Tbmm Açılış Süreci

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ'NİN KURULUŞU - TBMM’NİN AÇILIŞI ve TEPKİLER

1 TBMM'nin Açılması

İstanbul'un işgali ve Mebuslar Meclisi'nin dağıtılması üzerine harekete geçen Mustafa Kemal yayınladığı bir genelge ile Ankara'da olağanüstü bir meclisin toplanacağını bildirdi

TBMM açıldıktan bir gün sonra Mustafa Kemal'in meclise verdiği bir önerge kabul edildi


Buna göre;


* Hükümet kurmak zorunludur

* Geçici hükümet başkanı ya da padişah vekili atamak doğru değildir

* Meclisten seçilecek bir kurul hükümet işlerine bakar Meclis başkanı hükümetin de başkanıdır

* Yasama ve yürütme gücü meclise aittir TBMM'nin üstünde bir güç yoktur

* Mecliste ortaya çıkan millet iradesi yurt kaderine el koymuştur

* Padişah ve halifenin durumunu ülke işgalden kurtulduktan sonra meclis belirleyecektir Bu kararlar;


Meclisin sürekli olacağını (b), İstanbul Hükümeti'nin yok sayıldığını (a,d), millet egemenliğine dayalı yeni bir yönetimin kurulduğunu göstermektedir

İlk TBMM gücünü halktan alan bir halk meclisidir Çok farklı düşünceye sahip milletvekillerinden oluşmuştur Meclisteki ortak düşünce ülkenin işgalden kurtarılması olmuştur


2 TBMM'ye Karşı Ayaklanmalar

TBMM'nin açılmasına İstanbul Hükümeti'nin başında bulunan Damat Ferit sert tepki gösterdi Yayınlattığı hükümet bildirileri, şeyhülislam fetvaları ve padişah fermanları ile TBMM'yi komünist olmakla suçladı Halkı ayaklanmaya teşvik etti Mustafa Kemal ve arkadaşlarını gıyabında yargılatarak idama mahkum ettirdi Vergi ve askerliğin kaldırıldığını ilan ederek TBMM'nin asker ve para kaynaklarını kurutmaya çalıştı

İtilaf Devletleri de İstanbul Hükümeti’ni desteklediler Hükümet bildirileri, ferman ve fetvaları uçaklarla Anadolu köylerine attırdılar TBMM'yi Osmanlı Devleti’nin bir iç sorunu olarak gördüler

Anadolu halkı genelde TBMM'yi destekledi Buna rağmen yıllarca süren savaşlardan, vergilerden ve askerlikten bıkan halkın bir kısmı ile çıkarları elden giden bazı kişiler İstanbul Hükümeti'nin de kışkırtması ile ayaklandılar Azınlıklar da çeşitli ayaklanmalar çıkardılar Bu ayaklanmalar;


* Doğrudan İstanbul Hükümeti'nin çıkardığı ayaklanmalar; Ahmet Anzavur ve Kuva-yı İnzibatiye (Halifelik Ordusu)

* Anadolu halkının çıkardığı ayaklanmalar; Bolu - Düzce - Hendek - Adapazarı Ayaklanması, Yozgat Ayaklanması, Konya Ayaklanmaları, Afyon Ayaklanması, Milli Aşireti Ayaklanması

* Azınlıkların çıkardığı ayaklanmalar; Pontusçu Rumlar ve Ermeni ayaklanmaları

* Kuvayı Milliye yanlısı olup sonradan ayaklananlar; Çerkez Ethem ve Demirci Mehmet Efe


TBMM ayaklananların üzerine milli kuvvetler sevk ettirdi Hıyanet-i Vataniye kanunu çıkarıldı Bu kanunu uygulamak üzere üyeleri milletvekili olan, İstiklal Mahkemeleri kuruldu (Meclis yargı yetkisine sahip olmuştur) Ankara Müftüsü Rıfat Börekçi ve arkadaşları tarafından fetvalar yayınlandı Ayrıca Mustafa Kemal’in emri ile kurulan Anadolu Ajansı da halkın doğru bilgilendirilmesi için çalıştı

Ayaklanmalar; Kurtuluş Savaşı’nın uzamasına, Yunan işgalinin yayılmasına ve uzamasına, TBMM'nin asker ve silah kaybına yol açtı Buna rağmen TBMM Anadolu'da otoritesini sağladı


3 Sevr Antlaşması

İtilaf Devletleri aralarındaki uzun görüşmeler sonunda Osmanlı Devleti ile yapacakları barışın esaslarını belirlediler 10 Ağustos 1920'de Sevr Antlaşması’nı imzaladılar


Buna göre;


* İstanbul antlaşma şartlarına uymak şartıyla Osmanlı başkenti olarak kalıyordu Boğazlar Türklerin yer almadığı uluslar arası bir komisyon yönetecekti

* Doğuda Ermeni ve Kürt Devleti kurulacaktı

* Çukurova, Güneydoğu ve Sivas'a kadar olan yerler Fransa'ya Antalya ve çevresi İtalyanlara, Batı Anadolu ve Trakya Yunanlılara verilecekti

* Osmanlı Devleti savaş tazminatı ödeyecek, maliyesi İtilaf Devletleri’nin kontrolünde olacaktı Azınlıklara her türlü ayrıcalık tanınacaktı Kapitülasyonlardan tüm devletler yararlanacaktı

* Askerlik zorunlu olmayacak, 50 bin asker olacak, ordunun ağır silahları bulunmayacaktı


Bu antlaşma ile Osmanlı Devleti yok sayılmış, toprakları yağmalanmıştır Antlaşma Mebuslar Meclisi tarafından onaylanmadığı için hukuken geçersizdir TBMM antlaşmayı tanımadı İmzalayanları da vatan haini ilan etti Türk halkı kurtuluşun ancak mücadele etmekle mümkün olacağını anladı

tbmm açılış süreci - tbmm nin açılış süreci