Devrimci Sosyalist Clara Zetkin Ölümü - 20 Haziran 1933

20 Haziran 1933 Clara Zetkin Ölümü - Clara Zetkin - Clara Zetkin Kimdir - Clara Zetkin Ölümü

Clara Zetkin 1857'de doğdu Fransız burjuva devriminin etkisiyle serbest burjuva eğitim alarak büyüdü ve ilk gençlik çağından itibaren sosyalizm düşüncesine sempati duymaya başladı Leipzig'de burjuva kadın hakları savunucularının yönettiği bir öğretmen okuluna devam etti Onun önerisiyle 8 Mart "Emekçi Kadınların Mücadele Günü" olarak kabul edildi Zetkin, 1933 yılında hayata gözlerini yumdu




Clara Zetkin, okul yıllarında sosyal demokratların toplantılarını izliyordu Bu dönem, ülkesini siyasi nedenlerle terk etmek zorunda kalan Rus göçmeni, Almanya Sosyal Demokrat Partisi (SPD) üyesi Ossip Zetkin'le tanıştı


Clara Zetkin, 1878'de, sosyalistlerin ağır takibata uğradığı "sosyalistler yasası" döneminde Almanya'yı terk ederek önce Paris'e, daha sonra 1882'de Zürih'e gitti Zetkin, Rus göçmen gruplarıyla ilişki halindeydi, SPD'nin illegal parti aygıtında çalışıyor ve illegal parti basınının dağıtımını yönetiyordu


Clara Zetkin, Zürih'de 6 ay kaldıktan sonra, Paris'e Ossip Zetkin'in yanına gitti Orada büyük yoksulluk içinde yaşıyorlardı Zetkin, Almanca kursları vererek ve çeviri yaparak geçimlerini sağlamaya çalışıyordu Evrakları eksik olduğundan ve Clara'nın Alman vatandaşlığını kaybetmemesi için resmen evli değillerdi, ancak o Zetkin soyadını kullanıyordu


1883 ve 1885'de iki oğlu, Maksim ve Kostya dünyaya geldi Yaşam koşulları daha da kötüleşmişti Kostya'nın doğumunun ikinci ayında bir sabah bütün eşyalarına el konularak evden atıldılar Fransa'daki göçmenlik yıllarında sosyal yaşama ve Fransız işçi hareketine katılıyorlardı Clara çok iyi Fransızca konuşuyor, ayrıca İngilizce ve İtalyanca öğreniyordu Ve tüm mücadelelere aktif bir biçimde katılıyordu Bu dönemde K Marx'ın kızı Laura Lafargue ve Küba asıllı Fransız sosyalist Paul Lafargue ile yakın dostlukları vardı Clara ve Laura, biri Almanya'da diğeri İngiltere'de büyümüş iki komünist kadın, enternasyonalist bir ruhla Fransız işçi semtlerinde ajitasyon çalışması yürütüyordu


Clara'nın özel ilgi ve angajmanı siyasete yöneldiği ilk günlerden itibaren emekçi kadınların konumlarıyla ilgili oldu Bu dönem Bebel'in ünlü kitabı "Kadın ve Sosyalizm" büyük ilgi görüyor ve emekçi kadınlara yönelik toplantılar yapılıyordu Clara bu toplantıları kaçırmıyor ancak dinleyicilik rolüyle yetiniyordu, çünkü topluluk önünde konuşmaktan çok çekiniyordu Clara'nın emekçi kadınların konumuyla ilgili söyleyecek sözünün çok olduğunu bilen eşi ve çalışma arkadaşları onu cesaretlendirmeye çalışıyorlardı Clara, konuşmacı olarak katıldığı Leipzig'deki ilk toplantıda, heyecandan ne söyleyeceğini şaşırmıştı Bu toplantıda, kitle önündeki ilk konuşmasında bir yerde takılıp kaldığını ve sözünün devamını getiremediğini anlatıyordu:


"Masayla birlikte havaya uçacakmışım hissine kapıldım Yoldaşlar, şefkatle bana fark etmez diyor, konuşmama devam etmem için beni yüreklendirmeye çalışıyorlardı Sonunda kendimi toparladım ve konuşmamı sonuna kadar götürdüm" (Luise Dornemann, Clara Zetkin, Yaşamı ve Mücadelesi, sayfa 69, Almanca)


Zetkin'in çocukları küçük yaştan itibaren yoldaşları yanında büyüyordu Çocuklarla yakından ilgilenenlerden biri, yaşlı bir komün savaşçısıydı 1886'da Clara Zetkin'in kocası ağır bir hastalığa yakalandı ve iki yıl felçli bir yaşam sürdürdü Bu yıllarda Zetkin, hem para kazanmak ve hem de kocasına ve çocuklarına bakmak zorundaydı Kocasının adını kullanarak yazarlığa başladı Bu dönem yazar kadın pek yoktu Kadınlara siyasi toplantılar, siyasi çalışma ve parti çalışması genelde yasaktı 1889'da Ossip Zetkin öldü Bu esnada Clara 32, çocukları 6 ile 4 yaşlarındaydı


1889'da II Enternasyonal'in Kuruluş Kongre'sine katıldı Burada tercüme görevlerini üstlendi Ayrıca kadın sorununa ilişkin programatik nitelikte bir konuşma yaptı Krupskaya, bu konuşmanın Rus delegeler üzerinde çok etkili olduğunu ve Bolşeviklerin kadın çalışmasında dürtücü bir rol oynadığını yazıyor


1889'un sonunda Clara Zetkin, iş nedeniyle İsviçre'ye gitti Ancak burada sadece 6 ay kaldı, çünkü aldığı para geçimine yetmiyordu Böylece Almanya'ya ailesinin yanına döndü Bu arada verem hastalığına yakalandı ve 1 yıl çocuklarıyla birlikte bir sanatoryumda kaldı


Bir kadın için iş bulmak, o günkü dönemde oldukça zordu, hatta sosyal demokrat partide dahi Clara Zetkin iş bulmak için bıkmadan çaba gösterdi Sonunda Dietz Verlag adlı yayınevi ona çeviri işi verdi ve daha sonra da, 1891'de SPD'nin kadın gazetesi "Gleichheit"ı (Eşitlik) çıkarma imkanı tanındı 14 günlük gazete olarak çıkan "Gleichheit" yayın hayatını tam 25 yıl sürdürdü Başlangıçta Clara Zetkin, gazeteyi tek başına çıkarıyordu Sekreterlik, redaktörlük, yazarlık, gazetenin mizanpajı her şey ondan soruluyordu


Anneleriyle birlikte oradan oraya taşınan çocuklar epey zorluk çekiyorlardı Almanca, Fransızca, İngilizce ve Rusça karışımı bir dil konuşuyorlardı Özellikle Fransız düşmanlığının yoğun olduğu Almanya'da okulda diğer öğrenciler tarafından itilip-kakılıyorlardı Annelerinin "kızıl" olarak tanınması da bunda rol oynuyordu Annelerinin davalarına sahip çıkıyor, kendilerini devrimci olarak görüyorlardı Clara Zetkin, Almanya'da proleter kadın hareketinin öncülüğünü yapıyordu 1897'de Parti Denetim Kurulu'na seçildi Parti çalışmasına aktif olarak katılıyor, grevleri ziyaret ediyor ve toplantılar düzenliyordu Yılda 300 toplantı düzenlediği oluyordu Clara çocuklarını bazen yanında götürüyor, bazen de tanıdıklarına bırakıyorduClara Zetkin, 1900 yılında SPD'nin ilk kadın konferansının yapılmasına öncülük etti Bu konferansta kadın çalışmasında ağırlığın proleter kadınlara ve işletmelere kaydırılması düşüncesi ön plana çıktı


Clara Zetkin ile kendisinden 16 yaş küçük Rosa Luxemburg'un dostluğu 1898 yılındaki Stuttgart Parti Kongresi'ndeki tanışmayla başlar Bu kongrede Bernstein revizyonizmine karşı mücadele belirleyici olmuştur Rosa, teorik-siyasi alanda yetenekli, önder nitelikte biriydi Bu iki kadın önder Hannover'deki parti kongresinde oportünist-revizyonistlerin saldırılarının hedefi olmuşlardı 1903'te Crimmschauer Weber fabrikasındaki grevin sosyal demokratlar tarafından satılması üzerine Zetkin "Gleichheit" sayfaları üzerinden ateş püskürdü Bernstein revizyonizmine karşı mücadelede Clara Zetkin bir dizi eski dostunu kaybetti Bernstein ve Emma Ihrer vb karşı kampta, revizyonist kampta saf tutmuşlardı


Clara Zetkin, 1897'de kendisinden yaşça oldukça küçük sosyal demokrat bir ressamla ikinci evliliğini yaptı 1918'de ikinci evliliği bozuldu 1905 yılında Rusya'daki devrimi ilk selamlayanlardan biri Clara Zetkin'di İlk eşi Ossip Zetkin dönemindeki ilişkilerle başlayan Rusya'ya yakınlığı hayatı boyunca sürdü


Clara Zetkin, 1905-1907 yıllarında ağır bir hastalığa yakalandı Buna rağmen, 1907 yılında Uluslararası Kadınlar Konferansı'na katıldı ve konferansı yönetti 1910'da II Enternasyonal döneminde, Danimarka'nın başkenti Kopenhag'da toplanan Uluslararası Sosyalist Kadınlar Konferansı'nda, Clara Zetkin'in önerisiyle 8 Mart "Emekçi Kadınların Mücadele Günü" olarak kabul edildi


1914'de I Emperyalist Dünya Savaşı başladı Savaş karşıtı tutumuyla Clara Zetkin polisçe sürekli izledi, evi basıldı, çeşitli baskılara maruz kaldı Temmuz 1915'de tutuklandı ve Ekim'e kadar hapis yattı 58 yaşındaki Clara Zetkin'in sağlık durumu iyi değildi Clara Zetkin tanınmış bir kişi olduğundan, sağ sosyal demokratlar da serbest bırakılması için baskı yaptılar Sonuçta kefaletle serbest kaldı Bu dönemde Almanya Sosyal Demokrat Partisi derin bir ayrılık yaşıyordu Sol sosyal demokratlar (Liebknecht, Luxemburg, Mehring) Spartaküs grubunu kurmuşlardı Zetkin, hastalık nedeniyle grubun kuruluş kongresine katılamadı Spartaküs grubu öncelikle Berlin'de etkindi Zetkin ise bu dönem Stutgart'ta yalnızdı Partinin bölünmesi onu oldukça sarsmıştı Bu arada her iki oğlu askere alınmıştı


Clara Zetkin, 1915'de Bern'de yapılan Uluslararası Kadınlar Konferansı'nda sosyal demokrasiyle kesin ayrılığı savunan Bolşeviklerin tersine uzlaşmacı bir tavır takındı Bunun üzerine İnes Armand ve Lenin tarafından eleştirildi


1917'de Almanya Bağımsız Sosyal Demokrat Partisi (USDP) kuruldu Zetkin, başlangıçta USDP'ye girip girmeme konusunda tereddüt etti O, Enternasyonal grubundaydı 29 Haziran'da "Gleichheit" (Eşitlik) dergisinden ayrıldı ve "Leipzig Halk Gazetesi"nin kadın sayfalarını üstlendi Ekim 1917'de Rusya'da devrim patlak verdiğinde hiç tereddütsüz devrimi selamladı Bolşevik devrimin tarihsel rolünü ve önemini kavramıştı


1918'de Almanya Komünist Partisi (KPD) kuruldu Zetkin'e USDP saflarında kalması salık verilmişti, ancak Zetkin 1919 Mart'ndaki Parti Kongresi'nde USDP'den ayrıldı


1919 yılında, KPD'nin önderleri Rosa Luxemburg ve Karl Liebknecht hunharca katledildi Ossip Zetkin'den sonra Rosa ve Karl'ın ölümleri, Clara Zetkin için çok ağır bir darbe oldu 1919 yazında bütün gücünü toplayarak KPD'nin inşa çalışmasına girdi "Komünist Kadın" dergisini çıkardı


Zetkin sürekli ölüm tehdidi altındaydı O dönemdeki koşuşturmasını şu satırlar dile getiriyordu:


"Cuma günü yeniden parlamento ve akşam Esslingen'de KP(D)'nin büyük bir toplantısına katıldım Salt bunlar için toplam 5 saatlik yol yürüdüm Cumartesi yeniden parlamentoya ve değişiklik olarak akşam bir konferansa katıldım Bu konferansta buradaki işçilerin de kafasını karıştıran Steinerci 'üçlülük' teorisiyle (Clara Zetkin Antroposofiyi kastediyor - yazarın notu-) boğuşmak zorunda kaldım" (Luise Dornemann , Clara Zetkin, Yaşamı ve Mücadelesi, Sayfa 361)


1919 yılında Clara Zetkin oldukça hastaydı ve bu nedenle planlananın tersine Berlin'e gidemedi Ama biraz iyileştiğinde, derhal seyahate başladı Bu arada merkezi yayın organında çalışmakta ve kadın gazetesi çıkarmaktaydı Dahası, legal parlamenter mücadelenin de içindeydi ve Baden-Württenberg eyalet meclisinin üyesiydi


Ulusal meclis seçimlerine katılıp katılınmayacağı KPD'de de başından beri tartışmalıydı Clara, parti kongresinin aldığı seçimlere katılmayı reddetme kararına son derece kızdı O, parlamentoyu, kitlelere ulaşmanın bir aracı olarak kabul ediyor ve "kitlelere konuşabilmek için gerektiğinde pislik yığınının üstüne çıkarım" (age, sayfa 367) diyerek görüşünü savunuyordu


Clara Zetkin, 1920'de Reichstag'a seçildi Paul Levi ile birlikte mecliste KPD'yi temsil ediyordu 1920'de birinci Rusya gezisini gerçekleştirdi, Lenin ve Krupskaya ile görüştü Aralık 1920'de düzenlenen KPD'nin kadınlar konferansında Rusya gezisi hakkında rapor verdi Clara Zetkin'in "Kadınlar arasında komünist çalışmanın yönergeleri"ni kaleme alması bu döneme rastlar


Clara Zetkin, Mart eylemlerinin değerlendirilmesi, Komünist Enternasyonal'in orta yolcu Serrati'ye karşı uzlaşmaz tavrını onaylamaması noktalarında ortaya çıkan görüş ayrılıkları nedeniyle 1921 Şubatında KPD'nin Merkez Komitesi'nden istifa eder Bu dönem KPD'nin 300 bin üyesi vardır Bu günlerde Prusya'da seçimler yapılır ve KPD 1 milyon oy kazanır


Clara Zetkin, istifasından sonra mücadelesinde oldukça yalnız kaldı, kendisiyle birlikte istifa eden diğer dört yoldaşı farklı bir çizgide ilerledi Levi tam bir oportünist oldu


Clara Zetkin, 1921'de Komünist Enternasyonal'in 3 Dünya Kongresi'ne katılır Lenin, istifasından dolayı onu şiddetli bir şekilde eleştirir Görüş ayrılıklarının odaklandığı nokta Bolşevik Partilerin örgütsel inşası ve demokratik merkeziyetçilik sorunlarıdır


1921 Ekim'inde Clara Zetkin İtalyan Sosyalist Partisi'nin kongresine katılmak üzere gizlice İtalya'ya geçti Bu kongrede sekter kanada karşı 3 Enternasyonal'in çizgisinin savunuculuğunu yaptı Sınırı illegal olarak geçtiği bu gezi oldukça tehlikeli ve yorucuydu Clara Zetkin, ilerlemiş yaşına rağmen bütün zorluklara göğüs geriyordu Gece yarısı tarlalardan ve bataklıklardan geçmek, tel örgüleri ve hendekleri aşmak zorundaydı:


"Islak çoraplarıma ve çizmelerime rağmen, sınırı aştıktan sonra bir Alman treninde yer almak oldukça iyi bir histi Bana genç insanların dahi bu sınır geçişlerinden sonra 3 gün yataklık olduğunu anlattılar, ben küçük bir üşütmeyle atlattım ve maceradan 24 saat sonra 4000 işçinin karşısına konuşmacı olarak çıktım" (age, sayfa 456)


Clara Zetkin kadın ve çocuk sorunlarıyla ilgilendi Kadın yoldaşlarının problemlerini dinledi, işçi kadınların yaşam koşullarını yakından izledi O, Komünist Enternasyonal Kadın Sekretaryası'nda Batı Avrupa sorumlusu olarak yer aldı "Rusya Açlık Çekiyor" yardım kampanyasının yöneticiliğini yaptı Komünist Enternasyonal Yürütme Kurulu'nda faşizm tehlikesi vb önemli sorunlarda çalışmalarda bulundu, konuşmalar yaptı Birleşik Cephe konusundaki üç uluslararası toplantıda Komünist Enternasyonal'in temsilciliğini yaptı


1923 yılında Clara Zetkin'in sağlık durumu giderek kötüleşti Kalp rahatsızlığı, nefes darlığı çekiyordu Ayrıca son Rusya gezisinde ayakları donmuş ve kalıcı rahatsızlık bırakmıştı 20 Temmuz'da Komünist Enternasyonal kongresinde faşizme karşı konuşmasını oturarak yapmak zorunda kalmıştı Artık ne yürüyebiliyor, ne de ayakta durabiliyordu 1925'e kadar hasta yatağında kaldı Bu arada KPD yasaklanmıştı (1923) Rusya'da tedavi gören Clara Zetkin bir taraftan da boş durmuyor ve burjuvazinin kışkırtmalarına karşı, Bolşeviklerin Kafkaslarda terör uyguladıkları yalanlarını yaymalarına karşı bir kitap yazıyordu


Clara Zetkin, 1925 yılında yeniden Almanya'ya döndü ve Reichstag'da (Alman Parlamentosu) konuşmalar yaptı Berlin'de Kasım ayında Wilhelm Pieck ile birlikte bir protesto mitingine katıldı Almanya seyahatine çıkarak işçi merkezlerinde toplantılar düzenledi ve bu toplantılarda Rusya izlenimlerini anlattı 1925 sonunda yeniden Moskova'ya döndü Enternasyonal görevler onu bekliyordu Komünist Enternasyonal Başkanlığı'nın ve Yürütme Kurulu'nun üyesiydi 1925'den itibaren Enternasyonal Kızıl Yardım'ın başkanlığını üstlendi O, 1927 yılında Almanya'ya yeniden döndü Hastaydı, gözleri giderek daha az görüyordu, ancak mücadele azmi hiç eksilmemişti Berlin'deki karşılama töreni tam bir kitlesel gösteriye dönüştü Ekim 1928'de Sovyetler Birliği'ne geri döndü ve Doğu Kadınları Konferansı'na katıldı


1930 yılında bir sanatoryumda yattı Burada dahi mümkün olduğunca disiplinli bir çalışma programı uyguluyordu:


"Sabah saat 5'te yatağında oturarak yazıyordu -büyük harflerle, zorlanarak yazıyordu Sonra giydiriliyor ve kahvaltıya oturuyordu Kahvaltıda kendisine günlük basının en önemli makalelerinin, KPD'nin, Reichstag'ın ve Komünist Enternasyonal'in belgelerinin okunmasını istiyor yada raporları dinliyordu Yemekten sonra doktorların tavsiyesine harfiyen uyarak yarım saat parkta geziyordu Öğleden sonra mektuplarını yazıyor, bilimsel siyasi çalışmasını yürütüyordu Hastalığı onu çok bunaltıyordu, arkadaşlarına sık sık bundan yakınıyordu" (age, sayfa 531)


Tüm bu hastalıklarına rağmen, Clara Zetkin, 1929-31 yılları arasında belirli aralıklarla Almanya'ya gitti Faşizme karşı mücadele ve Birleşik Cephe günün konuları olarak onu da yakından ilgilendiriyordu 1932 yılında Reichstag'ın en yaşlı üyesi olarak yaptığı açılış konuşmasını yaptı Konuşmasında faşizmi teşhir etti Kelimenin tam anlamıyla son nefesine kadar çalıştı O'nun son çalışması "Lenin'in Kadınlara Vasiyeti" adlı yazısı oldu Clara Zetkin, 20 Haziran 1933'de, 76 yaşında öldü