Yeni Medeni Kanuna Göre Evlat Edinme Kurumu

Yeni Medeni Kanuna Göre Evlat Edinme Kurumu
Evlat Edinme1I Evlat Edinme Hakkında Genel BilgiIIIEvlat Edinmenin SonuçlarıII Evlat Edinmenin ŞartlarıIV Evlat Edinmenin Sona Ermesi
Koruyucu Aile Kurumu Yeni Medeni Kanuna Göre Koruyucu Aile Kurumu
EVLAT EDİNME
I Evlat Edinme Hakkında Genel Bilgi

Evlat edinme Medeni Kanunumuzun 305-320 maddelerinde düzenlenmiştir

Türk Medeni Kanunu evlat edinmeyi, mahkeme kararı ile kurulabilen bir hısımlık ilişkisi olarak düzenlemiştir Evlat edinmek isteyen kişi bizzat veya tutacağı bir avukat aracılığıyla kendi ikametgahının bulunduğu yerdeki yetkili Asliye Hukuk Mahkemesine MK'nün 315 maddesi uyarınca "evlat edinme kararı" için başvuruda bulunması gerekir Yetkili mahkemeden alınacak "evlat edinmeâ? kararı ile evlatlık ilişkisi kurulmuş olur

II Evlat Edinmenin Şartları

A) Evlat Edinmenin Maddi Şartları
1 Bakım ve Eğitim Şartı : bir küçüğün evlat edinilebilmesi için, evlat edinen tarafından bir yıl süreyle bakılmış ve eğitilmiş olması gerekir ( MK 305) Ergin ve kısıtlılar için: Bedensel ve zihinsel özrü sebebiyle sürekli olarak yardıma muhtaç kimse evlat edinilecekse evlat edinen tarafından en az 5 yıldan beri bakılıp gözetilmiş olmalıdır ya da evlat edinen tarafından küçükken en az 5 yıl bakılıp gözetilmiş olmalıdır veya diğer haklı sebeplerin varlığı ve en az 5 yıldan beri evlat edinen ile aile halinde birlikte yaşamakta olmalıdır

2 Yaş Şartı: Yasa, evlat edinilen için bir yas Şartı gerektirmemiş olup, bir kimse yaşı ne olursa olsun evlat edinebilir Buna karşın, evlat edinenin en az 30 yaşında olması gerekir Ayrıca evlat edinen kişinin evlatlıktan en az 18 yas büyük olması şarttır (MK307)

3 Evlilik Şartı : Eşlerin birlikte evlat edinebilmeleri için en az beş yıldan beri evli olmaları ve 30 yaşını doldurmuş olmaları gerekir (MK 306)

4 Evlat Edinenin Sahih Nesepli Fürum (Altsoyu) Bulunmaması Şartı: Ergin ve kısıtlıların evlat edinilebilmesi için sahih nesepli çocuğunun bulunması gerekir Küçüklerin evlat edinilmesinde bu şart aranmaz (MK 313)

5 Evlatlığın Menfaati Şartı: Evlat edinmeye hakimin izin verebilmesi için, bunda evlat edinilecek çocuğun menfaati bulunması lazımdır

6 Evlat Edinenin Diğer Çocuklarının Menfaati Şartı: Evlat edinmenin evlat edinenin diğer çocuklarının yararlarını hakkaniyete aykırı bir biçimde zedelememesi gereklidir ( MK 305)

7 Önceden Evlat Edinilmiş Olmama Şartı: Medeni Kanunun 306 maddesine göre evli olmayanların birlikte evlat edinmeleri mümkün olmadığı gibi, eşlerin de ancak birlikte evlat edinebilecekleri, tek başına evlat edinemeyecekleri hükmü getirilmiştir

8 Rıza Şartı
a)Evlat Edinilenin Rızası : Medeni Kanunun 308 maddesine göre, "ayırt etme gücüne sahip olan, rızası olmadıkça evlatlığa alınamaz
Ana ve Babanın Rızası : Evlat edinilen ayırt etme gücüne sahip olmakla birlikte, velayet altında ise, anne ve babasının rızası aynen gereklidir Bu rıza küçüğün veya ana ve babasının oturdukları yer mahkemesinde sözlü veya yazılı olarak açıklanarak tutanağa geçirilir Rıza verilebilmesi için evlat edinenlerin adlarının belirtilmiş olması veya evlat edinenlerin belirlenmiş olması gerekmez Ana ve babanın rızası doğumdan sonraki ilk 6 hafta geçtikten sonra verilebilir Rızanın tutanağa geçirilmesinden sonraki 6 hafta içinde aynı usulle geri alınabilir Geri almadan sonra yeniden rıza verilirse bu rızadan geri dönülemez Eğer ana ve babadan birinin kim olduğu bilinmiyor veya uzun süreden beridir nerede oturduğu bilinmiyorsa veya ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksun bulunuyorsa ya da küçüğe karşı özen yükümlülüğünü yeterince yerine getirmiyorsa bu rıza aranmaz Son durum için rızanın aranmaması kararı ilgiliye yazılı olarak bildirilir ( MK 310, 311, 312) Evlat edinilecek kişi vesayet altında ise, ayırt etme gücüne sahip olup olmamasına bakılmaksızın vesayet dairelerinin izniyle evlat edinilebilir

b) Evlat Edinenin rızası: Evlat edinme sahsa siki surette bağlı bir hak olduğundan, evlat edinmenin temyiz kudretine sahip olması gerekir Eğer evlat edinmek isteyen kimse mümeyyiz bir kısıtlı ise, vasinin ve Ayrıca Sulh Hakiminin ve Asliye Mahkemesinin izni gereklidir

c) Eşin rızası: Evlat edinilen evliyse, eşinin de rızasının bulunması gereklidir (MK313)

B) Evlat Edinmenin Şekli Şartları

Küçüklerin evlat edinilmesinde aracılık faaliyetleri, ancak Bakanlar Kurulunca yetki verilen kurum ve kuruluşlarca yapılır

1) Ana babanın rızasının mahkemede tutanağa geçirilmesi: Medeni Kanunun 309 maddesi uyarınca ana babanın rızası küçüğün veya ana babanın oturdukları yer mahkemesinde sözlü veya yazılı olarak tutanağa geçirilmiş olmalıdır ya da rızanın aranmamasına karar verilmiş olmalıdır (MK 309)Küçük gelecekte evlat edinilmek amacıyla bir kuruma yerleştirilir ve ana ve babadan birinin rızası eksik olursa, evlat edinenin veya evlat edinmede aracılık yapan kurumun istemi üzerine ve kural olarak küçüğün yerleştirilmesinden önce, onun oturduğu yer mahkemesi rızanın aranıp aranmamasına karar verir Diğer hallerde , bu konudaki karar evlat edinme işlemleri sırasında verilir (MK 312)

2) Evlat Edinme kararı : Evlat edinme kararı ile evlatlık ilişkisi kurulmuş olur Yetkili Mahkeme evlat edinenin oturma yeri; birlikte evlat edinmede eşlerden birinin oturma yeri mahkemesidir Mahkeme esaslı sayılan her türlü durum ve koşulların kapsamlı bir biçimde araştırdıktan, evlat edinen ile edinilenin dinlenmeleri ve gerektiği takdirde uzman görüşleri alındıktan sonra karar verebilir Araştırma ile evlat edinen ile edinilenin kişiliği ve sağlığı, karşılıklı ilişkileri, ekonomik durumları, evlat edinenin eğitme yeteneği, evlat edinmeye yönelten sebepler ve aile ilişkileri ile bakım ilişkilerindeki gelişmelerin açıklığa kavuşturulması hedeflenir Evlat edinenin altsoyu varsa, onların evlat edinme ile ilgili tavır ve düşünceleri de değerlendirilir ( MK 316)

3) Nüfusa Tescil: Evlatlıkla ilgili kesinleşmiş mahkeme kararı evlat edinilenin naklen geldiği nüfus kütüğüne ve evlat edinenin nüfus kütüğüne işlenir Bunun yanında iki kütük arasındaki her türlü bağ kurulur (MK 314) III Evlat Edinmenin Sonuçları

1) Evlenme Yasağı: Evlât edinen ile evlâtlığın veya bunlardan biri ile diğerinin altsoyu ve eşi arasında evlenme yasaktır (madde 129)

2) Miras: evlatlık evlat edinen kimsenin mirasçısı olur Buna karşılık, evlat edinen ve hısımları evlatlığın mirasçısı olamaz evlatlığın asil ailesindeki mirasçılığına da halel gelmez

3) Velayet: Evlat edinilen küçük ise, kendi öz anne ve babasının velayetinden çıkar, evlat edinenin velayeti altına girer Ana babaya ait tüm hak ve yükümlülükler evlat edinene geçer

4) Nafaka: evlatlık ve evlat edinen birbirinden karşılıklı olarak nafaka isteyebilirler

5) İsim ve Soyisim: MK 314 maddesi uyarınca, evlatlık, evlat edinenin Soyadını alır Evlat edinen isterse çocuğa yeni bir ad verebilir Ergin olan evlatlık da dilerse evlat edinenin soyadını alabilir

6) Vatandaşlık: Bir Türk'ün evlatlık edindiği yabancı henüz reşit değilse ve ana babasının yeri bilinmiyor veya kendileri bulunamıyorsa, yahut evlatlık vatansız oluyorsa, o takdirde Türk vatandaşı olur (TVK 3/11)

7) Evlatlığın Öz Ana ve Babasıyla Kişisel İlişkileri: Yargıtay içtihadına göre, evlatlığın öz ana ve babası, küçük çocuklarıyla Kişisel ilişki kurma sahiptir IV Evlat Edinmenin Sona Ermesi

Yasal sebep bulunmaksızın rıza alınmamışsa, rızası alınması gereken kişilerin başvurusuyla, küçüğün menfaati bunun sonucunda ağır biçimde zedelenmeyecekse mahkeme kararı ile evlatlık ilişkisi ortadan kaldırılabilir

Esasa ilişkin diğer noksanlıklardan biriyle sakatsa, cumhuriyet savcısı veya her ilgili evlatlık ilişkisinin kaldırılmasını isteyebilir

Dava hakkı, evlatlık ilişkisinin kaldırılması sebebinin öğrenilmesinden başlayarak 1 yıl her halde evlat edinme işleminin üzerinden 5 yıl geçmekle düşer

YENİ MEDENİ KANUNA GÖRE KORUYUCU AİLE KURUMUKoruyucu Aile; Başvuru Ve İstenen Belgeler

A) Giriş

Küçüklerin evlat edinilmesi için evlat edinen tarafından bir yıl süreyle bakılmış ve eğitilmiş olması gerekir Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu vasıtasıyla evlat edinmek için Koruyucu Aile hizmetinden faydalanılabilir Koruyucu aile yanına en fazla 3 çocuk, aynı anda yerleştirilebilir Ancak bunun için kişi hakkında yapılan incelemenin sonucunda belirlenen yaşam şartları ve göz önüne alınır

B) Koruyucu Aile Olabilme Şartları ve Usulü TC Vatandaşı olmak,
Türkiye'de sürekli ikamet etmek,
Okur-Yazar olmak,
Çocuğun öz anne babası ya da vasisi olmamak, gerekir Evli veya bekar, çocuklu ya da çocuksuz olmak arasında fark yokturKoruyucu aile olmak isteyenler ikametgahının bulunduğu ildeki İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğüne dilekçe ile başvurmalıdırlar Başvuruda Sosyal Hizmet Uzmanı Koruyucu Aile Hizmetinin esasları, işleyişi ve aileye yerleştirilecek çocukların özellikleri hakkında gerekli bilgiler verir Koruyucu aile olmaya kesin karar verilirse, Sosyal Hizmet Uzmanı tarafından evde, işyerinde, başvuran ailenin çocuklarıyla vb bir dizi görüşmeler yapılır Bu görüşmelerde amaç ailenin ve çevresinin yerleştirilecek çocuğa her açıdan uygun olup olmadığının belirlenmesidir Görüşmelerden elde edilen bilgilere ilişkin sosyal inceleme raporu hazırlanır Görüşmeler sonucu olumlu karar verilirse bazı belgeleri hazırlayarak başvuruda bulunulması istenecektir

C) İstenen Belgeler Vesikalık Fotoğraf
Nüfus cüzdanı örneği
Evliler için evlenme cüzdanı örneği
İkametgah belgesi
İş ve gelir durumunu gösteren onaylı belge
Sabıka Kaydı
Sağlık Kurulu Raporu D) Koruyucu Ailenin Yükümlülükleri

1) Yanına yerleştirilen çocuğun öncelikle fiziksel ve psiko-sosyal gelişiminin sağlıklı olabilmesi için gerekli koşulları sağlamak
2) Çocuğun yeteneklerinin ve becerisinin elverdiği ölçüde öncelikle eğitim ve öğretimi ya da iyi bir meslek sahibi edindirilmesi için gerekli çabayı göstermek
3) Çocuğun varsa öz ailesi ve akrabaları ile uygun görülen şekil ve zamanda görüşmesini sağlamak
4) Koruyucu aileye ve yerleştirilen çocuklara ilişkin olarak mesleki çalışmaları yürüten sosyal hizmet uzmanlarına gerekli koşulları hazırlamak
5) Adres ve ikametgah değişikliklerini bu değişiklik gerçekleşmeden önce İl Müdürlüğü'ne bildirmek, Koruyucu ailelerin yükümlülükleridir

E) Koruyucu Aile ve Çocuk İçin Devlet Tarafından Sağlanan İmkanlar

1) Koruyucu ailelere baktıkları her çocuk için yeterli bakım ücreti ödenir
2) Özürlü çocuklar için yapılacak ödemeler iki katına kadar arttırılır
3) Her öğretim yılı başında bir defaya mahsus olmak üzere eğitim masrafları karşılığı olarak bakım ücreti iki kat arttırılarak ödenir
4) Şubat ve Ağustos aylarında çocukların yıllık giyim masrafları karşılığı olarak bakım ücreti iki kat arttırılarak ödenir
5) Koruyucu aile yanına yerleştirilen çocukların sağlık giderleri kurum tarafından karşılanır
6) Koruyucu aileler ve korudukları çocuklar için gerektiğinde üniversitelerin ilgili bölümlerindeki uzman kişilerden psikolojik ve psikiyatrik danışmanlık hizmeti sağlanır
7) Okula giden veya bu yaştaki çocuklara her ay harçlık ödenir
8) Koruyucu ailelere ödenen bakım ücreti memur maaş katsayısına bağlı olarak arttırılmaktadır

F) Sona Erdirilme Nedenleri

1) Koruyucu ailenin yükümlülüklerini yerine getirmemesi
2) Çocukla koruyucu aile arasındaki uyumsuzluğun yapılan mesleki çalışmalara rağmen giderilememesi
3) Koruyucu ailenin çocuğaistenilen şekilde bakmadığının belirlenmesi
4) Çocuğun koruyucu aileye yerleştirilme nedeninin ortadan kalkması
5) Koruyucu ailenin herhangi bir nedenle koruyucu aile olmaktan vazgeçmesi hallerinde görevli sosyal çalışmacının hazırlayacağı sosyal inceleme raporu ile ailenin koruyucu aile sözleşmesi iptal edilerek çocuk aileden geri alınmaktadır

Koruyucu Aile Ve Bilinmesi Gerekenler

Korunmaya muhtaç çocuk; beden,ruh ve ahlak gelişimleri veya şahsi güvenlikleri tehlikede olup,
1-Ana veya babasız,
2-Ana veya babası veya her ikisi de belli olmayan,
3-Ana veya babası veya her ikisi tarafından terk edilen,
4-Ana veya babası tarafından ihmal edilip, fuhuş, dilencilik, *****lü içkiler veya ********** maddeler kullanma gibi her türlü sosyal tehlikelere ve kötü alışkanlıklara karşı savunmasız bırakılan ve başıboşluğa sürüklenen çocuğu ifade etmektedir

Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu bünyesinde yaş gruplarına göre ayrılan yurt, yuva ve kuruluşlarda 18000 çocuk ve gence destek verilmektedir
Ancak ne kadar hizmet edilirse edilsin ne kadar özenle bakılırsa bakılsın bireyle bire bir ilgilenilen aile sıcaklığının verilmesi güçlüğü yaşanmaktadır

Koruyucu Aile; Çeşitli nedenlerle öz ailesi tarafından bakılamayan çocukların kısa veya uzun süreli bakımlarını üstlenen seçilmiş aile yada kişilerin yanında , Devlet denetimi ve desteği ile yetiştirme olarak tanımlanmaktadır

Bunu örnekleri denenmiş ve çok iyi sonuçlar alınmış hale bu sistem tüm kurumlarca da desteklenmektedir
Koruyucu aile gönüllülük esasına dayanır
Aile , çocuk ve vasisinin istediği sürece , çocuk 18 yaşına gelinceye kadar bu sözleşme devam eder Ayrıca koruyucu ailenin ekonomik durumuna , isteğine , İl Müdürlüğünün teklifi ve Genel Müdürlüğün onayına bağlı olarak , çocuğa bakıp koruyacak , eğitecek ve yetiştirecek ailelere , her ay belli bir miktar para ödenir
Memur maaş katsayısına bağlı olarak artan ücret, çocuğun yaşına ve okul durumuna göre farklılaşmaktadır Şubat ve Ağustos aylarında çocuğun giyim masrafları; Eylül ayında da okul masrafları için iki kat ücret ödenmektedir Yetiştirilen çocuğun özürlü olması durumunda aylık ücret iki katına kadar artabilmektedir Ayrıca okul çağındaki çocuklara harçlık verilmektedir Bununla birlikte her koruyucu aile verilen ücreti almamakla Gönüllü olarak hizmeti sürdürmektedir
Koruyucu aile olmak için her ilde bulunan İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğüne müracaat eden kişiler hakkında sosyal hizmet uzmanları tarafından yapılan mülakat , inceleme ve araştırma sonucu psiko-sosyal ve ekonomik durumları uygun görülen aileler sıraya alınır 2828 sayılı kanun gereğince korunmaya alınan çocuklardan veli veya vasisinden koruyucu aile yanına yerleştirilmesine izin verilmiş olan çocuklar, koruyucu aile mukavelesi ile aile yanına yerleştirilir Çocuk ve ailenin uyumları ile ilgili olarak düzenli takip etmek amacıyla ziyaretler yapılır

Koruyucu Aile Sistemi Kanuni Tam Açıklaması

Mahkemece hakkında korunmaya muhtaç kararı alınan Yuvalarda barınan korunmaya muhtaç çocukların aile ortamında yaşamalarını sağlayan öz anne baba yerini tutabilecek geçici veya sürekli, ücretli veya gönüllü bakımını Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumları İl müdürlükleri denetiminde yapılan çocuğun bakımı Koruyucu Aile Sistemi içine girer

Koruyucu Aile Olmak İçin
1- Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumları İl Müdürlüklerine giderek İlk Görüşme Formu doldurulur
2- Fotoğraf
3- Nüfuz Cüzdan Örneği
4- Evliler için evlenme cüzdanı örneği
5- İkametgah belgesi
6- İş ve gelir durumunu gösterir onaylı belge
7- Adli sicil raporu
8- Sağlık kurulu raporu veya gerekli görüldüğü taktirde aile veya kişinin fiziksel ve ruhsal sağlığını gösteriri ayrıntılı raporlar

Bu başvurusu kabul edilenler hakkında çevre ve ekonomik koşulları yaşları, kişilik özellikleri,evlilik ve sosyal ilişkileri çocuk yetiştirme konusundaki tutum ve davranışları, diğer aile üyelerinin bu durum üzerindeki düşünceleri ve çocuk ile koruyucu aile ilişkileri açısından önem taşıyan benzeri hususlar dikkate alınarak sosyal incelemeler yapılır Hazırlanan dosya Koruyucu Aile Komisyonu tarafından incelenir

Koruyucu aile komisyonu görevleri
a- Koruyucu aile olmak üzere başvuran ailelerin uygun olup olmadığı,
b- Hangi aileye hangi çocuğun verileceği,
c- Çocuğun koruyucu ailelerden geri alınıp alınmayacağı,
d- Ailenin koruyucu aile statüsünün kaldırılıp kaldırılmayacağı,
e- Koruyucu ailenin çocukla birlikte yurt dışına çıkıp çıkmayacakları konularında oy birliği ile karar alır

Çocuğun Yerleştirilmesi
İl Müdürlüklerince bir koruyucu aileye en fazla 3 çocuk verilebilir İl Müdürlükleri ile yanına çocuk yerleştirilen Koruyucu Aile arasında örneğiGenel Müdürlükçe hazırlanacak bir sözleşme imzalanır Sözleşme valilikçe onaylandıktan sonra çocuk Bir tutanakla ailesine teslim edilir

Koruyucu Aile Yükümlülükleri
a- Yanında yetişen çocuğun öncelikle fiziksen ve psiko-sosyal gelişiminin sağlıklı olabilmesi için gerekli koşulları sağlamakla,
b- Çocuğun yetenekleri ve el becerisinin el verdiği ölçüde öncelikle eğitim ve öğretimi yada meslek edinmesi için gerekli çabayı göstermekle,
c- Çocuğun varsa öz ailesi ve akrabaları ile uygun görülen şekil ve görüşmesini sağlamakla
d- Koruyucu aileye ve yetiştirilen çocuklara ilişkin olarak mesleki çalışmaları yürüten sosyal hizmet uzmanın gerekli koşulları hazırlamakla,
e- Adres ve ikametgah değişikliklerini bu değişiklik gerçekleşmeden önce İl müdürlüğüne bildirmekle yükümlüdür Koruyucu aile ve yanında yetişen çocuk görevli sosyal hizmet uzmanı tarafından düzenli olarak izlenir Ortaya çıkacak sorunlara yönelik gerekli mesleki çalışmalar yapılır

Çocuğun Geri Alınması
1-Koruyucu ailenin Koruyucu aile yükümlülüklerini yerine getirmemesi
2-Çocukla koruyucu aile arasındaki uyumsuzluğun yapılan mesleki çalışmalarla giderilmesi
3-Koruyucu ailenin çocuğa istenilen şekilde bakmadığının tespit edilmesi
4-Çocuğun koruyucu aileye yerleştirilme nedeninin ortadan kalkması
5-Koruyucu ailenin herhangi bir nedenle koruyucu aile olmaktan vazgeçmesi,

Hallerinde sosyal hizmet uzmanı tarafından hazırlan sosyal inceleme raporu ile Koruyucu Aile Komisyonuna bildirilir Koruyucu Aile Sözleşmesi iptal edilerek çocuk aileden geri alınır

Koruyucu Aile Statüsünün İptali
Bu halin devamında sakıncalı olduğu saptanan aileyi izleyen sosyal hizmet uzmanı tarafından bir raporla Koruyucu Aile Komisyonuna iletilir
Komisyonca Koruyucu Aile Statüsü iptal edilen aileye bir daha çocuk verilmez


İDİL SEDA AK

Kaynak: Bebek