Meme Kanseri Nedir ?

Meme, süt bezleri ve burada üretilen sütü meme başına taşıyan kanallardan oluşur Bu süt bezleri ve kanalları döşeyen hücrelerin kontrol dışı olarak çoğalmaları ve vücudun çeşitli yerlerine giderek çoğalmaya devam etmelerine meme kanseri denir





Meme Kanseri Risk Faktörleri Nedir ?


Risk faktörlerini taşıyan kadınların bu faktörleri taşımayanlara göre daha fazla meme kanserine yakalanma olasılıkları vardırBu faktörleri taşımayan kadınlar da meme kanserine yakalanabilirler Meme kanserine yakalanan kadınların yarısı bu risk faktörlerini hiç taşımamaktadır


Meme kanserine yakalanma riskini artıran faktörler;



Yaş: İleri yaş önemli bir risk faktörüdür Yeni meme kanseri tanısı konan kadınların % 70’i, 50 yaş üzerindedir 50 yaş üzerinde olan kadınlarda meme kanseri görülme sıklığı, yaşı 50 yaşın altında olan kadınlardan 4 kat daha fazladır Bu nedenle, 50 yaş üzerindeki her kadın, mutlaka yılda bir defa muayene olmalı ve mamografi çektirmelidir

Kişisel meme kanseri hikayesi: Daha önce meme kanseri geçirmiş ve tedavi olmuş kadınlarda, diğer memede kansere gelişme olasılığı normal kadınlara göre 3-4 kat daha fazladır

Ailede meme kanseri hikayesi: Aile yakınları arasında meme kanserine yakalanmış kadınların, meme kanserine yakalanma olasılığı diğer kadınlara göre daha fazladırKız kardeşi veya annesi meme kanserine yakalanan bir kadının meme kanserine yakalanma riski, diğer kadınlardan 2- 5 kat daha fazladır Bu kadınlar daha sık ve dikkatli izlenmelidir

Daha önce memeden biopsi yapılmış olması: Memede bir kitle nedeni ile biopsi yapılmış ve iyi huylu bir tümör saptanmış olabilir Bazı kanser olmayan iyi huylu tümörlerin bulunması, kanser gelişme riskini değişik oranlarda artırabilmektedir Bu, tümörün hücresel yapısına göre değişirBiopside çıkartılan kitlenin patolojik incelemesi sonucu atipik hiperplazi (iyi huylu) tanısı konmuş kadınlarda meme kanseri gelişme oranı normal kadınlara göre daha fazladır

Doğurganlık çağı süresi: Adet görmeye erken başlanması ve menapoza geç girilmesi bu çağı uzatmaktadır Bu sırada kadın daha uzun süre östrojen hormonu etkisi altında kalmakta, meme kanseri gelişme riski artmaktadır Erken menopoza giren kadınlarda hormon tedavisi yapılmıyor ise, meme kanseri riski önemli ölçüde azalmaktadır Elli yaşından sonra adet görmeye devam eden kadınlarda, meme kanserine yakalanma riski az da olsa artmaktadır

Doğurganlık hikayesi: İlk çocuğu doğurma yaşı önemlidir İlk çocuğunu 30 yaşından sonra doğuran kadınlarda meme kanseri görülme oranı 20 yaşından önce doğuranlara göre 2 kat fazladır Hiç çocuk doğurmayan kadınlarda risk hafif yükselmektedir

Sosyoekonomik seviyenin yüksekliği: Meme kanseri görülme oranı daha fazladır Bu ailelerin kızları daha iyi beslendikleri için daha erken gelişmekte ve erken yaşta adet görmeye başlamaktadır Ayrıca bu çocuklar büyüdükleri zaman eğitim ve iş nedeni ile daha geç evlenmekte ve daha geç çocuk sahibi olmaktadırlar

Östrojen hormonu tedavisi görenler: Menopoz nedeni ile uzun süre östrojen tedavisi ( 10 yıldan fazla) gören kadınlarda, meme kanseri oranı artmaktadır Fakat, hormon tedavisi almayan kadınlarda kalp hastalıklarında ve osteoporoz gibi sorunlarda artış ortaya çıkmaktadır Bu nedenle, menopoz yakınmalarının azaltılması amacı ile, östrojen verilmesi önerilebilir fakat, mutlaka bir kontrol altında yapılmalıdır

Doğum kontrol hapı kullanılması: Bu konuda farklı görüşler olmakla birlikte hafif bir risk artışı olduğu ileri sürülmektedir On yıl önce doğum kontrol hapını bırakmış olan kadınlarda ise, bu risk tamamen ortadan kalkmaktadır

***** kullanılması: Fazla ***** alan kadınlarda, almayan kadınlara göre risk nispeten artmaktadır ***** alımının günde bir kadeh ile sınırlandırılması önerilmektedir

Sigara: Sigaranın kesin bir etkisi gösterilememiştir Fakat, genel sağlığı etkilediğinden dolayı bırakılması önerilmektedir

Şişmanlık ve yağlı beslenme: Şişmanlığın, özellikle 50 yaş üzerindeki kadınlarda meme kanserine yakalanma riskini artırdığı gözlenmiştirDoymuş yağların fazla bulunduğu yağlı et gibi yemekler ve yağlı süt ürünlerinin fazla alınmasının bu riski artırdığı ileri sürülmüştür



Meme Kanseri Riski Azaltılabilir Mi ?


Yoğun egzersiz ve jimnastik yapan kadınlarda meme kanseri riskinin azaldığı gözlenmiştir Bu nedenle, tüm kadınlara önerilmektedir Meme kanseri ile beslenmenin önemli ilişkisi vardır Sebze ve meyveden zengin beslenme, ağır yağlı yiyeceklerden uzak durulması önerilmektedir Günlük gıda alımına C vitamini, beta karoten gibi antioksidanların eklenmesinin koruyucu etkisi olduğu ileri sürülmektedir



Meme Kanseri Önlenebilir Mi ?


Henüz meme kanserini kesin önleyen bir yöntem yoktur Günümüzde bilinen tek yöntem, erken tanıdır Erken tanı sayesinde, meme kanserinin getirdiği sorunlar büyük oranda çözülebilmektedir


Meme Kanseri Nasıl Erken Tespit Edilebilir ?


Meme kanserinde erken teşhis yöntemleri, hastanın taşıdığı risk faktörlerine göre değişmektedir Bu risk faktörlerinin arasında en başta yaş gelmektedir Daha genç yaşlarda ortaya çıkabilmesine rağmen, ilerleyen yaş gruplarında bu risk artmaktadır

Yirmi yaş üzerindeki kadınlar, her ayın belirli bir döneminde kendi kendilerini muayene etmelidirler Bu muayene sırasında meme dokusunda farklılık olup olmadığı araştırılır Eğer bir değişiklik tespit edilirse derhal bir hekime baş vurulmalıdır Bir değişiklik saptanmasa bile, üç yılda bir kez hekim tarafından muayene edilmelidirler

Kırk yaşına gelen kadınların, kendi yaptıkları periyodik muayeneye ek olarak her yıl bir kez hekim tarafından muayene edilmeleri gereklidir Ayrıca her yıl veya iki yıl ara ile mamogrofi çektirmeleri gereklidir

Elli yaşından sonra, kadınlar kendilerinin periyodik muayenelerine ve her yıl bir defa hekim muayenesine devam etmeli ve mamografi dediğimiz meme filmini her yıl çektirmelidir




Kadınlar Kendilerini Nasıl Muayene Etmelidir ?


Erken teşhis için her kadının ayın belirli bir günü kendisini muayene etmesi gerekir Her ay düzenli olarak kendisini muayene eden bir kadın, memesinde ortaya çıkan bir kitleyi çok daha erken fark eder



Aşağıda değişiklikler fark edildiğinde, gecikmeden bir hekime baş vurulmalıdır:


ü Memede iki haftadan uzun süre ele gelen sertlik veya kitle,


ü Meme derisinde kalınlaşma, şişme, renk değişikliği,


ü Meme başında kalınlaşma, kızarıklık veya yara olması,


ü Memede veya meme başında içeri doğru çekinti olması,


ü Memenin şeklinde değişiklik,


ü Meme başlarının pozisyonlarında değişiklik,


ü Meme başında ortaya çıkan akıntı




Memede Bir Kitle Tespit Edildiğinde Ne Yapılmalı?


Memede bir kitle tespit edilince bunun kanser mi, yoksa başka bir hastalık mı olduğu araştırılmalıdır Şunu önemle vurgulamak gerekir ki, memede saptanan her kitle kanser değildir Bu nedenle, memede şüpheli bir kitle saptanınca, hemen korkup telaşlanmaya ve paniğe kapılmaya gerek yoktur Memede bir kitle saptandığında, bir hekime başvurarak daha ileri tetkiklerin yapılması gereklidir


Meme Kanseri Nasıl Tedavi Edilir ?


Son yıllarda meme kanseri tedavisinde oldukça önemli gelişmeler olmuştur Bir çok tedavi olanakları ortaya çıkmıştır Bu olanaklar hastalığın saptandığı safhaya göre değişir Hastalık ne kadar erken safhada saptanırsa tedavi olanağı ve seçeneği o kadar fazla olmaktadır


Meme Ameliyatları Nelerdir ?


Günümüzde meme kanserinin tedavisinde, cerrahi girişimin birkaç farklı uygulaması vardır Bu uygulamalar temel olarak, memenin alınmadan korunmasına yönelik olanlar ve memenin tümünün çıkartılmasına yönelik olanlar olarak iki ana gruba ayrılmaktadır Bunlara ek olarak da, alınan memenin yerine, plastik cerrahi teknikler ile yeniden meme rekonstrüksiyonu yapılması ameliyatları vardır


Kemoterapi Nedir ?


Kanser hücrelerini öldürücü ilaçlarla yapılan tedavidir Bu ilaçlar ağızdan veya damardan verildikten sonra tüm vücuda yayılır Genellikle, aynı anda birkaç ilaç birlikte verildiğinde daha etkili olduklarından, değişik kombinasyonlar halinde verilirler Kemoterapi, belirli bir süre verilir ve sonra ara verilir Bu aralarda hastanın kendisini toparlaması sağlanır Daha sonra tekrar bir süre ilaç verildikten sonra ara verilir

Bazı olgularda lokal olarak yapılan cerrahi tedaviye ek olarak, ilaç tedavisi de eklemek gerekebilir Hastalarda cerrahi tedavi sonrası yapılan tetkiklerde, herhangi bir bölgede kanser kalmamış olsa bile, koruyucu önlem olarak bir süre ilaç tedavisi yapılabilir


Hormon Tedavisi Nedir ?


Bazı meme kanseri hücreleri, içerdikleri hormon reseptörleri (algılayıcıları) aracılığı ile östrojene duyarlı olabilir Yani, östrojen hormonu bu kanser hücrelerinin büyümelerine ve artmalarına neden olabilir Hormon tedavisinde amaç, bu şekilde östrojen reseptörü içeren ve bu hormona duyarlı olan kanser tiplerinde, östrojen etkisinin ortadan kaldırarak kanserin gelişmesinin önlenmesidir Bu amaçla günümüzde kullanılan ilaç tamoxifendir Tamoxifen tedavisi genellikle en az iki yıl ve en fazla beş yıl sürmektedir


Işın Tedavisi (Radyoterapi) Nedir?


Işın tedavisi meme bölgesine ve koltuk altına uygulanarak cerrahi girişimden sonra kalma olasılığı olan kanser hücrelerinin öldürülmesini sağlamak amacı ile yapılır Bu tedavinin bazı yan etkileri vardır Bu tedaviyi gören kadınların çoğu halsizlikten yakınırlar Memede şişme ve ağırlık hissi ortaya çıkabilir Bu yan etki yaklaşık bir yılda kendiliğinden kaybolur Tedavi edilen bölgedeki deri güneş yanığı rengini alabilir Bu da yaklaşık bir yıl içinde azalır



Dünyada Meme Kanseri Artış Gösteriyor Mu?


Hastalığın diğer bir özelliği de, görülme sıklığının artıyor olmasıdır Kırk yıl önce 1960 yıllarında, ABD’ de yirmi kadından birisinde meme kanseri görülürken, günümüzde sekiz kadından birisinde meme kanseri görülmektedir Hastalığın gösterdiği bu artış, tüm gelişmiş batı ülkelerinde izlenmektedir Meme kanseri görülme oranı artış göstermekle birlikte, teknolojik gelişme ve erken tanı olanaklarının artmasına bağlı olarak, meme kanseri ölüm oranı aynı kalmıştır, artmamıştır


Türkiye’ de bu konudaki toplum bilinci yeterince gelişmemiştir Erken tanı olanakları yetersizdir Bu olumsuzlukların sonucu, Türk kadını meme kanseri konusunda çağdaş erken tanı olanaklarından mahrum olduğu için, tanı çok geç konulmaktadır Hastaların büyük bir çoğunda ilk tanı sırasında çok geç kalındığı için uygulanacak tedavi seçenekleri fazla olmamaktadır


Meme Kanseri Toplu Taraması Nasıl Yapılır ?


Mamografi, memenin röntgen filminin çekilerek, kanserin erken dönemde saptanmasına yardımcı olan bir yöntemdir Bu yöntem ile, toplumda belirli bir yaşın üstündeki tüm kadınların meme filmi çekilerek, meme kanseri erken safhada yakalanmaya çalışılır Bu şekilde toplumda meme kanseri taramasının yapılabildiği mamografiye, tarama mamografisi denir

Tarama mamografisi, dünyada en yaygın kullanılan meme kanseri erken tanı yöntemidir Amerikan Kanser Enstitüsü, 40 yaş üzerindeki her kadının, yılda bir defa mamografi çektirmesini ve uzman bir hekim tarafından muayene edilmesini önermektedir


Meme Kanseri Tedavisini Kim Yapar?


Meme kanserinin tedavisi, günümüzde multidisipliner bir yaklaşım gerektirmektedir Hastanın ilk ameliyatını yapan cerrah, ilaç tedavisini uygulayan onkolog, ışın tedavisini uygulayan radyasyon onkoloğu, teşhisin konulmasında kilit rol alan patolog ve plastik cerrah mutlaka bir ekip çalışması içinde birlikte hastayı ele almalı ve hastanın tedavisini birlikte planlamalıdır Bu hekimler meme kanseri konusunda yeterince bilgili ve uzmanlaşmış olmalıdır Alınan memenin yerine, rekonstrüksiyon yapılarak hastaların bedensel kayıplarının en aza indirilmesi, çağdaş meme kanseri tedavisinin ayrılmaz parçasıdır Bu nedenle plastik ve rekonstrüktif cerrahi, bu ekip içinde yerini almalıdır Ameliyat sonrası erken dönemde kol ve omuz hareketlerinin kazanılmasında, geç dönemde kolun şişmesi şeklinde seyreden lenf ödem tedavisinin yapılmasında, fizik tedavi ve rehabilitasyonun önemi çok büyüktür Meme kanseri sadece hastayı değil, çevresindeki insanları da psikolojik olarak önemli ölçüde etkileyen bir sosyal bir sorundur Böyle bir ekip içinde pisikolojik desteği sağlayan psikoloğun bulunması, mutlaka gereklidir