmeye sebeb olan organizmalar üzerinde ortak görüş birliği olmasına rağmen besin zehirlenmesine neden olanları kabul etmek için birtakım değişik cevap da mümkündür 1992 den önce Birleşik Krallıkda besin zehirlenmesini açıklayan farklı bir tanım kullanılıyordu Ama 1992?nin sonlarına doğru bir bildiri yaınlayan Tıpdan sorumlu Başkan daha sonraları da destek alan ve besin zehirlenmesini içeren bir başka açıklamayı önerdi Bu açıklama şu idi: herhangibir bauaşıcı veya zehirli bir hastalığa su veya besin tüketimi neden oluyor İşte bu açıklama Dünya Sağlık Örgütü (WTO) tarafından da kabul edilen bir açıklamaydı Bu geniş açıklamayı kabul etmemize rağmen biz daha çok bu kitabın amacı olan bu zehirlenmeye sebebiyet veren mikro-organizmalar ve besinlerle birleşip yapısını bozan diğer etkenler üzerinde yoğunlaşacağız Bu sebebden dolayı besin zehirlenmesinin ilk belirtilerinin ne olduğununu üzerinde durmak istiyoruz


İki temel ilke rehberliğinde: birincisi zehirlenmenin kendisi ikincisi besin zehirlenmesi ve besinin kökeni itibariyle besinle ilgili hastalık bir diğeri Küçük bir oxford ingilizce sözlüğünde zehir?in tanımı ? az miktarda alındığı zaman sağlığı hızlı şekilde mahveden anlamında? Normal hastalarda hayatı tehdit eden sağlık durumunun küçük bir bölümünü Fakat hemen hemen hepsi ?hızlı hareket? olarak nitelendirilir bu da hızlı ilk atak başlangıcı belirtisidir (tipik mide bulantısı, kusma, karın ağrısı ve ishal) zehirli besin alındıktan sonra Başlıkda da belirttiğimiz gibi başlıca zehirlenmeleri mikrobial kaynaklı; genel konuya geniş açılı bir görüş vermemize rağmen neden olan diğer etmenleri virüs, mycotoxic fungi ve protozoa gibi ayni türden sağlık durumundan sorumlu olan ve besinlerdeki bakterilertin nedeni olan etmenlere de yer vereceğiz Özel olarak salmonella typhi ve oldukca uzun kuluçkaya yatma periyoduna sahip kerekteristik hastalığı doğuran hepatit A virüsü gibi hastlıklar diğer hastalıklara göre ayrı belirtilerle kendilerini gösterirler


Besin zehirlenmesinde etmen olan çoğu organizmalar ayrıca farklı besin maddesi (virüs ve protozoa da beliren) hızlı çoğalmaya yatkındır veya toksinle ürer Bu nokta hastalıklardan brucellosis gibi besinin sadece zehirlenmede aracı olduğu durumları ve büyümenin desteklendiği durumları ayırtetmemizi sağlayabilir Çoğunluğun besin bağlantılı hastalıklar olduğuna katılmıyoruz Ne de sağlık durumunun bağışıklık sisteminde beliren besin bağlantılı hastalıkların ?gastroenteric?in karşıtı-doğal, besin bağlantılı patojenlerden her iki tarafa direk veya en direk etki ettiğini söylemiyoruz Bu durumda, mikro organizmaların besinleri etkilemesinde ?çevresel faktörler? rol oynar Organlarda hasar gören veya birçok bağışıklık sisteminin etkileşimi sonucu otomatik bağışıklık hastalıkları ortaya çıkar Başka bir şekilde bağışıklık açıkları veya otomatik bağışıklık hastalıkları besleyici gıdaların taşınmasına engel olarak bağırsağın bütününe de tesir eder Yiyecek bağlantılı hastalıklar kireçlenme veya eklem ağrısına sebebiyet verebilir ciddi hastalıklara yol açabilir Guillain Barre sendromu, myocarditis, IgA glomerulonephritis and haemolytic uraemic sendromu (HUS)


Son zamanlarda hastalandırıp nadiren ölüme sebebiyet veren belirli bir besin allerjisine dair tanıtım yapılmakta Bu hiç de hoş olmayan durum çok karışık bir bulmaca gibi neredeyse mikro organizmalar ve onların hareketleri ile ilgisi olmayan bir allerji


Son olarak ?yavaş virüs? şeklinde ifade edilen sığır veya atıklarından meydana gelen hastalık sekli olan bovine (uyuşuk) spongiform encephalophaty (BSE)den söz edelim İlk kez 1986 yılında Birleşik Krallıkta 100000 den fazla vakka kayıtlara geçti Ve bugünlerde bu rakamlar düşmesine rağmen insanların vücudunda kuluçkaya yatma periyotları belirginsizliğini sürdürüyor bundan dolayı eğer iletmeyi sağlayacak araç bunu insanlara iletebilirse zamanın önemli bir kısmında hastalık derecesi belli olamayacak Eti veya sütü yoluyla ineklerden insanlara geçme olasılıkları ile ilgili biz Gündemde olmasına karşın BSE nin daha fazla detayları ile hastalığı insanlara tanıtmadan ilgilenmek istemiyoruz ?hızlı hareket? ki ana karakteristik besin zehirlenmesidir bizim fikirlerimizle örtüşen yaklaşık 5 yıllık bir kuluçka süresi olan ve sığırlarda bulunan bir hastalıktır


Tanımlarımızdan da anlaşılacağı gibi besin zehirlenmesi genellikle kendini patojenik mikro organizmaların alınmasından az bir zaman sonra şiddetli bir karın ağrısı ile gösterir Çoğu hallerde (virüs ve protozoal mikrop kapma dışında) besin patojenlerin gelişmesini desteklemektedir Mycotoxic fungi gelişmeye yatkın bir besin türüdür ve mide yangısı hastalığına sebebiyet verebilir Ve de uzun dönem zehirlenme ile birleşerek taksinlerini de bırakarak kroonik bir kansere dahil neden verebilir


Ne zaman bakteriyel patojenlerin işleyişini anlamaya çalışsak daha anlaşılır olabilmesi için 2 ana gurup altında inceleriz: toksin salgılayarak zehirleyen ve toksin salgılamadan besinlerde yeterli sayıda üredikten sonra bizzat kendisinin hastalığa sebebiyet verdiği şeklinde Bu 2 gurup bakteriyi bölüm 2 ve 3 de sırasıyla yeteri şekilde ele alacağız İngiltere ve Gallerde son birkaç yıldır en az 50 genel toplu anklaşılamayan besin zehirlenmesi salgını ortaya çıktı Bu gösterdi ki virüsler salgınlarda önemli roller oynarlar Virüsle ilgili besin zehirlenmesi hala çok anlaşılamayan bir alanı içerir; bölüm 6 da elde edilebilir kanıtlar üzerinde duracağız ayrıca bölüm 6 da Giardia lamblia ve cryptosporidium parvum gibi protozoal türlerden olan AIDS salgınının ana nedenlerinden gösterilen son yıllarda potojenik olarak fırsatçı bir enfeksiyon olarak göze çarpan virüsleri de tartışacağız Bu organizmalar az sayıda besin zehirlenmesi salgınından sorumludurlar çok yaygın mikrobiyal vasıta olduklarının kabul edilmemesi de gözden kaçırılmamalıdır


Belirli besin ürünleri özellikle tropikal kökenliler fungiyle birlikte bozuluyor eşit miktarda küçük ölümcül şekilde çoğalır ve Mycotoxins üretir Değişik hastalıklar Mycotoxinslerle bulaşıyor: son zamanlarda fındık ve incirin aflatoksin içerdiğine dair de bulgular ortaya çıkmıştırbölüm 5 de bir besin zehirlenmesi nedeni olan Mycotoxic fungiyi ele alacağız


Besin zehirlenmesine etken olan vasıtanın belirlenmesi çoğu zaman çok güç olmaktadır Patojen profesörleri koch postulatese uyan testler istemeli ama bu her zaman mümkün değildir hayvanlar üzerinde yapılan testlerle sınırlıdır genleri öldüren vevitro invasivennes adlı bir bulgu da ortaya çıktı Bazı bakteriler patojenik olmaya yatkındırlar patojenik olmaları zehirli soydan gelmelerine fazla dozajda alınması hastanın da dayanıklık derecesine bağlıdır Enterobacteriaceae (Klebsiella spp, Enterobacter spp, Citrobacter spp) ve Pseudomonass spp Üyesi olan ve bu başlık altında toplanan bakteriler de bu guruba dahildir Kesin olmayan anlamlarından dolayı bu organizmaları detaylar içinde hesaba katmıyoruz