Beslenme Yetersizlikleri Ve Hastalıkları

Doç Dr S Songül Yalçın,

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD Sosyal Pediatri Ünitesi

Guatr
Anemi

1 Guatr

Türkiyede her üç kişiden birinde (%30) iyot eksikliği nedeni ile guatr* görülmektedir İyod eksikliği dünyada, korunulabilir zeka geriliğinin en sık nedenidir Fetus, yenidoğan ve süt çocukluğu döneminde iyod eksikliği olur ise, eksikliğin derecesine göre zeka geriliği, büyümede duraklama, sağırlık oluşur İyod yetersizliği olan kadınlarda düşük, ölü doğum görülmektedir İyod yetersizliğinin olduğu bölgelerde yaşayan insanların öğrenmeleri yavaş ve iş verimleri düşüktür İnsanlar gibi çiftlik hayvanları da iyod yetersizliğinden etkilenir ve süt, et ve yün verimleri azalır Dolayısı ile iyod eksikliği sosyoekonomik geriliğe neden olur

İyot eksikliği ülkemizde en fazla Bolu, Kastamonu, Malatya ve Rize illerinde görülmektedir* Bu sorunun yıllardır bilinen basit ve ucuz çözüm yolu yiyeceklerin iyot bakımından zenginleştirilmesidir Bu amaçla tuz ve yağın iyotla zenginleştirilerek olumlu sonuçlar alındığı görülmüştür Bununla birlikte ülkemizde hala iyotlu tuz kullanımı yaygınlaşmamıştır Ailelerin iyotlu tuz kullanımı hakkında bilinçlendirilmesi gerekmektedir Tuz üreticilerinin iyotlu tuz imal etmesi için teşvik edilmesi gerekmektedir 2 Anemi

Süt çocuklarında, genç kızlarda, hamilelerde anemi (kansızlık) ihtiyacın artması nedeni ile kansızlık sık görülmektedir Demirden zengin besin maddelerinin (kırmızı et) alınmaması, demir emilimini arttıran yeşil sebze ve meyvaların sınırlı tüketilmesi de kansızlığı arttırır Besin maddelerinin çay ile beraber tüketilmesi ise demir emilimini azaltmaktadır

Anemi olan vakalarda iştahsızlık, büyümede duraklama, mental motor gelişme geriliği görülmektedir

Süt çocukluğu döneminde, anne sütünün en az 6 ay verilmesi (ilk 4-6 ay tek başına), bir yaşından küçüklere inek sütü verilmemesi, 6 aydan itibaren diyete meyva suları ve et eklenmesi, demirden zengin ek gıdaların başlanması anemiden koruyucudur Anne sütü almayan bebeklere ilk 6 ay demirden zengin mama verilmelidir Altıncı aydan itibaren demir desteği (1mg/kg/gün) yapılabiliir Yiyecekler demir ve askorbik asitle zenginleştirilmelidir Yemeklerde demir emilimini önleyecek çay, kahve, sellülozlu tahıllar gibi* tüketiminin engellenmelidir Yiyecekler düşük demir yararlanımına ait besinlerden oluşuyorsa (etten fakir, ıspanak, yumurta ve tahıllardan zengin) her öğün en az 25 mg vitamin C verilmelidir Gebeler gebeliklerinin ikinci yarısından başlayarak doğumdan sonraki bir ayın sonuna kadar demir tabletleri almalıdır