Tuvalet Eğitimi : Hazır Mısınız ?

Anneniz daha ilk doğum gününüzde bezlerinizden kurtulduğunuzu söylüyor; iş arkadaşınızın oğlu 22 aylıkken lazımlık kullanıyormuş, caddenin karşısında oturan küçük kız 4 yaşına yakın gösteriyor Çocuğunuzu lazımlık eğitimine çok erken itmek istemiyorsunuz, ama aynı zamanda da çok geç kalmak da istemiyorsunuz O zaman tuvalet eğitimine başlamanın uygun yaşı tam olarak nedir?Gelişimin her alanında olduğu gibi cevabı çocuğunuzdan başka yerde aramayın(Doktorumuzun her zaman söylediği bir şey vardır her çocuk birbirinden farklıdır; Batuhan kendini hazır hissettiğinde yapacaktır)Tuvalet eğitimi için hazır olduğu anlamına gelen beceri ve arzunuzun o büyülü bileşimine ulaştığını sadece çocuğunuz anlatabilir (kelimelerle değil ancak bazı davranışlar yoluyla) Ayrıca, tuvalet kullanması için çocuğu erkenden zorlamak mümkün olsa da akıllıca değildir ve direnme, isyan hatta gereksizce, uzun bir mücadelenin zeminini hazırlar (temizlenecek "kazaların" artacağını söylemeye gerek yoktur) Hazır olmasını ve istek duymasını bekleyerek çocuğun tuvalet eğitiminde başrolü almasına izin vermek,daha yumuşak bir başarının yolunu açmakla kalmaz, bu deneyimi yapılmasından övünç duyulan bir şey haline getirerek egoyu güçlendirici kılar Tuvalet eğitimi de emekleme, yürüme ve konuşma gibi gelişimsel bir görevdir ve her çocuğun kendi zamansal programına göre beceri kazanmasına izin verilmelidir Tuvalet eğitiminin üstesinden gelinen zaman ile zekâ diğer alanlardaki becerilerin hiç bir ilişkisi yoktur; erken konuşan veya erken yürüyen her zaman lazımlık kullanmayı erken öğrenen olmayabilir ve lazımlık kullanmayı erken öğrenen de erkenden okuyan olmaz Bazı çocuklar tuvalet eğitimi için ikinci doğum günlerinden önce hazırdırlar, bazıları ise üçüncüden önce hazır olmazlar, fakat çoğu ikisi arasında hazırdırLazımlık almadan önce zamanlamanın doğru olduğundan emin olmak için çocuğunuzda lazımlığa hazırlığın aşağıdaki işaretlerinden bazılarının olup olmadığına bakın: * Fizyolojik hazırlık 20 aydan önce çocuğunuzun idrar kesesi o kadar sık boşalır ki kontrol etmek zordur Günde bir ya da iki saat boyunca kuru kalan ve arada sırada sabahleyin kuru uyanan bir çocuk tuvalet eğitimi için fizyolojik olarak hazırdır* Düzenlilik Dışkılama her gün oldukça tahmin edilebilir zamanlarda olur (belki sabahleyin ilk iş veya kahvaltıdan sonra veya her öğünden sonra) ancak bazı çocuklar hiç bu kadar düzenli olmazlar * Meydana gelen mevcut vücut fonksiyonlarına karşı dikkat artışı Dışkılama ihtiyacı olan bir çocuk homurdanarak, yüzünde "belli bir ifade" ile bakarak, bir köşeye gidip çömelerek veya bunu anons ederek sizi durumdan haberdar edebilir Tuvalet eğitimi için hazır olmayan bir çocuk bacaklarından aşağıya akan idrarı göz ardı ederken, hazır bir çocuk dikkat eder veya bundan rahatsız olduğunu açıkça gösterir * Derli toplu , temiz ve kuru olmaya karşı ilgi Yapışkan yüz ve parmaklara karşı aşırı titizlik ve oyuncakları konusunda düzenlilik (ne yazık ki bu evre çocuklarda uzun sürmez) sıklıkla ıslak ve kirli bezlere karşı tepki ve hemen değiştirilme isteği (bunun devam etmesi umut edilir) ile birliktedir Tuvalet eğitiminin zamanı geldiğinde olgunlaşan koku alma duyuları sayesinde kokulara karşı aşırı titizdirler ve bu da kirli bezlerden çıkan kokuları daha çok fark etmelerini sağlar (valla sizi bilmem ama benim oğlum bu konuda biraz rahat biz farketmesek adam oyunu bırakıp da altımı değiştirin sinyali bile vermiyor ki işte oyun çok tatlı birşey o da haklı oyun bu herşeyden önemli sanırım herşeyi oyun ve sağlam irademizle çözebiliriz hanımlar)* Anahtar kavramlar hakkında görüş sahibi olmak: ıslak ve kuru, temiz ve kirli, yukarı ve aşağı arsındaki fark * Evinizde kullanılan tuvalet ile ilgili terimlerle tanışıklık İdrar yapmak, çiş yapmak, kaka yapmak gibi ya da *****, ******, popo gibi tuvalet ile ilgili vücut kısımları da olabilir* İhtiyaçları dile getirebilme ve verilen basit komutları anlatıp uygulayabilme* Bez yerine iç çamaşırı giyme isteği* Bazı basit giyinme işlerini yapabilme yeteneği Pantolonu aşağı indirmek, eteği yukarıya kaldırmak, iç çamaşırlarını indirmek ve bunları tekrar yukarı çekmek * Başkalarının tuvalet alışkanlıkları konusunda merak, diğerlerini (arkadaşları, kardeşleri, ebeveynleri ve diğer yetişkinleri) tuvalete kadar izleme, gözlemleme ve/veya onları taklit etmeye çalışma HAZIRLIKLI OLUNÇocuğunuzun hazır olduğuna dair işaretleri tekrar tekrar kontrol ettiniz ve bütün sistemler hazır görünüyor Ancak çocuğunuzun bezlerini bırakıp lazımlığa koşmadan önce ailenizin ve çocuğunuzun yaşamında neler olduğunu iyi gözlemleyinYeni bir bebek veya yeni bir çocuk bakıcısı varsa,yakınlarda bir tartışma söz konusuysa, hastalık veya başka ciddi bir problem varlığında tuvalet eğitimini ertelemek daha iyidirEğer büyük bir engel yoksa aşağıdaki adımları takip ederek tuvalet eğitimi için hazır olun:Tabii bu adımları kendinize uyarlamanız gerekiyor hiç bir çocuk diğerine benzemez unutmayınLazımlık kullanmanın artılarını vurgulayınÇocuğunuza "Bez yerine iç

çamaşırı giyebilmen ne kadar eğlenceli olacak değil mi?" "Yakında sen de anne ve baba gibi tuvaleti kullanabileceksin!" diyerek başlayın (Fakat bezi çok karalamayın, yoksa karşınızda size düşman bir tuvalet öğrencisi bulabilirsiniz) Aynı zamanda büyümenin de olumlu yönlerini vurgulayın Çocuğunuzun bu adımı atma konusunda ilgisini çekmek için el yıkama, çok fazla dökmeden bardaktan su içme, oyuncaklarını toplama, oyun arkadaşlarına ve kardeşlerine karşı cömert davranma gibi büyümüş olma davranışlarını takdir edin ancak bebeksi tavırlarına dikkat etmeyin Çok fazla olgunluk beklememe konusunda dikkatli olun; özellikle yeni bir kardeş gelmişse veya anaokuluna gitme çocuğunuzda bebekliğin rahat günlerine karşı arzu uyandırmışsa Lazımlık eğitimi konusunda okuyunBu konu hakkında çocuklara yönelik hazırlanmış resimli kitaplar araştırın ve hikâye saatinde bunu paylaşın, fakat okuma zevkini ve eğlenceyi bırakmayın ve yazı kısımlarını daha sonraya erteleyin Başka çocukların lazımlık kullanmayı öğrendiğini duymak hazırlığa yardımcı olacaktır (ben şahsen buna pek katılmıyorum başka çocuklar hazır olabilir ama benim bıldırcınım kendini hazır hissetmiyorsa sıkıntı yaratabilir) Nasıl yapıldığını gösterin Daha önce yapmadıysanız ve bu fikir sizi rahatsız etmiyorsa deneyin Artıklardan kurtulma işlemi doğal gelebilir fakat tuvalet eylemi doğal gelmez Aynı cinsten birinin tuvaleti kullanışı birkaç kez izlemek binlerce açıklamadan daha iyidir (ben bunda kesinlikle varım hatta daha erken dönemlerde bile izlettirilebilir göz aşinalığı olması ve bu olaya yabancılık çekmemesi için) Öğrencinin de öğretmesine izin verin Su içen ve altını ıslatan bir oyuncak bebek ödünç ya da satın alın ve çocuğunuzun bebeğin lazımlık kullanmasını öğretmesine yardımcı olması daha sonra da bezden eğitim külotuna geçmesi konusunda cesaretlendirin Lazımlık alınHerhangi bir lazımlık olmaz Çocuğunuzun işlemi kontrol etmek için kalktığında devrilmeyecek, sağlam, dayanıklı, bir lazımlıklı iskemle tercih edin Eğer çocuğunuzda merak uyandıracağını hissediyorsanız ya lazımlık alışverişine onu da götürün ya da bir hediye olarak paketleyin Çocuğunuzun adını silinmez bir kalemle lazımlığın üzerine yazın ve ıslanmayacak yerlere çıkartmalar yapıştırarak dah da kişiselleştirmesi için onu teşvik edin Lazımlığın ne için olduğunu açıklayın: Hazır olduğu zaman tuvaletin yapmak için bez yerine lazımlığı kullanabilirsiniz (şöyle cicili bicili bir hale

getirin ki lazımlıkları iş değil de eğlence olarak düşünsün)Ya da tuvalet oturağı alın Eğer çocuğunuz ailedeki herkes gibi büyüklerin kullandığı tuvaleti kullanmak için istekliyse sıradan tuvaletlerin üzerine oturan bir oturak alın İyi oturma önemlidir (oynak bir oturak çocuğunuzu korkutabilir) ve ayaklarını dinlendirmek için bir desteği olan oturaklar çocuğun tuvaletini yaparken ayaklarıyla itebileceği bir dayanak sağlarAyrıca çocuğun bağımsız olarak tuvalete çıkıp inebilmesini sağlayacak sağlam ve sabit bir basamağa da ihtiyacınız olacaktır(en iyi olanlar oturağın özerine monte edilmiş olanlardır)Sıçratma korkusundan vazgeçin İdrar yansıtıcısı denen ve oturakta oturan erkek çocukların kazayla klozet dışına idrar fışkırtmalarını engellemek için tasarlanmış plastik gereçler, çocuk oturağa oturup kalkarken kesi ve çizikler oluşturabilir Yaralayıcı bir tuvalet deneyimini önlemek için idrar yansıtıcısı kullanmayın Fakat fışkırmayı kontrol altına almak için eğitim amacıyla çocuğa idrarın dışarıya değil de aşağıya akması için *****i aşağı tutmayı öğretin (lazımlık içine koyacağınız tuvalet kağıdını hedefleyerek çalışmak bu karmaşık becerinin olgunlaşmasını sağlar)Biraz kuru denemeler yapınLazımlığı kullanıma koymadan önce çocuğunuzun alışmasına yardım edin (özellikle değişimlere alışmakta zorlanan çocuklar için bu önemlidir) Çocuğun lazımlığı odadan odaya taşımasına, kitaplara (tercihen tuvalet ile ilgili kitaplar) bakarken hatta televizyon seyrederken üzerine oturmasına izin verinBaşlangıçtan itibaren kullanımına kısıtlamalar getirmek yerine lazımlığı çocuğunuzun kontrolüne vermek otonomi duygusunu tetikleyecek ve bağımsız kullanımı özendirecektir ("Bu benim lazımlığım!") Çocuğunuz lazımlıkla ilgili olarak rahat olmaya başladıktan sonra, onu amaca yönelik kullanmak konusunda da kendini daha rahat hissedecektir Bez değiştirme mekanını değiştirin Eğer olanaklar el veriyorsa ve çocuğunuz istekliyse bezini tuvalette değiştirerek çocuğunuzun bezin içine ne yapıldığıyla lazımlığın içine ne yapıldığı arasındaki ilişkiyi kurmasına yardım etmeye başlayın Bezin içindeki katı içeriği tuvalete akıtmak bu bağlantıyı daha somut kılacaktır (eğer çocuğunuz tuvaletin sifon sesinden korkuyorsa sadece içeriği boşaltın, sifonu daha sonra çekersiniz, eğer boşaltma işleminden de aşırı derecede rahatsız olmuşsa bu aşamayı da erteleyin)Belli bir lazımlık terminolojisinde karar kılın Çiş ve kaka yada idrar dışkılamak evinizdeki herkes aynı terimleri kullanırsa ve çocuğunuz öğrenme aşamasından önce bu terimlere alışırsa lazımlığı öğrenmek daha kolay olacaktır Bazı uzmanlar argo veya edebi terimler kullanmaktansa ya da daha resmi terimleri kullanmayı önermektedirler Böylece çocuklar ileride yeni terimler öğrenmek zorunda kalmazlar yada bebeksi tuvalet terimlerini kullanarak utanmazlar Hangi kelimeleri kullanırsanız kullanın bunları sürekli kullanın ve çocuğunuzun sözlerinden söz ederken pis kokulu iğrenç

veya bunun gibi istenmeyen sözcükler kullanmayın Dışkılamayı olumsuz çağrışımlardan uzak doğal bir işlem olarak ele alın ki çocuğunuz da aynı şekilde davransın Beden sinyallerinin dinlenmesine teşvik edin Çocuğunuzun beden sinyallerini tanımasına yardım edin Vücudunuzun size anlatmak istediklerini ne kadar önemli olduğunu açıklayın "ben acıktım susadım acıktım veya tuvalete gitmem lazım" çocuğunuzu bezini kirletme eylemi sırasında yakalamak dikkat yöneltmenin bir başka yoludur "bak bu şekilde itmek kakanın geldiğinde gösterir yakında sende lazımlığına oturup yapabileceksin" daha sonra her

zaman yaptığınız gibi bezi değiştirin LAZIMLIK İÇİN SABIR LÜTFENÇocuğunuz tam olarak yürümeye başlamadan önce büyük olasılıkla yanlış başlangıçlar ve tökezlemeler le belki haftalar geçti ve çocuğunuzun temiz ve kuru kalmayı öğrenmesi için de bu kadar zaman (ve en az bir o kadar yanlış başlama ve tökezleme) gerekecektir Bu yeni beceri uyanıklık, konsantrasyon, koordinasyon, kas kontrolü ve elbette zamanlama gerekecektir Çocukların büyük bir kısmı kuru kalmaya başladıkları dönemde aynı zamanda da temiz kalmaya başlayacaklardır Geri kalanların çoğu öncelikle dışkılamayı tutmayı öğrenirler Şaşırtıcı olmayan bir şekilde erkekler idrarlarını kontrol etmekte kızlardan biraz daha geri kalırlar Çok az çocuk tuvalet yapmayı bir günde öğrenir ve kazalar nadiren olur Diğerlerinde özellikle de doğuştan her tür değişime karşı inatçı olanlarda ya da geçişlerin zor olduğu çocuklarda tuvalet eğitimi işlemini kademeli olarak yapmak gerekir Bu çocukların ebeveynlerinin sabırlı olması başarı için hayati önem taşırÇOCUĞUN TUVALET EĞİTİMİNDE YAPILMASI GEREKENLER* Bezden eğitim külotlarına geçin, geleneksel pamuklu kilotlarla tek kullanımlık bezlerin bir birleşimi olan bu külotlar eğitimde işe yarar Fakat çocuğunuzun bu külotları giymesi için ısrar etmeyin Sadece öneride bulunun Bezin halen bir seçenek olduğunu bilmek lazımlık işleminde kontrolün halen kendisinde olduğunu hissetmesini sağlayacaktır* Arada sırada çocuğunuzun poposunu çıplak bırakın Sıcaklık uygunsa ve evinizde tamamen yıkanabilecek bir alan varsa (bahçe gibi) çocuğunuzun poposunu açık bırakmak vücut sinyallerini tanıması için ideal bir yoldur Çocuğunuzun bu sinyalleri ikinci defasında yanıt verebilmesi için lazımlığı yakında bulundurun* Çıplak değilken de poponun kolay ulaşılabilir olduğundan emin olun (ne demekse) Çocuğunuz tuvaletini içeride tutmak için gereken kontrolü geliştirene kadar kaybedilebilecek hiç zaman yoktur* Çocuğunuzu yakından izleyin Başlangıçta çocuğunuzun vücut işaretlerini algılamada ondan daha başarılı olabilirsiniz (valla kızlar

şimdiki çocuklar öyle cinki onlar farkederler de işlerine gelir mi bilmem artık) Böyle bir sinyali ne zaman yakalıyorsanız Lazımlığa gitmen gerekiyor mu? gibi davet cümleleri ve tabii kızlar yaratıcılığınıza güveniyorum daha çekici cümlerler ile bıldırcınları ikna edebilirsiniz sanırım yani :-) * Saati yakından takip edin Erişkinlerin çoğu gibi pek çok çocuk düzenli idrar yapma ve dışkılama zamanı vardır Bebişlerinizin buna

benzer bir düzeni olup olmadığı saptayın ve bunu kullanın ama sanırım saptamaya çalışırken küçük kazalar olabilir* Çocuğunuzun canının istediği gibi gelip gitmesine izin verin (daha açıkcası sabrınızı deneyen prens ve prenses hazretlerine) Eğer çocuklar lazımlık üzerinde tutsak tutulduğunu hissederse direnme ve isyan kaçınılmaz olacaktır Bazı çocuklar kitap okunmasından

hoşlanırlar orada oturdularını bile unutabilirler Demek ki neymiş hanımlar bıldırcınlar küçükken onlara kitap okumaya başlayalım ki alışkanlıkları olsun Barsak ve idrar kesesini kontrol eden kasları kendi kontrolleri ile gevşetmeyi becerene kadar otururken olduğu gibi kalkarken de tüm zemini halledebilirler (temizlik saatleri uzayacak ama korkmayın sonra toptan temizlik olacak bence bücürlerden intikam alacağımız gün gelecektir)* Çocuğunuzun işeyen bir bebeği ile dönüşümlü olarak tuvalete oturmasına izin verin Bu yaşta yanında bir arkadaş varken lazımlığa gitmek daha eğlenceli olur (şimdi bu prensesler için olurda biz erkek anaları ne yapacağız bende dahil gidip oğlumu tuvalet eğitimi vermek için bir işeyen bebek istiyorum mu diyeceğiz onun yerine prenslere biz anneleri eşlik etse olmaz mı olur olur valla) * Akımı başlatmak için hile yapın Çocuğunuz lazımlığa otururken tuvalet veya banyo musluğunu açın (gerçekten eski ama işe yarar

bir yöntem hadi oğlum çişşşşş) * İlgili bir seyirci olunLazımlık başarıları tazahürat ile ve taktirle karşılanmalıdır (arkadaşlar abartmayalım lütfen kendimden biliyorum oğlum ilk mimiğinde bile neler yapmıştık eşimle birlikte oğluşum küçücük bir mimik yaptı koskoca annesi ve babası 2 saat şaklabanlığa devam etti) Çocuğunuzun başarılarındaki alkış dozunu kaçırmak, kaza yaptığı zamanlarda başarısızlık ve suçluluk duymasına neden olur (dozu ayarlamak çok zor ama bıldırcınların ruh sağlığını bozmamak için şart tutacağız artıkın kendimizi)* Motivasyonu teşvik edin Öğrenci motive olduğu zaman öğrenme

her zaman daha başarılıdır Nasıl motive edeceğiniz çocuğunuza ve sizin çocuk yetiştirme konusundaki felsefenize bağlı olacaktır(tabii anane, babaanne ve dede faktörlerini unutmamak gerekli)* Çocuğunuzun kuruluğunu kontrol etmesini sağlayın Külotunun veya bezinin nasıl test edileceğini çocuğunuza öğretmek ona işlem üzerindeki kontrolünün arttığı izlenimini verecektir Kuru külotu övün ancak ıslak olanları eleştirmeyin* Kazalara karşı sabırlı olun Küçük çocuklar için tuvaleti kullanmayı öğrenmenin büyük bir iş olduğunu fakat bunun onların tek görevleri olmadığını hatta öğrendikten sonra bile arada sırada

"unutmaların" normal olduğunu hatırlatın * Hijyen kurallarını öğretin (geçen akşam televizyonda küçük bir kız kaşığı ağzına götürüyor sonrada önlüğü ile ağzını siliyordu Allahım dedim bu günleri bana ve pasaklı oğluma da göster alakası yok ama sizlerle

paylaşmak istedim)
* Çocuklarınız ile ilgilenen diğer kişilere de bu tuvalet eğitimine yaklaşımınızı anlatın ve aynı şekilde davranılmasını rica edin Tutarlılık kesinlikle çok önemliÇOCUĞUN TUVALET EĞİTİMİNDE YAPILMAMASI GEREKENLER* Çok kısa zamanda çok şey beklemeyin Çoğu zaman lazımlık becerisinin iyice gelişmesi birkaç hafta alırBaşlangıçta ileriye olduğu kadar geriye de asım atmasını bekleyebilirsiniz (sakin olun sabırlı olun galiba altın kelime bu)* Cezalandırma azarlama ve utandırmadan kaçının Tuvalet başarısızlıkları karşısında sakin kalmak sonuçtaki başarı için hayati önem taşır Gecikmelere abartılı tepkiler verilmesi çocuğun ilerki denemelerden vazgeçmesine neden olabilir* Sıvıları kısıtlamayınAslında sıvı alımını arttırmak çocuğunuzun lazımlığı kullanmak için daha fazla şansının olmasını sağlayacakve böylece başarı şansı artacaktır (unutmayın sıvı çok önemli tuvalet eğitimi vereceğiz diye çocuklarımızı sağlıksız bir ortam oluşturmak istemeyiz değil mi)* Arzulana sona ulaşmak için doğal olmayan yollara başvurmayın (ilaçlardan uzak durum sağlıklı olmak bence mümkün olduğunca az ilaç kullanmaktan geçer)* Bozuk bir plak olmayın sürekli konuşmak her zaman çocuklarda geri teper ve beklene son inat ne dersen tersini yaparlar* Olayı zorlamayın Reddettikten sonra hiçbir zaman çocuğunuzu lazımlığa oturtmak için zorlamayın başka bir zamana erteleyin (sabırlı olun)* İlerlemeyi yada ilerlemenin olmamasını asla çocuğunuzun önünde tartışmayın Çocuklar tahmin ettiğinizden daha fazlasın duyarlar ve

anlarlar (mutlaka başınıza gelmiştir orada kendi kendine oynayan çocuğunuz bir bakmışsınız ki konu hakkında yorum yapıyor)* Yavaş ilerlemeyi kişisel almayın (merak etmeyin zekası ile ilgili bir sorun yok) * Tuvaleti savaş alanına çevirmeyin Lazımlık üzerindeki kavgalar sadece mücadeleyi uzatacaktırEğer tam bir direnme ile karşılaşırsanız çocuğunuzun buna henüz hazır olmadığını Kabul edin* Umudunuzu yitirmeyin (sakin ve sabırlı olmaya çalışın çok sinirlenirseniz şöyle bir hava değişimi ikinize de iyi gelecektir )Sonuç olarak arkadaşlar atın kurallarımızı hatırlayalım SAKİNLİK VE SABIR Hepinizi çok seviyorum ve bu işin altından da metanetle kalkacağımıza inanıyorumGazanız mübaret olsun:-) :-)Editör : Sena Başer Çelenk

sena@anneyizbiz


Kaynak: Anneyiz