Kronik Solunum Hastalıkları-Aile Bilgilendirme Broşürü

Kronik Solunum Hastalıkları-Aile Bilgilendirme BroşürüKRONİK SOLUNUM HASTALIKLARI

Kistik Fibrozis

Kistik fibrozis, kalıtsal (ailevi geçiş gösteren) bir hastalıktır Doğumdan itibaren birden çok organı etkileyerek bu organlarda fonksiyon bozukluklarına yol açar Kistik fibroziste etkilenen organlar; akciğer, pankreas, bağırsak, ter bezleri gibi dış salgı bezlerinin en çok bulunduğu organlardır Normalde dış salgı bezlerinin ince ve akışkan salgısı vardır Bu salgılar ile akciğerlerin temiz ve sağlam kalması sağlanır, yabancı cisimler, mikroplar ve aşırı balgamlar bu akıcı salgı ile atılabilirler Kistik fibrozisli hastalarda ise bu salgılar sertleşir ve akıcı özelliğini kaybederlera) Nedenleri Anne ve babası bu hastalığı taşıyan bir bebekte hastalığın ortaya çıkması için hem anne hem de babanın hasta geni bir araya gelmelidir Çocuk doğumdan itibaren hastadır Hastanın öksürüğü ile yakın temas ve hasta ile birlikte olmanın sakıncası yoktur Hastalık bulaşıcı değildir Hastalık anne karnında anne ve babadan gelecek genlerle kazanılır Doğumdan sonra kazanılmazb)Belirtileri Akciğer ile ilgili olanlar: Sık ve uzun süreli öksürük,Fazla miktarda balgam,Sık tekrarlayan hırıltılı solunum,Zatürre ve bronşit gibi sık tekrarlayan akciğer enfeksiyonları,Nefes alıp vermede zorlanma,Oynamakla erken yorulma, nefes daralması,Düzelmeyen sinüzitMide ve bağırsakla ilgili olanlar: Yenidoğan bebeğin kakasını katı ve bağırsaklara yapışık olması nedeniyle çıkaramaması,Kaka ile yağların fazla miktarda atılmasına bağlı olarak sık, kötü kokulu, fazla miktarda olması,Bağırsakların gazla şişmesine bağlı karın ağrısı ve karında rahatsızlığın olması,Besinlerin yeteri kadar emilememesi,Yağların yeterince emilememesine bağlı olarak fazla gaz ve karın şişliği oluşması,Hastaların iştahları iyi olmasına rağmen iyi kilo alamaması, kilo kaybetmesi, Besinlerin iyi sindirilememesi ve salgıların katı olması nedeniyle ileri yaşlarda da bağırsak tıkanmaları olması c) Tedavi

Kistik fibrosisli hastalarda balgam yapışkan olup, akışkanlığı önemli ölçüde azalmıştır Bu salgılar tarafından tutulan toz ve mikroplar salgıların yapışkan olması nedeniyle hücreler tarafından kolaylıkla temizlenemezler Atılamayan balgam küçük havayollarında tıkaçlar oluşturur Solunum yollarında kalan mikroplar çoğalarak akciğerde enfeksiyon oluşturur

Kistik fibrosisli hastalarda en önemli sorunlar solunum sistemi ile yani akciğerlerle ilgili sorunlardır Fizyoterapi ile balgamın solunum yollarından temizlenmesi, enfeksiyonları önleyerek akciğerlerdeki hasarın oluşmasını engeller ve geciktirir 1- Günlük fizyoterapi programı: Kistik fibrozisli hastaların aileleri göğüs fizyoterapisini günlük olağan programlı işleri arasına koymalıdır Tercihen ailede fizyoterapiyi birden fazla kişinin uygulaması gerekir Fizyoterapi programları değişik tedavi şekillerinden oluşur Perküsyon (göğüse vurma), öksürme, egzersiz yapma bu tedavi şekillerindendir2- Enfeksiyonların Tedavisi: Göğüs fizyoterapisi ile birlikte antibiyotik tedavisi gerekmektedir Aile enfeksiyon belirtilerini yakından takip etmeli ve tedavi eden doktor ile iletişim kurmalıdır Bekleme, enfeksiyonun ilerlemesine, tedavinin güçleşmesine ve akciğerdeki hasarın artmasına yol açar d) Öneriler Enfeksiyonlardan kaçınılmalı ve önlem alınmalıdırEnfeksiyon durumunda erken dönemde tedavi yöntemleri uygulanmalıdırÇocuğun çevresinde ve aynı evde sigara içilmemelidirÇocuğun ve ailenin temizliğine dikkat edilmelidirGerekli ilaçlar düzenli kullanılmalıdırYüksek kalorili ve yüksek proteinli diyet yapılmalıdırBu çocukların yeterli vitamin almaları ve mamalarına tuz ilave edilmesi gerekebilir Bu konuda doktorunuz ve beslenme uzmanınızdan gerekli yardımı alınız
Astım
Astım akciğerlerde meydana gelen devamlılık gösteren bir rahatsızlık olup, iki farklı boyutu vardır:1) Daralma: Akciğerlerdeki hava yollarının etrafındaki kaslar beraberce kasılır veya daralır Bu daralma genel olarak akciğerlerin nefes alıp vermesini zorlaştırabilir2) İltihaplanma: Astım hastalarında, akciğerlerde bulunan hava yolları genelde şişmiş ve rahatsızdır Nöbet başladığı zaman daha da şişer ve rahatsızlanır Doktor bu şişme ve rahatsızlıktan "iltihaplanma" olarak bahsedebilir İltihaplanma, ciğerlere alıp verebilen hava miktarında azalmaya sebep olabilira) Belirtileri Akciğerlerdeki havayollarında daralma ve iltihaplanma; Hırıltılı solunum, Öksürük,

Nefes darlığı gibi semptomlara yol açabilirb) Tedavi

Göğüs hastalıkları uzmanları hastanın durumunu göz önüne alarak gerekli tedaviyi önerecektir Düzenli izleme, tetikleyici faktörlerin anlaşılması ve doktorunuzla iletişim kurma, astımın kontrol altına alınmasını sağlayacak ve sağlıklı nefes almanıza yardımcı olacaktırAstım tedavisinde kullanılan ilaçların iki türü vardır:Tüm hastalarda yakınmalar başladığı anda hemen alınacak şikayet giderici (rahatlatıcı) ilaçlar (kısa ve uzun etkili bronkodilatörler)

Hastaların çoğunda gerekli olan, yeni krizlerin gelmesini önleyen havayolları çevresindeki iltihabı tedavi eden koruyucu ilaçlar (anti-enflamatuarlar)

Fizyoterapistinizin kontrolü altında, yavaş yavaş başlayarak 30 dakikaya ulaşan sürelerle egzersiz yapmaya çalışın Bu, evinizin çevresinde bir yürüyüş veya havuzda biraz yüzmek kadar basit bir egzersiz olabilir c) Öneriler Astım belirtilerinizin alevlenmesine yol açan birtakım tetikleyiciler vardır Bunların arasında alerjiler, enfeksiyonlar ve eviniz veya ofisinizde maruz kalabileceğiniz kuvvetli koku veya buharlar olabilir Herhangi bir tetikleyiciye maruz kalıp tepki verdiğiniz zaman, hava yollarınız diğer tetikleyicilere karşı daha da hassaslaşır Belirtileriniz kuvvetli olmadığı zamanlarda bile hava yollarınız iltihaplı kalabilir

Bu sayede, çok daha az astım semptomu veya nöbeti geçirerek daha sağlıklı bir yaşam sürebilirsiniz Sigara Evinizde ve etrafınızda sigara içilmesine izin vermeyin, bilhassa yatak odası ve arabanızda Duman altı alanlardan uzak durun Toz Böcekleri Toz böcekleri, kumaş ve halılarda yaşayan, gözle görülmeyen hayvancıklardır Yatak ve yastığınızı toz geçirmeyen özel bir kılıfla kaplayın En az 5 yılda bir eski yastıklarınızı yenileri ile değiştirin Yatağınızdaki çarşaf ve yorganları her hafta sıcak suda yıkayın Suyun ısısı 55 dereceden yüksek olmalıdır (ev tozları bu ısıda ölür) Yatağınızın tozlanmaması için, gündüzleri tüm yatağı kaplayan bir yatak örtüsü serin Gece örtüyü başka bir odaya koyun Ev Hayvanları Bazı insanlar tüylü hayvanların derilerinden dökülen maddeler veya kurumuş tükürüğe karşı alerjik olabilmektedir Eğer sizin için de durum böyle ise; Hayvanınız varsa ona yeni bir ev bulun veya baştan evinize sokmayın Bunu yapmak çok zor olabilir Ama hayvanlara alerjiniz varsa, astımınızı kontrol altına almanın en iyi yolu bu olacaktır Evinizde hayvan bulunmasına engel olamıyorsanız hiç olmazsa yatak odanıza sokmayın ve yatak odasının kapısını sürekli kapalı tutun Yatak odanızdaki klima mazgallarına filtre taktırmayı deneyin Evinizdeki halıları ve varsa mobilyaların üzerine attığınız kumaşları kaldırın Bu mümkün değilse, hayvanı evde bunların olduğu odalara sokmayın Hamamböcekleri Astımı olan birçok kişi hamam böceklerinin kuru döküntü ve dışkılarına alerjiktir Yatak odanızda yiyecek bulundurmayın Yiyecek ve çöpü kapalı kutularda bulundurun (gıda maddelerini asla dışarıda bırakmayın) Tuzaklar ve ilaçlar ile hamamböceklerini yok edin Hamam böceklerini öldürmek için sprey kullanıyorsanız, koku geçene kadar o odaya girmeyin Ev Küfü Damlayan musluk, boru ve diğer su kaynaklarını onarın Küflü yüzeyleri çamaşır suyu içeren bir temizlik maddesi ile silin Küflenmiş banyo perdelerini yıkayın veya yenileyin Duman, Kuvvetli Kokular ve Spreyler Mümkünse odunlu soba, kerosenli ısıtıcı kullanmayın ve şömine yakmayın Parfüm, talk pudrası, saç spreyi ve boya gibi kuvvetli koku ve spreylerden uzak durmaya çalışın Polen veya Açık Hava KüfleriAlerji mevsimi süresince aşağıdakileri yapmaya çalışın: Pencereleri kapalı tutunMümkünse, öğlen ve öğleden sonra saatlerinde evde kalın ve pencereleri kapalı tutun Polen ve bazı küf tipleri bu saatlerde çok yoğundurHava kirliliği ve polen düzeylerinin (polene alerjiniz varsa) yüksek olduğu zamanlarda açık havada çalışmayın veya başka bir aktivitede bulunmayınEgzersiz, spor, oyun veya yoğun çalışma gibi aktivitelerde bulunurken astım semptomları yaşıyorsanız doktorunuzla görüşün Egzersiz yapmaya başlamadan önce semptomları önlemek amacıyla herhangi bir ilaç alma konusunda doktorunuza danışın Soğuk Algınlığı ve EnfeksiyonlarSoğuk algınlığı ve enfeksiyonlar astımınızı tetikliyorsa, kendinizi hasta hissettiğiniz zamanlarda nasıl bir tedavi planı uygulamanız gerektiği konusunda doktorunuz ile görüşün Ayrıca aşağıdakileri deneyebilirisiniz: Grip aşısı olun Bol bol dinlenin, dengeli beslenin, düzenli olarak egzersiz yapın, bol sıvı tüketin ve soğuk algınlığı olanlardan uzak durarak sağlıklı kalmaya çalışın Hava Soğuk ve rüzgarlı günlerde ağız ve burnunuzu bir atkıyla kapatın Polen ve küf alerjiniz varsa, polen ve küf düzeylerinin yüksek olduğu günlerde sokağa çıkmamaya çalışın (hava raporlarını takip edin)


Kaynak: Pediatriportal